Ochrona praw człowieka -Egzamin, Bezpieczeństwo Narodowe


9. System komitetowy ONZ

Organizacja Narodów Zjednoczonych powstała na mocy postanowień Konferencji w San Francisco w 1945

Jest to organizacja międzynarodowa o ogólnoświatowym zasięgu, skupiająca dzisiaj 192 państwa. Swoje działania opiera na postanowieniach Karty NZ

W ramach tej organizacji została przyjęta Powszechna Deklaracja Praw Człowieka - 10 XII 1948

Uchwalenie w dniu 16 grudnia 1966 roku przez Zgromadzenie Ogólne NZ dwóch traktatów międzynarodowych: Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Oba dokument weszły w życie dopiero w 1977 roku po uzyskaniu wymaganej liczby 35. ratyfikacji. Polska ratyfikowała je w 1977 r.

Dokument ten uzupełniają dwa Protokoły Fakultatywne (opcyjnie). Wymagały one osobnej ratyfikacji. Pierwszy z protokołów uchwalony przez Zgromadzenie Ogólne NZ w dniu 16 grudnia 1966 roku przewiduje skargę indywidualną od osoby uważającej się za ofiarę naruszenia praw człowieka przeciwko państwu naruszającemu Pakt (Polska złożyła dokument akcesyjny w 1991 roku) Drugi, przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne NZ 15 grudnia 1989 roku, dotyczy zniesienia kary śmierci (nie ratyfikowany przez Polskę). Na mocy Paktu powołany został Komitet Praw Człowieka składający się z 18. członków wybieranych przez państwa-strony na okres czterech lat. Do kompetencji Komitetu należy rozpatrywanie skarg państw-stron, skarg indywidualnych i sprawozdań państw-stron

1/Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych /1966 r. ( weszła w życie 1977 r. (Polska 1977 r.) 148 państw/

2/Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych /1966, 1976, 147 państw/

Komitet Praw Ekonomicznych, Społecznych i Kulturalnych 1986 - 18 członków wybieranych przez Radę Gospodarczą i Społeczną na 4. letnią kadencję

- rozpatrywanie okresowe państw,

- formułowanie wniosków, sugestii, założeń,

- opracowuje uwagi ogólne,

3/Międzynarodowa Konwencja w sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowej /7 marca 1966 r. w Nowym Jorku ( Polska 5 grudnia 1968 r.)

Dyskryminacja rasowa oznacza wszelkie zróżnicowanie, wykluczenie, ograniczenie bądź uprzywilejowanie oparte na rasie, kolorze skóry urodzeniu lub pochodzeniu narodowym albo etnicznym, które ma na celu bądź powoduje przekreślenie bądź uszczuplenie uznania, wykonywania lub korzystania na zasadzie równości z praw człowieka i podstawowych wolności w politycznej, gospodarczej, społecznej, kulturalnej bądź jakiejkolwiek innej dziedzinie życia publicznego. (art..1)

4/Konwencja w sprawie Eliminacji Wszelkim Form Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) / 18 grudnia 1979 r. przez ZO ( Polska 30 lipca 1980 r.) 171 państw/

Dyskryminacja kobiet oznacza zróżnicowanie, wykluczenie lub ograniczenie albo uniemożliwienie kobietom, niezależnie od ich stanu cywilnego, przyznania, realizacji lub korzystania na równi z mężczyznami z praw człowieka i podstawowych wolności w życiu politycznym, gospodarczym, społecznym, kulturalnym, obywatelskim lub jakimkolwiek innym

- Od 6 października 1999 roku obowiązuje protokół dodatkowy do Konwencji dający możliwość złożenia skargi indywidualnej

- powstaje Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet - 23 ekspertów

5/Konwencja w sprawie Zakazu Stosowania Tortur oraz Innego Okrutnego, Nieludzkiego Lub Poniżającego Traktowania albo Karania (CAT, KPT) /10 grudnia 1984 r. przez ZO ( Polska 26 lipca 1989 r. ) 127 państw/

Tortury oznaczają każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne lub psychiczne, w celu uzyskania od niej lub osoby trzeciej informacji lub zeznania, w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub przez osobę trzecią albo, o której dokonanie jest podejrzana, a także w celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego, lub inną osobę występującą w charakterze urzędowym lub z ich polecenia albo za wyraźną lub milczącą zgodą.

