Klasyfikacja i przykłady systemów bezpieczeństwa
Treści kształcenia
Klasyfikacja systemów bezpieczeństwa
Klasyfikacja systemów zarządzania
Systemy zarządzania bezpieczeństwem
Branżowe systemy bezpieczeństwa
Obszarowe systemy bezpieczeństwa
Klasyfikacja systemów bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo oznacza stan obiektywny polegający na braku zagrożenia, odczuwany subiektywnie przez człowieka. Bezpieczeństwo jest funkcją wielu różnorodnych czynników i jest czymś więcej, niż sumą braku zagrożeń (wg L. Korzeniowskiego [3, s. 76-77]).
Określenie obszaru/systemu bezpieczeństwa wymaga zdefiniowania dwóch rodzajów pojęć (wg L. Korzeniowskiego [3, s. 77]):
bezpieczeństwo podmiotu;
źródło zagrożenia.
Zasady określania nazwy obszaru/systemu bezpieczeństwa (wg L. Korzeniowskiego [3, s. 77]):
bezpieczeństwo podmiotu - rzeczownik odpowiadający na pytanie: kogo lub czego?
źródło zagrożenia - przymiotnik odpowiadający na pytanie: jakie?
Przykładowa klasyfikacja obszarów/systemów bezpieczeństwa według kryterium rodzaju zagrożonych podmiotów (wg L. Korzeniowskiego [3, s. 77]):
bezpieczeństwo jednostki lub grupy;
bezpieczeństwo rzeczy;
bezpieczeństwo finansów;
bezpieczeństwo informacji.
Przykładowa klasyfikacja obszarów/systemów bezpieczeństwa według kryterium rodzaju źródeł zagrożeń (wg L. Korzeniowskiego [3, s. 77]):
bezpieczeństwo obiektywne lub subiektywne;
bezpieczeństwo wewnętrzne lub zewnętrzne;
bezpieczeństwo abstrakcyjne lub konkretne;
bezpieczeństwo potencjalne (bierne) lub aktywne;
bezpieczeństwo statyczne lub dynamiczne;
bezpieczeństwo ludzkie, rzeczowe, finansowe lub informacyjne.
Przykładowa klasyfikacja obszarów/systemów bezpieczeństwa według kryterium podmiotowego (wg E. Nowaka i M. Nowaka [6, s. 159]):
bezpieczeństwo globalne;
bezpieczeństwo międzynarodowe;
bezpieczeństwo narodowe;
bezpieczeństwo lokalne;
bezpieczeństwo jednostkowe.
Przykładowa klasyfikacja obszarów/systemów bezpieczeństwa według kryterium rodzaju zasobów organizacji (kapitałowe, rzeczowe, ludzkie, informacyjne):
system bezpieczeństwa finansowego (kapitałowego) - zasoby kapitałowe obejmujące środki finansowe i ich charakterystykę, np. bezpieczeństwo finansów, bezpieczeństwo pieniędzy gotówkowych, bezpieczeństwo pieniędzy bezgotówkowych;
system bezpieczeństwa rzeczowego - zasoby rzeczowe obejmujące środki trwałe i ich charakterystykę, np. bezpieczeństwo rzeczy, bezpieczeństwo mienia, ochrona mienia, bezpieczeństwo obiektów, ochrona obiektów;
system bezpieczeństwa osobowego (ludzkiego) - zasoby ludzkie obejmujące ludzi i ich charakterystykę, np. bezpieczeństwo ludzkości, bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo społeczności, bezpieczeństwo grupy ludzi, bezpieczeństwo jednostki, ochrona osób;
system bezpieczeństwa informacyjnego - zasoby informacyjne obejmujące informacje i ich charakterystykę, np. bezpieczeństwo informacji, ochrona informacji niejawnych, bezpieczeństwo danych, ochrona danych osobowych.
Specyficzny obszar/system bezpieczeństwa stanowi system bezpieczeństwa imprezy masowej, który łączy system bezpieczeństwa rzeczowego i osobowego.
Przykładowa klasyfikacja popularnych obszarów/systemów bezpieczeństwa według kryterium podmiotowego:
system bezpieczeństwa narodowego (państwa);
system bezpieczeństwa wewnętrznego;
system bezpieczeństwa militarnego;
system bezpieczeństwa cywilnego;
system bezpieczeństwa publicznego;
system bezpieczeństwa powszechnego.
