Wykład 1. Pojęcie finansów międzynarodowych
Finanse jest to proces ekonomiczny, który opiera się na dwóch filarach:
Gromadzeniu środków
Rozdysponowaniu środków finansowych
Wykład 2. Funkcjonowanie przedsiębiorstwa na rynku międzynarodowym
Finanse międzynarodowe -> w dwóch skalach:
Mikro - w przedsiębiorstwach
Makro - w regionach, państwach
Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza obejmuje zawsze (główne atrybuty):
Zasoby ludzkie
Zasoby finansowe
Strukturę organizacyjną
Cele działania (główne i poboczne)
Charakter właścicielski
Cele główne przedsiębiorstw:
Zdolność do przetrwania
Generowanie zysku
Dążenie do wzrostu wartości
Wzrost udziały w rynkach sprzedaży
Wzrost obrotów firmy
Pomnażanie majątku
Wzrost nowoczesności technologicznej
Cechy umożliwiające firmie samodzielne funkcjonowanie:
Osobowość prawna
Odrębność ekonomiczna
Odrębność organizacyjna
Odrębność terytorialna
Odrębność organizacyjno - techniczna i wytwórcza
Najważniejsze f. przedsiębiorstwa:
Produkcyjna lub usługi
Technicznego rozwoju przedsiębiorstwa
Logistyki
Organizacyjna
Finansowa
Pozyskiwania dochodów
F. socjalna
Przedsiębiorczości
Czynniki decydujące o wejściu przedsiębiorstwa na rynek międzynarodowy:
Poszukiwanie nowych rynków zbytu
Pozyskiwanie inwestora strategicznego
Współpraca techniczna i gospodarcza
Uczestnictwo w realizacji międzynarodowego projektu
Dostęp do tanich surowców i siły roboczej
Polityka gospodarcza rządu (zachęty i wsparcie dla eksportu)
W 3: Formy współpracy i powiązań przedsiębiorstw
Jednym z najistotniejszych celów przedsiębiorstwa jest ciągły rozwój. Rozwój związany jest z jednoczesnym wzrostem firmy.
Strategie rozwoju:
Strategia wzrostu wewnętrznego - Polega na rozbudowie samego przedsiębiorstwa poprzez inwestowanie w nowe obiekty, maszyny, urządzenia, tworzenie nowych zakładów, oddziałów, filii. Skutkiem tych poczynań jest powiększenie się majątku firmy.
Strategia wzrostu zewnętrznego - opiera się na bezpośrednim zaangażowaniu i innych, zewnętrznych podmiotów gospodarczych. Zaangażowanie to może być mniej lub bardziej pogłębione. Może przybrać formę krótko - bądź długoterminowej współpracy kilku podmiotów, dochodzi wtedy do związków kooperacyjnych. Może to wiązać się z przejęciem przez jeden podmiot kontroli nad innymi podmiotami - w wyniku czego powstają powiązania koncentracyjne.
W praktyce strategia wzrostu zewnętrznego i wewnętrznego stosowane są równolegle co zwiększa szanse i możliwości oraz przyspiesza tempo rozwoju przedsiębiorstwa.
Czynniki, które determinują kierownictwo przedsiębiorstwa do podjęcia decyzji o kooperacji i koncentracji są:
Chęć poprawienia pozycji rynkowej - jeden duży podmiot (lub kilka mniejszych, ale działających wspólnie)
Dążenie do uzyskania korzyści skali
Koszty stałe - nakłady, które musi ponosić przedsiębiorstwo niezależnie od wielkości produkcji . Nawet wówczas , gdy w firmie zostaje wstrzymana produkcja, ponosi ona takie nakłady jak czynsz, dzierżawa, procenty od kredytów.
Koszty zmienne - nakłady przedsiębiorstwa związane bezpośrednio z produkcją. Rosną wraz ze zwiększeniem się rozmiarów produkcji, gdy produkcja zostaje wstrzymana wynoszą 0.
Dążenie do uzyskania przewagi konkurencyjnej - wyeliminowanie innych uczestników.
Dążenie do rozproszenia ryzyka
Chęć uczestniczenia w realizacji przedsiębiorstwa o dużej skali (międzynarodowej) .
