1.

Zbiorowość statystyczna- zbiór dowolnych elementów (przedmiotów, faktów) podobnych pod względem określonych cech, poddanych badaniom statystycznym.

Poszczególne elementy składowe badanych zbiorowości noszą nazwę jednostek statystycznych.

Cechy statystyczne - właściwości, którymi charakteryzują się zbiorowości statystyczne.

2.

Zbiorowość jednorodna to taka , której wszystkie jednostki są pod wpływem działania tych samych przyczyn głównych i jednocześnie różnych przyczyn ubocznych.

Różnice pomiędzy jednostkami takiej zbiorowości mają charakter ilościowy.

W przypadku zbiorowości niejednorodnej jednostki różnią się jakościowo.

3.

Zbiorowość generalną stanowią wszystkie elementy będące przedmiotem badania.

Zbiorowość próbna - podzbiór zbiorowości generalnej obejmujący część jej elementów wybranych w określony sposób.

4.

Aby określić zbiorowość statystyczną i jednostkę statystyczną trzeba ją zdefiniować pod względem rzeczowym (co lub kogo bada ), czasowym (kiedy się bada lub za jaki okres ) i przestrzennym (gdzie się bada, w jakim miejscu lub na jakim obszarze).

5.

Zbiorowość statystyczna- bezrobotni zarejestrowani w Urzędzie Pracy w dniu 31.VII.95r

Jednostka statystyczna:

rzeczowa: każdy z badanych bezrobotnych,

czasowa: każda jednostka była badana 31.VIII.1995r.

przestrzenna: każda jednostka jest zarejestrowana w Urzędzie Pracy w Szczecinie.

Cechą badaną jest wiek, jest to cecha ciągła.

6.

Klasyfikacja cech statystycznych:

1. stałe ( wspólne dla każdego elementu zbiorowości, nie są przedmiotem badań statystycznych )

1. rzeczowe ( określa kto lub co będzie przedmiotem badania),

2. czasowe ( z jakiego okresu lub momentu pochodzą jednostki ),

3. przestrzenne ( decyduje z jakiego obszaru jednostki powinny być włączone w skład zbiorowości ).

2. zmienne ( właściwości, którymi poszczególne jednostki różnią się pomiędzy sobą, są przedmiotem badań )

1. jakościowe ( niemierzalne , cecha ta jest opisywana słownie, istnienie danego wariantu można stwierdzić, a nie zmierzyć )

• dwudzielne (np.kobieta, mężczyzna)

• wielodzielne (np.kolory włosów, oczu)

2. ilościowe ( mierzalne, wyrażana w jedn.miary)

• skokowe (liczby całkowite, liczba dzieci),

• ciągłe (przyjmują wszystkie wartości rzeczywiste z danego przedziału liczbowego ,np.wiek 7,5 lat, wzrost 1,67 m)

• quasi-ilościowe (cechy ilościowe opisywane słownie np. wysoki, niski)

7.

Cechy stałe decydują o

a) rzeczowe ( określa kto lub co będzie przedmiotem badania),

b) czasowe ( z jakiego okresu lub momentu pochodzą jednostki ),

3. przestrzenne ( decyduje z jakiego obszaru jednostki powinny być włączone w skład zbiorowości ).

Cechy te uwzględnione jednocześnie pozwalają kompleksowo określić zbiorowość i jednostkę statystyczną.

8.

Badaniu statystycznemu podlegają cechy zmienne.

9.

Cechy stałe:

1. rzeczowe - rodziny wielodzietne ( więcej niż troje dzieci)

2. czasowe - lipiec 1994 roku

3. przestrzenne - osiedle „Młodość” w mieście X

Cechy zmienne:

warunki mieszkaniowe

10.

Badaniem statystycznym nazywamy całokształt czynności mających na celu wykrycie prawidłowości statystycznych w zakresie:

1. rozkładu struktury zjawisk,

2. współzależności występujących pomiędzy zjawiskami

3. dynamiki zjawisk.

11.

Etapy badania statystycznego:

1. Projektowanie badania.

2. Gromadzenie materiału statystycznego ( pomiar lub obserwacja statystyczna ).

3. Opracowanie w postaci tablic i wykresów materiału statystycznego.

4. Analiza obserwacji.

12.

Projektowanie badania statystycznego to etap wstępny, poprzedzający badanie właściwe, właściwy projekt badania zapewnia osiągnięcie spodziewanych efektów. Obejmuje:

1. określenie celów badania statystycznego,

2. sformułowanie hipotez roboczych,

3. zaprojektowanie układu i treści tablic wynikowych,

4. określenie zbiorowości statyst. Ze względu na zakres rzeczowy, przestrzenny, czasowy,

5. określenie źródeł informacji,

6. opracowanie formularzy statystycznych,

7. określenie niezbędnych środków umożliwiających realizację programu badań,

8. określenie metod zbierania informacji,

9. określenie pola zastosowania uzyskanych wyników.

13.

Obserwacja statystyczna polega na zebraniu danych statystycznych o właściwościach jednostek należących do określonej zbiorowości statystycznej.