Przykładowa klasyfikacja popularnych obszarów/systemów bezpieczeństwa według kryterium przedmiotowego:
system bezpieczeństwa i higieny pracy;
system bezpieczeństwa pożarowego;
system bezpieczeństwa technicznego;
system bezpieczeństwa zdrowotnego;
system bezpieczeństwa socjalnego;
system bezpieczeństwa informacji;
system bezpieczeństwa żywności;
system bezpieczeństwa produktów;
system bezpieczeństwa obiektów;
system bezpieczeństwa maszyn.
Klasyfikacja systemów zarządzania
Aktualnie spotyka się w teorii i praktyce wiele różnych rodzajów obszarów/systemów zarządzania, gdzie ogólna klasyfikacja według Polskich Norm obejmuje:
systemy zarządzania jakością;
systemy zarządzania środowiskowego;
systemy zarządzania bezpieczeństwem.
Wymienione obszary/systemy zarządzania, a zwłaszcza system zarządzania jakością według międzynarodowych norm serii ISO 9000, stanowi podstawę integracji systemów zarządzania lub wdrażania zintegrowanych systemów zarządzania.
Zasady planowania, wdrażania i doskonalenia systemów zarządzania są zależne od wielu różnych czynników, np.:
wielkość i struktura organizacji;
zmieniające się wymagania;
zmieniające się potrzeby;
zastosowane procesy;
dostarczane wyroby.
Wymagania dotyczące systemów zarządzania jakością obejmują normy serii ISO 9000 oraz serii ISO 10000 pn. nazwą systemy zarządzania jakością i zarządzanie jakością, np.:
PN-EN ISO 9000:2006 Systemy zarządzania jakością - Podstawy i terminologia.
PN-EN ISO 9001:2009 + AC:2009 Systemy zarządzania jakością - Wymagania.
PN-EN ISO 9004:2010 Zarządzania ukierunkowane na trwały sukces organizacji - Podejście wykorzystujące zarządzanie jakością.
PN-EN ISO 19011:2012 Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania (oryg.) (zastępująca PN-EN ISO 19011:2003).
System zarządzania jakością obejmuje m.in. następujące elementy (wg normy PN-EN ISO 9001:2009 [29]):
wymagania ogólne;
wymagania dotyczące dokumentacji;
odpowiedzialność kierownictwa;
zarządzanie zasobami;
realizacja wyrobu;
pomiary, analiza i doskonalenie.
Wymagania dotyczące systemów zarządzania środowiskowego obejmują normy serii ISO 14000 pn. nazwą systemy zarządzania środowiskowego i zarządzanie środowiskowe, np.:
PN-EN ISO 14001:2005 + AC:2009 Systemy zarządzania środowiskowego - Wymagania i wytyczne stosowania.
PN-EN ISO 14004:2010 Systemy zarządzania środowiskowego - Ogólne wytyczne dotyczące zasad, systemów i technik wspomagających (oryg.).
System zarządzania środowiskowego obejmuje m.in. następujące elementy (wg normy PN-EN ISO 14001:2005 [28]):
wymagania ogólne;
polityka środowiskowa;
planowanie;
wdrażanie i funkcjonowanie;
sprawdzanie;
przegląd zarządzania.
Aktualnie spotyka się w teorii i praktyce wiele różnych rodzajów obszarów/systemów zarządzania bezpieczeństwem, gdzie ogólna klasyfikacja według Polskich Norm obejmuje:
systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy;
systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji;
systemy zarządzania bezpieczeństwem żywności.
Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy
Krajowe wymagania prawne dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy określają m.in. następujące akty prawne:
dział X ustawy Kodeks pracy [35] i akty wykonawcze;
rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy [6].
Aktualnie nie ma ustanowionych norm ISO nt. systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Przykładowe standardy międzynarodowe w tym zakresie obejmują m.in. normę ustanowioną przez Międzynarodową Organizację Pracy ILO oraz normy serii OHSAS 18000, opracowane przez wiodące jednostki konsultingowe pod kierunkiem DNV:
ILO-OSH:2001 Guidelines on occupational safety and health management systems.
OHSAS 18001:2007 Occupational health and safety management systems - Specifications.
