socjologia wykład, Socjologia


Wykład II 22.11.2001

1) c. biogenne

2) c. psychogenne

3) c.socjogenne

A) role społeczne

B) kulturowy ideał osobowości

C) jaźń

kulturowy ideał osobowości  w każdej kulturze jest jakieś wyobrażenie człowieka

Amerykanin - pogodny, na luzie, spontaniczny, indywidualista, pracowity, przedsiębiorczy

Chińczyk - pracowity, zdyscyplinowany, ma współpracować, podporządkować się

jaźń - jakie wyobrażenie o nas samych mamy na podstawie kontaktów z innymi ludźmi

socjalizacja - procesy wpływu życia społecznego i kultury na osobowość jednostki

węższe rozumienie - w dzieciństwie - socjalizacja pierwotna - czyli taka która powstaje pod wpływem kontaktów, relacji z opiekunami, rodzicami i innymi kręgami osób w okresie wczesnego dzieciństwa (dziecko naśladuje i przyswaja sobie wzory zachowań).

szersze - wszystko to co nam się przydarzy w życiu dorosłym - socjalizacja wtórna - dotyczy osób dorosłych uczących się ról społecznych (rodzinnych, zawodowych itd.) pełnionych w grupach społecznych.

osobowość autorytarna - osobowość charakteryzująca się bezkrytycznym podporządkowaniem się autorytetom, skłonnością do przyjmowania postaw antydemokratycznych, konserwatyzmem poglądów i obyczajów, nietolerancją, sztywnością rozumowania, kultem siły, a także tendencją do podziału świata na �swoich� i obcych. Uwarunkowania osobowości autorytarnej tkwią najczęściej w środowisku wychowawczym, w którym dominuje surowa dyscyplina i tłumienie uczuć.

Po raz pierwszy pojęcia osobowość autorytarna użył E. Fromm ('ucieczka od wolności') do określenia osób podatnych na ideologię faszystowską.

osobowość wewnątrzsterowna - dość wcześnie w życiu stawiają sobie cele do których będą dążyć (Riesman 'samotny tłum')

osobowość zewnątrzsterowna - cele wyznacza im otoczenie

grupa społeczna

zbiór osób które to osoby są cechowane przez pewne

zbiór ludzi w otoczeniu, o pewnych wartościach grupowych związanych więzią społeczną który wytworzył organizację wewnętrzną.

Liczebność grupy  ma różne konsekwencje

zwiększanie liczby członków powoduje ze staje się ona :

zmniejszanie członków:

wartości grupowe, funkcje grupy

Grupy formalne posiadają wykształconą więź i zasadę odrębności określającą granice grupy, rozwinęły formalny system kontroli i organizacji.

Grupy nieformalne - oparte są na więzi wewnątrz organizacji, instytucji i kontroli nieformalnej.

Na pozór nie mające żadnego celu np. grupy młodzieżowe.

Obiektywne zadania jakie grupa spełnia niezależnie od tego czy poszczególni członkowie zdają sobie sprawę z tego czy nie.

więź społeczna - poczucie łączności

aspekt subiektywny - identyfikacja z grupą

obiektywny

organizacja wewnętrzna  pozycje i role w grupie

    szef -- księgowa

    szef --kierowca

rektor > dziekan > wykładowca >student

 typologie grup społecznych - pierwotne -wtórne

pierwotne - więź natury nieformalnej - ludzie tworzą je nie po to aby prowadzić jakiś interes albo osiągnąć jakiś cel ale z powodów emocjonalnych (rodzina, przyjaciele, poczucie bezpieczeństwa)

wtórne - więź ma charakter formalny  powołujemy je po to aby osiągnąć jakiś cel np. związek zawodowy, partie, szkoła

grupy

0x08 graphic
0x08 graphic

formalne nieformalne

formalne - gdy funkcjonowanie grupy jest unormowane jakimiś przepisami.

grupy nieformalne

grupy towarzyskie

grupy - małe, duże

struktury pośrednie

struktura organizacji tam gdzie grupa może funkcjonować nie wytwarzając struktur � to małe

grupy - ekskluzywne, inkluzywne zamknięte otwarte                                                           

 przynależności - tam gdzie można wstąpić bez spełniania sformalizowanych kryteriów

grupy odniesienia - ludzie w swoim życiu porównują się do innych aby móc się jakoś samookreślić

grupy odniesienia                  grupy odniesienia

porównawczego                   normatywnego

style kierowania grupami:

0x01 graphic

Wykład III 29.11.2001

typologia trzech stylów kierowania

Lewin - demokratyczny  liberalny autokratyczny

autokratyczny - sam określa cele grupy i czynności, które trzeba wykonać, aby je realizować członkowie grupy nie mają udziału w podejmowaniu decyzji

kierownik sam podejmuje decyzje, nie wyjaśnia swojej decyzji ani tego co go do niej skłoniło.

członkowie grupy znają tylko cząstkowe zadania i wykonując czynności nie są zorientowani czemu służą.

członkowie grupy nie mają wpływu na przydział czynności (kto będzie wykonywał określoną czynność)

rozkazy i polecenia są podstawową formą komunikowania się z podwładnymi

oprócz rozkazów są oceny - w pracy ze swoją grupą kierownik częściej posługuje się karami niż nagrodami, oceny mają charakter arbitralny - nie są uzasadniane.

nie bierze udziału w wykonywaniu pracy.

demokratyczny - zachęca członków grupy do podejmowania decyzji, żeby byli upodmiotowieni, żeby sami określali środki potrzebne do realizacji (dobór środków służących do osiągnięcia celu)

w przypadku trudności nie krytykuje (nie ocenia negatywnie) pracowników tylko proponuje alternatywne metody rozwiązywania problemów

grupa sama decyduje o podziale czynności, o tym którą opcję wybrać

pochwały i nagany - stara się formułować oceny obiektywnie z przytoczeniem uzasadnienia

pracuje razem z grupą - nie wykonuje wielu czynności

współpracuje, jest jedną z osób realizujących działania

liberalny - pozostawia grupie całkowitą swobodę w podejmowaniu decyzji

jego rola ogranicza się do niezbędnego minimum - np. do dostarczenia niezbędnych materiałów

przekaz informacji - informuje tylko wtedy gdy zostanie o to poproszony przez grupę,unika przekazywania

unika komentarzy na temat pracy grupy oraz ocen dotyczących jakości pracy

efekt demokratycznego stylu kierowania -

stosunki wewnątrz grupowe:

stosunki z kierownikiem -

efekt autokratycznego stylu kierowania:

stosunki wewnątrz grupowe:

stosunki z kierownikiem:

efekt liberalnego stylu kierowania:

kształtuje się nieformalna struktura - jedna osoba z grupy spontanicznie przyjmuje role kierownika autokratycznego � stosunek grupy do takiego kierownika jest negatywny

styl kierowania demokratyczny jest najlepszy, w autokratycznym powstaje ilościowo więcej produktów.

W różnych okolicznościach sprawdzają się różne style kierowania np. w obliczu kryzysu kiedy potrzebna jest krótkotrwała mobilizacja najlepsze efekty daje styl autokratyczny.

zbiorowości społeczne

pojęcie zbioru - ogół ludzi, zbiór oparty na wspólnej cesze

kategorie społeczne - tworzą jednostki wyróżnione ze względu na cechy ważne dla przebiegu procesów społecznych, względnie stałe

np. kategoria - zamieszkania na wsi

w mieście

w wielkim mieście

kategoria płci - kobieta ,mężczyzna

wykształcenie - wyższe średnie podstawowe

kręgi społeczne - niewielkie zbiorowości opierające się na bezpośrednich stycznościach, nie ma wyraźnej odrębności, płynna przynależność, nie mają stałego składu

mają znaczenie dla kształtowania się opinii publicznych

nieformalny obieg opinii

kręgi stycznościowe, koleżeńskie, przyjacielskie

ludzie w przestrzeni stykają się ze sobą, koncentrują się wokół lidera kształtują się w ten sposób pewne opinie

społeczność

pewna zbiorowość w ramach której członkowie zaspokajają swoje podstawowe potrzeby, dominują styczności bezpośrednie np. małe, średnie osiedla, wsie

ludzie znają większość członków zbiorowości

zbiorowość ludzi mieszkająca na określonym obszarze powiązana więziami społecznymi, wspólnotą warunków życia, tradycjami kult. itp.

