Zestaw A

1. Krzywa Bachmatiewa

obrazuje termiczny zakres tolerancji organizmów zmiennocieplnych. Bachmatijew stwierdził, że w obrebie strefy tolerancji i nieco poza nią występuje szereg charakterystycznych reakcji biologicznych organizmów:

• w obrębie optimum cieplnego wszystkie procesy życiowe przebiegają najekonomiczniej;

• w strefie temperatur wyższych występuje zjawisko odrętwienia cieplnego;

• dalsze podwyższenie temperatury prowadzi do przegżania organizmu i jego śmierci;

Analogiczna sytuacja ma miejsce kiedy w grę wchodzą temperatury mniejsze od optimum:

• zahamowanie procesów biologicznych;

• przechłodzenie płynów ustrojowych;

• osiagnici punktu krytycznego - rozpoczynz się zamarzanie płynów ustrojowych;

• stan anabiozy;

• ponowne przekroczenie punktu krytycznego to śmierć;

2. Integracyjna koncepcja Milne'a

• pomiędzy populacją dowolnego gatunku a otaczającym środowiskiem nie ma żadnej równowagi

• wbrew Nicholsonowi naturalni wrogowie samodzielnie nie są w stanie obniżyć liczebności lub rególować gęstość populacji żywiciela

3. Założenia sieci ekologicznej EKONET - europejska sieć ekologiczna

• różnorodność biologiczna

• naturalność

• gęstość występowania

• stopień zagrożenia

4. Wpływ pozyskiwania drewna i innych płodów leśnych oraz spalania resztek pozrębowych na krążenie pierwiastków w ekosystemach leśnych .

• poprzez wywożenie drewna pozbawia się te ekosystemy wielu pierwiastków, które zostały wbudowane w jego organizm

• przez zbieranie owocników grzybów częst uniemożliwia się ponowny wysiew i rozsiewanie się strzępek grzybni co ma wpływ na mikoryzę

• przez nieumiejętnie zbieranie grzybów często niszczy się grzybnię

• poprzez spalanie resztek pozrębowych większa część masy pierwiastków zostaje utleniona w tlenki. Lepiej pozostawić je nz miejscu i ewentualnie rozdrobnić. W miejcscu spalania tych resztek następuje przenawożenie (silna kumulacja pierwiastków w glebie) - nie rosną gat drzewiaste, tylko mchy (zakwaszenie gleby).

5. Ochrona bierna rezerwatów i PN.

• Ochrona bierna czyli ścisła - forma ochrony przyrody mająca zapewnić stworzenie na wyodrębnionych terenach warunków do naturalnego przebiegu procesów przyrodniczych zapewniających ich swobodny rozwój przez ograniczenie ingerencji człowieka.

• Podejmowane decyzje o utworzeniu PN - Rada Ministrów, rezerwatów - Minister.

6. Przyczyny załamania homeostazy biocenoz.

• zerwanie choć jednej z zasad dot. zachowania homeostazy (struktury biocenozy, krążenia materii i przepływu energii, produktywność, stabilizacja procesów biocenotycznych);

• długotrwałe działnia czynnika stresowego;

• ingerencja człowieka;

• przesunięcie zakresu tolerancji zespołu - zmiana warunków

• wypadnięcie jednego ogniwa w strukturze pierwotnej przy braku ogniw zastępczych

• gwałtowne zmiany warunków środowiskowych - kataklizm, zmiana klimatu;

7. Kryteria i wskaźniki zrownoważonego rozwoju lasów i leśnictwa

• zachowanie biologicznej różnorodności lasu;

• utrzymanie produkcyjnej zasobności lasu;

• utrzymanie zdrowia i żywotności ekosystemów leśnych;

• ochrona zasobów glebowych i wodnych w lasach;

• zachowanie i wzmaganie udzialu lasów w globalnym bilansie węgla;

• utrzymanie i wzmacnianie dlugofalowych wielostronnych korzyści społeczno ekonomicznych płynących z lasów;

• prawne, polityczne i instytucjonalne rozwiązania wspomagające trwaly rozwój gospodarki leśnej;

8. Ważniejsze hipotezy zamierania lasów

• kwaśny deszcz - wymywanie związków Ca, Mg, i uwalnianie Al.;

• hipoteza ozonu - szkodliwośc ozonu na ziemi;

• hipoteza stresów - przemysł zanieczyszczenia;

• hipoteza immisji - CO2, zamieranie lasów;

• hipoteza suszy ;

• hipoteza amonowa - NH4+ zmniejsza aktywność mikroorganizmów glebowych;

9. Biocenoza - wyjaśnij.

• zbiór populacji wszystkich org żywych powiązanych ze sobą pośrednio lub bezpośrednio zeleżnościami pokarmowymi, konkurencyjnymi itp.