- Komitet Przeciw Torturom przyjmuje skargi państw i skargi indywidualne - 10 ekspertów

- 18 grudnia 2002 r. powołano podkomitet ( może przeprowadzić poufne dochodzenie )

6/Konwencja o Prawach Dziecka (KPD) /20 listopada 1989 r. ( Polska 30 lipca 1980 r.), 191 państw/ Polska była rzecznikiem uchwalenia tej konwencji.

7/Konwencja o ochronie Praw Pracowników Migrantów i Członków ich Rodzin /

18 grudnia 1990, weszła w życie dopiero 2003, nie ratyfikowana przez RP/

Za pracownika-migranta dokument ten uznaje „osobę, która była, jest lub będzie zatrudniona do czynności związanej z wynagrodzeniem w państwie, którego nie jest obywatelem”. Konwencja nakłada obowiązek ochrony legalnych i nielegalnych pracowników - migrantów przed wyzyskiem i dyskryminacją.

Dopuszcza także skargę indywidualną.

- Komitet Praw Pracowników Migrantów - 10 ekspertów

8/Konwencja dotycząca Statusu Uchodźców /1951 r., 138 państw/

Uchodźca to osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa albo, która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się w wyniku podobnych zdarzeń poza państwem swego dawnego stałego miejsca zamieszkania nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa

-Wprowadza zasadę non- refoulement - zakaz wydalania lub zwracania uchodźcy do kraju, gdzie jego życiu lub wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo

-Uchodźcami, a także osobami, które uciekają w wyniku walk i klęsk żywiołowych, w obrębie jakiegoś kraju zajmuje się Urząd Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR).

Agencje wyspecjalizowane NZ:

-UNESCO (oświata, nauka, kultura),

-UNICEF (dzieci),

-WHO (zdrowie),

-ILO (praca),

-FAO (wyżywienie i rolnictwo),

-UNHCR (uchodźcy)

11. Międzynarodowy Trybunał Karny a Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości

MTK:

MTK jest pierwszym tego typu sądem w historii , który ma sądzić osoby oskarżone o popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych po 1. Lipca 2002 r. Siedziba trybunału znajduje się w Hadze.

MTS:

12. Trybunały ad hoc

- do spraw zbrodni w byłej Jugosławii (1993)

- ds Rwandy (1994) - do zbadania i rozliczenia zbrodni popełnionych podczas masowego ludobójstwa od stycznia do grudnia 1994 roku.

13. Europejski system ochrony praw człowieka

- pełni rolę pomocniczą zarówno wobec uniwersalnego systemu ONZ, jak i systemów krajowych.

- realizowany jest na płaszczyźnie Rady Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Unii Europejskiej.

- jego utworzenie związane jest przede wszystkim z powstaniem i z działaniami Rady Europy.

- w ramach jej aktywności podpisanych zostało około 200 konwencji.

- w zakresie praw człowieka najważniejszym jest Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (zwana Europejską Konwencją Praw człowieka) uchwalona 4 listopada 1950 roku. Konwencja weszła w życie 8 września 1953 roku

- Ratyfikowały ją wszystkie państwa członkowie Rady Europy (RP uczyniła to 19 stycznia 1993 roku).

14. Europejska Konwencja Praw Człowieka i Protokoły dodatkowe.

- EKPC składa się z 59 artykułów (zawierają one proste wyliczenie praw i wolności osobistych i politycznych oraz postanowienia dotyczące funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ),

- W części materialnej aktu, podany jest przede wszystkim katalog praw człowieka, a dalej - w części kompetencyjno-proceduralnej - działalność Komisji Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

- uzupełnia ją 14 protokołów dodatkowych:

  1. Protokół nr 1 z 20 marca 1952 r. - ochrona własności, prawo do nauki, prawo do wolnych wyborów;

  2. Protokół nr 4 z 16 września 1963 r. - zakaz pozbawiania wolności za długi, prawo do swobodnego poruszania się, zakaz wydalania obywateli i zbiorowego wydalania cudzoziemców

