Borelioza jest chorobą bakteryjną- nie ma szczepienia.
Kleszczowe Zapalenie Mózgu (KZM) jest chorobą wirusową- jest szczepienie
3. Definicja nadzoru sanitarno- epidemiologicznego
Nadzór sanitarno- epidemiologiczny jest zbieraniem danych na temat występowania chorób ich analiza i interpretacja, które są źródłem do opracowywania planów długoterminowych w celu zabezpieczenia zdrowia społeczności. Służy to planowaniu działań wieloletnich. Ważną rolę pełni edukacja społeczeństwa na temat występowania chorób oraz ich czynnikach ryzyka. W nadzorze „czas jest warunkiem sukcesu” dlatego ważne aby wszystkie działania były podejmowane jak najszybciej. Wszystkie w/w działania prowadzą do przedłużenia i poprawy jakości życia człowieka.
4. Co przedłuża życie o 14 lat?
„0” papierosów
Umiarkowane picie alkoholu( M-50g K-25g)
Aktywność fizyczna
Utrzymanie prawidłowej masy ciała (odpowiedni obwód pasa + odpowiednie BMI)
Epidemia- występowanie w określonym czasie i na określonym terenie przypadków zachorowań, zachowań lub innych zjawisk związanych ze zdrowiem w liczbie większej niż oczekiwana.
W epidemiologii endemią nazywa się stałe występowanie zachorowań na określoną chorobę (np. chorobę zakaźną) na danym obszarze w liczbie utrzymującej się przez wiele lat na podobnym poziomie. Województwo podlaskie jest terenem endemicznym dla boreliozy.
Pandemia (gr. pan = 'wszyscy' + gr. demos = 'lud') - epidemia choroby zakaźnej w różnych środowiskach. Obejmuje więcej niż jeden kontynent. Najgroźniejsze pandemie grypy:
grypa hiszpanka (1918-1919) - ponad 50 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie
grypa azjatycka (1957) - ok. 1 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie
grypa Hong-Kong (1968) - ok. 1 mln ofiar śmiertelnych na całym świecie
Pandemia grypy A/H1N1 (od 11 czerwca 2009) - ok. 12799 ofiar na całym świecie
6. Czynny i bierny nadzór sanitarno- epidemiologiczny?
Czynny nadzór sanitarno- epidemiologiczny pomaga w szybkim rozpoznaniu choroby. W czynnym nadzorze epidemiologicznym jednostka hierarchicznie wyższa często i regularnie w formie pisemnej, telefonicznej bądź osobiście kontaktuje się z jednostkami z zapytaniem o pojawianie się zachorowań (odpowiada na pytanie co się dzisiaj dzieje w moim mieście?). Kontroluje się ( pyta się):
Lekarzy POZ czy nie wystąpił wzrost zgłoszeń do lekarza z powodu choroby
Aptekarzy czy nie ma wzrostu sprzedaży NLPZ oraz środków przeciwbólowych
Bada się absencję w szkole w pracy (le osób jest nieobecnych- zwłaszcza dzieci bo one sią najwrażliwsze na zachorowania)
Przeprowadzając kwestionariusz ankiety osobiście bądź przez telefon
Ilość haseł w popularnych przeglądarkach internetowych związanych z chorobami wpisywanych przez społeczność
ten typ nadzoru zapewnia większą kompletność zgłoszeń, ale jest bardziej kosztowny i trudny do przeprowadzenia na szerszą skalę. Dlatego zwykle ograniczony jest do wybranych obszarów i jednostek, które wyznaczają standardy jakości nadzoru dla innych.
Nadzór bierny polega na wypełnianiu przez lekarzy, pracowników laboratoriów lub inne osoby z personelu ochrony zdrowia, kart lub formularzy zgłoszenia stanu podlegającego rejestracji, np. zachorowania na określoną chorobę lub uzyskania wyniku laboratoryjnego. Bierność takiego systemu polega na tym, że nie są podejmowane żadne akcje dopóki raport nie dotrze do odpowiedniego urzędu zdrowia publicznego.
Nadzór bierny może polegać na zgłaszaniu:
raportów zawierających dane zbiorcze dotyczące liczby zachorowań na daną chorobę, często z podziałem według płci i grup wieku
raportów o całkowitej liczbie przypadków wysyłanych tylko w sytuacji podejrzenia wybuchu epidemii.
