1. Głównym czynnikiem decydującym o wysokości pppm jest:
d-aktywność fizyczna - odp. poprawna
2. Procentowy wzrost ppm spowodowany spożyciem białka wynosi:
b-25% - odp. poprawna
3. W prawidłowej diecie człowieka zdrowego udział energii pochodzącej z węglowodanów powinien wynosić
c-55-60% - odp. poprawna
4. Do reakcji organizmu na niedożywienie należą:
a- niższe ciepłotwórcze działanie pokarmu
b- obniżanie ppm
c- spadek masy ciała
d- wszystkie wyżej wymienione odpowiedzi są poprawne- dop. poprawna
5. Produktem/napojem który najlepiej uzupełni niedobory wody w organizmie jest:
b- woda o temp 15 st. C, pita porcjami - odp. poprawna
6. Które produkty działają alkalizująco na organizm człowieka:
d- mleko, ziemniaki, warzywa, owoce - odp. poprawna
7. Głównym buforem stabilizującym pH płynów ustrojowych jest:
c- HCO3- / H2CO3 - odp. poprawna
8. Którą funkcje spełnia Na+ w organizmie człowieka:
b- kształtuje ciśnienie osmotyczne - odp. poprawna
9. zaznacz prawidłowe zdanie
b- węglowodany rozkładane są podczas trawienia za pośrednictwem enzymów z grupy amylaz - odp. poprawna
10.hormonem antagonistą insuliny jest:
a- glukagon - odp. poprawna
Wymień operacje jakie mają istotny wpływ na wartość odżywczą. Krótko scharakteryzuj jedną z nich.
Operacje : mechaniczne, dyfuzyjne, chemiczne, biotechniczne(biotechnologiczne) i przede wszystkim cieplne.
Operacje mechaniczne :
-przeważają we wstępnej fazie obróbki żywności
-prowadzą do oczyszczenia lub koncentracji produktu np przemysł zbożowo-młynarski(powodują ubytek substancji odżywczych znajdujących się w warstwach powierzchniowych)
Operacje dyfuzyjne :
-zachodzą podczas destylacji, suszenia, ekstrakcji, w czasie moczenia, blanszowania oraz w czasie obróbki kulinarnej
-mogą być przyczyną strat rozpuszczalnych białek, witamin oraz soli mineralnych przechodzących do wody , wywaru, sosu
Operacje chemiczne :
-proces uwodornienia tłuszczu - zdecydowanie niekorzystne zmiany wartości odżywczej, związane z ubytkiem NNKT i wytwarzaniem izomerów trans i izomerów biotechnologiczne pozycyjnych nienasyconych kwasów tłuszczowych
Operacje biotechnologiczne :
-fermentacje - z reguły przyczyniają się do poprawy wartości odżywczej np. wzrost zawartości witaminy B w pieczywie (fermentacja mlekowa)
Operacje cieplne :
-najczęściej stosowane w utrwalaniu i przetwórstwie żywności
-chłodzenie i mrożenie (minimalizacja strat składników odżywczych)
-ogrzewanie - wpływ złożony
-korzystne zmiany w żywności ogrzewanej :
- - zachodzą zmiany fizyczne i chemiczne w wyniku których surowe produkty są bardziej akceptowane pod względem smaku, zapachu, barwy, wzrasta ich strawność oraz wzrasta ich trwałość.
Weglowodany są wrażliwe na działanie takich czynnik jak :
temperatura
Ogrzewanie tłuszczów w procesach kulinarnych i przetwórczych powoduje :
- ubytek NNKT
-prowadzi do powstawania polimerów i monomerów cyklicznych :
- - polimery tłuszczowe nie poddają się trawieniu i wchłanianiu ale obniżają strawność tłuszczy i smażonych w nich produktów ; w dużych ilościach mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- - monomery cykliczne są dobrze wchłaniane i mogą wywołać uszkodzenia wątroby, serca, nerek, wykazują też działanie mutagenne i kancerogenne
Najbardziej korzystny rozkład energii w posiłkach to :
śniadanie- 25% , II śniadanie- 10% , obiad- 30% , podwieczorek- 15%, kolacja-20%
Wymień przykłady interakcji żywności z lekami :
- wpływ żywności na aktywność biologiczną leków, ich transport, wchłanianie i biodostępność oraz metabolizm i wydalanie
- wpływ leków na trawienie, wchłanianie oraz wydalanie składników pożywienia
- interakcje zachodzące pomiędzy lekami a substancjami farmakologicznie czynnymi
- żywność-leki (interakcje)
W jakim okresie życia człowieka jest największe zapotrzebowanie na energię i białko?
