TRUSKAWKA
Polska jest jednym z największych dostawców owoców jagodowych: truskawek (ok. 200 ton rocznie), porzeczek, malin, agrest, borówka wysoka. W truskawce jesteśmy największym dostawcą ale dla przetwórstwa, głównym odbiorcą są Niemcy. Najlepszą truskawka jest Senga Senegale. Truskawki dla przetwórstwa powinny charakt się ciemnym miąższem, nie mieć komory powietrznej, być średniej wielkości, wyrównane, zdrowe, muszą dobrze się odszypułkowywać. Owoce Sengi Senegale są błyszczące, ale szybko matowieją, nie za dobrze się przechowują. Naszymi konkurentami są Chiny. Hiszpania, Włochy, Francja, Niemcy najwięksi producenci truskawki deserowej. Polskie T cenione są za smak i aromat, uważani jesteśmy za kraj, który produkuje dużo, tanio ale o słabej jakości. Owoce deserowe muszą być duze czerwone, orzeszki powinny być płytko i być ich dużo, owoce powinny być smaczne, sortowane, zbiera się je z szypułką, która powinna mieć 1cm. Kielich ma zachować barwę zieloną i tak samo szypułka. Wyst niestabilność cen, gdy ceny są wysokie w szkółce duzo się wykupuje, zaś gdy jest niska cena truskawek, to nie opłaca się ich uprawiać. Jest to prod nastawiona na eksport. My sami mamy sobie tych odbiorców znaleźć np. w Niemczech, którzy niestety dyktują cenę. W pełni owocowania można zebrać do 40 ton z 1ha truskawek, u nas jest to upr polowa, inne kraje uprawę mają głównie w szklarni, gdzie mogą mieć nawet 100ton/ha. W Polsce ost coraz mniejszy plon z ha, gdy jest 15 ton to jest B.D. Dzienne zapotrzebowanie na wit C pokrywa zjedzenie 150g owoców T (ok. 75mg witC). Dojrzałe owoce zawierają ok. 20% więcej wit C niż dojrzewające. Poza tym zawierają prawie wszystkie makro i mikroelementy a przed wszystkim Fe, Ca, P, sporo Mg i Mn (na urode i włosy) wit C, B1, B2. Sok z T ma działanie bakteriobójcze ( zawiera fitoncydy jak chrzan i cebula). Owoce musza być myte, ale nie moczone bo woda zabiera smak. Robi się z nich dżemy, konfitury, kompoty, soki, nektary, mrożonki, służą jako dodatek do lodów, jogurtów, deserów, ciast najlepiej jeść je na surowo. T jest byliną, najlepiej owocuje w 2 roku.
Użytkowanie plantacji przez okres 1-3 lat, krótki okres inwestycyjny
NAKŁADY:
-przyg pola - analizy gl i nawozy, odchwaszczanie, koszt sadzonek, sadzenie roślin, podlewanie, ochrona roślin, ściółkowanie słomą, usuwanie rozłogów, zbiór owoców - zal od terminu sadzenia 6-10 kg/1h; 5/6 ton/ha ok. 1100rbg/1ha; 8-10 ton/1ha 1300- 1640 rbg/1ha; 112-15 ton/1ha 1700-3675 rbg/ha
Prace pielęgnacyjne 1245-1545 rbg/1ha (rbg robocze godziny)
Razem 2175-3675,
1.Wybór stanowiska pod plantację
-pod T nie będą się nadawały kotliny i zagłębienia terenu, nieosłonięte od wiatru, szczytu wzniesień, nadają się tereny równinne oraz lekkie skłony
2.Wym glebowe: najodpowiedniejsze sa gl o dobrej strukturze i uregulowanych stos wodnych (kompleks pszenno - buraczany i żytnio - ziemniaczany). Poziom wody gruntowej nie płytszy niż 60-80cm. Opt kwasowość pH 6-6,5, zawodne, kwasowość pH powyżej 7
3.Typ gleb i sots płodozmian, nie należy sadzić po pomidorach, ziemniakach, kalafiorze, lucernie - wenticylioza. Dobry przedplon: zboża, cebula, seler, marchew, fasola, groch
4.Zdrowotność mat nasadzeniowego
5.Agrotechnika - nawożenie, ściółkowanie, usuwanie rozłogów, nawadnianie
6.Odporność odmian
Stopień zagrożenia przez pędraki: 3-4/1m2, drutowce, opuchlaki
Opuchlak rudonóg - szkody o znaczeniu ekonomicznym wyrządzają larwy (V,VI), 2-8 larw na roś to duża szkodliwość. Mniejsze szkody wyrządzają opuchlak lucernowiec, truskawkowiec, mątwik północny (guziak północny), głównie w szklarniach.