Analiza retrospektywna zachorowań
Historie chorób
Dokumentacja w przychodniach, pogotowiu, gabinetach lekarza rodzinnego
ZUS
Ubezpieczenia
Akty zgonów
7. Jak ograniczyć powstawanie chorób w społeczeństwie?
Szkolenia społeczeństwa
Szkolenia pracowników opieki zdrowotnej
8. Czym zajmuje się Państwowa Inspekcja Sanitarna?
Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS) - wyspecjalizowana instytucja wykonująca zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. Inspekcja gromadzi również dane epidemiologiczne dotyczące niektórych chorób oraz wydaje decyzje w zakresie chorób zawodowych.
Państwowa Inspekcja Sanitarna zajmuje się dwoma grupami zagadnień:
Jest organem nadzoru i kontroli( posiada uprawnienia o charakterze władczym)
Zajmuje się działalnością w zakresie nadzoru nad edukacją zdrowotną w Polsce i sama też taką edukację prowadzi
Inspekcja Sanitarna została powołana w celu ochrony zdrowia przed niekorzystnym wpływem czynników szkodliwych i uciążliwych, zwłaszcza w celu zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych. W związku z tym PIS zajmuje się nadzorem i kontrolą nad warunkami:
higieny środowiska,
higieny pracy w zakładach pracy,
higieny radiacyjnej,
higieny procesów nauczania i wychowania,
higieny wypoczynku i rekreacji,
zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytku,
higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne.
Do zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy również wydawane opinii co do zgodności z warunkami sanitarnymi określonymi przepisami Unii Europejskiej przedsięwzięć i inwestycji
9. Profilaktyka i zapobieganie zakażeniom krwiopochodnym (WZW typu B i C, HIV).
stosować sprzęt jednorazowego użytku(rękawiczki, maseczki strzykawki)
sterylizację przedmiotów wielorazowego użytku przeprowadzać w autoklawie (nie używać sterylizatora na suche gorące powietrze),
odpowiednia gospodarka odpadami
laboratorium, które prowadzi monitoring w zakładzie na temat zakażeń krwiopochodnych
Szerzenie wiedzy i podnoszenie świadomości społecznej w zakresie zwalczania i profilaktyki HCV
Działalność popularyzatorska przy pomocy środków masowego przekazu „żółty tydzień”
Działalność informacyjna na bazie Internetu
Gromadzenie danych z obszaru tematycznego zakażeń krwiopochodnych
Działalność wydawnicza w zakresie publikacji książkowych, poradników, czasopism, broszur, ulotek, plakatów i innych drukowanych nośników informacji.
Główną profilaktyką w zapobieganiu WZW typu B jest szczepionka.!!!!!!!!!!!
Nie ma szczepionki na WZW typu C i wirusa HIV!!!!!!!
10. Dlaczego częściej zatruciom salmonellą ulegamy w domu?
W domu w mniejszym stopniu przestrzegane są wymogi sanitarne. w placówkach żywienia zbiorowego organizatorzy muszą spełniać wiele rygorystycznych wymogów. Większość z nich posiada certyfikaty wysokiej jakości HACCAP. wszystkie produkty przez nich wykorzystywane spełniają wymogi bezpiecznej żywności. natomiast w domu często kupujemy produkty do przygotowania posiłków z niepewnego źródła( na bazarach, lub z własnej hodowli).
11. Co rozumiesz pod pojęciem „bezpieczna żywność”?
Za bezpieczna żywność można uważać żywność, której produkcja jest śledzona od samego początku (od pola aż do stołu), jej łańcuch produkcyjny jest zabezpieczony od samego początku
12. Co rozumiesz pod pojęciem „bezpieczna woda”?
Za stan wody odpowiada właściciel, w Polsce woda pochodzi głównie z wodociągów (dlatego jest dobra). W Polsce jest dobre zaopatrzenie w wodę i jest ona bezpieczna, ponieważ spełnia normy Polskie i Unijne, pochodzi w głównej mierze z wodociągów (jest to woda głębinowa).
Jest odpowiednia od względem biologicznym, chemicznym i fizycznym.