• Samoregulujący się zespół populacji org. roślinnych oraz zwierzęcych;

Cechy biocenozy:

• producenci, konsumenci, reducenci

• charakterystyczna organizacja

• zdolność samoregulacji

Biocenoza:

• żywa część ekosystemu

• zespół populacji różnych gat roślin, zwierząt, grzybów itp. Powiązanych ze sobą zależnościami biotycznymi

• wyróżnia się na podstawie istniejących fiticenoz i ich granic

• zespół populacj wszystkich gat występujących w jednym ekosystemie

• niemoże funkcjonować poza biotopem - jest zależna

• obejmuje kilka grup org spełniających specyficzne funkcje w łańcuch troficznym

• cechuje się określonym składem gat , strukturą troficzną, konkurencyjną i paratroficzną

• zasiedla biotop i na niego oddziaływuje.

10. Koncepcja monoklimaksu i poliklimaksu

• monoklimaks - końcowe stadium sukcesji - związany jest z czynnikami klimatycznymi;

• poliklimaks - nie istnieje klimat ustalony w czsie. W ciągu 6000 lat obserwuje się wyraźne zmiany klimatu - nie można odnaleźć ścisłych powiązań klimaksów ze stałym klimatem.

Zestaw B

1. Wskaźnik dominacji, istotności i wierności

Wskaźniki biocenoryczne - opis stosunków strukturalnych, panujących w obrębie biocenoz, zarówno komponentów roślinnych, jak i zwierzęcych, oparty jest na wskażnikach biocenotycznych

Wierność - cech wierności stosowana jest w badaniach fitoisocjologicznych. Wierność fitosocjologiczna charakteryzuje reakcje poszczególnych gatunków na rozmaite środowiska. Polega ona na tym, że stopień związku poszczególnych gatunków z różnymi zbiorowiskami jest odmienny.

Dominacja - określenie roli jaką odgrywa dany gatunek w biocenozie jest możliwe na podstawie współczynnika dominacji

D=100*Sa/S

Sa - suma osobników należących do gatunku „a” we wszystkich badanych próbach

S - suma osobników badanej grupy gatunków we wszystkich próbach

Istotność -

2. Sześć zasad uzupełniających prawo Shelforda:

- organizmy mogą mieć szeroki zakres tolerancji w stosunku do jednego czynnikaa wąski w stosunku do drugiego

- organizmy o szerokim zakresie tolerancji do wielu czynników są szeroko rozpowszechnione w przyrodzie

- jeżeli warunki środowiskowe nie są optymalne dla organizmu względem jednego czynnika to granice wobec innych mogą być zawężone, np. przy dużej ilości azotu w glebie rośliny potrzebują mało wody i odwrotnie

- w przyrodzie organizmy nie zawsze żyją w zasięgu optimum jakiegoś czynnika abiotycznego gdyż wchodzą też w grę czynniki biotyczne - konkurencja, drapieżnictwo i pasożytnictwo

- granice tolerancji i zakres optimum czynnika są zmienne w różnych warunkach geograficznych - zmienność geograficzna w obrębie jednego gatunku - dostosowanie sie do warunków lokalnych (np. odporność sosny na owady)

- okres rozrodczy jest okresem krytycznym, w którym czynniki środowiskowe mają najbardziej ograniczający wpływ.

3. Schemat Vickersa - przestrzeń i pokarm są czynnikami ograniczającymi. Zmiana zasobności pokarmu oraz przestrzeni życiowej prowadzi do zmiany liczebności organizmów w środowisku. Do tego modelu Vickersa liczba występujących organizmów stanowi wypadkową obu rekwizytów i może być odczytana z diagramu jako punkt przecięcia sie dwóch prostych będących charakterystyką obu rekwizytów.

Mankamenty:

a) Niepełność założeń opartych na konkurencji cyklu pierwotnego.

b) Nieuwzględnienie dużej liczby czynników, które powinny określać wypadkową pojemność układu - może występować kompensacja czynników.

c) Model ten nie wyczerpuje innych działających modeli ekologicznych

N1 N2

4. Zasada homeostatyczna - struktura biocenozy:

• zasada zachowania struktury - dążność i zdolność do odtwarzania; struktury zniszczenie istotnych elementów struktury prowadzi do załamania homeostazy układu jako całości oraz jego zniszczenie;

• zasada zachowania obrotu materią i energią - materia i energia bezprzerwy krąży w obrębie pleocenu i jest przekazywana między strukturą biologiczną a środowiskiem;

• zasada zachowania produktywności - zachowanie ustalonego poziomu produkcji, jej optymalizacjaw celu zapewnienia homeostazy układu biologicznego;

• zasada stabilizacji procesów przebiegających w ekosystemach - im starszy układ biologiczny tym ma większe możliwości samoorganizowania swoich struktur;

