Elementy prawa dla pedagogów - wykłady - magisterka2, elementy prawa dla pedagogów


19.02.2013 - 1

  1. System common law

  2. System prawa kontynentalnego

Ad.1. System common law (Wielka Brytania)

-system oparty na prawie zwyczajowym i precedensowym,

-zwyczaj (długotrwała, powszechna, nie budząca sprzeciwu praktyka/postępowanie w określony sposób, w określonych sytuacjach) -> praktyka przeradza się w normę zwyczajową (coś powszechnego), norma zwyczajowa staje się usankcjonowana -> przeradza się w normę przynależną do systemu prawnego,

*precedens-decyzja, która jest wzorem dla innych decyzji, (orzeczenie/wyrok stają się wzorem do podobnych spraw <- podstawa prawna),

-nie ma rozdziału między organami stosującymi i stanowiącymi prawo,

( z Internetu) Obyczaj a zwyczaj

-długotrwała, powszechna, nie budząca sprzeciwu praktyka postępowania w określony sposób w określonych sytuacjach, z tym że obyczaj wiązany jest raczej ze sferą kultury a nie moralności czy prawa;

- obyczaj to źródło prawa obyczajowego,

- zwyczaj to źródło normy zwyczajowej która staje się normą prawa zwyczajowego wówczas, gdy jest podstawą decyzji organu państwa, jest niepisany,

Ad.2. System prawa kontynentalnego (Polska)

-wyłączność stanowienia prawa przez organy władzy ustawodawczej,

-wywodzi się z norm prawa Rzymskiego,

- związek prawa stanowionego z religią chrześcijańską,

- odrzucenie prawa zwyczajowego od procesów stanowienia i stosowania prawa,

-forma stanowienia prawa: (forma tworzenia prawa)

1--stanowienie prawa w sensie ścisłym - (tworzenie norm prawnych w drodze jednostronnego aktu (niepotrzebna zgoda adresatów) wydania przepisów prawnych przez kompetentny organ państwa),

2--umowa prawotwórcza - (wspólne oświadczenie woli dwóch lub więcej stron),

-nigdy nie zostanie ustanowiona nowa norma prawna,

Formy stanowienia prawa:

1.Stanowienie prawa w sensie ścisłym:

-kompetentny organ (przewidziany prawem),

-zastosowanie określonej procedury,

-wydanie norm prawnych w określonej formie,

-opublikowanie/ogłoszenie,

-vacatio legis -odpowiedni czas, by można było się z tym zapoznać,

-wejście w życie,

2.Umowa prawotwórcza

*umowa prawotwórcza-zawiera przynajmniej jedną normę o charakterze generalnym i abstrakcyjnym (zawarte między kimś)-co najmniej 2 strony,

-umowy międzynarodowe-strony zazwyczaj to państwa/organizacje międzynarodowe,

---umowa bilateralna-2strony w umowie,

---umowa multilateralna-więcej niż 2 strony w umowie,

-coś się umawia, spisuje, podpisuje,

-umowa polega ratyfikacji ->ogłoszenie ->czas/vacatio legis ->wejście w życie,

Akty prawne:

1.Akt stanowienia prawa (zawiera co najmniej 1 normę o charakterze generalnym i abstrakcyjnym),

2.Akt stosowania prawa,

ad.1.

*generalność-określenia adresata w sposób generalny (kupujący, nieletni, najemca…); adresat-jesteśmy nim kiedy wchodzimy w posiadanie cech charakterystycznych dla adresata/danej grupy,

*abstrakcyjność-zachowanie adresata-typ zachowań (zabija),

Zasada demokratycznego państwa prawnego (prawa należy przestrzegać!)

-(trój) podział władzy (ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza),

-niezawisłość sędziowska

-prymat ustawy-państwo prawa-organizacja i działanie władzy publicznej oparte są na prawie,

( z Internetu) Demokratyczne państwo prawne to takie, w którym:

1.prawo odzwierciedla akceptowany społecznie system wartości, oparty na prawie naturalnym i standardach prawa międzynarodowego

2.wola większości, wyrażona w formie ustawy, może być przezwyciężona w wyniku zastosowania kontroli konstytucyjności prawa

Kompetencji danego organu się nie domniemywa (nie doszukujemy się tego) -pisząc postanowienia/pisma powinni powoływać się na paragrafy.

Jednostce wolno jest wszystko to, co nie jest zakazane oraz co nie narusza wolności/prawa innych osób.