W. 4.:Formy związków ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy przedsiębiorstwami na wolnym rynku
Partycypacja (gentelmen's agrement) - przedsiębiorstwa zobowiązują się współpracować ze sobą na wspólny rachunek, ale pozostają pod własnymi szyldami. Dotyczy niewielu partnerów handlowych, opiera się na umowie niesformalizowanej. Firmy pozostają prawnie i ekonomicznie niezależne, powiązanie między nimi ma charakter nietrwały.
Konsorcjum - działa na podstawie prawnej umowy, dla określonego projektu. Najczęściej przybiera formę spółki zrzeszającej inne firmy. Najbardziej powszechne na rynku są:
Konsorcjum budowlane w celu zrealizowanie wielkich inwestycji
Bankowe, w celu emitowania akcji lub udzielania kredytów.
Ciężar kosztów oraz ponoszonego ryzyka zostaje rozłożony.
Po ukończeniu projektu konsorcjum ulega rozwiązaniu.
Kartel - u podstaw jego działania leża zawarte umowy, zobowiązania albo dające się prawnie określić rozwiązania, które maja na celu wzajemne ograniczenie konkurencji na rynku. Ograniczenia te mogą dotyczyć: określonych produktów, ich jakości, sposobu wykonania oraz cen. Przedsiębiorstwa zobowiązują się, że nie będą się eliminować na rynku i nie będą ze sobą rywalizować, następuje rozgraniczenie interesów. Firmy pochodzą zazwyczaj z jednej branży . Najbardziej typowym zastosowaniem przez wszystkich uczestników jest kartel jednolitych cen.
Syndykat - powiązanie przedsiębiorstw, najczęściej działających ze sobą na płaszczyźnie poziomej i na podstawie umów prawnych. Pozostają jednak niezależne. Powstaje pole z którego, wszystkie firmy czerpią korzyści , a wygenerowane dochody i zyski zostają podzielone.
W odróżnieniu od kartelu w pewnych obszarach firmy decydują się na współpracę.
Koncern - tworzą samodzielne przedsiębiorstwa, działające jednak pod wspólnym kierownictwem. Podstawę koncernu stanowi ich współpraca, samodzielność decyzyjna jest ograniczona i przesunięta do jednego ośrodka. Charakterystyczną cechą koncernu jest element podporządkowania decyzyjnego. Czasami w ramach koncernu powstają tzw. holdingi - przedsiębiorstwo, które zarządza koncernem.
Holding mieszany - firma matka zarządza innymi, podległymi jej przedsiębiorstwami (firmami córkami)
Holding czysty - firma matka tworzy osobna formę, która zarządza innymi, zajmując się przy tym tylko polityką ekonomiczną i prawną firm koncernu.
Trust - połączenie się firm po upływie pewnego czasu tracą one niezależność ekonomiczna i prawną. Jest to fuzja.
Wykład 5.: Symptomy pogarszającej się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
Symptom- objaw, odbicie, odzwierciedlenie, przejaw, oznaka czegoś (zwykle jakiegoś negatywnego zjawiska)
Dyskonto- pojęcie handlowe oznaczające potrącenie przez bank pewnej części sumy nominalnej weksli, czeków, papierów wartościowych w wypadku ich skupu przed terminem płatności.
Zmniejszający się zysk brutto lub pozostałe straty netto
- dynamiczny - nadwyżka przychodów nad kosztami =zysk
- statyczny- nadwyżka aktywów nad przychodami = zysk
Widoczne powiększanie się zapotrzebowania na kredyty, pożyczki oraz zakłócenia w ich spłacie
Pogłębianie się braku pokrycia finansowego - czyli wypłacalności w tym między innymi w związku ze wzrostem trudno ściągalnych należności (mogą się przekształcić w roszczenia sporne)
Powiększanie się kosztów operacji finansowych, zwłaszcza płaconych odsetek
Finansowanie działalności firmy poprzez dyskonto faktur i weksli ( sprzedaż przed terminem płatności po niższej cenie)
Wzrost zobowiązań wobec dostawców
Ograniczenie wypłaty świadczeń socjalnych wobec pracowników a niekiedy nawet płac
Wzrost stanu produkcji niezakończonej oraz zapasów wyrobów trudno zbywalnych
Rosnące zamrożenie środków w inwestycjach niezakończonych w terminie
Wyprzedaż po niższej cenie składników majątku trwałego
Zwalnianie pracowników
Wykład 6.: Oazy podatkowe
Podatek - kategoria ekonomiczno - prawna, oznacza jednostronnie określone świadczenie, w zasadzie pieniężne, bezzwrotne i nieodpłatne.