Zasada homeostatyczna - każda biocenoza ma określoną strukturę jakościową i ilościową opartą na specjalizacji ekologicznej komponentów wchodzących w ich skład oraz w powiązaniach biotycznych jaki między nimi zachodzą. W obrębie biocenozy można wyróżnić różne typy sieci strukturalnych nakładających sie na siebie. Trzy typy strukturalne mające podstawowe znaczenia do utrzymania homeostazy ekologicznej ekosystemu:

- troficzna - stanowi układ sterowania biocenozą pierwszego rzędu jest to najważniejszy układ bo od niego zależy zarówno produktywność jak i obieg materii w ekosystemie. Oparta jest na koakcjach typu eksploatacyjnego tzn. takich w trakcie których zasoby energetyczne produkowane przez pierwszy człon struktury pobierane są i zużywane przez inne człony, np. spasanie produkcji pierwotnej przez roślinożercę, drapieżnictwo, pasożytnictwo itp.

- konkurencyjna - stanowi sieć organizacji drugiego rzędu przy czy jest realizowana w obrębie członków struktury troficznej. Obejmuje ona zalezności między populacjami o podobnych wymaganiach ekologicznych i występuje w bardziej zaawansowanych typach struktur biocenotycznych.

- paratroficzna - obejmuje trzeciorzędowe powiązania między gatunkami, wynikające z zależności pokarmowych nie mających charakteru eksploatacyjnego, oznacza to że pobieranie substancji pokarmowych nie uszczupla zasobów energetycznych tej populacji, które są ich producentem i dawcą.

5. Wpływ stresu gospodarki leśnej na faunie glebowej:

- spektrum gatunkowe przesuwa sie na korzyść form o szerokiej skali tolerancji wobec czynników środowiska. Charakteryzuje się krótkimi okresami rozwoju i szerokim zakresem geograficznym (szerokie areały).

- w faunie glebowej zwiększa sie udział roślinożerców w porównaniu z saprofagami.

- stan biomasy jak średnia biomasa osobnicza bezkręgowców glebowych zmniejsza sie.

- ruchliwość osobników wzrasta

- aktywność fauny koncentruje sie głównie w górnej części i na powierzchni gleby.

- zdolność do regeneracji ekosystemów po kolejnych stresach może mieć postać opadającej krzywej oscylacyjnej o malejącej amplitudzie i wydłużonej oscylacyjnej o malejącej amplitudzie i wydłużonych okresach zmian, co odpowiada malejące spreżystości eksploatowanego układu i mniejszej odporności na stres.

6. Indywidualne formy ochrony:

- pomniki przyrody - forma indywidualna o najwyższej tradycji. Pomnikiem może być pojedynczy obiekt przyrodniczy, a także ich zespoły, o ile spełniają odpowiednie warunki pod względem wartości przyrodniczej i unikalności występowania. Najczęściej pomnikami bywają: drzewa, głazy narzutowe, skałki, aleje i parki wiejskie. Pomniki przyrody posiadają tabliczkę i informują że dany obiekt jest prawnie chroniony. Nadzór nad nimi sprawuje konserwator przyrody. Na wniosek konserwatora wojewoda uznaje obiekt za pomnik przyrody, który jest wpisany do odpowiedniego rejestru wojewódzkiego. Obecnie w kraju jest ok. 20 tys. pomników z czego 14 tys. stanowią pojedyncze drzewa.

• stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe - jest to forma ochrony przyrody obejmująca ważne pod względem naukowym i dydaktycznym miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałowści lub tworów mineralnych oraz fragmenty eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.

7. Schemat obiegu pierwiastków w ekosystemie

Migracje

dopływ atmosferyczny

denitryfikacja

Zwierzęta

wiązanie azotu wydalanie konsumpcja

obumieranie

redystrybucja

Ściółka produkcja ściółki Rośliny

immobilizacja

mikrobiologiczna dekompozycja

mineralizacja wymywanie

Gleba

pobieranie

wietrzenie wymywanie

8. Rola łańcucha spasania i detrysowego w obiegu ekosystemów leśnych

ATMOSFERA R - straty energetyczne

ENERGIA SŁONECZNA

R - respiracja

PRODUKCJA(pierwotna brutto) K1(roślinożercy) K2(drapieżcy) K3(pasożyty)

REDUCENCI

AKUMULACJA

Łańcuch troficzny - pokarmowy - szereg organizmów kolejno zjadających i zjadanych, przez który przepływa energia zawarta w pokarmie czerpana z roślin.