Zasady szczegółowe stanowienia prawa:

-zasada vacatio legis -czas na zapoznanie się z aktami/prawem -14 dni dla norm powszechnie obowiązujących,

-z. proporcjonalności -zakaz nadmiernej ingerencji co do jednostki-proporcjonalnie w odniesieniu do zmierzonego celu),

-z. określoności -prawo ma być precyzyjne, jasne, zrozumiałe,

-z. nie działania prawa wstecz =zakaz retroakcji -nie można pogorszyć sytuacji prawnej jednostki,

26.02.2013 - 2

(link do Konstytucji na Internecie: http://www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon1.htm)

Konstytucja - łac. constitutio -urządzanie/ układanie (urządzanie państwa)

03.05.1797 (nasza pierwsza Konstytucja -2 na świecie-zaraz po USA)

Konstytucja uchwalona została przez Zgromadzenie Narodowe dnia 2 kwietnia 1997 roku.

Ustrój państwa -całokształt organizacji państwa i metod władzy państwowej (ustalenie konkretnych zasad)

-zasady ustrojowe państwa,

-na początku w akcie nie było ważnych aspektów: wolność prawa i obowiązki jednostki (uważali to za tak ważne, że trzeba zamieścić to w osobnym dokumencie),

Konstytucja - akt prawa pisanego o najważniejszej mocy prawnej formułujący podstawowe zasady ustroju państwa, czyli określający kompetencje władz państwowych, zasady ich funkcjonowania, zakres kompetencji i wzajemne relacje, a także akt określający podstawowe prawa, wolności i obowiązki jednostki; akt uchwalany i zmieniany w szczególnej procedurze, trudniejszej niż procedura uchwalania ustaw zwykłych

KLASYFIKACJE:

Konstytucja pisana - ujęta w formie katu prawnego (Polska),

Konstytucja niepisana - oparta na normach, prawie zwyczajowym, konwenansach konstytucyjnych i precedensach sądowych (Wielka Brytania),

Konstytucja sztywna - szczególna procedura ustalania i zmiany aktów; wyższa moc prawna od ustaw zwykłych,

Konstytucja elastyczna - chodzi o tryb jej uchwalania-zmieniają się w takim samym trybie jak zwykła ustawa,

Konstytucja stabilna - w USA jest z 1787

Konstytucja zmienna - Francja -przez te lata było 13 zmian,

K. jednolita - wszystko zawarte w jednym akcie normatywnym,

K. złożona - zawarta w więcej niż 1 akcie normatywnym,

K. pełna- ma wszystko sobie,

K. niepełna - Ustawa z 1992 roku (Mała Konstytucja),

NASZA-pisana, sztywna, jednolita, pełna!!!

Konstytucja =Ustawa zasadnicza

Konstytucja jest również ustawą zasadniczą (zasadnicza -słowo to odróżnia ją od innych uchwalanych w sejmie).

Konstytucja zawiera cechy szczególne:

1.szczególna treść- reguluje całokształt kwestii ustrojowych państwa; poszczególne wyróżnienie organów państwowych, ich obowiązków i kompetencji, relacje między władzami w państwie niejednolitym, (ujęcie lakoniczne =ogólne lub głębokie =szczegółowe -NASZA szczegółowa);

2.szczególna forma i systematyka - nazwa „Konstytucja” powinna być zarezerwowana tylko dla tego aktu- żadnego innego; systematyka=wewnętrzne uporządkowanie treści aktu wewnętrznego, (preambuła=wstęp, 13 rozdziałów=243artykułów) -w początkowych rozdziałach jest to co najważniejsze;

3.szczególna moc prawna- zakaz dla organów prawotwórczych stanowienia aktów sprzecznych z postanowieniami konstytucji = nakaz dla tych organów stanowić takie prawo, które jest spójne z postanowieniami konstytucji,

Polska państwo jednolite =unitarne

Ustawa Konstytucyjna - uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 23.04.1992 roku o trybie przygotowania i uchwalania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

(informacje na ten temat http://www.verfassungen.eu/pl/verf92-g1.pdf)

Zgromadzenie Narodowe: zwołuje Marszałek Sejmu w konkretnym celu - posłowie i senatorowie podejmujący łącznie decyzje - stają się jednym organem (o którym mówi konstytucja) porzucają swoje izby; 560 osób; (Parlament - Sejm (460) i Senat (100))