Liściowe: węgorek truskawkowiec, chryzantemowiec, niszczyk zjadliwy.
Obniżenie plonu do 60%
Nicienie liściowe +bakterie Corynebacterium fasciens --> kalafiorowatość truskawki, chem odkażanie Di-Trapex, Basudin.
Obornik pod przedplon 40-60 ton/ha nigdy nie daje się w roku sadzenia, b.d rośnie na oborniku. Na wiosnę dajemy N.
Zależnie od tego kiedy posadziliśmy T nawozimy N. 50-80 kg/ha. Tylko po zbiorze owoców można znowu nawozić N, jego dawka nie może być większa niż 50kg/ha. Koniec VII, pocz VIII - najlepszy okres na sadzenie T.
Gorczyca - przedplon - ma działanie nicieniobójcze.
Zastosowanie herbicydów w upr T. Przed założeniem plantacji. Herbicydy zawierające glifosat: Raundup 360SL, Avans 360 SL, Perzocyd 100 i 280 SL 5-6 l/ha
Jeśli przeważają dwuliścienne chwasty trwałe: mieszaniny zawierające glifosat; 6L/ha i 2,4 D; 1,5 L/ha lub MCPA (chwastox) 2-2,5 L/ha
Po posadzeniu roślin
Betanal 160 EC i Betanal Progress AM 180 EC, 2x3 dawki dzielone, Goltix 70 WP 3-5 kg/ha (2-3), Venzar 80 WP 1-2 (0,5 -1), Burtix 72 WP 3-5 (2-3). System korzeniowy powinien mieć 8-10cm gł. im grubsza sadzonka tym jest większa szansa dobrego owocowania, dobra sadzonka powinna mieć co najmniej 10cm szerokości
SADZONKI FRIGO - sadzonki które przechowuje się w chłodni w temp -1,5C do -2 C nie można tej temp przekroczyć, owocują bardzo obficie. Sadzonki muszą być wykopane w pełnym spoczynku ok. połowy listopada do mniej więcej połowy stycznia. Oczyszcza się korzenie a liście ścina nie uszkadzając stożka wzrostu, daje się do worków do skrzynek i do chłodni. Sadzonki te są do zakładania mateczników, do pord sterowanej plantacji, one po miesiącu zaczynają kwitnąć, następnie owocować, dzięki tym sadzonkom można posadzić truskawki na określoną datę zbioru. nA przełomie maja i czerwca mamy takie T, można posadzić 1.06 lub 15.06, najpóźniej w poł VIII. Takie sadzonki segreguje się według grubości. Są odmiany powtarzające, bardziej późne, bardzo wczesne. Stożek wzrostu musi być nad pow ziemi, musi być korzeń pionowo, korzenie nie mogą być podwinięte. Zwykle sadzi się u nas rzędowo (20-25 do 30 sadzonek w rzędzie powinno się sadzić). Im większe zagęszczenie T tym większe niebezpieczeństwo wyst chorób. Dla prawidłowego wzrostu i opt plonowania potrzebują 680-750 mm opadów atm. Stan opt uwilgocenia dla T mieści się w granicach 70-80ppw. Wartości tej odp 0,03 Mpa. Zwyzka plonu w lata wyjątkowo suche i na lżejszych glebach 100% (średnio 20-40%)
CAMAROSA - odm deserowa T - owoce duże o jasnym zabarwieniu, o dużej jędrności, z Hiszpanii. W ocenie T bierze udział zdolność do przechowywania, trwałość (miękkie czy twarde) wygląd zewn, smak
SYMPHONY - odm angielska nie wczepiony gen odporności na opuchlaki, Wspięgra - hodowle w Skierniewicach, Felina, Paula - Teresa - hodowle na AR Lublin
Odm polskie, skierniewickie charakt się małą lub żadną odpornością na werticiklozę i na przymrozki
HEROS (Gorella x Dukat) odm deserowa, łatwo porażna przez szarą pleśń
LUNA (Selva x Real) deserowa, dość dobrze znosi transport
ASTRA (Dama x Real) owoce większe niż u Senga Sengana.