  3. Protokół nr 6 z 28 kwietnia 1983 r. - zniesienie kary śmierci w warunkach pokoju

  4. Protokół nr 7 z 22 listopada 1984 r. - gwarancje proceduralne dotyczące wydalania cudzoziemców, prawo do środka odwoławczego w sprawach karnych, odszkodowania za niesłuszne skazanie, zakaz ponownego sądzenia lub karania, równość praw i obowiązków o charakterze cywilno-prawnym małżonków

  5. Protokół nr 12 z 26 czerwca 2000 r. - ogólny zakaz dyskryminacji

  6. Protokół nr 13 z 3 maja 2002 r. - zniesienie kary śmierci bez względu na okoliczności

15. Reformy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka - Protokół 11 i 14

Trybunał rozpatruje skargi państwowe i indywidualne na naruszenie praw i wolności zagwarantowanych w Konwencji. Nie jest on organem Rady Europy, lecz organem Europejskiej Konwencji Praw Człowieka działającym permanentnie.

W skład Trybunału wchodzą sędziowie w liczbie równej liczbie państw członkowskich (aktualnie 47). Sędziowie są wybierani przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy z list kandydatów desygnowanych przez państwo-stronę na sześcioletnią kadencję z możliwością reelekcji.

Konwencja utworzyła rozbudowany mechanizm kontroli respektowania przez państwa-strony jej postanowień:

- działalności Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu,

- procedury skargowej inicjującej postępowanie przed Trybunałem

- procedury kontrolne dotyczącye wykonywania wyroków Trybunału przez państwa

Zasadniczą zmianą w przebudowie mechanizmu kontroli było przyjęcie przez Komitet Ministrów Rady Europy Protokołu 11 :

- od dnia 1 listopada 1998 roku zadania dotychczasowych dwóch organów, tj. Europejskiej Komisji Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przejął Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC)

- nie jest on organem Rady Europy, lecz organem Europejskiej Konwencji Praw Człowieka działającym permanentnie,

- nie przyniósł on jednak zamierzonych efektów i powstał :

Protokół nr 14 ( maj 2004 )

- pozwolił on na zwiększenie wydajności prac Trybunału wobec wzrastającej lawinowo liczby skarg

- warunkiem wejścia w życie Protokołu była jego ratyfikacja przez wszystkie państwa-strony EKPC - Rosja utrudniała

Protokół 14 bis

- wprowadzał uproszczenie procedury selekcjonowania skarg (jeden sędzia mógł odrzucić oczywiście niedopuszczalną skargę, do tej pory wymagana była decyzja składu trzyosobowego),

- poszerzał kompetencje składu trzech sędziów o uprawnienie do orzekania w sprawach dobrze uzasadnionych i powtarzających się (do tej pory orzekała Izba)

- nie wymagał on jednomyślności a jedynie zgody trzech stron Konwencji na związanie protokołem. Wiązał zatem tylko te państwa, które wyraziły zgodę na jego ratyfikację.

- przyjęty przez Komitet Ministrów Rady Europy 12 maja 2009 r. (data wejścia w życie - 1 października 2009 r.). Stanowił on zmodyfikowaną wersję Protokołu nr 14 i miał charakter czasowy

- w 2010 roku - 18 lutego Rosja złożyła Radzie Europy dokument ratyfikacyjny, dzięki któremu 1 czerwca Protokół 14 wszedł w życie a Protokół 14 bis utracił moc obowiązującą.

Protokół 14 wprowadził, między innymi, następujące zmiany do EKPC:

- wydłużenie kadencji sędziów Trybunału z sześciu do dziewięciu lat;

- możliwość odrzucenia skarg w sposób oczywisty niedopuszczalnych w drodze decyzji jednego sędziego;

- poszerzenie kompetencji komitetów trzech sędziów o możliwość wydania orzeczenia, jeżeli dane zagadnienie było już wcześniej przedmiotem ugruntowanego orzecznictwa Trybunału;

- wprowadzenie możliwości okresowego zmniejszenia liczbę sędziów orzekających w Izbie z siedmiu do pięciu;

- zwiększenie możliwości zawarcia przez strony ugody;

- zwiększenie nacisku na zobowiązanie stron do podporządkowania się wyrokom Trybunału.

