Wykład 1
Slajd1
Model rezydualny:
-Zasada odpowiedzialności indywidualnej
pozostawianie jednostce swobody ponoszenia ryzyka
-odróżnianie obszaru zdrowia publicznego od zdrowia indywidualnego
Sektor publiczny obejmuje ochrone : osoby bardzo biedne, starsze, matki i dzieci znajdujące się w zlej sytuacji
-rządowa kontrola nad wydatkami i rozmieszczeniem sposobów jej minimalizowania
-przyjmuje się ,ze kazda postac wkładu w działania opieki zdrowotnej ( praca, kapitał )powinna przynieść inwestorowi korzyści zgodnie z zasadami gry …
Slajd2
Modele oparte na zasadzie Bismarca : Austria, Niemcy, Szwajcaria, Francja, Benelux
Modele oprate na na modelu Beveridge :W.Brytania, Dania, Irlandia ( i coraz bardziej zbliż. Się do tego modelu : kraje skandynawskie, Islandia, Norwegia, Szwecja , Finlandia )
Slajd3
Modele bedace w trakcie transformacji ,które odeszly już od modeli ubezpieczeniowych i systematycznie zmierzaja w kierunku pelnych modeli budżetowych ( Włochy, Grecja, Hiszpania, Portugalia )
Slajd 4
Przyczyny transformacji Ochrony Zdrowia :
- zmiana modelu najczęściej bywa umotywowana politycznie
- w krajach, które przeszly z gospodarki z centralnie sterowanej do gospodarki wolnorynkowej , uznawano,że pozostanie przy ,,starym” modelu budżetowym opieki zdrowotnej jest konserwowaniem konklawy ,,starego reżymu”
-z przejściem na model ubezpieczeniowy łączono nadzieje na lepsze zarobki , lepszą organizacje itp.
Np. w procesie zjednoczenia Niemiec uzgodniono,że obszar b.NRD ( z budzetowym modelem opieki zdrowotnej zostanie automatycznie objety systemem ubezpieczen zdrowotnych obowiązujących w RFN
Slajd5
Cele systemow ochrony zdrowia :
-poprawa stanów zdrowia i promowanie społecznego dobrostanu
-zapewnienie powszechności i równości w dostępie do opieki zdrowotnej
-zapewnienie marko i mikroekonomicznej efektywności wykorzystywania zasobow
-dbalosc o skuteczność kliniczna dostarczonej opieki
-poprawa jakości opieki zdrowotnej i satysfakcji pacjentow
-zapewnienie długookresowego
-zapewnienie długookresowej stabilności finansowej systemu
-wydatki publiczne stanowią około 68% ogółu wydatków na zdrowie
Slajd 6
MODEL KANADYJSKI:
Model kontrastwy dla ochrony zdrowia w USA
-konstytucyjne prawo obywateli do opieki zdrowotnej
-system finansowy w głównej mierze przez system podatkowy- podatku od dochodów osobistych i przedsiębiorstw
Slajd 7
Głowne zasady systemu - model Kanadyjski :
Publiczne zarządzanie : program ubezpieczenia zdrowotnego musi :
-działać na zasadzie Non-profit
-Być administrowany i zarządzany przez publiczną władze
-poddawać się kontroli w zakresie rachunkowości i transakcji finansowych
Slajd 8
Kompletność - program ubezpieczenia zdrowotnego musi :
- zapewnić wszystkie z medycznego punktu widzenia usługi świadczone przez szpitale i lekarzy
-zapewnić niezbędne i dentystyczne usługi chirurgii dentystycznej
-usługi szpitalne obejmują : opiekę , leki, materiały, testy diagnostyczne, szeroki zakres usług ambulatoryjnych
Slajd 9
Powszechność_-
-program powinien obejmować cala populacje ubezpieczonych w danej prowincji
-świadczenie usług powinno odbywać się u wszystkich ubezpieczonych na tych zasadach
Slajd 10
Dostępność:
-zapewnianie na tych samych warunkach i zasadach dostępność do szpitali i lekarzy bez ograniczeń
- brak dodatkowych opłat
- wykluczenie dyskryminacji ze wzgelu na dochody, wiek , stan zdrowia
Slajd 11
Nieograniczoność terytorialna
-gwarancja opieki i jej finansowanie
( w każdej prowincji niezależnie od zmiany )
-za granica kazda prowincja może okreslic limity dotyczące finansowania
Slajd 12
Model Kanadyjski opiera się głownie na lekarzach pierwszego kontaktu (51 % czynnych zawodowo lekarzy w Kanadzie )
Lekarze pierwszego kontaktu reguluja dostep do większości specjalistow, szpitali, testow diagnostycznych
Ponad 95 % szpitali Kanadyjskich funkcjonuje jako niepaństwowe jednostki non-profit
Slajd 13
Finansowanie leków nie jest objęte ustawą z wyj. Leków z podczas opieki instytucjonalnej
Rząd federalny opłaca leki dla niektórych specyficznych grup np.weterani czy mieszkający w rezerwatach
Wiekszość Kanadyjczyków ( 88% ) korzysta z jakiejs formy finansowania kosztów leków np. w ramach prywatnych ubezpieczeń ( 62 % ), w ramach programow prowincji ( 19 % )
1740-1748
Model amerykanski- HMO Health Maintance Organization
-są obecnie jednym spośród krajów wysoko rozwiniętych, w którym nie ma obowiązkowych ubezpieczeń zdrowotnych, a zabezpieczenie opieki zdrowotnej dla zdecydowanej większości obywateli jest oparte na dobrowolnych ubezpieczeniach prywatnych.