1 - 12 m-cy
Wymień cechy mleka ludzkiego
- pokarm biologicznie swoisty
- dostosowany do możliwości trawienia, przyswajania
- zawiera tzw czynnik wzrostu
- zawiera dużo witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
- zawiera długołańcuchowe kwasy tłuszczowe
- zawiera enzymy : lipazę, taurynę, karnitynę (ułatwiają trawienie i metabolizm)
- zawiera nukleotydy mające korzystny wpływ na rozwój przewodu pokarmowego (regeneracja)
- jest wolne od bakterii chorobotwórczych i zanieczyszczeń mechanicznych
- zapewnia odporność na czynniki zakaźne, zawiera substancje chroniące organizm przed zakażeniami
- zapewnia dobry rozwój psychiczny i fizyczy dziecka
- zawiera wszystkie możliwe składniki odżywcze w odpowiednich proporcjach
Zdefiniuj skrót INQ i podaj wielkości INQ ważne w żywieniu człowieka
Wskaźnik jakości żywieniowej INQ - miara tzw gęstości odżywczej
wielkości :
INQ zbliżone do 1 : prawidłowa zawartość danego składnika odżywczego w produkcie spożywczym
INQ < 1 : produkty nie dostarczają odpowiedniej ilości składnika odżywczego w porównianiu do dostarczonej energii
INQ zbliżone do 0 : produkt zawiera mało składnika odżywczego
INQ > 1 : produkt jest dobrym źródłem danego składnika odżywczego.
Wymień najczęściej popełniane błędy w żywieniu dorosłego człowieka :
- niekorzystny rozkład i wielkość posiłków
-pojadanie między posiłkami tzw pustych kalorii
Wymień przynajmniej 3 ogólne zasady planowania racjonalnego żywienia :
- posiłki podstawowe powinny zawierać produkty białkowe pochodzenia zwierzęcego , ten sam produkt nie powinien powtarzać się w jadłospisie z wyjątkiem pieczywa, mleka, tłuszczu
- dobór potraw powinien zapewnić równowagę kwasowo-zasadową
Planować 3-5 posiłków dziennie i stosować produkty z 12 grup
1)Wymień funkcje szkieletu:
ochrania narządy wewnętrzne np. żebra ochraniają płuca i serce,
czaszka ochrania mózg
szpik kostny znajdujący się w kościach produkuje komórki krwi
magazyn dla minerałów (wapnia, fosforu, magnezu)
funkcja mechaniczna szkieletu pozwala na poruszanie się człowieka.
Pełni rolę konstrukcji dla ciała, a stawy i mięśnie umożliwiają ruch.
2)Wymień główne czynniki ryzyka zachorowania na osteoporozę:
nadużywanie picia alkoholu, palenie tytoniu
osteoporoza u matki
brak wysiłku fizycznego
zachwiania hormonalne u kobiet
wątła budowa ciała
zbyt niskie stężenie wapnia w diecie
niedobór wit. D
choroby przewlekłe
wiek
3)Złamanie osteoporotyczne to:
b)złamanie niewspółmierne co do sił jej wywołujących
i częstotliwość złamań wzrasta z wiekiem
4)Proces tworzenia tkanki kostnej przebiega prawidłowo
jeżeli stosunek wapnia do fosforu wynosi:
d)1:1
5)Wymień choroby dietozależne:
otyłość
nadwaga
miażdżyca
celiaklia
alergie
cukrzyca
6)Źródła cholesterolu:
a)tłuste mięsa, żółtka jaj, podroby
7)Wymień czynniki sprzyjające miażdżycy:
hipercholesterolemia
niewłaściwy tryb życia
nadciśnienie tętnicze
cukrzyca
nadwaga
stres
zaburzenia krzepnięcia krwi
8)Zaznacz poprawne stwierdzenie:
d)LDL- cholesterol o niskiej gęstości,
poziom we krwi powinien być poniżej 100mg/dl
10)Zaznacz poprane stwierdzenie odnoszące się do zamknięcia światła naczynia krwionośnego:
b)LDL łatwo się utlenia i szybko wbudowywuje się w pęknięcia błony naczyń krwionośnych. Zapoczątkowywuje to gromadzenie się w tym miejscu komórek krwi.
1. Co to jest celiakia?
Celiakia (choroba trzewna) trwająca całe życie. Immunologiczna choroba o podłożu genetycznym, charakteryzująca się nietolerancją glutenu. Działający toksycznie gluten prowadzi do zaników kosmków jelitowych.
2. Co jest czynnikiem toksycznym w celiakii?
a. gluten
3. Wyjaśnij na czym polega leczenie celiakii?
Jedyną metodą leczenia celiakii jest stosowanie przez całe życie ścisłej diety. Jej wczesne wprowadzenie zapobiega niedożywieniu, zaburzeniom somatycznym, psychicznym i emocjonalnym. Nie ma odkrytego leku na tą chorobę.
Produkty naturalne bezglutenowe:
Ryż, kukurydza, soja, proso, gryka.
4. Na jaką część układu pokarmowego toksycznie wpływa gluten u osób z celiakią?
c. jelito cienkie
5. W jakim wieku najczęściej objawią się celiakia i w jaki sposób?
Choroba ujawnia się w każdym wieku. Zarówno wkrótce po wprowadzeniu glutenu do diety dziecka, jak również podczas dorastania, ciąży u kobiet, dużego stresu, po silnej infekcji, poważnej operacji itp.
Obecnie najczęściej wykrywa się celiakię u osób 30-50letnich, choć zdarzają się przypadki choroby u osób 80-letnich.