Ustawa Konstytucyjna z 1992 roku:

Na jej podstawie powołano Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego,

-uchwalono konstytucję 1997roku,

-do pracy wyłoniono 46 posłów i 10 senatorów,

-przyjęto ją w II-gim czytaniu (marzec 1997r.), ale prezydent miał 60 dni na wniesienie poprawek (było 30 poprawek),

-uchwalono ją 02.04.1997r. przez Zgromadzenie Narodowe,

-w maju odbyło się referendum, w którym społeczeństwo większością głosów opowiedziało się za przyjęciem konstytucji,

Procedura zmiany Konstytucji RP - jest to zapisane w Konstytucji (Rozdział XII: ZMIANA KONSTYTUCJI - Art. 235.) - kolejny wykład

05.03.2013 - 3

TRYB USTAWODAWCZY

Ustawa - Akt Parlamentu! (tylko on ją uchwala - tylko Sejm)

Hierarchia (Art. 87) po to, byśmy wiedzieli jakiego formatu mocy prawnej akt trzymamy w ręce,

Moc prawna - siła derogująca (ona wpływa na akty niższe w hierarchii)

Sejm - zdecydowanie wyższa pozycja niż Senat (organ ustawodawczy)

Sejm - organ ustawodawczy + funkcja kontrolna nad funkcja wykonawczą,

Senat = Izba refleksji / Izba Starszych / Izba Dobrego Prawa,

Inicjatywa ustawodawcza: prawo określonego podmiotu do wystąpienia z projektem ustawy do parlamentu;

-posłowie - minimum 15 musi się podpisać pod projektem,

-komisje sejmowe,

Ustawy jako jedyne akty prawne regulują sprawy z zakresu władzy ustawodawczej, np. prawa obywateli, tworzenia organów państwowych i określania, jak mają działać.

-akt parlamentu,

-zajmuje 2 miejsce pod konstytucją,

-powszechnie obowiązujący,

-cecha ogólności normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym,

-podmiotowo jest nieograniczony przedmiotowo również nie ograniczony,

-tylko parlament w drodze ustawodawczej może uchwalić ten akt,

-pewne materie są właściwe tylko dla ustawy - chodzi tu o ważne kwestie, które będą zastrzeżone tylko dla ustawy, wolności prawa i obowiązki jednostki, budżet państwa, struktura działania, sposób funkcjonowania organów władzy publicznej, samorządowej, przepisy restrykcyjne - podatki, prawo karne, (zaznacza się że tylko to można w ustawie regulować, w innych aktach można wszystko); nie regulujemy kwestii zastrzeżonych dla konstytucji,

TYLKO I WYŁACZNIE W USTAWIE:

-struktura działania, sposób funkcjonowania organów władzy samorządowej, prawo karne,

-to co jest zastrzeżone tylko dla Konstytucji,

Parlament - w USA jest to „Kongres”, Włochy - „Izba Deputowanych”,

Parlament - z fr. słowa parler -mówić, Podstawowa funkcja Parlamentu: rozmowy/ gadanie/ dyskutowanie i później podejmowanie decyzji,

Parlament (460 posłów) = Sejm (460 posłów) + Senat (100 senatorów) (w innych państwach te 2 izby mają zupełnie inne nazwy; tylko nazwa szersza Parlament jest odpowiednia dla organów w innych państwach)

Mandat związany - wyborcy mogą „odwołać” / zdegradować wybrane przez siebie w głosowaniu osoby - nie obowiązuje to w Polsce

Sejm i senat (sejm ma wyższą pozycję nad senatem, organ ustawodawczy + funkcja kontrolna w stosunku do władzy wykonawczej)

SCHEMAT: (uchwalanie Ustaw „zwykłych”)-na egzamin nie trzeba znać tak szczegółowo

1.Inicjatywa Ustawodawcza-prawo określonego podmiotu do wystąpienia z projektem ustawy do parlamentu (posłowie-min15 lub Komisje Sejmowe, Senat, Prezydent, Rada Ministrów, grupa 100000 obywateli),

2.Marszałek Sejmu,

3.Pierwsze czytanie (może odbyć się w 2 miejscach: na Posiedzeniu Sejmu albo na Posiedzeniu Komisji), (są razem 3 czytania)

-na Posiedzeniu Sejmu od razu można odrzucić ten projekt- skierowanie do rozpatrzenia przez właściwe komisje,