16. Europejski Trybunał Praw Człowieka - zob. tekst EKPC wraz z Protokołem 14

17. Skarga do ETPC

Na procedurę skargową przed Trybunałem składa się skarga międzypaństwowa i skarga indywidualna, która może pochodzić od każdej osoby, organizacji pozarządowej lub grupy jednostek, która uważa, że stała się ofiarą naruszenia przez państwo-stronę praw zawartych w Konwencji lub jej Protokołach

Skarga by mogła być dopuszczona do rozpatrzenia musi spełnić kilka warunków:

  1. Skargę może wnieść jednostka, grupa jednostek lub organizacja pozarządowa.

  2. Skarga może jedynie dotyczyć naruszenia jednego lub więcej praw zagwarantowanych przez EKPC lub któryś z jej protokołów dodatkowych.

  3. Naruszenia prawa musiała dokonać władza publiczna państwa - strony.

  4. Przed wniesieniem skargi do Trybunału muszą zostać wyczerpane krajowe środki prawne.

  5. Petycja musi być wniesiona do Trybunału w terminie 6 miesięcy od wydania ostatecznej krajowej decyzji w sprawie.

  6. Skarga nie może być anonimowa.

Wyrok obejmuje trzy zasadnicze części:

- opisanie stanu faktycznego sprawy,

- przedstawienie argumentów prawnych uzasadniających wyrok,

- sentencja (czyli wyrok)

Polska jest członkiem Rady Europy od 1991 roku, a od 1 maja 1993 roku podlega jurysdykcji Trybunału. Pierwszy wyrok przeciwko Polsce Trybunał wydał w 1997 roku (sprawa Proszak v Polska - 2/1997/786/987). Od tamtej pory liczba spraw przeciwko Polsce rośnie lawinowo i obecnie wynosi kilka tysięcy rocznie. Najczęściej dotyczą one naruszenia art. 6 Konwencji dotyczącego prawa do rzetelnego procesu sądowego.

Pyt. 18
W systemie Rady Europy dokonano delegalizacji kary śmierci. Dotyczą tego 2 protokoły EKPC Protokół nr 6 (28 kwietnia 1983) dotyczy zniesienia kary śmierci w czasie pokoju i protokół nr 13, który wprowadza całkowity zakaz śmierci, także w czasie wojny. Jednak Protokół 13 nie został ratyfikowany przez wszystkie państwa-strony. Polska zniosła karę śmierci kodeksem karnym który wszedł w życie w 1998r. i zastąpiła nią dożywotnie pozbawienie wolności. Wprowadzenie kary śmierci oznacza rezygnację z członkowstwa w Radzie Europy. Oraz wypowiedzenie EKPC i Protokołu 6.

Konwencja przeciwko torturo oraz innemu okrutnemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu z 1984.
*Europejska konwencja o zapobieganiu torturom 1987.

18. Zniesienie kary śmierci w systemie Rady Europy

W systemie Rady Europy nastąpiła delegalizacja kary śmierci za sprawą dwóch Protokołów dodatkowych do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka:

- Protokołu nr 6 uchwalonego w dniu 28 kwietnia 1983 r. w Strasburgu - znosi karę śmierci w warunkach pokoju,

- Protokołu nr 13 uchwalonego w dniu 3 maja 2002 r. w Wilnie - wprowadza absolutny zakaz kary śmierci, także w czasie wojny (Protokół ten nie został ratyfikowany przez wszystkie kraje członkowskie Rady Europy).

Polska jest obecnie krajem abolicjonistycznym. Kara śmierci została zniesiona kodeksem karnym z 1997 r. i zastąpiona karą dożywotniego pozbawienia wolności. Ostatni wyrok wykonany został 21 kwietnia 1988 r. w Krakowie.

Pyt. 18
W systemie Rady Europy dokonano delegalizacji kary śmierci. Dotyczą tego 2 protokoły EKPC Protokół nr 6 (28 kwietnia 1983) dotyczy zniesienia kary śmierci w czasie pokoju i protokół nr 13, który wprowadza całkowity zakaz śmierci, także w czasie wojny. Jednak Protokół 13 nie został ratyfikowany przez wszystkie państwa-strony. Polska zniosła karę śmierci kodeksem karnym który wszedł w życie w 1998r. i zastąpiła nią dożywotnie pozbawienie wolności. Wprowadzenie kary śmierci oznacza rezygnację z członkowstwa w Radzie Europy. Oraz wypowiedzenie EKPC i Protokołu 6.

