Transport - proces technologicznego przemieszczania na odległość osób i ładunków.

Transport to również technicznie, organizacyjnie i ekonomicznie wydzielona działalność z innych czynności.

Do realizacji usługi transportowej niezbędne są środki transportu (np. wagony, pociągi), infrastruktura transportowa (np. drogi, powietrze, magazyny, lotniska, porty), zasady i reguły realizowania usług. Elementy te tworzą system transportowy.

Proces transportowy to szereg czynności organizacyjnych wykonawczych i handlowych mających na celu przemieszczanie ładunków lub osób z jednego lub kilku punktów nadania do jednego lub kilku punktów odbioru za pomocą określonych środków transportu.

Proces przewozowy to kluczowy element procesu transportowego składający się z czynności bezpośrednio angażujących pojazd (załadunek, przewóz, rozładunek)

Spedycja to wykonywanie szeregu czynności umownie podzielonych na:

1. Czynności wykonywane przez spedytora (spedycja właściwa)

• Wybór środka transportu

• Zawierania umów o przewóz

• Ubezpieczenie przesyłki

• Odbiór przesyłki od nadawcy

• Odprawa celna

2. Czynności organizowane przez spedytora

• Przemieszczanie

• Składowanie przesyłki

Zarządzanie procesem transportowym

Planowanie i projektowanie systemów transportowych wymaga pogodzenia aspektów czasowo-przestrzennych z ekonomicznymi. Należy znać ilościową, wartościową i jakościową charakterystykę przewożonych dóbr oraz specyfikę środków transportowych.

Typowe ograniczenia towarzyszące procesom planowania:

1. Ograniczone środki kapitałowe

2. Ograniczony czas

3. Ograniczona przestrzeń ładunkowa

4. Ograniczona przepustowość

5. Ograniczenia wynikające z fizyko-chemicznych cech przemieszczanych dóbr

Typowe cele:

1. Minimalizacja kosztów

2. Maksymalizacja efektywności

3. Maksymalizacja zysku

4. Minimalizacja czasu

5. Minimalizacja drogi

Przemieszczanie dóbr, pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami (lokalizacjami) można przedstawić w postaci modelu sieci. Sieć obrazowana jest za pomocą grafu pewne relacje można ująć w układzie macierzowym.

System dystrybucji posiada zazwyczaj kilka ujść i kilka źródeł. Źródło to miejsce o charakterze inicjującym (wytwarzanie dóbr / wydobywanie surowców). Ujście to miejsce przeznaczenia, strumienia dóbr lub konsumpcji dobra.

Punkt tranzytowy / przelotowy pośredniczący w miejscu tym może, ale nie musi następować.

Transport w układzie gałęziowym

Transport samochodowy

CMR - konwencja międzynarodowych drogowych przewozów towarów

List przewozowy CMR właściwy dla tej konwencji w trzech oryginałach dodatkowo od dwóch do czterech kopii przeznaczonych dla właściwych urzędów administracyjnych. CMR nie jest dokumentem celnym musi mu towarzyszyć CAD (pisemny wniosek o wszczęcie postępowania celnego).

• Teoretycznie list przewozowy CMR wystawiany jest zgodnie z konwencją w trzech oryginalnych egzemplarzach

• Pierwszy dla nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce i przeznaczony jest dla odbiorcy, trzeci zatrzymuje przewoźnik

• W praktyce powszechnie stosuje się CMR w czterech lub sześciu egzemplarzach, przy czym następne strony stanowią kopie i przeznaczone są dla urzędów administracyjnych

• Podczas przyjęcia towaru do przewozu konwencja nakłada na przewoźnika obowiązki związane z:

• Sprawdzeniem poprawności danych listu przewozowego z ilością sztuk jak również ich cech i numerów

• Stwierdzeniem widocznego stanu towaru i jego opakowania

CMR nie jest dokumentem pełni cym jednocześnie funkcję celną, dlatego też musi mu towarzyszyć SAD.

SAD- jest pisemnym wnioskiem o wszczęcie postępowania celnego, składanym przez wszystkie podmioty dokonujące obrotu towarowego z zagranicą.