Cechy:
Przymusowość
Bezzwrotność
Pieniężny charakter
Jednostronność
Ogólność
Nieodpłatność
Przymusowość- nakładany przymusowo przez państwo. W każdym kraju istnieją określone sankcje karne, aby podatek wyegzekwować
Bezstronność- władza publiczna przywłaszcza sobie części dochodów w formie podatków od osób fiz. i jednostek gosp. Następuje zatem zmiana właściciela środków pieniężnych.
Nieodpłatność- wpłacający nie otrzymuje żadnego świadczenia ekwiwalentnego za wniesiony podatek.
Ogólność- obowiązek podatkowy i jego wymiar są adresowane do jednostek objętych opodatkowaniem.
Jednostronność- podatki są jednostronnie ustalane przez państwo a niekiedy przez samorządy terytorialne. Ich rodzaj i wysokość nie jest przedmiotem negocjacji pomiędzy podatnikami a władzą publiczną.
(Filip Piękny 1. Wprowadził pieniężne podatki)
Kanony podatkowe Adama Smitha
Równość
Pewność
Dogodność
Taniość
Zasada równości zakłada, że wszyscy podatnicy uzyskujący taki sam dochód powinni być traktowani tak samo bez żadnych przywilejów. Była ona w istocie zasadą powszechnego opodatkowania. Osoby płacące podatki miały być równe wobec siebie.
Zasada pewności- mówi o tym, że podatki muszą być precyzyjnie i jasno określone, a nie kształtowane dowolnie przez upoważnione do tego organy.
Zasada dogodności- mówi o tym, że podatki powinny być podzielone w takim czasie i w taki sposób, aby podatnikowi było najdogodniej je zapłacić.
Zasada taniości- mów, ze podatki powinny być ściągane jak najniższym kosztem, aby ich efekt skarbowy był jak największy.
Funkcje podatków:
Fiskalna (dochodowa) - dostarczanie dochodów państwu
Regulacyjna (alokacyjna) - państwo tak ustala podatki, aby je rozdysponować
Stymulacyjna
Informacyjna
Opodatkowanie może mieć charakter:
Stały (ryczałt)
Liniowy
Degresywny
progresywny
Wykład 7. Cd.
Każde państwo konstytuują 3 elementy:
ludność
terytorium
organizacja polityczna
Oazy podatkowe muszą się legitymować generalnie lub co najmniej dla cudzoziemców niskim opodatkowaniem.
Cechy:
stabilizacja polityczna i ekonomiczna kraju
obowiązywanie i zagwarantowanie ścisłej tajemnicy bankowej
brak restrykcji dewizowych
nowoczesne środki łączności
przyjazny system prawny
spełnienie indywidualnych oczekiwań potencjalnych inwestorów
Ze względu na proponowane ulgi i zwolnienia fiskalne można podzielić na 5 kategorii:
Tworzą je kraje w których dochody, przyrost kapitału i majątku nie są opodatkowane.
Można je określić jako rzeczywiste raje podatkowe.
Cechuje je: korzystna sytuacja fiskalna oraz liberalne prawo, dopuszczające uproszczoną formę zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw.
Bahrajn, Vanuatu, Kajmany
Należą do niej państwa, które pobierają podatek dochodowy wynikający z działalności wewnątrzkrajowej.
Dochody wynikające z zagranicznych źródeł, pozostają wolne od podatków. Dotyczy to wszelkich dywidend należności licencyjnych oraz odsetek od udzielanych kredytów.
Kostaryka, Liberia, Haiti, Panama, Filipiny, Hong-Kong
Kraje o niskim opodatkowaniu. Może to wynikać ze stosowanej od wieków praktyki lub z obowiązującej umowy podatkowej.
Wyspa Man, Wyspy Normandzkie, Antyle Holenderskie
Państwa które w szczególnych wypadkach gwarantują ułatwienia podatkowe (ulgowe traktowanie) dla wybranych rodzajów przedsiębiorstw i instytucji ( np. bankom ubezpieczycieli, szkół wyższych, firm handlowych)
Anguilla, Gibraltar, Jamajka
Kraje które praktykują tzw. przywilej holdingowy
Polega na tym ze wybrana firma ma udziały w innych przedsiębiorstwach lub też prowadzi aktywność jedynie w sferze administrowania innymi podmiotami. Udzielanie kredytów i pożyczek lub licencji nie podważa pojęcia holdingu.