Łańcuch spasania - zaczyna się od roślin zielonych poprzez zwierzęta roślinożerne do drapieżników

Łańcuch detrytusowy - od martwej materii organicznej poprzez mikroorganizmy do detrytożernych organizmów (saprofagów) i zjadających je drapieżników

9. Paratroficzna struktura biocenozy.

Powiązania biotyczne innego rodzaju niż troficzne i konkurencyjne, są słabo zbadane w obrębie ekosystemów. Często związki takie powstają w wyniku zależności pokarmowych, które nie mają charakteru eksploatacyjnego. Służą one jedynie za źródło substancji pobudzających, są wię przekazywane jako inhibitory. Taki typ związków nie odpowiada ściśle kategorii związków odżywczych mimo, że substancja pobierana służy niekiedy jako pokarm. Przykładem paratroficznym jest w biocenozie melitofagizm (dla licznych gatunków pszczołowatych nektar i pyłek kwiatów stanowią jedynie źródło pokarmu). Melitofagizm jednak ujawnia sie u nich tylko w postaci dorosłej i realizowany jest jeden lub kilka razy w życiu. Niewielka ilość pobranych substancji pobudza rozwój jajników u tego owada, uwarunkowane to jest tak silne, że jakby substancje te nie były dostępne rozwój wymienionych grup nie byłby możliwy. Substancje te stanowią istotny czynnik limitujący rozwój i dynamikę populacji.

10. Przyczyny migracji zwierząt

• hibernacyjne

• troficzne

• rozwojowe (rozmnażanie)

• towarzyskie (socjalne)

Zestaw C

1. Czynniki paraendogeniczne w leśnictwie - związane z działalnością człowieka w ekosystemach i klimacie

• zmiana składu gatunkowego d-stanu

• niedobór sadzonek na siedlisko

• intensywna uprawa gleby

• błędne zabiegi pielęgnacyjne

• zręby zupełne

• nawożenie

• pestycydy

• pozyskiwanie runa

2. Zasady Andrewarta i Birch - dotyczą szczegółowych podziałów czynnikow środowiska:

• warunki fizyczne (klimat lub pogoda);

• pokarm;

• inne organizmy;

• miejsce życia;

Inne założenia:

• czynniki biotyczne wchodzą w zakres badań ekologi osobnika tylko wtedy gdy stanowią pokarm. Inne związki biotyczne stanowią raczej przedmiot badań populacyjnych i biocenotycznych.

3.Strategia typu „r” i „k” - tabela z wykładów

Strategia „r”- klimat zmienny; śmiertelność często katastroficzna niezależna od gęstości; krzywe przeżywania typ III (wklęsły); gęstość populacji zmienna w czasie , niezrównoważona, zazwyczaj poniżej pojemności bezpiecznej, każdego roku występuje rekolonizacja; konkurencja zmienna często brak; selekcja sprzyja szybkiemu rozwojowi osobników, wysokie wartości max tempa wzrostu, sprzyja wczesnemu rozrodowi, małej wielkości ciała, jednorozwojowej reprodukcji; długość życia krótka poniżej 1 roku; skutek wysoka produktywność;

Strategia „k”- klimat dość stały; śmiertelność ukierunkowana zależna od gęstości populacji; krzywe przeżywania typ I i II; gęstość populacji dość stała, zrównoważona, bliska pojemności bezpiecznej, rekolonizacja nie jest konieczna; konkurencja ostra; selekcja sprzyja wolniejszemu rozwojowi osobników, większej zdolności do konkurencji, opuźnionemu rozrodowi, dużej wielkości ciała, wielokrotnej reprodukcji; długość życia długa dużo powyżej 1 roku; skutek wysoka wydajność tempa produkcji;

4. Łańcuch troficzny - współzależności łączące ze sobą różne składniki zespołu biotycznego, a wynikające ze sposobu odżywiania się organizmów i przepływu energii zawartej w pożywieniu. W jego tworzeniu uczestniczą trzy zasadnicze grupy organizmów: producenci, reducenci, konsumęci

Sieć troficzna - w ekosystemach łańcuchy pokarmowe są powiązane między sobą i tworzą bardzo złożone sieci zależności pokarmowych. W sieci tej można zwykle wskazać zwierzę, o którym się mówi „drapieżca szczytowy” czyli taki, którego nie zjada kolejny większy drapieżca, chyba że grzyby, bakterie, wirusy i destruenci po śmierci.

Piramida troficzna - podstawę tworzą producenci, poziomy wyższe, aż do szczytu - konsumenci - piramida biomasy. Obrazuje całkowitą suchą masę, wartość kaloryczną. Kolejne poziomy piramidy troficznej będą mniejsze, co się wiąże ze stratami

5. Czynna ochrona w parkach i rezerwatach

• jedna z form ochrony przyrody zmierzająca do przywrócenia ekosystemom i ich składnikom cech naturalnych przez usuwanie elementów obcych i wprowadzanie elementów właściwych naturalnym zbiorowiskom roślinnym i zbiorowiskom zwiezrecym, bądź do utrzymania ekosystemów lub ich składników w określonym stanie oraz polegająca na czynnym odziaływaniu na procesy rozwojowe przez stosowanie określonych zabiegów ochronnych, hodowlanych i pielęgnacyjnych.