-na Posiedzeniu Komisji nie można odrzucić projektu - możliwość powołania podkomisji,

4.Drugie czytanie - wnioskodawca/projektodawca może się zastanowić i wycofać projekt (do czasu zakończenia drugiego czytania)

5.Trzecie czytanie - głosowanie (albo coś jest uchwalone albo nie)-zmiana daty-uchwalenie poprawek Senatu,

6.Uchwalenie Ustawy - Głosowanie - zwykła większość,

7.Trafia ona (Ustawa) do Senatu (nie zgłaszają niczego lub mają 30 dni do zgłoszenia poprawek lub zgłaszają wniosek do odrzucenia ustawy -nie chcą jej w ogóle),

Nie ma poprawek--10.Marszałek Sejmu-11.Prezydent-……

Gdy są poprawki

8.Sejm…

9.Głosowanie na posiedzeniu Sejmu (za musi być więcej niż przeciw + wstrzymanych)

Możliwości:

-przyjęcie wniosku Senatu o odrzucenie ustawy,

-przyjęcie poprawek Senatu -nowa data----- 9. Marszałek Sejmu

-odrzucenie poprawek senatu----- 9.Marszałek Sejmu

-odrzucenie wniosku senatu o odrzucenie ustawy---- 9. Marszałek Sejmu

10. Marszałek Sejmu

11.Prezydent - (21 dni), 1.podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie (po tym 13.Publikacja… ) lub 2.występuje do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie zgodności ustawy z Konstytucją lub 3.składa wniosek o ponowne rozpatrzenie umowy -skierowany do Sejmu (Veto)

---Prezydent może wybrać tylko jedną z 3 opcji---

Ad. 3.składa wniosek o ponowne rozpatrzenie umowy -skierowany do Sejmu (Veto)-> ponowne głosowanie na posiedzeniu Sejmu (większość parlamentarna / kwalifikowana -3/5 głosów, by ta Ustawa była uchwalona)->ustawa upada lub ponowne uchwalenie ustawy-> 12.Prezydent - podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie,

13.Publikacja w Dzienniku Ustaw RP

Data na ustawie - data uchwalenia jej przez Sejm

Tworzenie Ustawy - Konstytucja - Art 118-123 trzeba znać na egzamin

Procedura uchwalania Konstytucji: (rozdz. 12, Art. 235)-można trochę uzupełnić z ustawą

-Inicjatywa Ustawodawcza (Posłowie (min.92osoby) lub Komisje Sejmowe, Senat, Prezydent),

-Czas - 60 dni dla Senatu,

-Senat - bezwzględna większość głosów,

-Sejm - musi uchwalić ustawę większości 2/3 głosów (większość kwalifikowana),

-Prezydent ma 21 dni na podpisanie ustawy (nie ma innego wyjścia) i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw,

Możliwe jest (ale nie konieczne) Referendum, ale nie w każdym przypadku (tylko dla przepisów z rozdziałów: 1, 2 i 12). Referendum odbędzie się, gdy Prezydent, Posłowie lub Senat wystąpią z takim wnioskiem. Jest to w takim razie Referendum fakultatywne (nie przy każdej zmianie jest zarządzane).

3 czytania- tak przewiduje konstytucja

--1. może on odbyć się w którymś z dwóch miejsc (na posiedzeniu sejmu, albo na posiedzeniu komisji) na posiedzeniu sejmu - może dojść do odrzucenia projektu; na posiedzeniu komisji - skierowanie projektu do rozpatrzenia przez właściwe komisje;

--2. tylko na posiedzeniu sejmu; przedstawienie sprawozdania (poprawionego) komisji, debata i zgłaszanie poprawek; może dojść do zakończenia drugiego czytania - prawo wnioskodawcy do wycofania projektu;

--3. przedstawienie dodatkowego sprawozdania komisji, głosowanie; może dojść do odrzucenia projektu;

KONSTYTUCJA:

  1. (Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej.

  2. Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat.

  3. Pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż trzydziestego dnia od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy.

  4. Ustawę o zmianie Konstytucji uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

  5. Uchwalenie przez Sejm ustawy zmieniającej przepisy rozdziałów I, II lub XII Konstytucji może odbyć się nie wcześniej niż sześćdziesiątego dnia po pierwszym czytaniu projektu tej ustawy.