Lichtenstein, Luksemburg, Singapur z ograniczeniami: Szwajcaria, Holadnia
Inny często stosowany sposób klasyfikacji, bierze pod uwagę sytuację fiskalna w oazach podatkowych. Według tego podziału państwa i terytoria można podzieli na 6 grup:
Należą do niej kraje, które nie nakładają żadnego podatku na swoich rezydentów, np. Andora, Wyspy Bahama
Należą do niej kraje, które opodatkowują dochód uzyskiwany w kraju, a uwalniają od podatku dochody zagraniczne, np. Kostaryka, Hong-Kong
Należą do nich państwa, w których uzyskany tam dochód jest nieopodatkowany, natomiast opodatkowuje się dochód uzyskany za granicą, np. Księstwo Monako.
Zalicza się do niej terytoria, które opodatkowują dochód swych rezydentów uzyskiwany za granicą przy czym stawki SA bardzo niskie (nawet poniżej 1%), np. Wyspy Normandzkie, Jersey, Guersney, Alderney, Sark, Herm, Jethan, Brecqbou, Libou
Należą do nich państw, które opodatkowują zakumulowane bogactwem wartości materialne, a nie bieżący dochód np. Urugwaj
Są to obszary gdzie można stosować kombinacje korzystnych przepisów, np. Gibraltar.
Wykład 8. Główne strefy walutowe świata
Strefa (od niem. Streifen)- oznacza pewien obszar wydzielony z większego terenu, np. strefa 51
Waluta- są to jednostki pieniężne oficjalnie obowiązujące w danym państwie i mające ustawową moc zwalniania od zobowiązań pieniężnych przy regulowaniu wszelkiego rodzaju płatności.
Waluta obca (dewizy)- należności denominowane w obcych środkach płatniczych o najwyższym stopniu płynności, oraz są to środki pieniężne posiadające natychmiastową zdolność płatniczą w obrocie międzynarodowym.
Denominacja- ekwiwalentne przeliczenie płac i cen na inną lub nową jednostkę pieniężną np. 10 tysięcy = złotówka, sto tysięcy złotych = 10 zł
Ekwiwalent- to inaczej równowartość, równoważnik, odpowiednik. W sensie ekonomicznym jest to towar, w którym jest wyrażona wartość innego towaru.
Ekwiwalent ogólnie dla wszystkich towarów i usług stanowi pieniądz.
Kurs walutowy- to cena jednej waluty wyrażona w drugiej walucie. Stosunek wymiany określonej ilości danej waluty na jednostkę innej waluty.
Strefa walutowa- jest obszarem walutowym w odrąbie którego grupa krajów, na mocy zawartych formalnych porozumień stosuje wspólne zasady polityki walutowej. Polegają one na ustaleniu i stosowaniu jednolitego sposobu określania kursu walut, wyborze jednolitego aktywu (zazwyczaj waluty, czasem złota), w jakim utrzymuje się rezerwy walutowe oraz jednolitych zasad rozliczeń walutowych wewnątrz strefy walutowej w odniesieniu do krajów trzecich.
Aby mogła zostać utworzona strefa walutowa, dany aktyw pieniężny musi spełnić funkcję:
- waluty rezerwowej
- waluty interwencyjnej
- waluty lokacyjnej
- waluty transakcyjnej
Funkcje waluty rezerwowej oznacza, że wybrany pieniądz (bądź złoto) jest używany do przechowywania rezerw środków finansowych przez inne kraje.
Waluty interwencyjne- oznaczają waluty w których banki centralne lub inne oficjalne instytucje monetarne przeprowadzają operacje na rynkach walutowych w celu niedopuszczenia do nadmiernych odchyleń kursu waluty narodowej wobec innych walut lub w celu uzyskania takiego poziomu kursu waluty narodowej, który jest przez te banki uznawany za pożądany albo optymalny w danych warunkach rynkowych.
Waluta lokacyjna- to waluta w której nierezydenci utrzymują swoje należności i zobowiązania i w której dokonywane są emisje międzynarodowych obligacji.
