warzywa-wykladyy 2, Studia, III rok, III rok, V semestr, pomoce naukowe, do egzaminu


W. RZEPOWATE (krzyżowe)

rzodkiewka, rzodkiew, rzepa, brukiew

- krótki okres weget (23-24dni)

- mała wrażliwość na niskie temp

-duże wym wodne(parcenie na gl suhyh)

- rośl dnia długiego

- upraw jako przedplon lub poplon

- używanie frakcjonowanych nasion umożliwia jednorazowy zbiór. (rośl są wyrównane)

Rzodkiewka

- jedno z 1 warzyw

- niewielka pow produkcji

- ogr działkowe i przydom

- wartość odżyw: C,B1,B2, sole min,Ca, P,Fe, olejek goryczny(pobudza trawienie)

- wym klim i gl:

-małe wym ciepl

-db naświetlanie -rośl dnia długiego

-wrażliwe na niedobór wody

- gl średnio zwięzłe, próchniczne, przewiewne,zasobn w skł pok,ph 6,0-7,4, na gl ciężkich - zniekształc, lekkich - wybij w pędy kwiat

- stanowisko: *przedplon dla ogórka, pomidor, kukurydzy, *poplon groch, wczesna marchew, *współrzednie z innymi, 2 rok po oborniku

-nawoż: 40-50 kg N,30-55 P2O5,80-120 K2O

-uprawa z siewu bezpośr - plon 7,5-15 t/ha

Rzodkiew

- niewielka skala, ogr działkowe i przydom

- wartość odżyw Większa niż rzodkiewka C,B1,B2, sole min,Ca, P,Fe, olejek goryczny

- reszta jak u rzodkiewki

- plon odm wczesna 10-20 t/ha

poźne 20-25 t/ha

Rzepa

- rośl pastewna

- wartość odżyw wit C, karoten, sole min

- wym klim i gl:

niewielkie,gl lekkie,piaszcz-gl, gl-piaszcz,

żyzne, wilgotne

- stanowisko: przedplon lub poplon

2 rok po oborniku

-nawożenie: 150-300 NPK kg/ha 2:2:3

siew bezpośredni, plon 10-25 t/ha

Brukiew

- małe znaczenie w Polsce

- wartość odżyw: C,B1,B2,sole min,Ca, P,Fe

- wym klim i gl:

cieplne niewielkie, gl wilgotne (wszystkie rodz)

- stanowisko: poplon po grochu wczesnym ziemn i cebuli dymki,

2 lub 3 rok po oborniku

-nawożenie: 60-80 kg N, 60-80 kg P2O5, 110-130 K2O

- rozsada lub siew bezpośr

20-50 (60) t/ha

W. LIŚCIOWE

- względnie tanie

- powszechnie dostępne

- łatwe w uprawie

- wczesną wiosną na rynku

- krótki okres wegetacji

- wart odżyw: wita A, C, K, E, Fe

- krótki okres przechowywania

- gl żyzne i wilgot

- uprawa w przed, między i poplonie oraz jako upr współrzędne

Sałata siewna

- upr pod osłonami i na polu na skale towarową (siew, rozsada), amatorska

- wym klim i gl:

temp opt 15-20 stC,dużo słońca, gl żyzne

- stanowisko:

*w poplonie: po ogórku, buraku ćw, szpinaku, pomidorze, cebuli, bobie, grochu, kapuście wczesnej

*w przedpl: przed dyniowat i psiankowat

*w międzyplonie

*współrz z kap wcz lub kalafiorem

2 rok po oborniku

-nawożenie:

60-80kg N/ha, 50-100 P2O5/ha, 100-120 K2O

- plon 100-150 tyś główek/ha

Endywia

- wartość odżyw: A, B2, C

- wym klim i gl:

niskie temp, gl próchniczne

- upr poplonowa

- siew, rozsada (plon 20 t/ha)

Cykoria sałatowa

- mało rozpowszechniona

Roszponka

2:1:2 200-300 kg NPK

siew, jako poplon,zbiór jes-zimowy

Szpinak zw

- pow upraw wzrasta

- wartość odżyw:

Li po ugotow, wit C, wit z gr B, karoten,sole min, Fe, P, Ca

- wym klim i gl:

rośl dnia długiego

-duże wymagania wodne,

- gl lżejsze,żyzne,duża pojem wod, ph 6,0-6,7

- stanowisko:

*przedplon: kapustnych, ogórka, pomidora, selera

*poplon: groch, kap wcz, wcz marchew

- nieupr po sobie sałacie, burakach

2 rok po oborniku

-nawożenie:

80-90 kg N, 40-60 P2O5, 80-120 K2O

- siew nasion na pole

-plon 6-12 t/ha (25)

