PEDAGOGIKA - EGZAMIN
1. Wytłumacz pojęcia: aksjologia pedagogiczna.
- zajmuję się wartościami w socjalizacji i wychowaniu.
Aksjologia pedagogiczna
- zajmuje się formowaniem celów wychowania, badania ich spójności i uzasadnienia ich poprzez odwoływanie się do określonych systemów warto
- wyodrębniony dział refleksji nad wartościami w aspekcie ich znaczenia i roli dla procesu wychowania
2. Scharakteryzuj dowolną typologię wartości.
3. Co to jest kara
Kary maja złagodzić niepożądane zachowanie.
Kara to wszelkie odczuwane przez jednostkę jako przykre konsekwencje jej zachowania, wpływa hamująco na zachowanie, po którym następuje, może też pobudzać do zachowań umożliwiających jej uniknięcie.
Kara w pedagogice jako jeden świadomie stosowanych zabiegów wychowawczych, zmierza do powstrzymania jednostki od zachowań społecznie niepożądanych oraz wytworzenia wewnętrznych mechanizmów zapobiegających ich występowaniu.
4. Co to jest nagroda
Nagroda może być indywidualna lub grupowa.
Nagroda - jeden ze świadomie stosowanych zabiegów wychowawczych, służący ukształtowaniu pożądanych społecznie zachowań.
Nagroda to wszelkie odczuwane jako przyjemne przez danego osobnika konsekwencje jego zachowania. Jeden z podstawowych regulatorów postępowania; nagroda odgrywa rolę pozytywnego wzmocnienia w stosunku do poprzedzających ją zachowań jednostki i przyczynia się do ich utrwalenia, nagrodą jest każde zdarzenie, którego pojawienie się w następstwie reakcji zwiększa prawdopodobieństwo jej wystąpienia w przyszłości.
5. Funkcje kary
Funkcja kary polega na zwalczaniu zachowań destrukcyjnych, obniżaniu prawdopodobieństwa występowania ich w przyszłości, tłumieniu niepożądanych motywów działania. Spełnia też funkcje orientacyjne - pozwala wychowankowi ustalić, co w jego postępowaniu jest dobre, a co złe z wychowawczego punktu widzenia oraz jakie wymagania stawia mu wychowawca.
Kara pełni 3 funkcje w rozwoju moralnym dziecka:
a) Funkcja ograniczająca- kara powstrzymuje od powtórzenia czynów społecznie niepożądanych
b) Funkcja wychowawcza, ponieważ otrzymują karę, gdy popełnią coś złego, a nie są karane, gdy robią rzeczy dozwolone
c) Funkcja motywacyjna- poznanie możliwej konsekwencji złego czynu jest istotnym czynnikiem motywacyjnym, aby go uniknąć muszą się nauczyć decydować same, czy wykroczenie jest warte ceny
6. Funkcje nagrody
- umacnia wiarę dziecka we własne możliwości (dziecko czuje się dowartościowane)
- zaspokaja potrzebę uznania i sukcesu
- zachęca do podejmowania coraz trudniejszych zadań
- dostarcza uczucia radości i dobrego samopoczucia
- wzmacnia więzi emocjonalne z osobami nagradzającymi
7. Kategorie nagród
8. Kategorie kar
9. Warunki skuteczności kar i nagród
10. Czego należy unikać stosując kary
11. Specyficzne cechy klasy szkolnej
- przynależność do zespołu jest przymusowa
- wspólne działanie i sposób postępowania zespołu
- szkoła jest zainteresowana przestrzeganiem norm istotnych z punktu widzenia, który chce osiągnąć klasowy zespół uczniowski
- może być traktowany jako duży … ?