Waluta transakcyjna- oznacza walutę występującą w obrocie na rynkach walutowych oraz używaną do fakturowania eksportu oraz importu dóbr i usług.
W ujęciu historycznym istniały 2 strefy walutowe:
- funta brytyjskiego
- franka francuskiego
Te strefy już nie funkcjonują, zostały zastąpione euro.
Szyling brytyjski - jednostka monetarna używana aż do 1971 r. w którym to dokonano decymalizacji brytyjskiej waluty.
Przed decymalizacją szyling był 1/20 częścią funta szterlinga i składał się z 12 pensów.
Wykład 9 Strefy walutowe cześć II
Strefa funta brytyjskiego
Powstała w 1939 r. Tworzyło ją ponad 60 krajów powiązanych politycznie (kolonia, terytoria zamorskie), handlowo i kapitałowo z Wielką Brytanią.
Zmniejszenie się po II wojnie światowej znaczenia funta brytyjskiego jako waluty międzynarodowej (głównie wskutek dekolonizacji), a następnie wprowadzenie płynnego kursu funta w 1972 r., spowodowało znaczne ograniczenie zakresu i spadek znaczenia tej strefy walutowej.
Obecnie otworzą ją jedynie: Gibraltar, Irlandia, Wielka Brytania, Wyspy Kanałowe, Falklandy, Wyspa Man.
Frank francuski powstał w 1936 r. po zawieszeniu wymienialności tej waluty na złoto. Tworzyły ją obok Francji wszystkie jej kolonie i terytoria zamorskie. Proces dekolonizacji ograniczył zakres walutowej strefy franka francuskiego do 12 krajów. Obejmowała ona Benin, Czad, Gobau, Górną Waltę, Kamerun, Kongo, Niger, Senegal, Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Republikę Środkowoafrykańską.
Strefa franka francuskiego przestała istnieć w momencie wprowadzenia do obiegu waluty euro w dniu 1 stycznia 2002 r.
Strefa walutowa dolara amerykańskiego
W chwili obecnej dolar amerykański, jako jedyna waluta na świecie posiada globalny zasięg.
Dolarowi USA jako walucie:
- rezerwowej
- interwencyjnej
- lokacyjnej
- transakcyjnej,
Udało się przeniknąć do najważniejszych dziedzin międzynarodowych stosunków gospodarczych i finansowych.
Globalny zasięg dolara amerykańskiego w USA to zjawisko, które wystąpiło po II wojnie światowej. Nikt nigdy tego oficjalnie nie zadekretował.
Stany Zjednoczone są od wielu lat światowym mocarstwem ekonomicznym i militarnym. Ich gospodarka zdobyła olbrzymią przewagę nad gospodarkami innych państw. Dotychczas nie ma poważniejszej alternatywy dla dolara USA, jako najważniejszej waluty świata.
O globalnym zasięgu dolara USA, jako waluty międzynarodowej może świadczyć fakt, że ponad 40 krajów członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego ustawiło kursy swoich walut w stosunku do dolara.
Chociaż zasięg dolara ma zasięg globalny to za wyłączną strefą jego wpływów uważa się: Amerykę Północną, Amerykę Łacińską, Amerykę Środkową, Amerykę Południowa, Karaiby, obszar Pacyfiku wraz z Austrią i Nową Zelandią oraz Chiny.
Strefa rubla transferowego
Próbą stworzenia wspólnej waluty rozliczeniowej dla krajów należących do RWPG był tak zwany ,,rubel transferowy”.
Rada Wzajemnej Pomocy gospodarczej (RWPG) stanowiła międzynarodową organizacje krajów bloku wschodniego, koordynująca procesy ich integracji gospodarczej. Działała w okresie od 25 stycznia 1949 r. do 28 czerwca 1991 r.
Rubel transferowy stanowił jednostkę rozliczeniową stosowaną w latach 1964-1991 dla wzajemnych rozrachunkow pomiędzy państwami członkowskimi RWPG. Umowy o rozliczeniach wielostronnych w rublach transferowych.
Strefa uubla transferowego nie powstała.
Strefa walutowa jena japońskiego.
W latach 70 XX wieku, Japonia stała się krajem wysoko rozwiniętym, o dużym dynamizmie rozwoju gospodarki. Charakterystyczną cecha gospodarki japońskiej była ekspansja eksportowa i kapitałowa. Osiągane przez ,, kraj kwitnącej wiśni” nadwyżki bilansu płatniczego przetwarzane były w dużym stopniu na eksport kapitału (poprzez banki).