6. Przedstaw graficznie zależność homeostazy od stopnia degradacji środowiska w trzech rodzajach ekosystemu

Zasobność

Homeostatyczna Parki Narodowe

ekosystemu

Ekosystemy zagospodarowane

Ekosystemy odtwarzane

Degradacja

7. Zasady biocenotyczne

• zasada jedności biocenozy i biotopu: na niżu 70% sosny - biocenoza odziaływuje na biotop

• zasada organizacji biocenozy - organizmy powiązane biotycznymi - odpowiedni skład gatunkowy - stosunki ilosciowe - struktura troficzna; struktura przestrzenna - konkurencja - pełna integracja układu

• zasada autonomi - terytorium, organizacja wewnętrzna gatunku, powiązanie i wzajemne uwarunkowania komponentów, otwartość układu, łańcuchy pokarmowe przekraczają granice układu; następuje import i eksport materii i energii

• zasada równowagii ekologicznej - jest to równowaga dynamiczna, stabilność układu

• zasada sukcesji ekologicznej - wynik wieloletniego rozwoju historycznego, następnie przekształcenie ekosystemów w czasie

8. Konferencja w Rio 1992:

• ekorozwój;

• agenda 21 - zbiór zaleceń dla rządów państw;

• deklaracja o ochronie lasów;

• konwencja klimatyczna;

• konwencja o różnorodności biologicznej;

9. Równowaga stabilność i sprężystość ekosystemu

System stabilny - zdolność do pozostawania w stanie równowagi lub powrotu do tego stanu, względnie do stałych i słabych oscylacji, wyróżniający małe odporności na zmianę. Rozwija się gdy są stale warunki środowiskowe lub gdy komponęci osiągnęli specjalizację w ciągu długiego okresu czasu

System sprężysty - mimo zakłóceń zachowuje sprężystą struktórę i funkcję. Charakteryzuje się dużą zdolnością przystosowania się do zmian. Wiele systemów naturalnych to systemy sprężyste. W ekosystemach stabilnych zdolność do przeciwstawiania się fluktacją i zakłóceniom jest mniejsza niż w ekosystemach sprężystych. Ekosystemy sp®ężyste łatwo osiągają stan równowagi po zajściu w nich zakłóceń

Równowaga ekologiczna - procesy zachodzące w ekosystemie np. przepływ energii - zostały osiągnięte bezwzględu na przegrupowania zachodzące w grupach ekosystemów. Ekosystem może być stabilny ale niezrównoważony

10. Jak zachowuje się produkcja pierwotna wraz z wiekiem d-stanu

Produkcja

PPB

PPN

Wiek

Zestaw D

1. Inwentaryzacja gminy

• wielko przestrzenny system obszarów chronionych (PN, PK, obszary chronionego krajobrazu, obszary ochronne, uzdrowiska zlewnie chronione)

• rezerwaty i pomniki przyrody - te które są i będą, profile glebowe, użytki ekologiczne, odsłonięcia geologiczne

• ochrona gat roślin i zwierząt

• ochrona walorów turystycznych (szlaki turystyczne i dydaktyczno naukowe)

• ochrona gleb - waloryzacja przyrodnicza, użytkowo rolna i rolniczo produkcyjna

• kierunki zmian w środowisku - tendencje zanieczyszczeń powietrz, wód i gleb

• zagrożenia środowiskowe - gleby (erozja, zagrożenia wód powierzchniowych, ziorniki retencyjne, melioracje, wysypiska odpadów, odpady komunalne, przemysłowe, pola elektromagnetyczne, chałas, zanieczyszczenia powietrza, zagrożenia zdrowia mieszkńców); przedstawia się to na mapach w skali 1:25000. Wprojekcie tym powinno się uwzględnić założenia centralnego wojewódzkiego planu zagospodarowania przestrzennego; Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; B.O.Ś - ekofundusz

2. Struktura szeregu gatunkowa sukcesywnego wg Oduma

• skład gat w początkowych stadiach zmienia się szybko w następnych jest powolny

• liczba gat autotrofów podczas sukcesji pierwotnej we wczesnych stadiach zwiększa się, w dojrzałych stadiach rzadko maleje

• liczba gat cudzożywnych wzrasta w ciągu całego rozwoju sukcesji

• różnorodność gat jest największa na początku, w wyniku przypadkowości zasiedlania terenu dziewiczego

• stowarzyszanie między gat i osobnikami w miare sukcesji obniża się. Zasiedlenie staje się coraz bardziej stale (homogeniczne)

3. Według Nicholsona i Smitha - automatyczna regulacja populacji

• teoria biotyczna - automatyczna rególacja liczebności populacji

• Niholson - równowaga chwiejna - wewnątrz autorególacja liczebności

• Smith - czynniki zależne i niezależne od gęstości populacji

4. Co ci się kojarzy z ekologicznym modelem gospodarki leśnej

• doskonalenie gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych

• proekologiczny model gospodarki leśnej

Kryteria i wyznaczniki

• sekwencja działań mająca za zadanie zapewnienie trwałego i zrównoważnego rozwoju gospodarki leśnej; zaniechanie zrębów zupełnych, pielęgnacja samosiewów wykorzystanie ekotonów, pozostawienie użytków ekologicznych (np. bajorka) oraz pozostawienie remiz śrudleśnych, bezpieczna technologia środowiskowa (biopreparaty)