Szpinak nowozelandzki

- brak reakcji fotoperiod

- wpływa odmładzająco i dezynfekująco, oczyszcza przewód pokarmowy

- duże wymag cieplne i wodne

- siew lub rozsada, plon 25-45 t/ha

Pietruszka naciowa

- niewelkie pow, najwięc wit C, olejki eteryczne - odp na niskie temp,

- gl żyzne, próchniczne, niepodmokłe

- pędzenie w szklarni

2 lub 3 rok po oborniku, nie upr po korzeniowych, plon 7-10 t/ha

Burak liściowy

- mało znany, rozsada lub siew, 1 lub 2 rok po oborniku

Portulaka warzywna

- A, B1, B2, dużo soli min

W. WIELOLETNIE

szparag, rabarbar, chrzan

Szparag

- może być upraw na gl V-VI klasy

- duże mozliwość zbytu na granicy z Niemcami

- Pracochłonny zbiór (6-8 os/ha)

- duzy koszt założenia,

- zbiór w 2 roku po posadzeniu

- nie wolno przesadzać

- hodowla dąży do przewagi rośl męskich

- szkodniki: rdza, trzep szparagówka, poskrzypka 12 krop, szara pleśń

I etap podukcji:

- Prod karp (trwa 1 rok): kłącze, pąki, korz mięsiste i włókniste

- wysiew wiosną, jesienią część nadziem zamiera, wiosną następ roku wykop karp

II etap: zakładanie szparagiarnii :

- wybór gl lekkich, nie kamieniste, odchwaszczone, głeboko spulch

- niewysoki poziom wód grunt

- rozstawa mię rz 1,5-1,7 m,w rzę co 4-4,5 cm

Plonowanie w 1 roku niewielkie (plonowanie ok. 10 lat)

Wyrastanie wypustek wiąże się z nagromadz subst zapas w karpie, dlatego należy pozwolić na rozwój weg pędów asymil. Istone nawożenie N

- plon 6-8 t/ha

Szparag może przemarzać, karpa robi się w środku pusta (następne plonow już normalne)

- wzrost rozpoczyna gdy temp 9 stC w wale (w wale białe, bez niego ziel)

Szp łuskowate - gdy rośnie w niższej temp to więcej łyka

W. PSIANKOWATE

Pomidor, papryka, oberżyna, ziemniak

Pomidor

- pow upraw 29 tys ha

- plon 16-17 t/ha

- choroby: zaraza ziemniacz (zapobieg: upr wcz odm, prod rozsady w pomieszcz)

- wartość odżyw:

Wit C, A, B2, likopen (chor nowotwor), karoten

- wymagania dla przetwórstwa:

ekstrakt, sucha masa, cukier, kwasy, ph, zawartość pektyn, bezpiętki niekarbow,odm wcz i plenne

- wym klim i gl:

- duże cieplne i świelne

- gl próchniczna, szybko nagrzew, o dobrej strukt,

- b. wraż na przymrozki

- stanowisko:

*po większości warzyw

* dobrym przedplonem: cebula, ogórek, seler, strączkowe, zboża

-nawożenie:

obornik 300 kg 1:2:3,bez obor 600 2:2:3

- siew III-IV, sadzenie 20-30 V, zb VII-X

odm karłowe - obornik, wys - naw. Min

-metody uprawy:

- produkcja 50 dni (działka 2 mies)

- wysiew do skrzynek przykrywanych piaskiem

- do wschodów temp 22-29°C

- po wschodach dzień 18-20°C,noc 14-16°C

- pikowanie w fazie liścia właściwego

- odm sztywno łod - 60-70x30-45 cm

- odm wiotko łodyg 70-80x45-55 cm

- odm wysokie 80-100x40-60 cm

Tendencje rezygnacja z pikowania, wysiew bezpośr do tunelu foliow (ogrzewanie podłoża: pomiot kurzy, kora, torf niski, obornik koński)

W. DYNIOWATE

Ogórek, dynia olbrz, dynia zwycz (kabaczek, cukinia, patison), melon, kawon

Ogórek

- wym klim:

- najwyższe co do temp (min temp do kiełkow 15-18 stC)

- opt temp wzrostu 20-25 stC

- obniż temp do12-13 stC hamuje wzrost

- 4-5 stC - smierć z przechłodzenia

- wrażliwość na wiatry

- przechowyw: chłodnia ok. 2 stC

- choroby: mączniak, parch, mozaika (stosow do oprysk tylko wyciągi rośl)

- wym gleb:

- wysokie, duża zaw próchnicy, gl przepuszcz, struktur, przewiew, szybko nagrzew, piaszcz-glin, lessy,czarnoziemy,czarne ziemie,pH 6,5-7

- 1 rok po oborniku

- optym wilgot gl 75-80% polowej pojemności wodnej

- nie nawadniać wschodów bo wrażliwe na niską temp (parow - ochłodz gl)

- stanowisko:

- 1 rok po oborniku

- nie znosi upr w monokulturze

- dobry przedpl: motylk,groch,fasola,por

- zły przedplon: marchew,pietruszk,kap

-nawożenie:

- ważne nawoż org, naw min - na podst analizy gl, duze dawki przy deszczowaniu

- b. wrażliwy na nadmiar N w glebie

-metody uprawy:

- siew bezpośr 10-20 V,

- temp dzienna powyżej 15 stC

- duża rozstawa między rz, w rz 8-15 cm

- nie przesadzamy

- upr z rozsady jeśli po posadz przykryw folią

W. KORZENIOWE

Marchew, pietruszka korz, seler korz, pasternak, burak ćw, skorzonera, salsefia

- klimat umiarkow

- odpor na niskie temp: skorzonera, pietruszka, pasternak

Marchew

- wym klim i gl:

- klim umiarkow

- gl śr zwięzła, gliniasto-piaszcz, ph 6-6,5, małe wymagania

- stanowisko:

*poplon po sałacie, kalarepie

-nawożenie:2:2:3 400-600 kg

- siew: poźne IV-VI, zb - IX-X

wcz: III-IV, zb - VI-VIII

- też z siewu przedzimowego - zb wiosną następ roku

- 2 rok po oborniku, nie za dużo bo korz się rozwidlają

- uprawa b prosta - problem chwasty, bo nasiona marchwi wolno kiełkują i rosną (1 oprysk - afalon)

- przechowyw w kopcach (wys wilgot 90%, niska temp 1 -2 st.

- normy wysiewu zależą od:

- postepu w hodowli, nowych odm ( o dużej zdol kiełkow, odpor), zmiany systemu wysiewu (dawniej nie był punktowy)

Pietruszka korzeniowa

- upr prawie jak u marchewki

- różnice: - większe wym gl

- lepsza struktura gl, przepuszcz, zaw próchnicy

- wieksza odpor na niskie temp

- trudniejsze odchwaszcz

Seler

- najtrudniejsza upr (bo rozsada, b. drobne nasiona)

- najwieksze wym gl , przepuszcz, nawoż nawozami org

- rozsada:1etap w mnożarce-siew (koszt)

2 etap: sadzenie po pomidorze, 2 poł V-20 VI

- 2 rok po oborniku

- duże wym wodne,

Burak

- 1 miejsce w polsce

- uprawa prosta, wymag jak marchew

- dobrze znosi przesadzanie

- b silne właściwości odkwaszające

- barwnik betanina

W. STRĄCZKOWE

fasola zwykła i wielkokw, groch na ziel,bób

Fasola

- ciepłolubna, wraż na wiatr

- wym wodne - umiarkowane

- gl dobre stos powietrzno-wod, szybko nagrzew, próchniczna, ph 7

- przedplon - małe wym

po: kapust, cebul, pomidorze, ogórku, rośl roln okop i zbożach (nie po sobie)

-nawożenie: 400 kg/ha

szparagowa 1:2:3 lub 1:2:4

na suche ziar 1:3:4

- siew: szparagow 10 V-VI, zb VII-IX

tyczkowa 10 V-20 V, zb VII-X

szparagow poplonowaVI-25 VII,zb VII-IX

- choroby: bakterioza obwódkowa (zachować odstep miedzy rośl), antraknoza

Groch

- Klimat umiarkow

- wytrzymuje spadki temp poniżej 0 stC

- RDD - silna reakcja

- wysiew b. wcześnie (1 poł IV)

- regulowanie dojrzewania: *odmiany *wybór stanowiska (skłon płn - opóźniony zbiór, płd - przyspieszony)

- dojrzałość -twardość tenderometryczna

- zakładanie plantacji w rej najchłod, bo dojrzałość utrzymuje się przez większość czasu

Grzyby:

*Boczniak

-do wytworz owocnik światło

- upraw na słomie poddaw tylko pasteryzac

- wzmoc ukł nerw, obniż cholesterolu

*Pieczarka

-podłoż nawóz koński też na podł zastępczym na bazie słomy i kurzaku,okrywa.Są 2 gat: p.dwuzarodnikow i p.szlachetna,

- upraw się na 5 poziom,

- 1m2-125 kg,formy brązowe zbliż do dzikich,lepszy aromat,mn wrażliw na chorob.

*pierścieniak uprawny-nie ma chorób,na słomie upraw,b smaczny,łatwo rośnie

*Trufla czarnozarodnikow-

- ochron dla mózg,relaksacyjn,przypraw-owocn siln pachnie,

*Twardziak-antybiotyczn,antysklerotyczn,wzmacn ukł immunolog,antywirusowe,hamuj rozw nowotwor,regul ciśnien krwi,obniż poz cholester

*Żagwia listkowa-antyrak,antybakteryjn,obniż poz cholester,wzmacn ukł krwion,odporn,nerwow.

*Maślak żółty-antywirus grypy,antybakteryjn,przeciwalergiczn

*Muchomor czerwony-neurotopwe?*soplówki-upraw w Japan

*Lakownice-lecz nowotwor,afrodyzjak

*Sromotnik bezwstydny - afrodyzjak

PRZECIW NOWOTWOR: borowik szlach, pieczarka polna, pieprznik jadalny, muchomor czerw, lakownica lsniąca, twardziak jadalny.

CHOROBY UKŁ POKARM: sokówka jeżykowata,czernidłak kołpakowaty, włóknouszek

CHOROBY GINEKOLOGICZNE: zimówka aksamitno-trzonowa, hubiak posp, trzęsak morszczynowaty

CHOROBY PŁUC: purchawica olbrzymia, boczniak cytrynowy

Związki czynne: polisacharydy, terpeny, sterole, specyficzne białka



Wyszukiwarka