FILON (Seal x Selva) silny wzrost, ustępuje plennością Senga Sengana
VIKAT (Tarde Vicida x Ducat) bardzo silny wzrost, bardzo mało sadzonek, b duże owoce
SALUT (Selva x Dukat) do upr przyśpieszonej
ZABARWIENIE charakt dla odmiany
-zbiór rano lub popołudniu (przerwa 12-15:00)
-szybkie schłodzenie w temp Max 10C najlepiej w chłodni
-owoce zbierane do małych opakowań 125, 250, 500g
Im cieńsza jest warstwa truskawek tym mniejsza jest podatność na odgniecenia
-w zal od terminu zbioru jakość truskawek jest coraz gorsza, najlepsze i najładniejsze są owoce z pierwszego zbioru. Znoszą zawartość CO2 nawet do 20% w chłodni z kontrolowaną atmosferą.
Jędrność owoców - jest funkcja turgoru komórkowego i sztywności błon. Zależy od odm i war atm - gł należy wiązać go z il opadów bezpośrednio przed zbiorem (więcej opadów, większa jędrność)
Ekstrakt - poziom rozpuszczalnych subst, wyciek soku po rozmrożeniu, wyróżnik jakosći odmian nadających się na mrożonki
Barwa w okr skł mrożonek - największa stabilność dla zachowania antocyjanów to temp -24C (przy -20 C też zmiany są małe, +3C do -6C 3 dni. Najlepszą ocenę otrzymały mrożonki (smak, barwa) uzyskane z owoców zebranych w pełnej dojrzałości i dostarczanych bezpośrednio (pominięcie punktu skupu). Jeśli do przetwórni dostarczoane sa owoce po upływie 1 doby to straty ilościowe i jakościowe w procesie skupu są większe niż proces całego przerobu
SUPERPLEX (amerykańska nazwa Katy) - preparat który w Anglii stosowano do wyrównania wielkości owoców, zarówno odm deserowych jak i na mrożonki
BOTRYTIS CINEREA
Porażenie niektórych kiełków (1-5%) obniżenie plonu o 13,5 --30,1%
Wskutek zakażania 5,1-29% kwiatów plon zmniejszył się o 17,29%
Porażeniu liczniejszych kwiatów - obniżenie plonu owoców o 60-80%. Przeciętna obniżka plonu owoców z roślin opryskiwanych wynosi 3-11% anie chronionych 30-40%
TELDOR- środek na szarą pleśń - 1 dzień karencji
SZARA PLEŚŃ - srodek przeciwdziałający EUPAREN, SADOPLON
Biała plamistość liści - środek: Thiram Granulo, Mythos, Ronilan, Sumilex
3x w czasie kwitnienia i po zbiorze (1-2 opryskiwań)
MĄCZNIAK Prawdziwy - środek Nemrod, Siarkol extra, stos na krótko przed kwitnieniem, pod koniec kwitnienia
BIAŁA Plamistość T, Mączniak prawdziwy, Zgnilizna korony T, Skórzasta zgnilizna owoców,
Elsanta jest niezwykle wrażliwa , Kent i Honeoye, Dukat, Senga Sengana są niewrażliwe
CHOROBY T powodowane przez wirusy i org mykoplazmatyczne
-cętkowana plamistość truskawki, marszczyca lisci T, żółtobrzeżność liści T, czarcie miotły T, żółtaczka ostra na T, zielenienie płatkówT
(organizmy mykoplazmatyczne)
*Roztocz truskawkowy - Thiodan, Mitae, Thionex
*Przędziorek chmielowiec - Torlen, Nooron, Roztoczol, Nissurun, Danirun, Cascade (roztoczol i nissuron w okr wyst jaj i młodych larw)
Przed kwitnieniem Danietol, Talstar, Karate, Rufast, stos jak wyżej gdy zachodzi potrzeba
*Opuchlak rudonóg, truskawkowiec, lucernowiec, chropawiec
Przed kwitnieniem i po zbiorze owoców - Basudin, Diazinon
NICIENIE:
-Węgorek truskawkowiec i chmielowiec - współdziałają z rysobacterium fascans;
Niszczyk zjadliwy, długacz zwyczajny - powodują kalafiorowatość truskawki
Grzyb antagonistyczny - Metarhizum amisopliae.