12. Czynniki wyznaczające miejsce jednostki w strukturze klasy
- miejsce w strukturze przywódczej - możliwości wywierania wpływu na innych
- miejsce w strukturze atrakcyjności - czy i na ile jednostka jest lubiana przez innych członków zespołu
- miejsce w strukturze porozumienia się
- role pełnione przez jednostkę w zespole
- stopień w jakim jednostka podporządkowuje się normom obowiązującym w grupie
M. Winiarski8 w przeprowadzonych badaniach wykazał zależności pomię-dzy pozycją społeczną ucznia w klasie a takimi czynnikami jak: środowisko rodzinne, postępy w nauce, aktywność pozalekcyjna i pozaszkolna. Wśród powyższych czynników, pierwszoplanowym okazał się wpływ wyników w na-uce i zachowaniu.
Ważnym czynnikiem mającym wpływ na pozycję ucznia w nieformalnej strukturze klasy są stosunki z rówieśnikami, a zwłaszcza zbiór cech okreś-lanych mianem koleżeńskości, następnie aktywność, przejawianie inicjatywy w grupie, bezpośredni udział w organizowanych wspólnie poczynaniach, w powiązaniu z poczuciem więzi indywidualnej i grupowej między dziećmi.
Według A. Janowskiego, miejsce jednostki w zespole wyznaczają nastę-pujące czynniki:
- ogólna atrakcyjność dla innych członków zespołu,
- role pełnione w zespole oraz znaczenie (status), jakie pozostali
- członkowie rolom tym przypisują,
- miejsce w strukturze porozumiewania,
- zgodność lub niezgodność z normami grupowymi
- miejsce w strukturze przywódczej,
- stopień, w jakim wartościuje ona uczestnictwo w zespole,
- samopoczucie jednostki w zespole.
13. Co wpływa na zajmowanie wysokiego miejsca w strukturze klasy
a) środowiskowe - odgrywają ważna role czynniki materialne
b) osobowościowe - inteligencja, przyjemny wygląd, dojrzałość psychiczna i fizyczna
14. Normy mające duże znaczenie w grupie
??????????? z neta
Dzieci w klasach początkowych za szczególnie ważne uważają normy szkolne, tj. regulujące zachowanie się dziecka w roli ucznia, następnie normy koleżeńskie, a dopiero w dalszej kolejności normy ogólnoludzkie.
Wśród uczniów klas starszych najczęściej pojawiają się normy dotyczące: koleżeńskości, kultury wzajemnych kontaktów i solidarności. Dwie pierwsze regulują zachowanie się uczniów względem siebie, trzecia dotyczy zachowania się wobec osób spoza klasy, głównie nauczycieli. Norma koleżeńskości uznawana za najważniejszą obejmuje nakazy dotyczące wzajemnej pomocy, zasad współdziałania, wymiany rzeczy i usług. Norma nazwana "kulturą wzajemnych kontaktów" określa, jakiego typu zachowania, gesty i wypowiedzi są dopuszczane we wzajemnych konfliktach, jakie zaś nie. Szczególne znaczenie mają te spośród nich, które odnoszą się do relacji pomiędzy dziewczętami i chłopcami.
15. Podział norm w klasie szkolnej
???? nie wiem czy to, to
- dotyczące zdania
- regulujące metody i sposoby postępowania niezbędne do realizowania celu grupowego
- regulujące interakcje w grupie
- dotyczące postaw i przekonań
Janowski wyróżnia trzy kategorie norm w klasie:
- Normy o charakterze ogólno-ludzkim np. bądź uczciwy
- Normy szkolne związane z realizowanymi przez szkołę celami dydaktyczno-wychowawczymi np. nie podpowiadaj
- Normy regulujące współżycie uczniów w grupie tzw. Normy koleżeńskie np. nie skarż.