• zachowanie biologicznej różnorodności lasu

• utrzymanie zdrowia i żywotności ekosystemów leśnych

• ochrona zasobów glebowych i wodnych w lasach

• zwiększanie udziałów lasów w globalnym obiegu węgla

5. Organizacja przestrzenna populacji i metody jej badania

• rozkład przestrzenny - rozmieszczenie populacji osobnoków w przestrzeni

1. rozkład równomierny - gdy występuje siln konkurencja o przestrzeń i pokarm, bardzo rzadki w przyrodzie np. mewy, jaskier rozłogowy, pingwiny; ilość osobników na jednostkę powierzchni

2. rozkład losowy - przypadkowy, rzadki występuje w środowiskach jednorodnych, homogenicznych np. krocionogi w ściółce leśnej; badanie: przeglądając np. 1 m2 ściółki leśnej zauważamy że nie ma krocionogów, w następnym kilk, a w innym kilkanaście

3. rozkład skupiskowy - wyniki działania czynników środowiskowych, wewnątrzgatunkowych, nierównomierne rozmieszczenie pokarmu, sposób prowadzenia rozrodu, chęć skupiania się np.. owady społeczne

• Co to jest i znaczenie wtórnej struktury troficznej biocenozy

Jeżeli struktura troficzna jest uboga - nieliczne populacje zapewniają obieg i krążenie (monokultury) - to mamy do czynienia ze strukturą pierwotną, wszelkie wzbogacenia do powstania struktur wturnych zwiększa się ilość populacji i różnorodność gatunkowa biocenoz. Struktura troficzna pierwotna - oparta na pojedynczych populacjach, niski proces stabilizacji procesów ekologicznych. Struktura troficzna wtórna - złożona ze struktur pierwotnych i zastępczych, wysoki proces stabilizacji procesów ekologicznych

• Mechanizmy rególujące oszczędną gospodarkę substancjami pokarmowymi u drzew i ich wpływ na krążenie pierwiastków w ekosystemie

Resorbcja - wycofywanie z liści związków mineralnych i ich akumulacja w tkankach miękiszowych pnia i korzeni. Pozwala to na maksymalne oszczędzanie pierwiastków, które zamiast trafiś do ścioły są akumulowane. Zabezpiecza to rośliny, zwłaszcza na słabszych siedliskach, przed utratą tych pierwiastków (zabranie ich przez inne rośliny lub np. przemieszczenie w głąb gleby). Wpływ na krążenie pierwiastków - opad ścioły zawierającej mniejszą ilość składników, zakwaszenie gleby, zmniejszenie żyzności wierzchnich warstw gleby.

• Pojęcia

1. siedlisko - w ekologii kompleks czynników abiotycznych środowiska - gleba wraz z czynnikami mikroklimatycznymi w dany miejscu i związki między nimi zachodzące. W naukach leśnych warunki klimatychne i glebowe biocenozy utożsamiane są z ekotopem

• kompleks czynników glebowych, woddnych i klimatycznych tworzące razem relane warunki bytowania określonej roślinności i związanego z nią świata zwierząt

• zespół warunków edaficznych i klimatycznych danego biotopu

• miejsce życia (adres) organizmu

• czynniki abiotyczne

2. środowisko - ogół elementów przyrodniczych obejmującychj w szczególności powierzchnie ziemi łącznie z glebą, kopalniami, wodą powietrzem, światem roślin i zwierząt a także krajobrazem naturalnym jak też przekształconym w wyniku działalnosci człowieka

• w znaczeniu biologicznym ogół wzajemnie powiązanych czynników przyrodniczych: biotycznych i abiotycznych tworzących warunki bytowania organizmów żywych

3. nisz ekologiczna - najniższa powtażalna jednostka strukturalno przestrzenna i funkcjonalna ekosystemu wykporzystywana przez populacje lub skupiska jednego lub kilku gatunków o zbliżonych wymaganiach ekologicznych: określa pozycję jaką populacja zajmuje w biocenozie i wynikającą z niej funkcji jaką spełnia w organizacji układu biocenotycznego

• Co jest przedmiotem działania mechanizmów homeostatychnych

• zachować równowagę poprzez różnorodność gatunkową oraz nie dopuścić do jej zachwiania

• różnorodność gatunkowa zachować zasady homeostatyczne

• ingerencja człowieka bezpośrednia i pośrednia

• Pństwowy monitoring środowiska - scharakteryzuj i podaj rodzaje

Jest to system pomiarów, ocen, diagnoz, stanów środowiska realizowany przez jednostki organizacyjne orgnów administracji państwowej i rządowej, organów gmin, przez szkoły wyższe i podmioty gospodarcze. Ceoem PMŚ jest zbieranie, analizowanie i udostępnianie danych dotyczących

• aktualnego stanu i stopnia zanieczyszczeń poszczególnych komponentów środowiska

• ładunku zanieczyszczeń odprowadzonych do środowiska

• dynamiki antropogenicznych przemian środowiska przyrodniczego

• przewidywanych skutków dotychczasowego sposobu użytkowania środowiska

PMŚ opiera się na - sieci krajowej, regionalnej i lokalnej.