BORÓWKA amerykańska - gł prod USA, Japonia, Polska
Bardzo duze znaczenie mają zawarte w skórce antocyjany
Strip- Norwegia, Clarin - Poslka, preparaty które polepszają wzrok
Bardzo opłacalna roślina w hodowli
OWOC borówki am: 83,4% H2O; 0,6% białka; 0,6% tłuszczów; 15,1 węglowodanów
Borówka stosowana jest tylko jako deserowa, nie stos się jako owoc przemysłowy. Powinny być duże z bardzo dużą warstwą woskową
Ok. 12zł za 1kg w Polsce
Hiszpania, Portugalia - upr na zbiór przyśpieszony, I zbiór w I dekadzie V. W Niemczech VII-IX, borówka sprowadzana jest z USA, Niemiec, Norwegii od poł XII do II z Australi, Nowej Zelandii, Chile
Przypuszcza się że ceny borówki będą rosły, głównym dostawcą będzie Chile. Prawdopodobnie w przyszłości borówka będzie dodawana do Coca coli
RZAD Bicornes
Rodzina Ericaceae - wrzosowate
Rodzaj Vaccinium - borówka
Borówka brusznica _ Vaccinium vitis - idea
B.czernica - Vaccinium myrtillus
B.błotna - Vaccinium uliginosum
Vaccinium australe
Vaccinium corymbosum
Vaccinium angustifolium
Podrodzaj: Oxycoccus -żurawina
BORÓWKA - roś długowieczna, może dobrze plonować nawet przez 20 lat. Uważa się że najpierw powinno się pooglądać dobrze przeprowadzoną plantację oraz komu będziemy sprzedawać borówkę
Co decyduje o pow upr:
-wiedza na temat wymagań i pielęgnacji rośliny
-zachęcić przyszłych producentów aby obejrzeli plantację w czasie owocowania, porozmawiać z producentami i specjalistami
-zastanowić się kto będzie odbierał owoce (kontraktacja, giełdy, osoby indywidualne, przemysł, supermarkety)
GLEBY muszą być kwaśne, dobrze nagrzewające się, nie mogą na nich powstawać zastoiska wodna
BORÓWKA WYSOKA
-pH 3,5-4,5 gleba kwaśna, woda też powinna być kwaśna
-zdrowy materiał nasadzeniowy (najlepiej zakładać z 2 letniego mat, gdyż ma lepszy sys korzeniowy), zdrowotność dotyczy wirusów, organizmów wirusopodobnych i niektórych patogenó grzybowych.
-CHOROBY ZGORZELOWE - powodowane przez dwa grzyby: Godronia cassandrae i Diaparthe.
Obydwa patogeny są szczególnie groźne dla młodych nasadzeń.
