Załącznik 3
Wśród wielu modeli zarządzania kapitałem intelektualnym (w tym kapitałem ludzkim) i sposobów jego pomiaru można wyróżnić cztery poniżej przedstawione:
Generator wskaźników pomiaru kapitału intelektualnego
według W.R. Bukowitz i R.L. Williams
KAPITAŁ LUDZKI |
|
Wskaźnik |
Interpretacja |
Odsetek zatrudnionych z wyższym wykształceniem lub średni poziom wykształcenia zatrudnionych. |
Zdolność do inteligentnego myślenia. |
Fluktuacja doświadczonego personelu. |
Stabilizacja zasobów wiedzy. |
Średni poziom doświadczenia (liczba lat przepracowanych w przedsiębiorstwie, w zawodzie, na określonym stanowisku). |
Jakość zasobów wiedzy. |
Odsetek dochodów od klientów, których usatysfakcjonowanie wymaga od pracowników ciągłego zdobywania nowych umiejętności. |
Innowacyjność, tworzenie nowej wiedzy lub poszerzanie już istniejącej. |
Zadowolenie pracowników (badane na podstawie kwestionariuszy) |
Siła związków z przedsiębiorstwem i skłonność do dzielenia się wiedzą. |
Koszty szkoleń i edukacji na jednego pracownika. |
Inwestycje w przekazywanie lub poszerzanie wiedzy. |
Wartość dodana na jednego pracownika. |
Wskaźnik zysku, który co najmniej w niewielkim stopniu jest zdeterminowany przez poziom wiedzy. |
Źródło: Mikuła B. (i in.): Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku. Wybrane koncepcje i metody, Difin, Warszawa 2002, s.67-6
Zestaw wskaźników Nawigatora
L.p. |
Kluczowe obszary działalności przedsiębiorstwa |
Proponowane wskaźniki |
4. |
Zatrudnieni
|
|
Źródło: Edvinsson L., Malone M.S.: Kapitał intelektualny. Poznaj prawdziwa wartość swego przedsiębiorstwa odnajdując jego ukryte korzenie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, 110-135
Duńska propozycja zestawu wskaźników do pomiaru kapitału intelektualnego
Kierunek |
Stan teraźniejszy Informacje statystyczne |
Podjęte działania Wewnętrzne kluczowe wskaźniki |
Przewidywane rezultaty Wskaźniki sukcesu |
1 |
2 |
3 |
4 |
Zasoby ludzkie |
Wielkość i struktura zatrudnienia |
Wpływ zarządzania zasobami ludzkimi |
Dochody z zarządzania zasobami ludzkimi |
|
|
|
|
Źródło: Mikuła B. (i in.) „Zarządzanie przedsiębiorstwem XXI wieku. Wybrane koncepcje i metody”, Difin, Warszawa 2002, s. 64-65
Sprawozdanie Instytutu Saratogi nt. finansowych wskaźników kapitału ludzkiego
L.p. |
Obszar |
Wskaźnik |
Formuła |
1. |
Efektywność organizacji |
1.współczynnik przychodów 2.współczynnik kosztów 3.wartość dodana kapitału ludzkiego 4. rentowność inwestycji w kapitał ludzki |
1.Przychody/całkowita liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty 2. Koszty operacyjne/całkowita liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty 3. przychody - [koszty operacyjne- (koszty wynagrodzeń)+koszty świadczeń)]/całkowita liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty 4.przychody-[koszty operacyjne-(koszty wynagrodzeń + koszty świadczeń)]/(koszty wynagrodzeń + koszty świadczeń) |
2. |
Struktura działu zasobów ludzkich |
1.udział kosztów działu zasobów ludzkich w kosztach operacyjnych 2.współczynnik obciążenia działu zasobów ludzkich 3.współczynnik inwestycji w dziale zasobów ludzkich 4.stopa zwolnień w dziale zasobów ludzkich 5. struktura zatrudnienia w dziale zasobów ludzkich |
1. koszty działu zasobów ludzkich / koszty operacyjne
2. całkowita liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty/ liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty w dziale zasobów ludzkich 3. koszty działu zasobów ludzkich/ całkowita liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty 4.liczba zwolnień w dziale zasobów ludzkich /liczba pracowników w dziale zasobów ludzkich 5. liczba pracowników w przeliczeniu na pełne etaty w poszczególnych kategoriach pracowników działu zasobów ludzkich |
3. |
Wynagrodzenia |