Jeny dostosowały się do międzynarodowego obiegu i spowodowały wzrost atrakcyjności tej waluty w finansach międzynarodowych.
Jen japoński zaczął spełniać w larach 70-tych i 80-tych ubiegłego wieku, rolę głównej waluty transakcyjnej na Dalekim Wschodzie. Polityka walutowa stała się ważnym instrumentem pobudzającym ekspansję gospodarczą Kraju Kwitnącej Wiśni.
Władze Japonii oficjalnie nigdy nie podejmowały próby tworzenia strefy walutowej jena.
Koniec spekulacji co do możliwości stworzenia własnej strefy przez walutę japońską, przyniósł ,, kryzys dalekowschodni w 1997 r.
Strefy walutowe, które mogą powstać w najbliższej przyszłości:
- Rupia Indyjska
- Yuan Chiński
Yuan Chiński
Chiński model rozwoju, łączący gospodarkę centralnie planowaną z gospodarką rynkową odniósł sukces.
W ciągu minionych 30 lat Chiny stały się atrakcyjnym partnerem handlowym, wielkim rynku zbytu, krajem posiadającym dostęp do rozwiniętej technologii i niezmienionym rezerwuarem taniej siły roboczej.
Położenie geograficzne Państwa Środka, predestynuje ten kraj do odgrywania znaczącej roli na arenie międzynarodowej i dominującej roli w rejonie Azji Południowo - Wschodniej
W chwili obecnej Chiny (Chińska Republika Ludowa) stanowią najliczniejsza pod względem ludności i trzecie co do zajmowanego obszaru państwa świata.
Według Chińskich założeń Yuan powinien stworzyć własną strefę walutową obejmującą: całą Azję Południowo-Wschodnią obszar Pacyfiku oraz Australię do drugiej dekady obecnego wieku.
Do połowy XXI wieku Chińska waluta, powinna wyprzeć dolara z jego funkcji pieniądza globalnego.
W drugiej połowie XXI wieku Chiny powinny odzyskać pozycję największej potęgi gospodarczej świata. Straciły ją w XVIII w. w wyniku rewolucji przemysłowej.
Rupia Indyjska
Indie stanowia 2 pod względem liczby ludności państwa na świecie. Zajmują większość obszaru subkontynentu indyjskiego.
W ciągu ostatnich 2 dekad Indie zanotowały niespotykany rozwój ekonomiczno-gospodarczy.
Indie dopiero po upływie 2 do 3 dekad intensywnego rozwoju mogą znacząc myśleć o zbudowaniu własnej strefy walutowej.
Wykład 10. STREFA EURO
Euro stanowi obecnie wspólna walutę ponad 327 mln. Ludzi zamieszkujących 23 kraje ,,Starego Kontynentu”.
Wspólny pieniądz euro związany jest nierozerwalnie z ideą Europy bez granic, której ucieleśnieniem stała się UE.
Strefa euro to grupa państw, w których oficjalną waluta jest euro. Waluta ta została 1 stycznia 1999 roku wprowadzona w formie transakcji bezgotówkowych a następnie 1 stycznia 2002 roku w formie gotówki w 11 krajach członkowskich UE używających do momentu własnych walut.
Państwa, które przyjęły euro od 1 stycznia 2002 roku: Austria, Belgia, Francja, Finlandia, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia, Włochy.
Później do strefy euro przystąpiły:
- Grecja 1 stycznia 2001 r. bezgotówkowo i 1 stycznia 2002 r. gotówkowo
- Słowenia 1 stycznia 2007 r.
- Cypr- 1 stycznia 2008 r.
- Malta- 1 stycznia 2008 r.
- Słowacja- 1 stycznia 2009 r.
- Estonia- 1 stycznia
Trzy państwa używają euro jako swojej waluty, nie będąc stowarzyszone w Unii Gospodarczej i Walutowej.
Stosują euro bez porozumienia ze wspólnotami w wyniku przeprowadzenia tak zwanej ,,jednostronnej euroizacji”
Są to: Andora, Czarnogóra, Kosowo.
Euroizacja- oznacza jednostronne przyjęcie euro przez dane państwo w miejsce waluty krajowej.