Rodzaje PMŚ:

• monitoring zintegrowany

• monitoring lasu - IBL

• monitoring biologiczny

• monitoring techniczny

Zestaw E

1. Zagadnienia prawne po '90 roku proekologiczne w Polsce:

• Ustawa z 16.10.1991 o ochronie przyrody:

1. utrzymanie procesów ekologicznych i stabilnych ekosystemów;

2. zachowanie różnorodności gatunkowej;

3. zachowanie dziedzictwa ekologicznego;

4. zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów;

5. kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody;

6. przywracanie do stanu właściwego zasobów i składników przyrody; (oznacza zachowanie, właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników przyrody , głównie dziko występujących roślin i zwierząt oraz kompleksów przyrodniczych i ekosystemów)

7. ochrona przyrody jest częścią polityki ekologicznej państwa;

8. jest obowiązkiem każdego obywatela, organów państwowych oraz samorządowych i jednostek organizacyjnych;

• Zarządzenie nr 11 Dyrektora Generalnego LP z 14.2.1995-„doskonalenie gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych”- proekologiczny model gospodarki leśnej.

Krajowy program wzrostu lesistości Polski opierający się na modelu środowiskowym.

2. Strategia typu „r” i „k”

Strategia „r”- klimat zmienny; śmiertelność często katastroficzna niezależna od gęstości; krzywe przeżywania typ III (wklęsły); gęstość populacji zmienna w czasie , niezrównoważona, zazwyczaj poniżej pojemności bezpiecznej, każdego roku występuje rekolonizacja; konkurencja zmienna często brak; selekcja sprzyja szybkiemu rozwojowi osobników, wysokie wartości max tempa wzrostu, sprzyja wczesnemu rozrodowi, małej wielkości ciała, jednorozwojowej reprodukcji; długość życia krótka poniżej 1 roku; skutek wysoka produktywność;

Strategia „k”- klimat dość stały; śmiertelność ukierunkowana zależna od gęstości populacji; krzywe przeżywania typ I i II; gęstość populacji dość stała, zrównoważona, bliska pojemności bezpiecznej, rekolonizacja nie jest konieczna; konkurencja ostra; selekcja sprzyja wolniejszemu rozwojowi osobników, większej zdolności do konkurencji, opuźnionemu rozrodowi, dużej wielkości ciała, wielokrotnej reprodukcji; długość życia długa dużo powyżej 1 roku; skutek wysoka wydajność tempa produkcji;

3. Co to jest inżynieria ekologiczna

Dział ekologii stosowanej. Cel - kształtowanie zrównoważonych ekosystemów w warunkach gospodarczej działalności człowieka. Dostosowanie układów biocenotycznych do zmieniających się warunków środowiskowych, oddziaływanie na uklady biocenotyczne poprzez kształtowanie czynników biocenotycznych, ochrona ekosystemów zniszczonych, tworzenie nowych (na gruntcah porolnych), restytucja.

4. Co rozumiesz przez ochronę różnorodności biocenotycznej

Ochrona przyrody wiąże się w naturalny sposób z rozsądnym gospodarowaniem jej zasobami. Po pierwsze w obydwu dziedzinach potrzebna jest wiedza ekologiczna, „o gospodarowaniu przyrodą”. Ochrona przyrody skupia się na wartościach niematerialnych. Problematyka ochrony przyrody i jej zasobów obejmuje stale zwiększający się zakres problemów. Należą do nich zagadnienia zachowania poszczególnych unikalnych tworów przyrody, ochrona gatunków, biocenoz, a także problemy ochrony zdrowia człowieka. Obejmuje:

• ochronę gatunkową

• ochronę obszarową

• ochronę indywidualną

Formy ochrony przyrody:

5. Czynniki biocenotyczne rególujące dynamikę liczebności populacji

• wrogowie naturalni:

1. reakcja funkcjonalna - wzrost liczby ofiar i żywicieli wraz ze wzrostem gęstości

2. reakcja abundacyjna - wzrost liczby wrogów na wzrost ofiar i żywicieli

3. reakcja agregacyjna - imigracja do ognisk gradacyjnych

• choroby: mikroorganizmy patogeniczne, wirusy, bakterie, grzyby

• pokarm np. jodła-mszyca, sosna-barczatka sosnówka

Bogate biocenozy - czynniki rególacyjne silne, zastępowanie się jednych ogniw przez drugie, dogodne czynniki regulujące;