- cecha tego modelu jest nabywanie przez obywateli w prywatnych instytucjach ubezpieczenia zdrowotnego, uprawnień do określonych usług zdrowotnych świadczonych gł. Przez prywatne placówki lecznicze lub konsorcja ubezpieczeniowo-lecznicze
- USA wydaje 17 % PKB na zdrowie 300 mln populacji
- w USA ok. 84 % obywateli posiada ubezpieczenie zdrowotne
-około 47 mln osób trwale nie posiadających żadnych ubezpieczeń zdrowotnych oraz drugie tyle mieszkańców nie posiada ubezpieczeń okresowo
-publiczne federalne ubezpieczenie dla emerytów ( Medicare)
-stanowe publiczne ubezpieczenia zdrowotne dla osób ubogich (Medicaid)
- stanowy system ubezpieczeń zdrowotnych dla dzieci ubogich (SCHIP)
Medicare- zapewnia ubezpieczenie zdrowotne obywatelom powyżej 65 roku zycia oraz cierpiącym na niektóre ch. Przewlekłe. Pacjenci objęci tym programem często wykupują sobie prywatne polisy dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego, w celu zapewnienia usług nie pokrywanych przez Medicare.
Na rynku usług dominuja prywatne firmy świadczące usługi zdrowotne.
Podstawe piramidy stanowią placówki sektora prywatnego : szpitale kliniczne prywatnych uniwersytetów medycznych, szpitale fundacyjne, szpitale kongregacji religijnych i gmin wyznaniowych, prywatne szpitalnictwo sieciowe, itp.
Specyfika amerykańska jest szpital otwarty (open hospital), w który lekarz pierwszego kontaktu lub specjalista może położyc i prowadzic swojego pacjenta.
Słabości systemu.
Jedna z konsekwencji amerykańskiego modelu opieki zdrowotnej jest duża ilość nagłych wypadków , które są najkosztowniejszą formą opieki .
Nieubezpieczeni Amerykanie rzadziej przechodzą regularne badania i nie stosują profilaktyki. Amerykanie maja niższa oczekiwaną długość życia niż inne kraje rozwinięte, a śmiertelność wśród noworodków jest wyższa niż srednia w Unii Europejskiej.
W amerykańskim systemie ochrony zdrowia działa ponad tysiac firm ubezpieczeniowych. W związku z tym koszty jego administracyjnego funkcjonowania są ogromne.
Odpowiedz na pytanie czy powinno się wprowadzic w Stanach Zjednoczonych powszechny system ochrony zdrowia jest przedmiotem goracej i odwiecznej debaty politycznej.
Transformacja demograficzna i epidemiologiczna.
XXw poprawa sytuacji:
Spadek umieralności niemowląt:
Z 50-100 do 5-15/1000 z.u kraje uprzemysłowione
Z 200-400 do 20-150/1000z.u kraje rozwijające się.
Wydłużenie przeciętnego trwania życia:
-40lat początek wieku do 69l obecnie:
Europa- 74l
Kraje rozwinięte -78l
Polska 74l
Japonia 80l
Wzrost ludności globu:
Z 1 do 2mld upłynęło 110lat(1820-1930)
Z 2 do 3mld 30lat(1930-1960)
Z 3 do 4mld 16lat(1960-1976)
Z 4 do 5mld 11lat(1976-1987)
Obecnie wzrost o 1mld 10-12lat
Transformacja demograficzna:
-Zwana tez teoria przejścia demograficznego
-Utożsamiana jest zazwyczaj z przedłużaniem przeciętnego trwania życia społeczeństw.
-Próba wytłumaczenia sekwencji zachodzących zmian demograficznych za pomocą wskaźników demograficznych.
Czyli: płodność, umieralność, długość życia, przyrost naturalny.
Model transformacji demograficznej:
Zakłada, ze wartość kluczowych parametrów opisujących populacje, które kształtują jej strukturę demograficzna, zmieniają się w zależności od etapu rozwoju społeczno-gospodarczego.
Faza I:
Względna stabilność stanu ludności, osiągana droga wysokiej rozrodczości i wysokiej umieralności.
