. Zespół stresu pourazowego ( PTSD) kryteria diagnostyczne , specyfika zaburzenia, przyczyny trwałości objawów, neurologiczne podłoże objawów PTSD

Objawy zespołu stresu pourazowego nie należą bynajmniej do rzadkości:

• Poważny wypadek drogowy

• Osoby uczestniczące w katastrofie lotniczej

• Osoby uczestniczące w wybuchu

• Osoby uczestniczące w pożarze

• Osoby uczestniczące w trzęsieniu ziemi

• Osoby uczestniczące w tornadzie

• Ofiary agresji na tle seksualnym

• Ofiary tortur

• Żołnierze na misjach

• Mogą zapadać osoby służb ratowniczych

Objawy znacznie się różnią w zależności od rodzaju i nasilenia przerażającego doświadczenia, stopnia zaskoczenia i konstytucji psychicznej danej osoby.

TRAUMA- zdarzenie, które odznacza się tak wysoką intensywnością życia, że jednostka nie jest w stanie panować nad sytuacją oraz własnymi reakcjami. Uraz wywiera przemożny długotrwały wpływ na organizację psychiczną.

Definicja traumy wg.DSM - jest to takie zdarzenie , które obejmuje faktyczne lub oczekiwane zagrożenie śmiercią lub poważnym uszkodzeniem ciała lub też zagrożenia dla fizycznej integralności siebie lub innych ( nietykalność cielesna)

Dwa rodzaje zaburzeń psychicznych po traumie:

• Zaburzenie stresu ostrego

1. objawy pojawiają się najpóźniej 4 tyg. od traumy

2. trwają nie krócej niż 2 dni i utrzymują się nie dłużej niż 4 tyg., może trwać max 8 tyg.

3. reakcja stosunkowo przelotna

PTSD

1. do 6 miesięcy od traumy . Jeśli wystąpi w ciągu 6 miesięcy mówimy o tzw. ostrej reakcji PTSD, po 6 miesiącach mówimy o odroczonej reakcji PTSD

2. objawy utrzymują się przez dłuższy czas niż 4 tyg

3. mogą utrzymywać się przez 10 lecia do końca ich życia

Czynniki wpływające na nasilenie objawów

• Nasilenie doświadczenia

• Stopień przewidywalności traumy

• Stopień kontrolowalności doświadczenia

• Struktura osobowości

Objawy PTSD:

Może być bardzo rozbudowany

1. Objawy, które prowadzą do tego, że traumatyczne przeżycie przeżywane jest wciąż na nowo.

• Powtarzające się w sposób natrętny opamiętanie wydarzenia zawierające obrazy myśli lub doświadczania percepcyjne

• Powtarzające się stresujące sny związane z traumą- u dzieci mogą pojawiać się koszmarne sny bez wyraźnej treści

• Zachowanie się lub czucie tak jakby urazowe doświadczenie właśnie trwał ( poczucie ponownego doświadczania iluzję , halucynacje, wspomnienia typu flackback ( wspomnienia fleszowe) . Zjawiska te mogą pojawiać się nawet podczas intoksykacji ( alkohol, narkotyki) u dzieci mogą pojawić odgrywania traumy

• Intensywne cierpienie psychiczne w zetknięciu z wewnętrznymi lub zewnętrznymi bodźcami przypominającymi jakiś aspekt traumatycznego zdarzenia ( problem czasami polega na tym, że nie wiadomo jaki aspekt został zapisany, zakodowany w życiu człowieka

• Objawy traumy mogą występować także u zwierząt

• Reakcje fizjologiczne w zetknięciu z bodźcami zewnętrznymi przypominającymi jakiś aspekt traumatyczny

Co najmniej jeden objaw musi być widoczny.

2. Objawy związane z unikaniem bodźców- muszą wystąpić 3 objawy

• Wysiłki aby uniknąć myśli, uczuć rozmów skojarzonych z urazem

• Wysiłki aby uniknąć działań miejsc ludzi , którzy powodują wspomnienia urazu

• Niezdolność do przypomnienia sobie istotnych aspektów urazu ( amnezja)

• Znacząco zmniejszone zainteresowanie i uczestnictwo w ważnych aktywnościach

• Uczucie obojętności lub wyobcowania od innych ludzi -> prowadzi do izolacji społecznej

• Zmniejszony zakres afektu

• Poczucie zamkniętej przyszłości - > depresja

3. utrzymujące się objawy zwiększonego pobudzenia - przynajmniej 2 z pośród listy objawów

• trudności z zasypianiem lub spaniem

• rozdrażnienie lub wybuch złości

• trudności w koncentracji

• nadmierna czujność

• nasilone wzdryganie się

SPECYFIKA PTSD u ofiar gwałtu :

• zaburzenia fizyczne ( nadmierne pobudzenie i niepokój)

• charakterystyczne problemy emocjonalne ( zaburzenia lękowe)

• obniżenie nastroju

• niska samoocena

• zaburzenia koncentracji ( natręctwa myślowe)

• zachowania antyspołeczne

• nadużywanie substancji wpływ na życie towarzyskie oraz seksualne

Techniki leczenia PTSD

• za pomocą środków przeciwdeprsyjnych

• techniki behawioralne

Zespół stresu pourazowego ( PTSD)

Osoba dotknięta PTSD:

• wciąż na nowo przeżywa traumatyzujące wydarzenie. Prześladują ją natrętne myśli lub powtarzające się koszmary nocne z nim związane. Traumatyczne wydarzenia mają wpływ na przeżywanie nocnych koszmarów.