Wyróżnia się społeczność:

społeczeństwo - zbiorowość trwająca przez szereg pokoleń, zespolona wewnętrznie wielorakimi systemami stosunków.

w obrębie społeczeństwa funkcjonują instytucje, wspólny system gospodarczy

wyodrębniona od innych takich zbiorowości trwałą przynależnością członków i stanowiąca w większym lub mniejszym stopniu całość terytorialną (ekologiczną)

społeczeństwo - najczęściej określa się społeczeństwo jako wszelkie formy życia zbiorowego w ramach jednego narodu czy państwa, oparte na zasadzie odrębności, utrzymujące swój byt przez dłuższy okres. Szeroko również upowszechnione są poglądy, które upatrują istotę społeczestwa w fakcie istnienia organizacji społecznej, w związku z czym społeczeństwo definiowane jest jako ogół instytucji i urządzeń zapewniających ludziom wspólne zaspokajanie potrzeb, zorganizowane współżycie i rozwój. Społeczeństwo uważane jest także za system grup społecznych wzajemnie zależnych, podlegających przeobrażeniom.

Na gruncie socjologii wyróżnia się:

  1. społeczeństwo globalne oznaczające dużą zbiorowość, żyjącą na rozległej przestrzeni, w której wytworzyły się i utrzymują więzi społeczne oparte na wspólnym dorobku kulturowym, na funkcjonowaniu instytucji nieformalnych i wzorów zachowania.

  2. społeczeństwo lokalne (społeczność), czyli zbiorowość ludzką mieszkającą na określonym terytorium (np. osiedle mieszkaniowe, dzielnica miasta, wieś), w której więzi społeczne oparte są na wspólnocie warunków życia, sąsiedztwie, wspólnej kulturze, ścisłej kontroli społecznej.

zbiorowości oparte na podobieństwach zachowań

ludzie którzy w tym samym lub zbliżonym czasie odbierają w celach rekreacyjnych lub informacyjnych identyczny przekaz, czyli jakąś treść wyrażoną słownie, dźwiękiem albo obrazem.

publiczność jest adresatem pewnego przekazu ideowego lub propagandowego

zbiorowości oparte na podobieństwach zachowań np. manifestacje polityczne

zgromadzenia

publiczność zebrana

i rozproszona - odbiorca pracy, książek, TV

publiczność zebrana -wspólnota zainteresowań, gotowość od podobnych reakcji

zarażenie emocjonalne - dezindywidualizacja cech jednostki na rzecz zbiorowości, jesteśmy skłonni do zachowań nie wynikających z naszej osobowości

tłum - przelotne zgromadzenie kilkudziesięciu najwyżej kilkuset osób na przestrzeni umożliwiającej bezpośredni kontakt, które to osoby spontanicznie i identycznie reagują na te same bodźce.

silna więź emocjonalna

łączność psychiczna powodująca identyfikację jednostki z tłumem

silne bodźce emocjonalne - poczucie krzywdy, gniew, poszkodowanie, chęć zemsty - motywy działania tłumu.

TŁUM - agresywny uciekający rabujący demonstrujący

(jest nakierowany (motywem (w sytuacjach (wydarzenia polityczne

na jedną osobę) jest panika kryzysu, wielkiego jest zorganizowany

lęk, instynkt niedostatku) w sposób formalny

samozachowawczy) przynajmniej na początku)

rozumowanie tłumu opiera się na kojarzeniu na podstawie analogie i podobieństw

natychmiastowe uogólnienie poszczególnych wypadków

brak krytycyzmu - pewne opinie i sądy niezależnie od tego czy są słuszne tylko zależnie od poziomu ich atrakcyjności.

Wyobraźnia tłumu - obrazy, przedstawia się pewną sytuację w postaci obrazowej

atrakcyjne wizualnie

szczególna rola słów i haseł

ogólność

0x01 graphic

Wykład IV 06.12.2001

T: Propaganda i reklama

kształtowanie postaw - celem jest zwiększenie sprzedaży

postawa - jest to stosunek jednostki do jakiegoś przedmiotu (przedmiot jest rozumiany bardzo szeroko może to być np. człowiek, pogląd, opinia, wartość, rzecz) stosunek oceniająco - emocjonalny (wartościowanie, stosunek emocjonalny) wyrażający się w kategoriach pozytywnych (np. lubię podoba mi się, wysoko cenię) lub negatywnych (nie lubię, nie podoba mi się, nisko cenię)

Postawa składa się z trzech elementów:

poznawczy i oceniająco-emocjonalny to postawy wewnętrzne, natomiast behavioralna to postawa zewnętrzna � komplementarna

postawa może ale nie musi zawierać komponentu poznawczego i behavioralnego � wtedy jest to postawa niekomplementarna.

stereotyp - to obraz w umyśle ludzkim odnoszący się do jakiegoś faktu lub zjawiska społecznego. Obraz ten jest cząstkowy i schematyczny stanowiący fikcję a nie adekwatne odbicie jakiegoś faktu (zniekształca rzeczywistość).