OHSAS 18002:2008 Occupational health and safety management systems - Guidelines for the implementation of OHSAS 18001.
Krajowe wymagania techniczne dotyczące systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy obejmują aktualnie cztery normy serii PN-N-18000:
PN-N-18001:2004 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Wymagania (zastępująca PN-N-18001:1999).
PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego (zastępująca PN-N-18002:2000).
PN-N-18004:2001 + Ap1:2002 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Wytyczne.
PN-N-18011:2006 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Wytyczne auditowania.
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy obejmuje m.in. następujące elementy (wg normy PN-N-18001:2004 [10] i PN-N-18004:2001 [30]):
model systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy;
przegląd wstępny systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy;
zaangażowanie najwyższego kierownictwa;
polityka bezpieczeństwa i higieny pracy;
współudział pracowników (partycypacja pracownicza);
planowanie:
wymagania ogólne;
identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego;
wymagania prawne i inne;
cele ogólne i szczegółowe;
planowanie działań;
wdrażanie i funkcjonowanie:
struktura, odpowiedzialność i uprawnienia;
zapewnienie zasobów;
szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja;
komunikowanie się;
dokumentacja systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy;
zarządzanie ryzykiem zawodowym;
organizowanie prac i działań związanych ze znaczącymi zagrożeniami (sterowanie operacyjne);
zapobieganie, gotowość i reagowanie na wypadki przy pracy i poważne awarie;
zakupy;
podwykonawstwo;
sprawdzanie:
monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy;
badanie wypadków przy pracy, chorób zawodowych i zdarzeń potencjalnie wypadkowych;
audit systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (auditowanie);
niezgodności oraz działania korygujące i zapobiegawcze;
przegląd wykonywany przez najwyższe kierownictwo (przegląd zarządzania);
ciągłe doskonalenie systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy obejmuje m.in. następujące pojęcia i definicje (wg normy PN-N-18001:2004 [10]):
Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji
Krajowe wymagania prawne dotyczące bezpieczeństwa informacji i danych określają m.in. następujące akty prawne:
ustawa o ochronie informacji niejawnych [ ] i akty wykonawcze;
ustawa o ochronie danych osobowych [ ] i akty wykonawcze.
Międzynarodowe i krajowe wymagania techniczne dotyczące systemów zarządzania bezpieczeństwem informacji obejmują głównie normy serii ISO 27000, np.:
PN-ISO/IEC 27001:2007 + Ap1:2010 Technika informatyczna - Techniki bezpieczeństwa - Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji - Wymagania.
System zarządzania bezpieczeństwem informacji obejmuje m.in. następujące elementy (wg normy PN-ISO/IEC 27001:2007 [ ]):
System zarządzania bezpieczeństwem informacji obejmuje m.in. następujące pojęcia i definicje (wg normy PN-ISO/IEC 27001:2007 [ ]):
Systemy zarządzania bezpieczeństwem żywności
Krajowe wymagania prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności i żywienia określają m.in. następujące akty prawne:
ustawa o bezpieczeństwie żywności [ ] i akty wykonawcze;
Międzynarodowe i krajowe wymagania techniczne dotyczące systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności obejmują głównie normy serii ISO 22000, np.:
PN-EN ISO 22000:2006 Systemy zarządzania bezpieczeństwem żywności - Wymagania dla każdej organizacji należącej do łańcucha żywnościowego.
PN-ISO 15161:2004 Wytyczne stosowania ISO 9001:2000 w przemyśle żywności i napojów.
System zarządzania bezpieczeństwem żywności obejmuje m.in. następujące elementy (wg normy PN-EN ISO 22000:2006 [27]):
wymagania ogólne;
wymagania dotyczące dokumentacji;
odpowiedzialność kierownictwa;
zarządzanie zasobami;
planowanie i realizacja bezpiecznych wyrobów;
walidacja, weryfikacja i doskonalenie systemu.