• Uporczywie unika bodźców związanych z urazem, usiłuje na przykład unikać czynności mających związek z pamięci pewne jego aspekty.

• Może ustawicznie odczuwać objawy pobudzenia. Należą do nich przewlekłe napięcie i drażliwość, którym często towarzyszy bezsenność, niemożność znoszenia hałasu i narzekania w rodzaju: „ Nie mogę się odprężyć”

• Może odczuwać osłabienie zdolności koncentracji i osłabienie pamięci.

• Może odczuwać depresję. W niektórych przypadkach prowadzi to do wycofania się z życia społecznego i unikania doświadczeń.

Zespół Stresu Pourazowego ( PTSD) zawiera elementy lęku0 uogólnionego uczucia strachu i niepewności.

KLASYFIKACJA/ KRYTERIA ZESPOŁU STRESU POURAZOWEGO:

Zawiera wiele elementów identycznych z rozpoznaniem zaburzenia ostrego , różni się natomiast znacznie jeśli chodzi o nasilenie i okres utrzymywania się objawów.

• Osoba przeżyła dramatyczną sytuację lub była jej świadkiem , zetknęła się ze śmiercią , bezpośrednim zagrożeniem życia , poważnym okaleczeniem albo doświadczyła zagrożenia własnej integralności fizycznej i integralności fizycznej osób trzecich: jednocześnie jej reakcją był silny strach , poczucie bezradności i przerażenie

• Osoba wciąż na nowo przeżywa uraz, co może przybrać jedną lub kilka następujących postaci :

1. Nawracające niechciane wspomnienia wydarzenia , zawierające obrazy, dźwięki i inne wrażenia zmysłowe

2. Powtarzające się przygnębiające sny dotyczące wydarzenia

3. Działanie i odczuwanie , jak gdyby dramatyczne wydarzenia następowało wciąż na nowo, towarzyszą temu takie doznania jak złudzenia, halucynacje, oderwane migawki ze zdarzenia, wrażenia powtórnego przeżywania całego doświadczenia w momencie przebudzenia lub pod wpływem substancji psychoaktywnej.

4. Głębokie cierpienie w momencie zetknięcia się z zewnętrznymi lub wewnętrznymi sygnałami przypominającymi lub symbolizującymi jakiś aspekt dramatycznego wydarzenia.

5. Reakcja fizjologiczna na działanie wewnętrznych lub zewnętrznych sygnałów przypominających któryś z aspektów traumatycznego wydarzenia.

• Osoba ciągle unika bodźców związanych z traumatycznym wydarzeniem i ma przytłumioną ogólną wrażliwość, na co wskazuje występowanie co najmniej trzech z następujących objawów:

1. Usiłowanie uniknięcia myśli , uczuć i rozmów wiążących się urazem

2. Usiłowanie uniknięcia działań, miejsc i osób wywołujących wspomnienie urazu

3. Niemożność przypomnienia sobie żadnego ważnego elementu urazu

4. Wyraźne zmniejszenie zainteresowania ważnymi działaniami i ograniczenie udziału w nich

5. Uczucie zobojętnienia i obecności wobec innych

6. Ograniczenie uczuć ( na przykład niezdolność do odczuwania miłości)

7. brak oczekiwań związanych z przyszłości na przykład brak oczekiwań związanych z karierą zawodową, małżeństwem , dziećmi czy normalnym życiem.

Utrzymują się objawy pobudzenia , stwierdzone na podstawie występowania przynajmniej dwóch spośród następujących symptomów: trudności z zasypianiem lub budzeniem się, rozdrażnienie lub wybuch złości, trudności z koncentracją uwagi, nadmierna czujność , wyolbrzymiona reakcja przestrachu

• Zaburzenie trwa ponad miesiąc

Lekarz stawiający diagnozę zespołu stresu pourazowego musi określić czy choroba jest:

• Ostra : jeśli objawy utrzymują się krócej niż trzy miesiące

• Przewlekła: jeśli objawy utrzymują się dłużej niż trzy miesiące

POCZĄTKOWA REAKCJA OFIARY KATASTROFY - FAZY:

• Faza szoku- w której ofiara jest oszołomiona, zamroczona i apatyczna

• Faza podatności- ofiara jest pasywna, ulega namowom i skłonna jest słuchać rad ekip ratunkowych

• Faza powrotu do zdrowia- ofiara może odczuwać napięcie i obawy oraz wykazuje objawy uogólnionego lęku

Powtarzające się koszmary senne i typowa potrzeba bezustannego opowiadania tej samej historii o katastrofie zdają się być mechanizmami zmniejszającymi lęk i odczulającymi.

Poczucie winy sprawia, że zespół stresu pourazowego może trwać miesiącami.

To czy u danej osoby rozwinie się zespół stresu pourazowego zależy od wielu czynników:

• Prawdopodobieństwo wystąpienia zespołu stresu pourazowego wydaje się większe u kobiet niż u mężczyzn

• Każdy ma własną granicę wytrzymałości

• Strach- wydaje się być podstawową przyczyną

->Gwałt polega na zmuszeniu kogoś, co może wywołać u ofiary poważny uraz . Gwałt jest też wśród nich główną przyczyna PTSD

---