1. wynagrodzenia w stosunku do przychodów 2.koszty wynagrodzeń i świadczeń w stosunku do przychodów 3. całkowite koszty pracownicze w stosunku do przychodów 4.udział wynagrodzeń w kosztach 5.udział wynagrodzeń i świadczeń w kosztach 6.udział całkowitych kosztów pracowniczych w kosztach 7.współczynnik wynagrodzeń 8. współczynnik wynagrodzeń menedżerów 9. udział wynagrodzeń menedżerów w kosztach wynagrodzeń 10.współczynnik wynagrodzeń członków kierownictwa 11.udział wynagrodzeń członków kierownictwa w kosztach wynagrodzeń |
1. koszty wynagrodzeń/przychody 2. (koszty wynagrodzeń + koszty świadczeń)/przychody
3. (koszty wynagrodzeń + koszty świadczeń + inne koszty robocizny)/przychody 4.koszty wynagrodzeń/koszty operacyjne 5. (koszty wynagrodzeń + koszty świadczeń)/koszty operacyjne 6. (koszty wynagrodzeń + koszty świadczeń + inne koszty robocizny)/koszty operacyjne 7.koszty wynagrodzeń/liczba pracowników 8. koszty wynagrodzeń menedżerów/liczba menedżerów 9. koszty wynagrodzeń menedżerów//koszty wynagrodzeń 10. koszty wynagrodzeń członków kierownictwa/liczba członków kierownictwa 11. koszty wynagrodzeń członków kierownictwa/koszty wynagrodzeń |
4. |
Dodatkowe świadczenia pracownicze |
1.świdczenia w stosunku do przychodów 2.udział świadczeń w kosztach 3.stosunek kosztów świadczeń do kosztów wynagrodzeń 4.współczynnik kosztów opieki zdrowotnej 5.współczynnik kosztów pracowników socjalnych 6.rozkład kosztów świadczeń |
1. koszty świadczeń/przychody 2.koszty świadczeń/koszty operacyjne
3.koszty świadczeń/koszty wynagrodzeń
4. koszty świadczeń medycznych/liczba pracowników objętych tymi świadczeniami 5.koszty wynagrodzeń pracowników socjalnych/liczba wszystkich pracowników 6.koszty świadczeń w poszczególnych kategoriach/łączne koszty świadczeń |
5. |
Obsada stanowisk |
1. wskaźnik pracowników nowo zatrudnionych 2.wskaźnik pracowników przechodzących na inne stanowisko 3. koszt zatrudnienia jednego pracownika 4. koszt przeniesienia jednego pracownika na nowe stanowisko 5.rozkład kosztów zatrudnienia nowych pracowników 6.rozkład kosztów przenoszenia pracowników na inne stanowiska 7.czas obsadzania stanowiska pracownikiem nowo zatrudnionym 8.czas obsadzania stanowiska pracownikiem dotychczas zatrudnionym 9. czas wprowadzania na stanowisko pracownika nowo zatrudnionego 10.czas wprowadzania na stanowisko pracownika dotychczas zatrudnionego 11.współczynnik premii przy przyjęciu do pracy 12.współczynnik premii dla menedżerów po przyjęciu do pracy |
1. (liczba pracowników nowo zatrudnionych na nowe stanowiska + liczba pracowników + liczba pracowników nowo zatrudnionych na stanowiska zwolnione)/liczba pracowników 2.liczba pracowników przechodzących na nowe utworzone stanowisko + liczba pracowników przechodzących na zwolnione stanowisko)/liczba pracowników 3.(koszt zatrudnienia nowych pracowników x współczynnik 1,1)/liczba pracowników nowo zatrudnionych 4.(koszt przeniesienia pracowników na nowe stanowiska x współczynnik 1,1)/liczba pracowników przeniesionych na inne stanowiska 5.koszty zatrudnienia nowych pracowników w poszczególnych kategoriach/(całkowite koszty zatrudnienia nowych x współczynnik 1,1) 6.koszty przenoszenia pracowników na inne stanowiska w poszczególnych kategoriach / (całkowite koszty przenoszenia pracowników na inne stanowiska x współczynnik 1,1) 7.całkowity czas (w dniach) obsadzania stanowisk pracownikami nowo zatrudnionymi/liczba pracowników nowo zatrudnionych 8.całkowity czas (w dniach) obsadzania stanowisk pracownikami dotychczas zatrudnionymi/ liczba pracowników dotychczas zatrudnionych na innych stanowiskach 9. całkowity czas (w dniach) wprowadzania na stanowisko pracowników nowo zatrudnionych/ liczba pracowników nowo zatrudnionych 10.całkowity czas (w dniach) wprowadzania na stanowisko pracowników dotychczas zatrudnionych/ liczba pracowników dotychczas zatrudnionych na innych stanowiskach 11.liczba pracowników otrzymujących premię przy przyjęciu do pracy/całkowita liczba nowo zatrudnionych 12. liczba menedżerów otrzymujących premię przy przyjęciu do pracy/całkowita liczba nowo zatrudnionych menedżerów |
Źródło: Fitz-enz J.: Rentowność inwestycji w kapitał ludzki, Oficyna Ekonomiczna, Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2001, s.176-180