Jest to niezgodne z koncepcją Unii Gospodarczej i Walutowej. Władza Europejskiego Banku Centralnego w Frankfurcie stoją na stanowisku, że wejście do strefy euro powinno być zakończeniem procesu konwergencji.
Jednostronna euroizacja oznacza de facto zgodę na rezygnację z wpływu na politykę monetarną, ponieważ nie wiąże się z wprowadzeniem swych przedstawicieli do organów funkcjonujących w ramach Europejskiego Systemy Banków Centralnych.
Ponadto na mocy podpisanych umów bilateralnych, 1 stycznia 1999 wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, a od 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w trzech krajach, które nie są członkami UE, jednakże uczestniczą w Unii Gospodarczej i Walutowej. W porozumieniu z UE na euroizację zdecydowali się: Monako, San Marino, Watykan.
Czynniki które doprowadziły do stworzenia na starym kontynencie strefy jednolitej waluty europejskiej miały początkowo głównie polityczny charakter. Po zakończeniu II wojny światowej chodziło przede wszystkim o odsuniecie zagrożenia wybuchu nowego konfliktu zbrojnego.
Zagwarantować to miała kontrola Francji nad odradzającym się potencjałem jej wielkiego sąsiada. Aby osiągnąć zakładany stan, niezbędne było również włączenie gospodarki Niemiec do struktur nowej Europy.
Szybko stało się jasne, że Europa Zachodnia bez potencjału jaki drzemał w gospodarce Niemieckiej, nie będzie w stanie politycznie i ekonomicznie konkurować w centralnie kierowanym sowieckim molochem obejmującym dodatkowe kraje bloku wschodniego. Oczywistym stało się, że na globalnym rynku finansowym lepszą pozycję zajmie strona dysponująca mocną walutą.
Dlatego już w 1951 r. powołano Europejska Wspólnotę Węgla i Stali skupiającą:
- RFN
- Francję
- Włochy
- kraje Benelux
Celem Wspólnoty było w pierwszej linii utrzymanie trwałego pokoju pomiędzy krajami członkowskimi poprzez międzynarodowe powiązanie przemysłu węglowego i stalowego niezbędnego do prowadzenia…
Protoplastą dzisiejszego euro były monety o nazwie ,,Europia” wybito je w mennicy Hamburskiej w 1952 r.
Traktaty Rzymskie- ogólna nazwa dwóch umów międzynarodowych podpisanych przez Francję, RFN, Włochy, Belgię, Holandię, Luksemburg, 25 marca 1957 roku. Uroczystość miała miejsce w kapitale w Rzymie. Weszły w życie 1 stycznia 19658 roku.
Ostatecznie jednostką rozliczeniową w Europejskim Systemie Monetarnym zostało ECU. Był to pieniądz wirtualny, którego nazwa to akronim angielskiego wyrażenia European Currency Unit (Europejska Jednostka Monetarna).
ECU obowiązywał w latach 1979-1998. Miał on tez stać się walutą obiegową (nie tylko wirtualną) w EWG.
Jednak sama nazwa pieniądza budziła więcej kontrowersji. Po pierwsze istniało wiele odmian pisowni jej nazwy na przykład: ECU, EQU.
Po drugie nazwa ECU kojarzona była z monetą francuską o tej samej nazwie, która już od XII w. była bita przez królów Francji.
Theodor Weidel - niemiecki minister finansów (1989-1998)- aby podkreślić uniwersalność wspólnej waluty zaproponował zmianę nazwy z ECU na Euro.
Atutem nowej nazwy była apolityczność, brak skojarzeń z nazwami innych walut narodowych.
Komisja Europejska w porozumieniu z Europejskim bankiem Centralnym i państwami należącymi do strefy euro, postanowili że będą banknoty o nominałach: 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500
Aby ubiegać się do strefy euro państwo należące do UE jest zobowiązane wypełnić 3 kryteria monetarne i 2 warunki fiskalne.
I KRYTERIUM MONETARNE
Dopuszczalna stopa inflacji w kraju ubiegającym się o przyjęcie nie może być wyższa o więcej niż 1,5 punktu % w porównaniu do średniego poziomu inflacji uzyskanego w 3 państwach UE o niższej inflacji.
II KRYTERIUM MONETARNE
Nominalna długookresowa stopa nie może przekraczać o więcej niż o 2 pkt. % średniego poziomu stóp % obserwowanych w 3 krajach UE o najniższej stopie inflacji.