19. Prawa nie podlegające ograniczeniom

Rozróżniamy trzy kategorie praw:

  1. prawa, które mogą zostać ograniczone lub zawieszone w pewnych ściśle określonych przypadkach (np. wolność słowa, wolność zrzeszania się)

  2. prawa ograniczane tylko w przypadku stanu wojennego, wyjątkowego lub w przypadku wojny (prawo do wolności i prawo do rzetelnego i uczciwego procesu)

  3. prawa, które nie mogą być ograniczone w żadnym przypadku (zakaz tortur, nieludzkiego i poniżającego traktowania albo karania oraz zakaz pracy przymusowej (niewolnictwa) )


Pyt. 20
1.Konwencja przeciwko torturo oraz innemu okrutnemu nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu z 1984.
Została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Stanów Zjednoczonych. Konwencja ta definiuje przede wszystkim to czym są tortury. Powołała ona Komitet Przeciwko Torturom. Nie określa jednak ona mianem tortur bólu i cierpienia wynikających z sankcji zgodnych z prawem. Zakaz tortur jest stanem absolutnym, żadna okoliczność ich nie usprawiedliwia. Państwo-strona nie ma prawa wydać osoby w ręce państwa gdzie istnieje możliwość stosowania wobec tej osoby tortur. Państwa strony zobowiązane są określić w prawie karnym każdy przejaw tortur jako przestępstwo. Państwa strony są zobowiązane zatrzymać osoby jeśli zachodzi podejrzenie stosowania przez nie tortur na terenie tego kraju. 
2. Europejska konwencja o zapobieganiu torturom 1987.
Sygnatariuszami są państwa członkowskie Rady Europy. Głównie odnosi się ona do osób, które pozbawione są wolności. Komitet ma za zadanie badać na podstawie wizytacji w jaki sposób traktowane są osoby pozbawione wolności. W razie potrzeby chronić je przed torturami. Z każdego państwa wybierani jest jeden członek. Państwa są zobowiązane do udzielenia wszystkich informacji na temat miejsc gdzie przetrzymywani są więźniowie, osoby które prowadzą wizytacja maja nieograniczony dostęp do całego terenu, na którym przetrzymywani są więźniowie. Członkowie komitetu mogą na osobności porozmawiać z więźniami. Po takiej wizytacji pisane jest sprawozdanie. A Komitet corocznie pisze ogólne sprawozdanie ze swojej działalności, które podlega publikacji. 

20. Wolność od tortur w aktach międzynarodowych, regionalnych i krajowych

Pyt21


Argumenty dotyczące stosowania tortur :
Wolfgang Daschner: Sprawa Magnusa Gäfgena, który jesienią 2002 r. uprowadził i udusił dziecko. Domagał się on milionowego okupu jednak udało się go zatrzymać. Komendant policji Wolfgang Daschner wydał polecenie by śledczy postraszył Gäfgena, że zajmie się nim specjalista, jeśli nie ujawni miejsca przetrzymywania dziecka. Gäfgen oskarżał ich o stosowanie nielegalnych metod śledztwa i wymuszenie przyznania się do winy. Siebie przedstawił jako „ofiarę agresji, zniewolenia i przymusu”. Oskarżony komendant podkreślał, że świadomie łamał prawo gdyż uważał, że życie dziecka jest ważniejsze niż praworządność. Podkreślał on również, że nie zlecił zastosowanie tortur po to, żeby przyznał się on do winy tylko po to, żeby uratować dziecko, które byli pewni, że żyje. Koronnym argumentem było to, że nie podjął on pochopnej ani łatwej decyzji, wiązało się z nia ryzyko utracenia pracy i uprawnień do emerytury a nawet więzienie. Komendant postulował by zalegalizować zadawanie bólu jako „ostateczny środek działań operacyjnych”.
Alan Derschiwitz: Amerykański prawnik proponuje, żeby zgodę na stosowanie tortur każdorazowo wydawał sąd oraz żeby nie zagrażały one życiu torturowanego, a także nie prowadziły do nieodwracalnych zmian w jego wyglądzie czy funkcjonowaniu organizmu. Z raportu OMCT wynika jednak, że tortury są stosowane w 152 krajach świata, mimo że ponad 90 proc. z nich ratyfikowało konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko torturom. Zdaniem Dershowitza, lepiej więc ucywilizować coś, co i tak istnieje, niż tworzyć prawo, którego mało kto przestrzega. (Przykład zestrzelenia samolotu pasażerskiego, który leci na drapacza chmur, i torturowanie zamachowca, który podłożył bombę)