13. Zapobieganie chorobom wieku dziecięcego
Ważne jest dbanie o siebie w czasie ciąży ( odpowiednia opieka przed porodem i odpowiednia opieka okołoporodowa). Najważniejsze są szczepienia dzieci!!!!!!!!!
Przeciwwskazania do szczepień:
Ostra choroba zakaźna
Wysoka temperatura pow. 38°C
Uczulenie na składnik szczepionki
Czynny rozrost choroby nowotworowej
Dodatkowo dziecko powinno mieć odpowiedni dowóz białka do organizmu, ponieważ daje ono uodpornienie oraz dziecko nie może spać za długo.
14. Zakażenia szpitalne oraz ich zapobieganie
Zakażenie szpitalne - zakażenie, które wystąpiło w związku z udzieleniem świadczeń zdrowotnych, w przypadku gdy choroba w czasie udzielania świadczeń nie była w okresie wylęgania (np. zakażenia bakteryjne) lub gdy choroba wystąpiła po udzieleniu tych świadczeń w okresie nie dłuższym niż najdłuższy okres wylęgania tej choroby.
Zapobieganie:
stosować sprzęt jednorazowego użytku (rękawiczki, maseczki strzykawki)
dezynfekcja
sterylizację przedmiotów wielorazowego użytku,
odpowiednia gospodarka odpadami
Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej są zobowiązani do prowadzenia nadzoru oraz badań na obecność czynników chorobotwórczych oraz mają obowiązek rejestracji stwierdzonych przypadków
Każdy zakład opieki zdrowotnej musi powołać:
Zespół Zakażeń Zakładowych( w skład zespołu wchodzi 1 pielęgniarka na 250 łóżek i lekarz który jest kierownikiem zespołu) oraz
Komitet Kontroli Zakażeń Zakładowych zajmuje się oceną, planowaniem, wdrążaniem profilaktyki zakażeń zakładowych
Mieć laboratorium, które prowadzi monitoring w zakładzie na temat zakażeń szpitalnych
Kierownicy szpitali lub zespołów zakładów opieki zdrowotnej, w skład których wchodzi szpital, są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych.
15. Zagrożenia płynące z krajów sąsiadujących
Zamknięcie przejść granicznych nie ma wpływu na rozprzestrzenianie się chorób, ponieważ przenoszą je również wiatr, ptaki, samoloty.
16. Rola szczepień ochronnych
Szczepionka jest lekiem najbezpieczniejszym na świecie!!!!!!!!!!! Wiele chorób jest wyeradykowanych bądź wyeliminowanych- przykład ospa prawdziwa.
Szczepienia ochronne dwie grupy:
Obowiązkowe-bezpłatne Grypa Tężec Meningokoki ,Półpasiec
Zalecane
Szczepienie ochronne obejmuje badanie kwalifikacyjne oraz szczepienie. Minister Zdrowia w drodze rozporządzenia określa jakie szczepienia muszą być wykonane natomiast program szczepień ustala co roku Główny Inspektor Sanitarny. W przypadku stanu epidemii wojewoda na terenie województwa (lub Minister Zdrowia na terenie kraju) może wprowadzić obowiązkowe szczepienie niezależnie od kalendarza szczepień. Szczepienia zalecane finansowane są przez osoby szczepione. Można wprowadzić szczepienia na określonych stanowiskach pracy( jeśli są one zalecane koszty pokrywa pracodawca). Można również wprowadzić szczepienia zalecane dla osób w określonym wieku. Wystąpienie odczynu poszczepiennego również podlega obowiązkowi zgłaszania do Powiatowego Inspektoratu Sanitarnego.
17. Pojęcie mycia, dezynfekcji, sterylizacji.
Mycie- usunięcie zanieczyszczeń z powierzchni tak, że nie widać ich gołym okiem
Dezynfekcja- niszczenie form wegetatywnych drobnoustrojów za pomocą metod fizycznych, chemicznych lub biologicznych
Sterylizacja- zniszczenie wszystkich drobnoustrojów oraz ich form przetrwalnikowych przez zastosowanie czynników fizycznych lub chemicznych
18. Pojęcie dezynsekcji i deratyzacji
Dezynsekcja - tępienie szkodliwych owadów (zwłaszcza pasożytniczych jak: muchy, komary, pchły, wszy i karaluchy), ich jaj i larw, ze względów sanitarnych i gospodarczych. Dezynsekcję można wykonać przez zastosowanie środków fizycznych (para, ogień, gorące powietrze, promieniowanie ultrafioletowe), mechanicznych (wyłapywanie, trzepanie, oczyszczanie), chemicznych (środki owadobójcze) i biologicznych (zwalczanie za pomocą innych organizmów żywych).