• Co to są korytarze ekologiczne i obszary ekologiczne

Korytarze - ciągi, pasma względnie naturalnego krajobrazu łączące między sobą poszczególne obszary wartościowe przyrodniczo. Pasy zadrzewień, lasu zadrzewień, rzeki, bagna, jeziora - połączone ze sobą ciągi pzwalające na swobodne przemieszczanie się zwierząt a tym samym na wymianę kodu genetycznego, komunikowanie się ze sobą różnych populacji; zapewnienie odpoczynku przylatującym ptakom. Korytarze ekologiczne powinny łączyć z sobą obszary węzłowe tworząc połączone ze sobą systemy ekologiczne. Jako korytarze - ciągi ekologiczne - tworzy się też strefy chronionego krajobrazu tworzące sieć obszarów chronionych łączących PN, parki krajobrazowe.

Obszary węzłowe - PN, duże kompleksy leśne.

7. Cechy populacji:

Populacja - (populus - ludność)- zbiór osobników tego samego gatunku zamieszkujący określony teren (areał).

• dążność do przetrwania w czasie

• zdobywanie przewagi nad konkurentami

• opanowanie sił zewnętrznych i wewnętrznych zagrażających zniszczeniu

• specyficzna struktura wiekowa i płciowa

• organizacja przestrzenna, socjalna

• dynamika liczebności

• rozrodczość, śmiertelność

• wymiana informacji genetycznej pomiędzy tworzącymi ją organizmami

8. Układy degradacyjne i akumulacyjne;

• akumulacyjny - charakteryzuje się przewagą produkcji nad respiracją, jeziora - na dnie odkłada się substancja organiczna, która przekształca się w torf; środowiska lądowe (przyrost zawartości węgla w glebach czarnoziemowych)

• degradacyjny - charakteryzuje się przewagą respiracji nad produkcją pierwotną - szybkie zniszczenie zasobów zawartych w ekosystemie; lasy szpilkowe - czynniki industriogenne, ograniczenie zdolności asymilacyjnej drzew

9. Obieg azotu

Zbiorowiskiem azotu jest powietrze 78%. Cząsteczka azotu jest chemicznie obojętna. Źródła azotu:

• błyskawice - rozbija azot zawarty w powietrzu, te zaś z wodą dają azotany przyswajalne przez rośliny - około 5%

• prokarionty - wiążą wolny azot z powietrza

• w glebach - bakterie azotowe przyswajają azot i po śmierci dostarczają go roślinom

• bakterie brodawkowe - symbioza z roślinami motylkowymi, roślity te otrzymują gotowe związki azotowe

• azot zawarty w białkach, aminokwasach, kwasach nukleinowych i nukleotydach - wykorzystywany przez konsumentów

• sole mineralne w glebie

Najważniejsze dla leśnika są bakterie korzeniowe (brodawkowe), które żyją w ścisłej symbiozie z roślinami motylkowatymi. Bakterie żyją w glebie i wnikają w korzenie, roślina wytwarza brodawki. Rośliny otrzymują gotowe związki azotowe wprost od swoich symbiontów. Azot zawarty w białkach , aminokwasach, kwasach nukleinowych i nukleotydach roślin jest wykorzystywany przez zwierzęta i innych konsumentów. Szczątki organiczne ulegają bakteryjnemu rozkładowi w którym zaot może zostać uwolniony w postaci amoniaku, lub w roztworach wodnych w postaci jonu amonowego. W warunkach tlenowych bakterie utleniają jony amonowe do azotynów a inne bakterie utleniają azotyny do azotanów (bakterie nitryfikacyjne). Azot w postaci jonu azotanowego jest przysfajalny dla wszystkich roślin i „wraca do produkcji”. W warunkach beztlenowych ( gleby podmokłe, zalane, muliste ) mogą żyć bakterie beztlenowe denitryfikacyjne. Zdobywają one energię na drodze szczególnego rodzaju oddychania beztlenowego redukując azotany do azotu cząsteczkowego, który uchodzi do atmosfery, stracony dla ekosystemu.

10. Kryteria i wskaźniki zrównoważonego rozwoju lasów i leśnictwa.

• zachowanie biologicznej różnorodności lasu

• utrzymanie produkcyjnej zasobności lasu

• utrzymanie zdrowia i żywotności ekosystemów leśnych

• ochrona zasobów glebowych i wodnych w lasach

• zachowanie i wzmaganie udziału lasów w globalnym bilansie węgla

• utrzymanie i wzmocnienie długofalowych i wielostronnych korzyści społeczno ekonomicznych płynących z lasów

• prawne, polityczne i instytucjonalne rozwiązania wspomagające trwały rozwój gospodarki leśnej

---