16. Elementy składające się na spójność klasy
( w janowskim „pedagogika”)
17. Cechy osób wywierających wpływ w klasie szkolnej
???? z neta
Dziecko popularne to takie, które jest lubiane przez swoich rówieśników. Posługując się terminami technik socjometrycznych, można stwierdzić, że dzieci te uzyskują wysokie oceny i stanowią przedmiot wielu pozytywnych oraz nielicznych ( lub żadnych ) negatywnych wyborów.6 Dzieci popularne są zazwyczaj przyjacielskie, wykazują wyższy poziom pożądanych zachowań społecznych, potrafią inicjować kontakty z rówieśnikami, posiadają umiejętność rozwiązywania problemów i konfliktów klasowych. Ponadto mają zazwyczaj dobre warunki środowiskowe, dbają o wygląd zewnętrzny i higienę osobistą, są koleżeńskie, towarzyskie, pewne siebie, przy tym zdyscyplinowane i posłuszne, w nauce osiągają najczęściej bardzo dobre wyniki. Dzieci popularne są lubiane w grupie rówieśników, ponieważ posiadają cechy podziwiane przez inne dzieci, stąd często przydziela się im funkcje przywódców.
Przywódcami są akceptowani członkowie grup, którzy lepiej reprezentują ideały grupy niż inni jej członkowie. Przywódcy są zawsze popularni, ale dzieci popularne nie zawsze są przywódcami.
18. Etapy rozwoju zawodowego nauczyciela
- wybór zawodu nauczyciela - motywacja do studiowania
- profesjonalny start - nauczyciel początkujący, stażysta
- profesjonalna adaptacja - pierwsza lata wykonywania zawodu nauczyciela
- profesjonalna stabilizacja - czyli doświadczony nauczyciel, nauczyciel ekspert
- wypalenie zawodowe
19. Najczęstsze problemy początkujących nauczycieli
- utrzymanie dyscypliny w klasie
- motywowanie uczniów
- przyzwyczajenie się do indywidualnych cech uczniów
- oceniania osiągnięć uczniów
- rozwijanie relacji z rodzicami
- nieodpowiednie pomoce i materiały
- organizowanie pracy uczniów w klasie
- rozwiązywanie problemów indywidualnych uczniów
- zbyt wielkie obciążenie nauczaniem
- relacje z kolegami z pracy
20. Scharakteryzuj kompetencje dydaktyczne nauczycieli
- umiejętność właściwego zaplanowania zajęć ( materiału) w ciągu roku
- konstruowanie lekcji, rozplanowanie czasu lekcji
- precyzowanie i oprecjonalizacja celów
- uwzględnienie cyklu uczenia się
- znajomość technik motywowania uczniów
- umiejętność rozmieszczenia uczniów w klasie
- opanowanie metod
- uczenie się preferowanego przez daną grupę…. ?
- umiejętność atrakcyjnego prowadzenia lekcji
21. Scharakteryzuj kompetencje psychologiczne nauczycieli
a) pozytywne nastawienie do ludzi
- autentyczność
- ugruntowanie w sobie szacunku do innych
- uczciwość i sprawiedliwość
- tolerancja
- chwalić osiągnięcia uczniów
- zmniejszać dystans
b) umiejętność unikania zakłóceń w komunikowaniu się
- dialog
c) umiejętność prawidłowego komunikowania się
d) umiejętność motywowania uczniów
e) budowanie zgranych zespołów
f) elastyczność stylu kierowania klasą szkolną
- autokratyczny
- demokratyczny
- liberalny
g) umiejętność kontrolowania stresu
22. Co decyduje o mistrzostwie pedagogicznym
- wartości moralne
- kompetencje (wiedza, umiejętności, sprawności, dyspozycje do wykonywania zawodu)
- samokształcenie
- stopień awansu zawodowego
- cechy osobowości
- doświadczenie zawodowe
- prestiż
- warsztat pracy
- autorytet
- postawy zawodowe nauczyciela
- talent pedagogiczny
23. Bariery występujące w procesie rozwoju mistrzostwa pedagogicznego
- wewnętrzne -pozbawienie krytycznej refleksji, nie ma odwagi przeciwstawiania się do wzorców, problemy z samym sobą
- zewnętrzne - fizyczne, brak odpowiedniego zaplecza, programów, programy ograniczające, podręczniki, dyrektor - te bariery można pokonać