Deratyzacja (odszczurzanie) - zwalczanie za pomocą środków chemicznych, fizycznych lub biologicznych wszelkich szkodliwych gryzoni, najczęściej szczurów i myszy. Przeważnie zatrutym pokarmem lub za pomocą pułapek.
20. Redukcja odpadów niebezpiecznych
Aby skutecznie zapobiegać należy dzielić odpady szpitalne na:
odpady medyczne skażone krwią, oraz
odpady gospodarcze, takie jak w domu.
Aby minimalizować odpady medyczne niebezpieczne należy stosować zasadę 3R (reuse, reduce, recycling):
redukcja u źródła np. topienie strzykawek w sterylizatorze
recykling- jeszcze raz użycie
redukcja poprzez np. dezynfekcję lub sterylizację i potraktowanie ich wtedy jak zwykłe odpady
21. Struktura organizacyjna PIS
1. Główny Inspektorat Sanitarny ustala ogólne kierunki działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Inspektoratem kieruje Główny Inspektor Sanitarny, który jest centralnym organem administracji rządowej podległym Ministrowi Zdrowia. Szczegółowy zakres zadań GIS-u podany jest Ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
2. Terenowymi organami PIS są państwowi inspektorzy sanitarni, pod kierunkiem których działają stacje sanitarno-epidemiologiczne. Stacje posiadają status zakładu opieki zdrowotnej. W każdym z województw działa wojewódzka stacja sanitarno-epidemiologiczna, której podlegają stacje powiatowe i graniczne. Każdą ze stacji kieruje odpowiednio:
państwowy wojewódzki inspektor sanitarny,
państwowy powiatowy inspektor sanitarny,
państwowy graniczny inspektor sanitarny.
3. Resortowe inspekcje sanitarne. Dwa ministerstwa (MON oraz MSWiA) posiadają własne inspekcje sanitarne - odpowiednio:
Wojskową Inspekcję Sanitarną oraz
Państwową Inspekcję Sanitarną MSWiA.
22. Scharakteryzuj zadania pionu higieny pracy w PIS
W ramach zadań statutowych Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje bieżący nadzór nad higienicznymi warunkami środowiska pracy przez kontrolowanie przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne środowiska pracy.
Celem sprawowanego nadzoru jest ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem środowiskowych czynników szkodliwych i uciążliwych oraz zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych:
Fizyczne: hałas, zapylenie, oświetlenie, wibracje
Chemicznych: środki dezynfekcyjne (czynnik w ZOZ), rakotwórcze (tlenek etylenu), cytostatyki, prekursory substancji narkotycznych
Biologicznych: bakteria, wirusy, grzyby
Najważniejsza jest profilaktyka i edukacja. Propagowanie przestrzegania zasad higieny pracy, rolę lekarskich badań profilaktycznych, konieczność stosowania środków ochrony indywidualnej i szkolenia pracowników w tym zakresie oraz konserwacji środków ochrony.
23. Na czym polega monitorowanie punktów krytycznych kontroli żywności HACCP?
System HACCP opiera się na:
analizie zagrożeń zdrowotnych
krytycznych punktach kontroli, ustalonych na podstawie przeprowadzonej analizy zagrożeń.
System HACCP opracowano w celu rozpoznania i kontroli zagrożeń, które mogą pojawić się w jakimkolwiek momencie procesu produkcyjnego i składowania żywności. Jako zagrożenie określamy wszystko, co może przynieść szkodę konsumentowi.
W systemie HACCP główny nacisk związany z nadzorem nad żywnością kładzie się na przyczynach zagrożeń bezpośrednio w miejscu ich powstawania. Dzięki takiemu podejściu, przed wyprodukowaniem wyrobu zapobiega się lub eliminuje zagrożenia zdrowotne związane z surowcami, dodatkami i materiałami pomocniczymi, personelem, maszynami i urządzeniami, a także procesem technologicznym. Jest to najefektywniejszy sposób gwarantowania bezpieczeństwa.