System zarządzania bezpieczeństwem żywności obejmuje m.in. następujące pojęcia i definicje (wg normy PN-EN ISO 22000:2006 [27]):
bezpieczeństwo żywności - założenie, że żywność nie zaszkodzi konsumentowi wówczas, gdy jest przygotowana i/lub spożyta zgodnie z jej zamierzonym użyciem;
łańcuch żywnościowy - sekwencja etapów i procesów mających miejsce w produkcji, przetwórstwie, dystrybucji, magazynowaniu i postępowaniu z żywnością oraz jej składnikami, począwszy od produkcji pierwotnej do konsumpcji;
zagrożenie bezpieczeństwa żywności - biologiczny, chemiczny lub fizyczny czynnik w żywności, lub stan żywności, mogące spowodować negatywne skutki dla zdrowia;
ryzyko w odniesieniu do bezpieczeństwa żywności - funkcja prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnego skutku zdrowotnego (np. zachorowanie) oraz powagi tego skutku (np. utrata życia, hospitalizacja, absencja w pracy).
Klasyfikacja i przykłady działań profilaktycznych
Treści kształcenia
Zagrożenia dla bezpieczeństwa powszechnego
Podstawa prawną dotyczącą
w zakresie zarządzania kryzysowego - ustawa o zarządzaniu kryzysowym [20], która określa m.in. organy właściwe w sprawach zarządzania kryzysowego oraz ich zadania i zasady działania w tej dziedzinie, zasady finansowania zadań zarządzania kryzysowego;
w zakresie klęsk żywiołowych - ustawa o stanie klęski żywiołowej [13], która określa m.in. tryb wprowadzenia i zniesienia stanu klęski żywiołowej, zasady działania organów władzy publicznej w czasie stanu klęski żywiołowej, zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela w czasie stanu klęski żywiołowej;
w zakresie ochrony przeciwpożarowej - ustawa o ochronie przeciwpożarowej [19], która określa m.in. zasady zapobiegania pożarowi, klęsce żywiołowej lub innemu miejscowemu zagrożeniu, organizację ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych;
w zakresie ochrony przeciwpowodziowej - ustawa Prawo wodne [24], która reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności m.in. kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi w celu ochrony przed powodzią i suszą;
w zakresie poważnych awarii i poważanych awarii przemysłowych - ustawa Prawo ochrony środowiska [18] (Tytuł IV „Poważne awarie”);
w zakresie przestępstw przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu - ustawa Kodeks karny [17] (Rozdział XX „Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu”).
Zarządzanie kryzysowe oznacza działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej (wg ustawy [20]).
Sytuacja kryzysowa oznacza sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków (wg ustawy [20]).
Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez: zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia; prowadzenie działań ratowniczych (wg ustawy [19]).
Powódź oznacza czasowe pokrycie przez wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest pokryty wodą, powstałe na skutek wezbrania wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach oraz od strony morza, powodujące zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej (wg ustawy [24]).
NIE Wykład 1 i 2
Zagrożenia w środowisku pracy
Zarządzanie kryzysowe
Ochrona przeciwpożarowa
Klęska żywiołowa
Poważna awaria
Zagrożenia w środowisku pracy
Bezpieczeństwo i higiena pracy (bhp) oznacza stan warunków pracy i organizacji pracy oraz zachowań pracowników zapewniający wymagany poziom ochrony zdrowia i życia przed zagrożeniami występującymi w środowisku pracy (wg normy PN-N-18001:2004 [10]).
Środowisko pracy oznacza warunki środowiska materialnego (określonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w którym odbywa się proces pracy (wg rozporządzenia [5]).
Środowisko pracy obejmuje otoczenie stanowiska pracy utworzone przez czynniki środowiska materialnego i społecznego, w których odbywa się proces pracy, wywierające określony wpływ na organizm człowieka i warunkujące wykonywanie pracy (wg M. Krause [4, s. 58]).
Klasyfikacja czynników występujących w środowisku pracy (wg normy PN-Z-08052:1980 [12]):
kryterium skutków działania: czynnik niebezpieczny, czynniki szkodliwy;
kryterium charakteru działania: czynnik fizyczny, czynnik chemiczny, czynnik biologiczny, czynnik psychofizyczny.
Zagrożenie oznacza stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę (wg rozporządzenia [5]).
Zagrożenie obejmuje źródło możliwego urazu, pogorszenia stanu zdrowia albo obniżenia sprawności psychofizycznej, np. czynnik fizyczny, chemiczny, biologiczny lub psychofizyczny, aktywizujące się w wyniku wzajemnego oddziaływania środowiska pracy i człowieka, np. błędy ludzkie, niebezpieczne zachowanie (wg M. Krause [4, s. 58]).