Najsilniejsze infekcje przypadają na okres od pękania pąków do końca kwietnia. Porażone pędy zamierają już po kilku tygodniach (rozległe nekrotyczne plamy barwy brązowej). Czynnikeim przyśpieszającym choroby sa zranienia. PH gl powyżej 4 (w KCl) ogranicz wzrost i plonowanie krzewów borówki wysokiej
OPTYMALNE pH gleby
W KCl - 3,2-3,8
W H2O 4,2-4,5
Nawożenie borówki wysokiej na glebie słabo próchnicznej zwieksza owocowanie. Borówka jest wrażliwa na małą zawartość fosforu i potasu w glebie
Niedobór tych skł ograniczał plony. Przed założeniem plantacji do gleby dodajemy siarkę aby zakwasić glebę
Do nawadniania borówki wysokiej można zastosować nawadnianie kroplowe lub minizraszacze
Stosowanie twardej wody o duzej zawartości Ca2, Mg2, HCO3- powoduje podniesienie pH w zwilżonej strefie gleby.
Zawartość w wodzie jonów Fe2+ (>1mg/l) jest powodem zapychania się kroplowników
Woda o zawartości Ca ponad 100mg/l i Mg ponad 40mg/l bez uzdatniania nie nadaje się do podlewania
Rozstawa 80-120 cm w rzędzie i 2-3,5m w międzyrzędzie, zależnie od tego jaki sprzęt mechaniczny będzie jeździł
Należy dodawać warstwę ściółki, rośliny przycina się na 2-3 oczka, usuwamy wszystkie cienkie pędy, niepotrzebnie zagęszczające krzewy, pierwsze plony już w II roku (III-IV) - są to małe plony, najważniejsze po V roku. Zbiór z jednego krzewu 3-6 kg w pełni owocowania do 10t/ha. Sadzi się na gł 2-3 cm poniżej jak były w szkółce
-pąki w fazie nabrzmiewania wytrzymują spadki temp do -6C
-z rozluźnionymi poszczególnymi kwiatkami w baldachogronie do --C
-kwiaty rozwijające się (wyraźnie widoczne płatki korony) do -2C
-w pełni otwarte silnie uszkodzone przy temp 0C
ZASADY CIĘCIA:
-poposadzeniu przycinamy tylko krzewy ze słabym sys korzeniowym, przycinamy nad 2-3 pączkiem i usuwamy wszystkie słabe pędy
-poleca się usunięcie pąków kwiatowych z głównych pędów od góry, tak aby zachować os pionową
-dobrze utrzymane krzewy posadzone jako 2 letnie, w pełnię owocowania wchodzą w 6-7 roku trwania plantacji
-krzew owocujący powinien mieć bud luźną. Przeciętna liczba pędów głównych 6-8. W pierwszej kolejności wycina się pędy najstarsze
-w 5 roku życia spada jego plenność dlatego starsze pędy (o średnicy 4 cm) należy usuwać. Co roku usunąć ok. 20% starszych pędów
W Polsce najbardziej polecane odm wczesne Duke, Eaerliblue, Spartan (odm trudna w upr, dojrzewa niezbyt równomiernie), Bluecrop (jest najbardziej rozpowszechniona), luegold, Aurora - jest najpóźniejszą odmianą
ODMIANY borówki wysokiej
Chanticleer, Duke, Collins, Toro, Handler, Draper, Brigitta Bleu, Rubel, Liberty, Aurora
1 osoba przy ręcznym zbiorze powinna zebrać 40kg borówki
ZALETY I WADY przedwczesnego zbioru owoców
*zalety: owoce jędrne i dużej trwałości, łatwiejsza ochrona przed ptakami, mniejsza obawa spękania owoców podczas długotrwałych deszczów, czasami dla odm wczesnych wyższa cena rynkowa
*wady: mniejsza masa owoców, niska zawartość cukrów a zatem niska jakość i słaby aromat; utrudniony i mało wydajny zbiór z dużą il szypułek i obtarć w miejscu szypułki, większa krotność zbiorów; owoce łatwo wysychające podczas przechowywania, niska jakość handlowa ze względu na małe owoce, otarcia nalotu woskowego, uszkodzenia skórki i mierny smak