III KRYTERIUM MONETARNE
Waluta kraju musi uczestniczyć w Europejskim Mechanizmie Kursów (ERMII), Europejskim Systemie Walutowym przez okres co najmniej dwóch lat poprzedzających moment kwalifikowania danego kraju Unii Gospodarczej i Walutowej.
Kurs walutowy w tym czasie powinien kształtować się w zwykłych granicach wahań to jest +/- 15%
I WARUNEK FISKALNY
Łączna wartość długu dopuszczalnego (długu krajowego i zagranicznego), nie powinna przekraczać 60% PKB, chyba, że wskaźnik ten jest malejący i zbliża się w zadowalającym tempie do wartości 60%.
II WARUNEK FISKALNY
Zaplanowana, względnie rzeczywista wielkośc dopuszczalnego deficytu budżetowego, nie może przekraczać 3% PKB z wyjątkiem sytuacji gdy wskaźnik ten jest wyższy, ale uległ przedtem istotnemu zmniejszeniu się do referencyjnego poziomu 3% oraz gdy przekroczenie tego wskaźnika ma charakter przejściowy i spowodowane jest to nadzwyczajnymi względami a proporcja deficytu jest zbliżona do 3%.
Dokonania gospodarcze w obszarze wspólnej waluty w pierwszej dekadzie jej istnienia (lata 1999-2009)
- osiągnięcie niskiej stopy inflacji (średni jej poziom wyniósł 2%),
- utrzymanie deficytu budżetowego, który w 2007 roku wyniósł w strefie euro jedynie 0,6% PKB,
- stopniowa redukcja skumulowanego deficytu sektora publicznego, który w 2007 roku spadł w obszarze euro do 67% (wg kryterium w Maastricht może max wynieść 60%),
- obniżenie ryzyka kursowego na całym obszarze obowiązywania cen,
- spadek nominalnych stóp procentowych (pożądany przez inwestorów),
- zwiększony został stopień synchronizacji przebiegu cyklu koniunkturalnego poszczególnych krajach członkowskich,
Cykl koniunkturalny
- pogłębienie integracji rynkowej i gospodarczej obszaru euro,
- znacząca poprawa w zakresie wydajności pracy i zatrudnienia (w ciągu 10 lat zostało stworzonych ponad 16 mln nowych miejsc pracy),
- spadek stopy bezrobocia do około 7%
- uczynienie euro drugą (po dolarze amerykańskim) światową walutą międzynarodową,
- w 2009 r. około 27% rezerw walutowych, było przechowywane na świecie w Euro.
Wykład 11: Przyszłość strefy Euro
W chwili obecnej w Europie wśród społeczeństwa i polityków dokonał się podział na dwie grupy:
- federalistów
-eurosceptyków
Eurosceptycy- przypominają, że to właśnie obawy przed hegemonią gospodarki niemieckiej, której narzędziem była marka, doprowadziły do stworzenia strefy Euro.
Powołują się przy tym na porozumienie dotyczące pokojowego zjednoczenia Niemiec, zawarte pomiedzy Wielką Brytanią i Francją z jednej strony, a związkiem Radzieckim z drugiej.
Proces zjednoczonych Niemiec wymagał zgody dawnych aliantów:
- Wielkiej Brytanii
- Francji
- ZSRR
- USA
Ostatecznie o zjednoczeniu przesądziła masowa migracja Niemców z terenów NRD do Berlina Zachodniego i RFN, oraz katastrofalny stan gospodarki i nastroje polityczne NRD.
Brytyjska Premier Margarit Thatcher i francuski prezydent Frencois Mitterand, sprzeciwiali się zjednoczeniu państw niemieckich , obawiając się zwiększeniu znaczenia Niemiec w Europie.
Decyzje w sprawie zjednoczenia Niemiec podjęła na konferencji NRD + Stany Zjednoczone, Związek Radziecki, WB, Francja w Moskwie i Paryżu).
Odbyły się też wspólne posiedzenia rządu obydwu państw niemieckich. Traktat zjednoczeniowy został ratyfikowany przez parlamenty NRD i RFN 20 września 1990 roku.
Przeciwnicy integracji twierdzą, że UE utraciła już możliwość wyjścia z kryzysu i uzdrowienia.
Wyszukiwarka