14.

Wynikiem obserwacji statystycznej jest materiał statystyczny, będący podstawą dalszego badania.

15.

Rodzaje materiałów statystycznych:

1. pierwotny ( tworzą dane gromadzone wyłącznie dla potrzeb badania statystycznego np. spis ludności)

2. wtórny ( to dane zgromadzone dla innych celów, a wykorzystywane w badaniach statystycznych, np. dane z list płac, kart zdrowia ).

16.

Ze względu na zastosowaną metodę obserwacji badania statystyczne dzieli się na:

1. badania pełne - obserwacją objęte są wszystkie jednostki badanej zbiorowości,

2. badania częściowe - obserwacją objęte są tylko niektóre jednostki badanej zbiorowości,

3. szacunki statystyczne -

18.

Badania pełne i częściowe mogą być badaniami:

1. ciągłymi, zjawiska zmieniające się w czasie są obserwowane nieprzerwanie np. liczba urodzeń.

2. okresowymi, prowadzone w ściśle określonych odstępach czasu, np.spisy ludności co 10 lat;

3. doraźnymi, w pewnych okolicznościach spowodowanych nieprzewidzianymi przyczynami lub dla uzyskania informacji, których nie dostarczają badania ciągłe i okresowe, albo w celu weryfikacji badań ciągłych.

19.

Metody badania pełnego:

1. spisy ( mogą być badaniem okresowym lub doraźnym, obejmującym wszystkie jednostki na danym obszarze, które są nosicielami tych właściwości, jakie ustaliliśmy przy definiowaniu zakresu zbiorowości badanej, np.rolne;

2. inwentaryzacje;

3. rejestracje bieżące,

4. sprawozdawczość.

20.

Badania częściowe stosuje się gdy:

1. zbiorowość generalna jest nieosiągalna lub też nieskończenie liczna,

2. zbiorowość generalna jest skończona ale:

• bardzo liczna i badanie pełne było by zbyt kosztowne, pracochłonne,

• badanie pełne ma charakter niszczący (np. badanie jakości konserw),

• chodzi jedynie o wyniki orientacyjne.

21.

Metody badania częściowego

1. reprezentacyjna,

2. monograficzna,

3. ankietowa

22.

Błędy materiału statystycznego:

1. zamierzone (systematyczne), są błędami jednokierunkowymi (co do siły i kierunku), istotne z punktu widzenia poprawności badań - zniekształcają efekty działań przyczyn głównych.

2. niezamierzone (przypadkowe), powstają nieumyślnie (głównie niewłaściwie dokonane pomiary), powodują różne co do kierunku i siły zniekształcenia danych indywidualnych u poszczególnych jednostek.

23.

Kontrola formalna (ilościowa)polega na sprawdzeniu kompletności, pełności i zupełności danego materiału statystycznego.

Kontrola merytoryczna (jakościowa)polega na wykryciu ewentualnych błędów i nieścisłości zapisów (np. czy treść rubryk formularza odpowiada rzeczywistości).

24.

Opracowanie materiału obejmuje:

1. Dobór odpowiednich kryteriów klasyfikacyjnych, umożliwiających przeprowadzenie właściwego grupowania badanych jednostek ze względu na ich właściwości,

2. Wybór odpowiednich technik zliczania jednostek i sumowaniu wartości cech,

3. Wybór najbardziej adekwatnych form opisu zbiorowości za pomocą szeregów, wykresów , tablic.

Inaczej:

1. grupowanie statystyczne,

2. zliczanie materiału statystycznego,

3. prezentacje danych statystycznych w postaci szeregów, tablic i wykresów.

25.

Grupowanie typologiczne stosuje się gdy trzeba wyodrębnić ze zbiorowości statystycznej jednorodne grupy na podstawie wariantów cechy jakościowej (np. grupowanie bezrobotnych wg poziomu wykształcenia)

Grupowanie wariancyjne stosuje się gdy trzeba wyodrębnić ze zbiorowości statystycznej jednorodne grupy dla cechy ilościowej (np. podział pracowników wg stażu pracy na grupy : 0-2, 2-4, 4-6 itd. lat).

26.

Szeregiem statystycznym nazywamy ciąg wielkości statystycznych uporządkowanych wg określonych kryteriów. Szeregi statystyczny dzielimy na:

1. szczegółowe ( wyliczające ),

2. rozdzielcze

• cechy jakościowe

• cechy ilościowe ( punktowe, przedziałowe ),

3. geograficzne,

4. dynamiczne ( momentów, okresów ),

5. korelacyjne.

Szeregiem szczegółowym nazywa się ciąg indywidualnych wartości xi dla poszczególnych jednostek badanej zbiorowości. Może on być w formie uporządkowanej lub nieuporządkowanej.

Szereg rozdzielczy ( strukturalny ) przedstawia strukturę badanej zbiorowości wg odmian badanej cechy w ściśle określonym miejscu i czasie.