Zagrożeniem jest wszystko, co może przynieść szkodę konsumentowi (klientowi)!!!!!!!
Wyróżnia się trzy rodzaje zagrożeń:
mikrobiologiczne (bakterie, wirusy),
fizyczne, np.: szkło, piasek,
chemicznych, np.: środki ochrony roślin, detergenty.
W systemie HACCP, zapewnienie bezpieczeństwa i wysokiej jakości zdrowotnej żywności osiąga się poprzez podjęcie szczególnej kontroli w tych miejscach procesu, które są najistotniejsze w aspekcie zagrożeń higienicznych, i w których może nastąpić obniżenie tej jakości.
System polega na przeprowadzeniu analizy wszystkich zagrożeń, zarówno biologicznych (zwłaszcza mikrobiologicznych), jak i fizycznych i chemicznych, które mogą stać się przyczyną obniżenia jakości zdrowotnej żywności oraz na wskazaniu, które punkty na danym etapie są „krytyczne" (czyli mają fundamentalne znaczenie) dla jej bezpieczeństwa zdrowotnego.
Punkty takie określane są jako krytyczne punkty kontroli
24. Co to jest „żywność ekologiczne”?
Żywność ta zawiera jak najmniejsze ilości związków chemicznych (pestycydów) i leków, określenie żywności produkowanej metodami rolnictwa ekologicznego z dbałością o wyeliminowanie używania nawozów sztucznych. Żywność ekologiczna to ta wyprodukowana wg zasad najbardziej zbliżonych do upraw naturalnych, bez użycia chemicznych środków ochrony roślin, nawozów sztucznych, dodatków do paszy.
25. Szkodniki żywnościowe
Do szkodników żywności należą żywe organizmy, niepożądane w miejscach magazynowania lub produkowania żywności i środków spożywczych. Szkodniki żywności:
Mucha domowa
Karczany
myszy polne i domowe oraz szczury
26. Wymień zanieczyszczenia w żywności
Zanieczyszczenia fizyczne - mogą pochodzić z niedostatecznie oczyszczonych surowców niepoddanych uzdatnianiu (nieprzesiana mąka, nie przefiltrowana woda), niewłaściwych opakowań, zabrudzeń produktu w czasie wykańczania, transportu, magazynowania. Do zanieczyszczeń fizycznych zaliczyć można: cząsteczki ziemi, piasek, części opakowań itp.
CIAŁA OBCE:
naturalne (kości, ości, pestki, kamienie, piasek, drewno),
plastik (kawałki opakowań, maszyn),
metal (opiłki lub części maszyn),
szkło,
inne ciała obce, np. włosy, biżuteria, guziki itp.
RADIONUKLIDY- pierwiastki promieniotwórcze
Zanieczyszczenia chemiczne:
1.toksyny naturalne: histamina, mykotoksyny
2.związki toksyczne powstające podczas przechowywania żywności lub w organizmie człowieka: nitrozoaminy
3.pozostałości zanieczyszczeń środowiskowych:
Zanieczyszczenia biologiczne - są to żywe organizmy lub ich metabolity, czyli substancje przedostające się do środowiska w wyniku czynności fizjologicznych tych organizmów np. drobnoustroje, pasożyty, szkodniki magazynowe oraz produkty ich aktywności np. enzymy, odchody, obumarłe szczątki.
Mikrobiologiczne:
bakterie
pleśni, grzybów pleśniowych
wirusy
mikroorganizmy te są przyczyną występowania po spożyciu żywności dwóch rodzajów schorzeń:
zatruć pokarmowych: główną przyczyną jest obecność toksyn wytwarzanych przez mikroorganizmy
zakażeń pokarmowych: wywołanych obecnością w żywności bakterii i produktów przemiany materii.
Podstawowymi źródłami zanieczyszczeń mikrobiologicznych są:
człowiek (personel, goście)
zwierzęta (gryzonie, owady latające i pełzające, insekty, ptaki)
otoczenie (narzędzia, odzież robocza, pojemniki na śmieci, kwiaty, toalety)