W sprawach drobnych odgrywają rolę pomocniczą.

mechanizmy kształtowania się stereotypów :

Jeżeli stereotyp jest zakorzeniony to postrzegamy rzeczywistość przez jego pryzmat. Podświadomie szukamy potwierdzenia ugruntowanego stereotypu.

Kształtowanie postaw i stereotypów w celu wyindukowania odpowiedniego zachowania.

definicja propagandy (reklamy) według:

T. Parsons - jest próbą oddziaływania na postawy, a przez ot bezpośrednio lub pośrednio na działania ludzi.

J.Ellul - jest techniką, która interweniuje w społeczeństwie poprzez silne uproszczenia.

A. McLung Lee - propaganda to działalność polegająca na operowaniu słowami, symbolami, wydarzeniami,osobistościami z intencją poparcia lub zaatakowania jakiegoś zainteresowania, projektu, instytucji, osoby, dobra lub usługi w oczach lub umysłach publiczności.

typologia propagandy

w zależności do jakiego komponentu jest rysowana -

typologia reklam

ROZUM

EMOCJE

silne

zaangażowanie

racjonalna

emocjonalna

słabe

zaangażowanie

tworząca nawyk

dająca satysfakcję

racjonalna - dotycząca takich rzeczy jak np. dom, samochód, sprzęt

emocjonalna - dotyczy produktów, w których zakup angażujemy się ale przemawiają emocje a nie rozum

'tworząca nawyk' - produkt nabywamy przekonani rozumem np. jakiś typ margaryny, oleju, masła, proszku, kierując się względami praktycznymi

'dające satysfakcję' - produkty takie jak np. słodycze, alkohol, lody, papierosy � kierujemy się atmosferą, nastrojem, okolicznościami

Celem jest jasne precyzyjne hasło pokazujące istotę rzeczy.

0x01 graphic

Wykład V 13.12.2001

kultura - jako pojęcie służące do pokazania zróżnicowania obyczajów

potrzeby fizyczne

typologia

na kulturę składają się trzy sfery zjawisk

materialna - umiejętności (praktyczna wiedza) wytwarzania pewnych przedmiotów użytkowych lub pozyskiwanie żywności

duchowa - wiąże się z i obejmuje pewne wytwory ludzkie nie mające praktycznego zastosowania, użytkowego charakteru np. sztuka, muzyka, religia, filozofia

społeczna - normy i wzory postępowania, pewne prawa i zwyczaje, różne inne zasady regulujące stosunki międzyludzkie

kultura społeczna jest czym relatywnym (względnym)

kultury wyższe, niższe- stara typologia, teraz się nie wartościuje - kultury odmienne - niewartościujące rozumienie pojęcia kultury

cultura (łac.) - uprawa roli

aktywność człowieka, wytwarzanie dzięki jego pracy i refleksji, a nie przyrody.

0x08 graphic
natura kultura

nauki nauki humanistyczne

przyrodnicze obejmują to czego twórcą jest człowiek

E. Taylor - kultura to złożona całość obejmująca:

(J. Szczepański) kultura - ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych wartości i uznawanych sposobów postępowania przyjętych w danej zbiorowości, przekazywanych

innym zbiorowościom i następnym pokoleniom

łączy się z pewnym przekazem informacji

przekaz treści kultury dokonuje się w trojaki sposób

trzy układy kultury

0x08 graphic
(trzy odmienne sposoby przekazywania wartości kulturowych)

0x08 graphic

pierwotny instytucjonalny trzeci układ kultury

pierwotny -związany z grupami pierwotnymi - rodzina, sąsiedzi, koledzy, w warunkach pewnej fizycznej i emocjonalnej bliskości nadawcy i odbiorcy.

drugi - pewne treści otrzymujemy od nadawców nie będących rodziną, ale wyspecjalizowany nadawca występuje wobec odbiorcy w sformalizowanej roli i reprezentuje pewna instytucję

odbiorca i nadawca nie pozostają ze sobą w bliskich stosunkach emocjonalnych, ale występuje bliskość fizyczna.

trzeci układ kultury -kontakt pomiędzy nadawcą a odbiorcą jest taki że odbiorcy tworzą anonimową publiczność pozostającą w rozproszeniu � nazywamy go układem kultury masowej

kultura masowa - telewizja, koncert, reklama, część przekazu znajdująca się w masowym obiegu docierająca za pomocą mediów, nie ma kontaktu bezpośredniego

funkcje telewizji:

MacDonald - poddawał krytyce ze względów estetycznych, dominuje treść i przekaz służący rozrywce (prosta nieskomplikowana rozrywka skierowania do widza o niewygórowanych wymaganiach)

jest to możliwe w społeczeństwach nowoczesnych gdzie ludzie mają dużo wolnego czasu

pięć wątków kultury masowej:

z treści eliminuje się problemy kontrowersyjne

to co służy zrozumieniu świata

homogenizacja kultury masowej

dostarczanie treści łatwej w odbiorze, przekazy o różnej wartości są prezentowane w identyczny sposób

0x01 graphic

Wykład VI 20.12.2001

etapy procesu badawczego

metody badań socjologicznych

proces badawczy - ciąg różnych działań w danej dyscyplinie od postawienia pytania do udzielenia odpowiedzi

I sformułowanie problemu badawczego

proces przystosowanie nowego pracownika do funkcjonowania w firmie np. przyczyny konfliktów w firmie X, lub przebieg procesu socjalizacji nowego pracownika w firmie Y

lub konsekwencje kierowania autokratycznego dla wydajności pracy w przedsiębiorstwie Z

II sformułowanie hipotez 'wybór i uzasadnienie'

stawiamy przypuszczenia co do tego jakie będą wyniki

III operacjonalizacja problematyki

czynniki zadowolenia z pracy w firmie A

definiujemy, określamy sytuację jako spełniającą pewien warunek

przełożenie pojęć teoretycznych na empiryczne

IV określenie populacji, wybór badanej zbiorowości

V wybór metod badawczych

metody obserwacyjne

metody nieobserwacyjne - ankietowe

surveyowe

np. 'zainteresowanie studentów wykładem'

obserwacja:

wywiad, ankieta � informacje o opiniach, poglądach, koncentrują się na obszarze rzeczywistości społecznej jak opinie, postawy, służą do badania sfery mentalnej czyli świadomości człowieka.

przedstawienie teatralne to forma:

a) pierwotnego układu kultury

b) drugiego układu kultury

c) trzeciego

VI przygotowanie narzędzia badawczego- inne formy służące zapisowi informacji określające zagadnienia związane z zaangażowaniem pracowników

arkusz obserwacji

robotnicy robotnicy robotnicy robotnicy

pracują jedzą palą piją

śniadanie papierosy wino

arkusz obserwacji

student student student

notuje śpi rozmawia

VII pilotaż badań - pewna forma sprawdzenia procedur badawczych które zostały przygotowane

VIII dobór próby

badania całościowe - poddane pomiarowi, badania reprezentacyjne

badania społeczne

0x08 graphic
0x08 graphic

całościowe reprezentacyjne

dobór próby

0x08 graphic
0x08 graphic

dobór losowy kwotowy

IX realizacja badań

X opracowanie wyników � akcentuje się wymiary statystyczne wybranego problemu

0x01 graphic

Wykład VII 01.03.2002

techniki, metody badawcze

obserwacja wywiad/ankieta socjometria eksperyment

(metody surveyowe)

test socjometryczny - służy do badania wąsko określonej tematyki � stosunków społecznych kształtujących się w małych grupach. Relacje miedzy osobami na tym samym poziomie organizacji formalnej

Jedno pytanie w ramach ankiety - np. 'kogo najbardziej w swojej grupie lubisz?'

pierwszy warunek poprawnego testu socjometrycznego - grupa powinna być jasno zdefiniowana tak aby wybory dokonywane przez członków grupy mogły się ograniczać do tej grupy

drugi warunek - badacz nie powinien ograniczać liczby osób które można wybrać lub odrzucić

trzeci warunek - kryterium dokonania wyboru powinno być jasno określone przez badacza

wyniki badań powinno się wykorzystać dla dokonania zmian w grupie zgodnie z preferencjami członków badanej grupy

(testy należy wykorzystać zgodnie z życzeniem członków badanej grupy)

socjogram nieuporządkowany

'kogo w grupie lubisz najbardziej?'

D - idol socjometryczny

gwiazda - wszyscy członkowie wybierają jedną osobę

kto powinien być liderem grupy?'

 'szara eminencja' - ma pozytywny kontakt z idolem grupy

wybory negatywne - 'kto nie powinien być liderem', 'kogo nie lubisz'

'klika' - podgrupa która się izoluje i jest izolowana od innych

cele badań socjometrycznych