ZALETY I WADY OPÓŹNIONEGO ZBIORU
*zalety: wyzsza nawet o 30% masa owoców, wysoka zawartość cukrów, b.d smak, wyrównany i atrakcyjny kolor z nalotem, łatwy i wydajny zbiór, wysoka jakość konsumpcyjna i handlowa (kolor, nalot, wielkość)
*wady: niska trawłość (miękkie, mało kwasów) większa możliwość porażenia przez grzyby szczególnie podczas wilgotnej pogody (Botrytis, Alternaria)
możliwość poparzeń słonecznych lub uszkodzeń przez wiatr i deszcz, owoce miękkie, wrażliwe na sortowanie, większe zagrożenie plonu przez ptaki, osy, osłabienie wzrostu i słabsze zakładanie pędów kwiatowych na rok następny szczególnie u odm późnych
Kwitninie trwa ok. 2-3 tyg, kwiatostanem jest baldachogrono, kwiatków w baldachogronie jest 7-12, przeważnie jest rośliną samopylną, ewentualnie obcopylna zapylana przez pszczoły i trzmiele. Powinien być wysoki poziom wody gruntowej, ale plantacja nie może być zalewana. Często występuje niedobór Mg, dł sadzonki 12-15cm, grubość ołówka - sadzonki zdrewniałe, na przełomie VI/VII zostawia się 3 liscie wierzchołkowe na sadzonce zielnej. Sadzonki opryskuje się w każdym tyg preparatami grzybobójczymi, podłoża się nie ogrzewa, zaś w przypadku sadzonek zdrewniałych podłoże podgrzewa się
Borówka brusznica (owoce czerwone) ODM: Karalne, Aron, Erntedark, Erhtekrone, Erntesegen, Masovia
ŻURAWINA wielkoowocowa (Vaccium macrocarpon) ODM Stankavich (Stankiewicz), Piligrim, Howes
Żurawina ma pędy wegetatywne i pionowe (owocujące)
PORZECZKA
140-160 tys ton -potencjalnie , 100-110 tys ton w nasadzeniach kontrolowanych, w Polsce nasadzenia niekontrolowane ( do 1992r była opłacalna )
Europejskie odmiany pochodzą od Ribes nigrum , zachodnioeuropejskie od Ribes braceosum , R. petriolore ,R. hundsonionum, wschodnioeuropejskie od Ribes dikuscha
Czym powinna charakteryzować się odmiana :
-powinna być dobrze przystosowana do warunków klimatycznych
-mało wrażliwa na podstawowe choroby
-zróżnicowana odmianowo pod względem pory dojrzewania
-duża przydatność owoców dla przemysłu przetwórczego
-cechy morfologiczne warunkujące ich przydatność do zbioru kombajnowego owoców
-odpowiedni pokrój krzewów
-krótkie i dobrze umieszczone na pędach grona , twarde owoce i odporne na zgniatanie
Przydatność odmian do zbioru kombajnem ocenia się w następujących aspektach :
twardość owoców
równomierność dojrzewania
występowanie owoców nie niżej niż 30 cm od powierzchni gleby
elastyczność pędów
wzniesiony i zwarty pokrój krzewu
wąska nasada krzewu
Odmiany do zbioru kombajnem powinny być jak najmn, skórka grubsza , trwała (np. Bona - nie nadaje się do zbioru bo owoce się gniotą) grona powinny być krotne , niezbyt długie szypułki , wyrównane owoce (odcinek od pędu do 1 jagody powinien być krótki , umożliwia to dokładny zbiór)
Odmiany deserowe : grona długie , owoce długie
- około 3 tyg po kwitnieniu następuje opad zawiązków -przyczyny nie znane ale wpływ ma na to ilość auksyn produkowanych przez nasiona.