Zarządzanie kryzysowe
Terminologia dotycząca zarządzania kryzysowego (wg ustawy [20]):
infrastruktura krytyczna - systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców; infrastruktura ta obejmuje następujące systemy: zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa; łączności; sieci teleinformatycznych; finansowe; zaopatrzenia w żywność; zaopatrzenia w wodę; ochrony zdrowia; transportowe; ratownicze; zapewniające ciągłość działania administracji publicznej; produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych;
planowanie cywilne - całokształt przedsięwzięć organizacyjnych mających na celu przygotowanie administracji publicznej do zarządzania kryzysowego, planowanie w zakresie wspierania Sił Zbrojnych RP w razie ich użycia oraz planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych RP do realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego;
siatka bezpieczeństwa - zestawienie potencjalnych zagrożeń ze wskazaniem podmiotu wiodącego przy ich usuwaniu oraz podmiotów współpracujących;
mapa zagrożenia - mapa przedstawiającą obszar geograficzny objęty zasięgiem zagrożenia z uwzględnieniem różnych scenariuszy zdarzeń;
mapa ryzyka - mapa lub opis przedstawiający potencjalnie negatywne skutki oddziaływania zagrożenia na ludzi, środowisko, mienie i infrastrukturę.
Ochrona przeciwpożarowa
Terminologia dotycząca ochrony przeciwpożarowej (wg ustawy [19]):
zapobieżenie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia - zapewnienie koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom, tworzenie warunków organizacyjnych i formalnoprawnych zapewniających ochronę ludzi i mienia, a także przeciwdziałających powstawaniu lub minimalizujących skutki pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;
działania ratownicze - każda czynność podjęta w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także likwidacja przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia;
krajowy system ratowniczo-gaśniczym - integralna część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmująca, w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń; system ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych.
Klęska żywiołowa
Poważna awaria
Prace szczególnie niebezpiecznie oznaczają prace określone jako szczególnie niebezpieczne w ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne (wg rozporządzenia [5]).
RYZYKO
Aktualnie nie ma ogólnie przyjętej definicji i klasyfikacji ryzyka. Najczęściej pojęcie ryzyka jest definiowane jako …
Przykładowe interpretacje pojęcia ryzyka i ryzyka zawodowego:
ryzyku - rozumie się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia konkretnego skutku w określonym czasie lub w określonej sytuacji (wg ustawy Prawo ochrony środowiska)
ryzyko (wg S. Krzemienia i M. Krause [2, s. 10]) - nieodłączna cecha działalności człowieka; niepewność, którą można zmierzyć; określa wielkość prawdopodobieństwa zajścia zdarzeń niezależnych od podmiotu działającego, których nie może on dokładnie przewidzieć i którym nie może w pełni zapobiec;
ryzyko zawodowe (wg rozporządzenia [5]) - prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy;
ryzyko zawodowe (wg M. Krause [4, s. 67]) - określona przez prawdopodobieństwo, częstość bądź opinię ekspertów możliwość wystąpienia urazu, pogorszenia stanu zdrowia albo obniżenia sprawności psychofizycznej oraz stopnia ich ciężkości w wyniku zagrożeń występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.
SYSTEM BEZPIECZEŃSTWA
Paradygmat bezpieczeństwa str. 13-14
Zdefiniowanie podmiotu, jego środowiska oraz interakcji z innymi podmiotami poprzez określenie wyzwań, zagrożeń, szans i ryzyka (wg J. Gryza [9, s. 58])
ANALIZA SWOT
INNE
Ogólna klasyfikacja zagrożeń
Ponadto klasyfikacja zagrożeń może obejmować inne obszary problemowe, np. …
Przykładowa klasyfikacja zagrożeń według kryterium … (wg …):
identyfikacja zagrożenia - proces rozpoznawania tego czy zagrożenie istnieje oraz określania jego charakterystyk (wg normy PN-N-18001:2004 []);
narażenie - podleganie oddziaływaniu czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych związanych z wykonywaniem pracy; wyrażone ilościowo lub jakościowo pojęcie charakteryzujące zagrożenie na stanowisku pracy (wg normy PN-N-18002:2011 [])
5