Transport lotniczy

IATA Zrzeszenie Międzynarodowego Transportu Lotniczego

IATA powstała w celu popierania bezpiecznego, regularnego i ekonomicznego transportu powietrznego, rozwoju usług transportu powietrznego o współpracy między towarzystwem lotniczym

Główne zadania IATA:

• Niedopuszczenie do swobodnej konkurencji pomiędzy towarzystwami lotniczymi

• Dążenie do ujednolicenia systemów opłat lotniskowych

• Poprawa jakości usług świadczonych pasażerom

• Ujednolicenie wzorów dokumentów przewozowych i towarów

Kod lotniska IATA trzyliterowy kod alfanumeryczny służący do oznaczania portów lotniczych na całym świecie. FRA- Frankfurt, CDG- lotnisko Charles de Gaulle pod Paryżem.

AWB określa się lotniczy list przewozowy.

List ten oznaczony jest zawsze jedenastocyfrowym numerem, gdzie pierwsze trzy cyfry oznaczają przewoźnika, (np. 080 - LOT, 020 - Lufthansa, 125 - British Airways).

• Międzynarodowy Lotniczy List Przewozowy AWB stwierdza zawarcie umowy o przewóz w transporcie lotniczym.

• Jest zobowiązaniem przewoźnika do dostarczenia przyjętej przesyłki wymienionemu w liście odbiorcy. Sporządzany jest na formularzu sporządzanym przez IATA (Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Lotniczych).

• Składa się z 3 oryginałów i 6 kopii. Oryginały przeznaczone są dla nadawcy, przewoźnika i odbiorcy, kopie dla portów lotniczych. List ten jest wystawiany przez przewoźnika w języku angielskim.

AWB określa się lotniczy list przewozowy.

List ten oznaczony jest zawsze jedenastocyfrowym numerem, gdzie pierwsze trzy cyfry oznaczają przewoźnika, (np. 080 - LOT, 020 - Lufthansa, 125 - British Airways).

Ograniczenia w przewozie przesyłek w transporcie lotniczym:

• max wysokość na trasach europejskich - 75 cm

• max wysokość na trasach transatlantyckich - 160 cm

Należności za przewóz lotniczy naliczane są według masy brutto przesyłki lub wagi objętościowej (objętość przesyłki * 167 kg)

1 m3 = 167 kg

Transport kolejowy

• Najczęściej stosowane listy przewozowe w transporcie kolejowym to CIM i SMGS.

• Wzory listów przewozowych wraz z zasadami ich wypełnienia są publikowane przez zarządy kolejowe

List CIM (Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy) wystawia nadawca w języku kraju nadania z tłumaczeniem na jeden z trzech języków: włoski, francuski lub niemiecki

• SMGS (Międzynarodowy Kolejowy List Przewozowy) - stosowany jest obecnie w komunikacji kolejowej z krajami byłego ZSRR, Mongolią i krajami socjalistycznymi Dalekiego Wschodu.
  List przewozowy SMGS wypełnia nadawca w języku kraju nadania oraz w niemieckim lub rosyjskim

Transport morski

Tonaż statku wyraża się w:

DWT (Deadweight tonnage) - nośność brutto

ciężar ładunku i zapasów przy zanurzeniu do linii ładunkowej w wodzie morskiej, wyrażony w tonach (1000 kg)

GT (Gross tonage) - pojemność rejestrowa brutto,

miara całkowitej pojemności zamkniętych pomieszczeń statku wewnątrz kadłuba i nadbudówek

1t odpowiada 100 stopom sześciennym lub 2,83 m3

KONOSAMENT

- list przewozowy w transporcie morskim

Funkcje konosamentu:

• jest potwierdzeniem przyjęcia ładunku do przewozu;

• jest papierem towarowym uprawniającym do dysponowania ładunkiem;

• stwierdza zawarcie umowy o przewóz i jej warunki.

Najczęściej wykorzystywane kontenery w transporcie międzynarodowym to kontenery 20' (6,1mx2,4mx2,6m) i 40' (12,2mx2,4mx2,6m), kontenery 40' High Cube (12,2mx2,4mx2,9m)

1 TEU = 1 kontener 20-to stopowy

KWIT STERNIKA

Stwierdza przyjęcie i załadowanie towaru na pokład statku, podpisywany przez oficera nadzorującego załadunek i wydawany załadowcy.

Zawiera dane dotyczące rodzaju i ilości załadowanego towaru, nazwę statku, port załadunku i port przeznaczenia, datę zakończenia załadunku.

Kwit sternika jest dla załadowcy dowodem, że towar został załadowany na statek i od tego momentu odpowiedzialność za towar ponosi przewoźnik.

---