  6. Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty określone w ust. 1 mogą zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum zatwierdzającego. Z wnioskiem w tej sprawie podmioty te zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza niezwłocznie przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana Konstytucji zostaje przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących.

  7. Po zakończeniu postępowania określonego w ust. 4 i 6 Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.)

Referendum obligatoryjne - władze państwowe są zobowiązane do jego przeprowadzenia; powszechne głosowanie obywateli posiadających czynne prawo wyborcze; podczas referendum obywatele udzielają pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na pytania zadane przez organ zarządzający referendum;

(z Internetu) źródła prawa konstytucyjnego

12.03.2013 - 4

Prezydent może wydać rozporządzenie na wniosek Rady Ministrów i to rozporządzenie jest równoprawne z mocą ustawy w wyjątkowych przypadkach (stan wojenny) -wtedy Sejm nie może zebrać się na posiedzeniu

-stan wojenny

-stan wyjątkowy,

-stan klęski żywiołowej

Hierarchia:

-Konstytucja,

-Ratyfikowana Umowa Międzynarodowa ze zgodą na nią wydaną w ustawie,

-Ustawa oraz Rozporządzenie Prezydenta na wniosek Rady Ministra z mocą ustawy,

-Ratyfikowana Umowa Międzynarodowa,

-rozporządzenie,

-zarządzenie (mają charakter wykonawczy dla konkretnej ustawy i odnoszą się do spraw szczegółowych),

-uchwały, akty prawa miejscowego

Umowa Międzynarodowa

Umowa międzynarodowa - akt prawny, wyrażający się wolą porozumienia, zawarty przez podmioty prawa międzynarodowego (np. państwo, organizację) i niosący ze sobą określone skutki; istnieje wiele podziałów umów międzynarodowych, mogą być np. dwustronne lub wielostronne, zamknięte albo otwarte.

-musi być ratyfikowana (uroczyście podpisana przez prezydenta),

-stronami najczęściej są państwa lub organizacje międzynarodowe,

(2str-umowa bilateralna, więcej stron-umowa multilateralna)

-akt ratyfikacji -ma wyrażać wolę związania się postanowieniami umowy -dokonuje to głowa państwa (prezydent) w imieniu społeczeństwa,

-jeśli umowa międzynarodowa ma dotyczyć sojuszu, wolność, wstąpienie do organizacji międzynarodowych… umowa ta wtedy podlega ratyfikacji, ale w innym trybie - musi nastąpić zgoda wydana w ustawie (musi zgodzić się parlament) -jest ona ważniejsza niż zwykła Umowa Międzynarodowa,

(Konstytucja:

1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,

2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,

3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji międzynarodowej,

4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,

5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja wymaga ustawy)

(negocjacje stron-> umowa/ustawa w konstytucji -> ratyfikowanie) Art. 91 ustęp 2

Gdy Polska by przekazywała swoją władzę państwową (suwerenność) komuś innemu, to Konstytucja przewiduje jeszcze bardziej wyjątkowy i skomplikowany tryb ratyfikowania - ustawa upoważniająca do ratyfikacji musi być przyjęta w wyjątkowym sposobie (musi być 2/3 głosów); O tym czy będzie to ustawa czy referendum decyduje Sejm.

-prawo pierwotne (wszystkie traktaty założycielskie, poszczególne wspólnoty)

---Traktat paryski (umowa międzynarodowa dotycząca utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali) -zawarta tylko na 50 lat (okres zamknięty) 1951r. (pierwsza wspólnota),

---Traktaty Rzymskie 1957r. (Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej -> Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą ->  Traktat z Maastricht (1992) -> Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską ->  Traktat lizboński),

---Euratom 1957r. (Europejska Wspólnota Energii Atomowej) -powstała na mocy traktatów rzymskich,

---umowy akcesyjne

-prawo wtórne (akty wydawane przez organy tej organizacji)

---rozporządzenia,

---dyrektywy,

---decyzje;

Prawo Unijne jest pod Konstytucją, ale nad ustawą.

Unia Europejska - Luksemburg,

Europejski Trybunał Konstytucyjny - Prawa Człowieka - Sztrasburg,

Trybunał Konstytucyjny może kontrolować zgodność ustawodawstwa unijnego z konstytucją polską, jednocześnie zaznaczając jej bezwzględną wyższość.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej na terenie Polski znajduje się w hierarchii źródeł prawa wyżej niż prawo wspólnotowo-unijne. - to konstytucje krajowe w razie nieusuwalnej sprzeczności pomiędzy nimi a prawem wspólnotowo-unijnym posiadają pierwszeństwo stosowania.