Objawy są bardzo różne, często żadne. Mają charakter indywidualny dla każdego człowieka.
6. Wymień rodzaje celiakii.
Wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje choroby:
- celiakię pełnoobjawową (aktywna)
- ukrytą
-skąopobjawową (niema)
Każda z nich ma nieco inny przebieg i nieco inaczej sygnalizuje swoje istnienie.
7. W jaki sposób zdiagnozujemy celiakię:
a. najpierw badanie krwi, następnie biopsja jelita
8. prawidłowy stosunek kwasów (n-6)n-3):
d. 4-5:1
9. Zaznacz zdanie prawidłowe:
b. im niższy poziom HDL a niższy LDL tym większe ryzyko zawału serca
10. Opisz korzystny wpływ frakcji HDL.
Frakcja HDL zbiera z krwi niewykorzystany przez komórki cholesterol i transportuje go z powrotem do wątroby. Chroni przed miażdżycą, potrafi naprawić istniejące już niewielkie zmiany miażdżycowe.
Im więcej HDL tym mniejsze ryzyko wystąpienia zawału czy wylewu.
1. Wymień i krótko scharakteryzuj typy otyłości - Typ gruszki - charakterystyczny dla kobiet, tkanka tłuszczowa zlokalizowana na biodrach i udach, wskażnik WHR (obwód talii/ obwód bioder) niższy niż 0,8 dla kobiet lub 1,0 dla mężczyzn - Typ jabłka - charakterystyczny dla mężczyzn, tkanka tłuszczowa zlokalizowana na brzuchu, wskaźnik WHR większy lub równy 0,8 dla kobiet lub 1,0 dla mężczyzn
Jaka wartość BMI (wskaźnika masy ciała) jest uważana za prawidłową? a) 20 - 25
3. Wymień czynniki środowiskowe przyczyniające się do otyłości. - aktywność fizyczna - postęp technologiczny - większy dostęp do żywności - spożywanie alkoholu („puste kalorie”) - palenie papierosów - telewizja → fast-food
4. Wymień czynniki fizjologiczna przyczyniające się do otyłości. - wielkość posiłków - częstotliwość - skład - smak - ośrodkowy układ nerwowy: neurotransmitery ◦ noradrenalina - zwiększenie apetytu na węglowodany ◦ dopamina - hamuje zapotrzebowanie na tłuszcze ◦ serotonina - zmniejsza apetyt na węglowodany ◦ 5. Sposoby leczenia otyłości: - dieta - aktywność fizyczna - leki przy BMI większym niż 30 - leczenie chirurgiczne przy BMI większym niż 40 - wsparcie psychologiczne
6. Choroby spowodowane otyłością to: b) cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze, niewydolność oddechowa
7. Czego należy się wystrzegać podczas stosowania diety redukcyjnej? - podjadania - zbyt szybkiego jedzenia - głodzenia się w ciągu dnia i objadania wieczorem - słodzonych napojów, soków, piwa - wysokokalorycznych sosów - jedzenia z nudów
8. Wymień czynniki ryzyka zachorowalności na nadciśnienie tętnicze. Bez wpływu: - wiek - płeć męska - obciążenia genetyczne Z wpływem: - otyłość - palenie tytoniu - aktywność fizyczna - alkohol
9. Pierwszymi objawami nadciśnienia tętniczego NIE są: c) częste biegunki, zawroty głowy, utrata masy ciała 10. Wymień korzyści wynikające z rzucenia palenia. - po roku zmniejszone ryzyko zawału - zmniejszone ryzyko chorób płuc, nowotworów - zmniejszone dawki przyjmowanych leków
Dietetyka wykład 6
1. Wymień i opisz pozytywne i negatywne działanie alkoholu na organizm.
Pozytywne:
Nie dużo i raz na jakiś czas obniża LDL a podnosi HDL, zmniejsza agregację płytek, rozszerza naczynia krwionośne.
Negatywne:
Wzrost ciśnienia tętniczego, dostarcza organizmowi puste kalorie. Leki + alkohol= działania uboczne
2.Dieta przy nadciśnieniu tętniczym oparta jest głównie na:
c)zmniejszeniu spożycia soli
3. Jaka jest przyjęta nora na dzienne spożycie błonnika pokarmowego?
b)ok. 25g
4.Laktowegetarianowi podasz do jedzenia:
a) produkty roślinne, mleko i jego przetwory
5. Dieta DASH oparta jest na:
b) 7 grupach produktów spożywczych
6. Co jest głównym źródłem witaminy B12?
Produkty pochodzenia zwierzęcego
8. Wymień 4 grupy wegetarianów i scharakteryzuj ich pokrótce:
- frutarianizm- same surowe owoce i warzywa
-sprutarianizm- kiełki roślin i ich młode pędy
- laktowegeterianizm- produkty roślinne, mleko i ego przetwory, jaja
-peskotarianizm- ryby+ rośliny
9. Ile gram soli jest dozwolone do dziennego spożycia?
a) <6g;
10. Do czynników ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego zalicza się:
a)otyłość;