-odmiany nowe są w dużym stopniu do samopłodne ale nie samopylne , muszą być zapylane przez owady (pszczoły ,trzmiele)
-pyłek jest ciężki i lepki , mało przenoszony przez wiatr , przy braku owadów zapylających % zawiązanych owoców do kwiatów jest niewielki (najlepiej gdy jest 80% zawiązanych)- pszczoły wpuszcza się gdy rozwinie się ok. 10% kwiatów , na 1ha -3-4 pszczele rodziny
-optymalan tem kwitnienia 14-18 stC przy temp 10stc znacznie wydłuza się kw, a przy wysokich temp znacznie się skraca co wpływa niekorzystnie na zawiązywanie owoców.(kwitną II-III dekada kwietnia), spadek tem do 6 stc hamuje wzrost łagiewek pyłkowych . Istnieje korelacja pomiędzy wielkością owoców a liczba nasion(od ilości nasion zależy przepływ substancji wzrostowych i ich opadanie lub utrzymanie )
Wymagania przemysłu przetwórczego :
-Porzeczka czarna : ekstrakt 10,4% , kwasowość 2,5% , witC 40mg%
-Skład chemiczny owocu:
H2O 80%,sucha masa 19%, cukry 7%, błonnik surowy 4%, pektyny jako związki Ca1%, witC 90-40mg%, witB2-50mg%, witP 100-150mg%, kw.jabłkowy 3%, witB1, PP, garbniki , substancje azotowe , cz, nierozpuszczalne 6% , sacharoza 1,8% , cukier inwertowany 5%
-można wykorzystywać też pączki - w przemyśle kosmetycznym do produkcji olejków etrycznych -zbieramy od listopada do połowy lutego( w pełni spoczynku -pąki muszą być zdrowe, bez wielopąkowca )
Zabiegi decydujące o uzyskaniu plonu:
1.Przygotowanie pola (gleby dobre,spulchnione,odchwaszczone,nie lubią gleb ciezkich i lekkich;bardzo wrażliwa na susze bo ma słaby syst.korzeniowy<do 30cm>
2.Nawożenie (przy właściwym nawożeniu system korzeniowy jest 5 razy większy niż na polu podstawowym; ważne jest nawożenie w pierwszych latach, korzenie dobrze rozrośnięte są mniej podatne na suszę)
3. Stanowisko (zagłębienia nie wrażliwe na przymrozki; wiatr-powoduje obsypywanie zawiazków i opadanie owoców bo dojrzewaja nie równomiernie ; przed posadzeniem dawki nawozu na podstawie analizy gleby; na rok przed sadzeniem obornik 40-60t/ha lub nawóz zielony)
4. Jakość materiału (jedno roczne rośliny o pędzie, dwuletnie rośl. 3-4 pędów, wolne od szkodników i chorób)
5. Rozstawa do zbioru kombajnem
50 - 60 cm w rzędzie
- na zbiór kombajnowy sadzenie 8.10cm głebiej niż rosły w szkółce
- na zbiór ręczny - w rzędzie 1- 1,2 m porzeczki czarnej, 1,2 - 1,5 porzeczki czerwonej głębiej o 3 - 5 cm niż rosły w szkólce
- sadzenie - jesień ( II poł X )
6. Po sadzeniu krzewy należy przyciąć.
Kombajn - przycinamy na 1 oczko, wybije silny pęd z tego oczka i jeszcze kilka ( nawet do 8 ) innych jeżeli są dobre warunki
- materiał 2 letni - przycinamy wszystkie pędy na 1 oczko
- tniemy silnie aby w ciągu 3 lat uformować krzew i aby korzeń zregenerował się
- pędy skraca się tylko w 1 roku owocuje na długopędach ( silnie, młode nie starsze niż 3 lata)
W 2 roku;powyżej 80 cm zostawiamy 6pędów pędy słomiaste urywamy
W 3roku;powinien mieć około 16 silnych pędów
W 4roku;zaczynamy cięcie-usówanie co roku najstarszych (5-6szt.)pędów ;mają one bardzo mało paczkow na 4letnim drewnie nie ma ich mogole.