Przyrost naturalny w niewielkim stopniu odbiega od zera
Współczynnik dzietności -6 dzieci( na 1 kobietę w wieku rozrodczym)
Przeciętna długość życia nie przekracza 45l
Obecnie w fazie tej zacofane ludy
Faza II:
Osiągniecia medycyny i zasięg oddziaływania służby zdrowia powodują: obniżenie poziomu umieralności i wydłużenie życia.
Nadal wysoki poziom rozrodczości
Współczynnik dzietności: 4,5-6
Długośćżycia 45-65l
Charakteryzuje się eksplozja demograficzna
Afryka, Azja
Faza III
Charakteryzuje się zwolnieniem tempa obniżania się poziomu umieralności i początkowo powolnym a następnie szybkim spadkiem płodności
Współczynnik dzietności- 3-4,5
Długośćżycia 55-65l
Kraje o wzrastającej zamożności
Faza IV
Następuje nowa stabilizacja ludności przy niskim poziomie umieralności i rozrodczości
Współczynnik dzietności: poniżej 3
Długość życia ponad 65l
Występuje wyraźne starzenie się, co jest charakterystyczne dla bogatych społeczeństw
Faza V
Utrzymanie tendencji z fazy IV
Stopa urodzeń jest na poziomie stopy zgonów i wykazuje tendencje malejąca
Stopa zgonów rośnie
Przyrost naturalny jest zerowy lub ujemny
Społeczeństwa znajdujące się w tej fazie ulegają regresowi ludności
Najbardziej rozwinięte kraje świat w tym POLSKA, RUMUNIA WEGRY NIEMCY
Proces starzenia demograficznego:
Na całym świecie
Wynika z wydłużania się życia i tym samym zwiększania odsetka osób w wieku podeszłym 60, 65
Przy jednoczesnym zmniejszaniu się w strukturze demograficznej udziału procentowego osób z młodszych grup wiekowych.
Zmniejszenia odsetka młodszych generacji w populacji odbywa się głownie za sprawa:
Spodku liczby urodzeń-niska dzietność
Z powodu emigracji osób produkcyjnych
W mniejszym stopniu z powodu przedwczesnych zgonów
2209
Zjawisko Starzenia się populacji Polski
Zgodnie z opinią ekspertów GUS, należy spodziewać się pogłębienia tego zjawiska:
Niskich wartości wskaźnika przyrostu naturalnego, głównie za sprawą małej liczby urodzeń
Wydłużania się czasu życia
Przy utrzymywanych ww. tendencjach okresowo możemy spodziewać się narastania bądź zmniejszania liczby urodzeń, z racji tzw. „echa falowania wyżów i niżów demograficznych”
2214
Średnie trwanie życia
W 2008 r. w Polsce mężczyźni żyli przeciętnie 71,3 lat, natomiast kobiety 80 lat
W porównaniu z początkiem lat 50 ubiegłego stulecia jest to ok. 15 lat więcej dla mężczyzn i ok. 18 lat więcej dla kobiet
Począwszy od 1-go stycznia 2009 r. średnie dalsze trwanie życia (dla obu płci łącznie) jest podstawą naliczania emerytur (zgodnie z Ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 1998 r.) oraz - począwszy od 1-go stycznia 1999 r. - podstawą naliczania kapitału początkowego.
Problemy zdrowotne i opiekuńcze ludzi starych
2218
Podeszły wiek
To jeden z najważniejszych czynników determinujących skalę potrzeb zdrowotnych społeczeństwa w zakresie:
Stacjonarnej i ambulatoryjnej opieki medycznej
Długookresowych świadczeń rehabilitacyjnych i pielęgnacyjnych
Pomocy społecznej
W wielu wysoko rozwiniętych krajach ludności powyżej 65 roku życia stanowi ok. 12-20% ogółu ludności,
Wykorzystuje ponad 50% udzielania świadczeń medycznych
2219
4 grupy o zwiększonych potrzebach zdrowotnych
Osoby biologicznie słabsze
Głównie dzieci i ludzie w młodszych grupach wieku funkcjonujący w zasadzie dzięki osiągnięciom nauk biomedycznych.
Osoby z upośledzonymi mechanizmami obronnymi przed działaniem różnych czynników ryzyka,
„Młodsi” starzy, tj. osoby w wieku 65-74 lata,
„Starsi” starzy, tj. osoby w wieku 75-79 lat,
Powyżej 80 roku życia.
2220
Problemy zdrowotne starzejących się społeczeństw
Wzrost skali występowania chorób przewlekłych:
Zapewnienie medycznej opieki terminalnej
Zapewnienie komfortu umierania bez nadmiernych cierpień;
Nadmierna farmakoterapia:
Zapisywanie leków przez długi czas bez kontroli stanu zdrowia
Brak porozumienia się poszczególnych specjalistów
Samo leczenie chorych