21. Argumenty dotyczące stosowania tortur (Dershowitz, casus W. Daschner)

DERSHOWITZ:

Z raportu OMCT wynika jednak, że tortury są stosowane w 152 krajach świata, mimo że ponad 90 proc. z nich ratyfikowało konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko torturom.

Zdaniem Dershowitza, lepiej więc ucywilizować coś, co i tak istnieje, niż tworzyć prawo, którego mało kto przestrzega. Argument, że tortury mogą być nadużywane, jest prawdziwy, tyle że każdy przepis może być nadużywany.

Amerykański prawnik proponuje, żeby zgodę na stosowanie tortur każdorazowo wydawał sąd oraz żeby nie zagrażały one życiu torturowanego, a także nie prowadziły do nieodwracalnych zmian w jego wyglądzie czy funkcjonowaniu organizmu.

DASCHNER:

Komisarz podkreślał, że działał w stanie wyższej konieczności: polecił postraszyć torturami nie po to, by wymusić od Gäfgena przyznanie się do winy - rewizja w jego mieszkaniu dostarczyła wystarczających na to dowodów. Śledczy groził, bo mijała trzecia doba od porwania dziecka, które - jak zakładano - żyje i czeka na ratunek.

22. Orzeczenia ETPC - wskazane w wykładzie

Janowski v Polska - oskarżony o znieważenie strażników miejskich podczas wykonywania przez nich obowiązków służbowych. Czyn ten nosił również znamiona umyślnego występku o charakterze chuligańskim ( chodziło o przemieszczenie stoisk na targowisko obok ). Skarżący został skazany na osiem miesięcy pozbawienia wolności w zawieszeniu na dwa lata i na grzywnę w wysokości 1 500 000 (starych) złotych. Odwołanie do ETCP - naruszenie art. 10 Konwencji. Orzeczenie - Nie doszło do naruszenia art. 10.

Lautsi v Włochy - pismo o usunięcie krzyża z terenu szkoły zostało oddalone. Wyrok : szkoła nie powinna stanowić sceny dla działalności misjonarskiej ani dla kazań ani nie może być miejscem indoktrynacji, choćby uprawianej przez osoby prywatne i wspólnoty religijne. 5 tys. euro odszkodowania za „szkody moralne”.

Irlandia v W. Brytania - w związku z technikami przesłuchań stosowanymi przez siły brytyjskie stacjonujące w Irlandii Północnej, Trybunał podkreślał, że na gruncie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka niedopuszczalne jest stosowanie tortur oraz okrutnego i nieludzkiego traktowania. Art. 3 Konwencji.

Soering v W. Brytania - skargę złożył obywatel niemiecki, który dopuścił się zabójstwa. Stany Zjednoczone wystąpiły do władz brytyjskich o jego ekstradycję. Skarżącemu groziła kara śmierci oraz wieloletnie przebywanie w tzw. korytarzu śmierci. Trybunał uznał, że skarga jest uzasadniona, uznając, że przebywanie w korytarzu śmierci będzie stanowiło pogwałcenie art. 3 Konwencji. Jens Soering został ostatecznie ekstradowany do USA po wpłynięciu noty dyplomatycznej do rządu Wielkiej Brytanii, zapewniającej, że nie będzie on ścigany za zabójstwo.

Handyside v W. Brytania - autor książki dla dzieci od 12 do 18 lat, która posiadała część związaną z wychowaniem seksualnym. Oskarżony o szerzeniu treści pornograficznych. Cofnięto wydanie, a Handyside zarzucił w szczególności, iż działania brytyjskich władz są pogwałceniem praw do wolności myśli, sumienia i wyznania (art. 9), swobody wypowiedzi (art.10), prawa do spokojnego korzystania z mienia 9art. 1 Protokołu nr 1), a ponadto, że są przejawem dyskryminacji politycznej (art. 14). Z opinii Komisji wynika iż nie doszło do naruszenia art. 10 (głosami osiem do pięciu), ani art. 1 Protokołu nr 1.