Pęd usuwamy cały lub nad silnym rozgałęzieniem.
Porzeczka czerwona
1 rok-cięcie na jedno oczko
2 rok-pędy najsilniejsze można skrócić o 1/3 wówczas wybijają boczne rozłogi ;owocuje na krótkopędach
3 rok-duże owocowanie na rozgałęzieniach.W miarę starzenia pędów na bocznych rozgałęzieniach wzrasta liczba owocowania.
5-6rok- dopiero urywamy pędy.
Cięcie(ogólnie):
-wycinamy te które owoc.3razy
-stare sąnachylone w bok.Po ich wycięciu krzew ma b.wzniosły pokrój
-urwać uszkodzone pędy i nadmiar 1-rocznych
-po cięciu wyrastają silne młode pędy ;a owoce równomiernie dojrzewają.
-pączki kwiatowe tworzą sie na jesieni.Cięcie dlatego usuwa się pędy zaraz po zbiorze,wiosną tylko pędy połamane i krzyżującesię Jeżeli jesienią nie tniemy to zagęszczenie pędów niekorzystnie wpływa na zawiązywanie pąków na rok następny.
-porzeczki wytwarzaja krótkopędy dlatego można je prowadzić w sposób szpalerowy.
U porzeczki czerwonej opłaca się uprawa odm.deserowej.
1rok-przycinamy pędy i przywiązujemy do drutu ,przycinamy 5cm pod drutem
2rok-do 2drutu
3rok-do kolejnego
Formowanie trwa 3-4lata
- ok. 10 dnia przed zbiorem przycinamy wszystkie boczne ro rozgałęzienia o 10 -15 cm, aby odkryć owoce
-cięcie zasadnicze(wiosna)-przycinamy aby utworzyć szpaler
-plon30t/ha
-łatwe opryskiwanie
- duża jakość owoców
- nawadnianie i obfite nawożenie ( spory koszt)
7. Nawożenie podczas uprawy
N - czarna lubi dużo
- 100 - 150kg N/ha
-od 4 roku nawozimy na cała powierzchnie
-dzielimy dawki
1) pękanie pąków wierzchom cz. Pędów
2) tuż przed kwitnieniem
3) 3 tyg. Po kwitnieniu
N- czerwone mniej ok. 100kg N/ha
K - duzo ( dużo przed założeniem, i już w 3 roku po posadzeniu dawka K na podst. analizy liści)
- zbyt duże dawki N- zwieksza wzrost weg. i podnosi odporność na choroby grzybowe
Przy uprawia odmian szkockich (odm typu compact) - stosuje się zbyt duże dawki aby rośliny do zbioru kombajnem.
Nawozić dolistnie (compact - skrócone miedzywięźla)
Odmiany porzeczki czerwonej deserowej
Tatran, Rondon, Rolon, Rolet, Rovada, Rosetta.
Plon z 1 krzewu 4,5 - 8 kg
OCHRONA
Opadanie iści
1) Na krótko przed kwitnieniem : Dithan, Delon, Bayleton.
2) Zaraz po kwitnieniu : w odstępach 10-cio dniowych : Ditham , Penhozel, Delton, Punch, Saprol
3) Ewentualnie po zbiorze : Delthone, Pemocorab, Babylon, Delon, Devrado, punch, Saprol.
- defoliacja zmniejsza M oraz wielkość plonu.
- Szara pleśń - Euparen, Semiter - na pocz. Kwitnienia i po 10 - 14 dniach kwitnienia
- Rdza wejmutkowo - porzeczkowa :score
-krzywik porzeczkowiaczek (Trefon)
- Mszyca porzeczkowo - czyściecowa (artec, mosiplan)
- pryszczarek pędowy, liściowy, porzeczkowiaczek
- wielopąkowiec porzeczkowy
- pędraki
- przędziorek - red masy ow. 15- 16% lub owo 12,5% plon z krzewu o 13,6%