Szereg rozdzielczy dla cechy jakościowej składa się z dwóch kolumn - odmiany badanej cechy przedstawionej słownie, a w drugiej odpowiadające im liczebności (ni), częstości względne ( ni/n ), odsetki ( ni/n*100% ).

Tablice stanowią tabelaryczną formę prezentacji szeregów statystycznych. statystyczne służą do prezentacji danych statystycznych uporządkowanych wg przyjętego kryterium w sposób zwięzły i przejrzysty. Tablica zawiera:

1. tytuł określający treść tablicy oraz zakres rzeczowy, czasowy i przestrzenny przedstawionej w nie zbiorowości,

2. boczek i główkę,

3. źródło danych statystycznych,

4. jednostki miary wyrażajace badane wielkości,

5. znaki umowne.

Tablice dzieli się na:

1. proste - zawierają tylko jeden szereg statystyczny,

2. złożone - prezentują zespół szeregów statyst., opisują badaną zbiorowość wg kilku cech lub kilka zbiorowości wg jednej cechy ( np. struktura zatrudnienia wg wykształcenia z uwzględnieniem płci ).

28.

Wykres statystyczny jest graficzną formą prezentacji szeregów statystycznych.

Najczęściej stosuje się:

1. wykresy liniowe( linie proste krzywe, przerywane )

• wieloboki zwykłe i skumulowane,

• krzywe liczebności zwykłe i skumulowane

2. powierzchniowe

Statystyka - nauka o metodach ilościowego wykrywania nieprawidłowości w procesach masowych

Wynikiem badania statystycznego jest liczbowe określenie cech danej zbiorowości np.określenie zmian w przyroście bezrobocia ( za pomocą liczb ).

Etap analiza wyników obejmuje:

1. analizę przedmiotową, polegającą na wyprowadzeniu odpowiednich wniosków na podstawie wykrytych prawidłowości,

2. analizę metodologiczną, polegającą na ocenie uzyskanych wyników z punktu widzenia ich dokładności i wiarygodności.

Procesem masowym są takie zjawiska, które rozpatrywane w masie charakteryzują się prawidłowością nie dającą się ustalić w pojedyńczej obserwacji.

Na procesy masowe działają przyczyny główne i uboczne.

Przyczyny główne mają charakter wewnętrzny wynikający z istoty badanego zjawiska. Sposób ich oddziaływania na poszczególne elementy procesu jest jednakowy. Efektem działania przyczyn głównych jest składnik systematyczny procesu.

Przyczyny uboczne posiadają charakter przypadkowy, oddziaływują na poszczególne elementy procesu w sposób zróżnicowany.

Różnokierunkowość ich działań zakłóca prawidłowość statystyczna.

Efektem działania przyczyn ubocznych jest składnik przypadkowy ( losowy ).

Prawidłowość statystyczna - powstaje wówczas gdy w procesie odbywającym się w masie tzn. W przyrodzie lub społeczeństwie, działa we wszystkich przypadkach ten sam splot przyczyn i jeśli dla każdego przypadku działają przyczyny dodatkowe dla każdego z nich odmienne..

Trzy cele badania statystycznego:

1.Analiza struktury zbiorowości.

2.Analiza dynamiki zjawisk.

3. Analiza zależności między różnymi zjawiskami.

Parametrem opisowym nazywamy liczbę w sposób syntetyczny określającą właściwości danych zbiorowości.

Podział:

1. Miary tendencji centralnej ( położenie, przeciętna, średnie),

2. Miary zmienności ( dyspensji, zróżnicowania, rozproszenia, rozrzutu ),

3. Miary asymetrii (skośności),

4. Miary spłaszczenia ( ekscesu, kurtozy, skupienia ),

5. Miary koncentracji.

Ze względu na grupy:

Klasyczne - są wypadkową funkcji wartości przyjmowanych przez wszystkie jednostki badanych zbiorowości.

Pozycyjne - wyznacza się na podstawie wartości jednej lub kilku jednostek zbiorowości zajmujących szczególną pozycję badanych zbiorowości.

! Z uwagi na sposób zdefiniowania parametry klasyczne w ramach danej grupy wzajemnie się wykluczają, natomiast pozycyjne uzupełniają się oraz uzupełniają parametry klasyczne.

Parametry absolutne ( bezwzględne ) są liczbami mianowanymi wyrażonymi w jednostkach miary danej cechy statystycznej.

Parametry stosunkowe są liczbami niemianowanymi wyrażonymi w procentach.

Rozkład empiryczny badanej cechy - sposób w jaki rozłożone są liczebności ni w poszczególnych klasach.

Typy rozkładów:

1. Ze względu na liczbę punktów ekstremalnych: jednomodalne i wielomodalne.

2. Ze względu na rodzaj zmienności mamy:

1. rozkłady symetryczne

• normalne ( mezokurtyczne ),

• spłaszczone ( platokurtyczne ),

• wysmukłe ( leptokurtyczne ).

2. rozkłady asymetryczne

• asymetria prawostronna (umiarkowana, skrajna)

• asymetria lewostronna (umiarkowana, skrajna).

3. rozkład równomierny

4. rozkład siodłowy.

---