Kudła v Polska - że nie otrzymał odpowiedniej opieki psychiatrycznej, będąc tymczasowo aresztowanym i jego zatrzymanie w areszcie było zbyt długotrwałe, prawo do rozprawy w rozsądnym terminie nie zostało poszanowane. Otrzymuje 30 000 (trzydzieści tysięcy) złotych polskich w odniesieniu do szkody niepieniężnej i 20 000 (dwadzieścia tysięcy) złotych polskich w odniesieniu do pokrycia kosztów rozprawy.

Grzelak v Polska - niezorganizowanie przez władze szkolne zajęć z etyki dla syna zgodnie z ich przekonaniami ( art. 14 i 9 Konwencji ). ETPC uznaje jednogłośnie, że stwierdzenie naruszenia stanowi samo w sobie wystarczające zadośćuczynienie za szkody niematerialne,

23. Prawa człowieka w systemie prawa RP

Konstytucja.

Źródło wolności i praw człowieka uznaje w art. 30 przyrodzoną i niezbywalną godność człowieka.

Zapewnienie wolności i praw człowieka i obywatela zagwarantowane w art. 5.

- wolności i prawa osobiste (ochrona życia, nietykalność i wolność osobista, prawo do obrony, prawo do sądu, prawo do ochrony życia prywatnego, swobodnego poruszania się po terytorium RP ),

- wolności i prawa polityczne, ( wolność zgromadzeń i zrzeszania się, organizowanie strajków pracowniczych, prawo do otrzymania informacji o działalności organów, prawo wybierania prezydenta itp.)

- wolności i prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne (prawo do własności, wolności wyboru i wykonywania zawodu, bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ochronę rodziny i praw dziecka),

W zasadach ogólnych, po godności, wymienione zostały wolność, równość wobec prawa, równość praw kobiet i mężczyzn.

Podstawowym obowiązkami obywatela są:

- wierność RP,

- troska o dobro wspólne oraz obrona Ojczyzny

- pozostałe obowiązki mają charakter powszechny (przestrzeganie prawa, ponoszenie ciężarów i świadczeń publicznych oraz dbanie o stan środowiska).

Ochrony wolności i praw w sytuacji ich naruszenia:

- prawo do wynagrodzenia szkody jaka powstała przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej,

- prawo do sądu,

- prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji,

- prawo wniesienia skargi do Trybunału Konstytucyjnego

-prawo wystąpienia do Rzecznika Praw Obywatelskich.

24. Nieposłuszeństwo obywatelskie

Obywatelskie nieposłuszeństwo:

- sięga pierwszej połowy wieku XIX,

Są to celowe działania, które łamią zakazy i nakazy, w celu udowodnienia, że zostały naruszone wartości istotne dla obywateli i społeczeństwa. Działania te zmierzają do zmiany przepisów lub decyzji organów władzy. Istotnym elementem w tym zjawisku jest świadomość łamania prawa i poniesienia za to kary.

- samospalenia dokonał Ryszard Siwiec i Jan Palach w tej samej sprawie.

Formy protestu mogą być różne:

- organizacja publicznych demonstracji, marszów, pikiet i wieców,

- pisanie listów otwartych do władz,

- tzw. „strajk włoski” polegający na wykonywaniu w bardzo dokładny i dosłowny sposób poleceń,

- organizacja blokad i okupacja budynków,

- budowanie obozów namiotowych i stałe przebywanie w miejscu pikiety,

- sabotaż, zmniejszanie tempa pracy i niszczenie wyposażenia,

- bezprawne kopiowanie - czyli zdobywanie i udostępnianie informacji z zaniedbaniem praw autorskich w celu zaprotestowania przeciw np. cenie dystrybutorów,

- odmowa służby wojskowej.

25. Amnesty International

jest organizacją pozarządową, mającą na celu zapobieganie naruszeniom fundamentalnych praw człowieka poprzez wszelkie pokojowe akcje obywatelskie.

Formy działań mogą sprowadzać się do:

-nacisków na rządy krajów łamiących prawa człowieka poprzez pisanie listów czy publiczne nagłaśnianie informacji o praktykach naruszania,

- świadczenia pomocy prawnej poszkodowanym, a nawet finansową.

Za początek organizacji uznaje się rok 1961, kiedy brytyjski prawnik Peter Benenson w londyńskim tygodniku The Observer napisał artykuł „Zapomniani więźniowie” wzywający do działania społeczność międzynarodową w obronie więźniów sumienia.

Nazwę Amnesty International przyjęto na konferencji w Belgii w 1962 r.

AI prowadzi szeroko zakrojone misje i kampanie w obronie praw człowieka na wszystkich kontynentach.

Zasługi AI:

- akcje raportujące tortury i egzekucje za rządu Pinocheta w Chile w 1974r.,

- działalność w krajach byłej Jugosławii w czasie i po wojnie domowej w latach 90-tych (masowe mordy, czystki etniczne na ludności muzułmańskiej, zbrodnie w Kosowie),

- w krajach muzułmańskich (Afganistan, Pakistan, Turcja).

- w ostatnich latach szczególnym zainteresowaniem AI cieszyły się Chiny, począwszy od masakry studentów na Placu Tian'anmen w Pekinie 4 czerwca 1989 r. aż po dzień dzisiejszy przy szczególne restrykcyjnej polityce wobec Tybetańczyków.

- ostatnio istotne są akcje na pomoc Darfurowi w Sudanie,

- pomoc dyskryminowanym kobietom w różnych regionach świata

- walka z torturami stosowanymi wobec osób podejrzanych o terroryzm.

W szczególności AI zabiega o likwidację kary śmierci.

Za swoje działania AI zostało uhonorowane w 1977r. Pokojową Nagrodą Nobla.

Metody działania sprowadzają się do:

  1. wysyłania grup badaczy do miejsc i osób szczególnie represjonowanych, przy czym zasadą jest nie wysyłanie swoich członków do ich macierzystych państw,

  2. organizacji ogólnoświatowych kampanii ukierunkowanych na jeden problem, np. przeciw torturom,

  3. publikacje dorocznych raportów na temat stanu przestrzegania praw człowieka,

  4. prowadzenie tzw. Akcji Pilnych. np. pisania listów w obronie osoby bądź sprawy (często skuteczne)

26. Przyczyny łamania praw człowieka - manifestacja na Placu Tian'anmen w Pekinie

  1. prawne - część państw uznaje że prawa człowieka ograniczają ich suwerenność. Często stosowane są w nich niehumanitarne kary. Przykładem takich państw mogą być Rosja czy Białoruś.

  2. polityczne - w tego typu państwach rządy totalitarne usiłują utrzymać swoją władzę w oparciu o łamanie praw człowieka. Manifestowanie własnego zdania jest surowo karane. Klasycznym przykładem są tutaj Chiny, kiedy w 1989 doszło do wydarzeń na Placu Tian'anmen w Pekinie. Od kwietna do czerwca miały miejsce strajki głównie studentów żądając liberalizacji ustroju komunistycznego. Protest poparły inne grupy społeczne i zawodowe. Odpowiedź władz- z obawy że jedne ustępstwa mogą pociągnąć inne- protest został stłumiony siłą. Oficjalnie władze przyznały się do 241 ofiar, nieoficjalnie organizacje chroniące te prawa mówiły nawet o 2600 zabitych. Inne modelowe kraje to np. Kuba czy Korea Północna.

  3. ekonomoczne - ten typ łamania praw człowieka polega na tym, że biedna, niewykształcona ludność nawet nie próbuje egzekwować swoich praw, ze względu na niski stan świadomości. Ten typ przyczyn charakterystyczny jest dla Afryki czarnej, krajów Ameryki Łacińskiej, czy Azji południowo-wschodniej.

  4. kulturowe - społeczeństwo jest ukształtowane przez tradycję czy religię, usankcjonowane zwyczajowo. Są to kraje ortodoksyjnego islamu ( Iran, Afganistan i inne).

http://bip.ms.gov.pl/pl/prawa-czlowieka/europejski-trybunal-praw-czlowieka/orzecznictwo-europejskiego-trybunalu-praw-czlowieka/orzeczenia-w-sprawach-dotyczacych-polski/


Wyszukiwarka