19.03.2013 - 5

Hierarchia

-ustawa ratyfikowana,

-umowa międzynarodowa,

-rozporządzenie,

-akt prawa miejscowego-szczebel lokalny,

ROZPORZĄDZENIA

Konstytucja Art. 87

1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.

2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

Rozporządzenie - akt wykonawczy do ustawy!

-zawsze w ustawie musi być wcześniej wydane upoważnienie,

-pod względem wydawania zakresu, są określane wytyczne co do treści tego rozporządzenia,

Musi być wcześniej w ustawie wydane rozporządzenie - pierw jest ustawa,

Rozporządzenie musi być szczegółowe pod względem wyznaczania zakresu, są też wytyczne co do treści rozporządzenia;

Konstytucja Art. 92

1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi (zakaz subdelegacji)

Trójpodział władzy: ustawodawcza (stanowienie ustaw - Sejm i Senat, bo tak stanowi konstytucja), wykonawcza, sądownicza

Sejm może kontrolować władzę wykonawczą;

Rząd pochodzi z parlamentu (oni go wyłaniają)

Władza wykonawcza - powołana przez sejm, sejm też kontroluje władzę wykonawczą; ma władzę ustawodawczą ale tylko dla rozporządzeń,

Władza ustawodawcza - najważniejsze funkcje prawotwórcze,

Art.234 - Stany nadzwyczajne:

-stan wojenny - sejm nie może się zebrać, prezydent powołany przez Radę Ministrów może wydać rozporządzenie z mocą ustawy - TYLKO W STANIE WOJENNYM! - Gdy sejm już może się zebrać, to wtedy zatwierdza ten akt.

-stan klęski żywiołowej,

-stan wyjątkowy,

Zakaz subdelegacji - zakaz przekazywania przez organ upoważniony do wydania rozporządzenia tej kompetencji dla innego organu.

Rozporządzenia mogą wydać

-Premier,

-poszczególni Ministrowie (Ci, który kierują resortem),

-Rada Ministrów,

-Przewodniczący Komitetów określonych w ustawach z Art.147 ustęp 4,

-Prezydent,

-Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji,

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

Powszechnie obowiązują, ale na terenie, gdzie władze go ustanowiły,

Akty prawa miejscowego muszą być publikowane - Wojewódzki Dziennik Urzędowy;

Akty prawa miejscowego wydawane są w granicach upoważnień zawartych w ustawach poziom poniżej ustawy.

Wymień typy aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze

Organy samorządu terytorialnego: gmina-> powiat-> województwo

Organizacja samorządu terytorialnego jest minimum odzwierciedlenia władzy centralnej (władza wykonawcza i stanowiąca/uchwalająca); Celem samorządu terytorialnego jest realizowanie zadań własnych i zleconych oraz zaspokajanie potrzeb grupy społeczności mieszkańców.

Samorząd terytorialny to jedna z form samorządu, rozumianego jako wydzielenie z zakresu władzy państwa pewnej dziedziny spraw i powierzenie ich do samodzielnego rozwiązywania tej grupie społecznej, której te sprawy przede wszystkim dotyczą.

1.Gmina

-Rada Gminy (organ stanowiący i kontrolny)

-Zarząd Gminy (organ wykonawczy),

-Wójt(wioska) lub burmistrz, prezydent miasta (miasta) (organ wykonawczy),

2.Powiat:

-Rada Powiatu (organ kolegialny- organ stanowiący i kontrolny),

-Zarząd Powiatu na czele ze Starostą (organ wykonawczy),

3.Województwo:

-Sejmik Wojewódzki (organ stanowiący i kontrolny),

-Marszałek Województwa (wykonawcza),

Te organy stanowią uchwały, ale w granicach pozwolenia ustawy;

Wojewoda - terenowy organ administracji rządowej!!!; i zwierzchnik zespolonej organizacji rządowej na terenie województwa; Może wydawać w formie rozporządzenia akty prawa miejscowego;

Organy administracji niezespolonej - niezależne od wojewodów - podporządkowane konkretnym ministerstwom;

!!!!!!!!!!!!! Akty prawa stanowione są przez organy samorządu terytorialnego (UMIEĆ JE WYMIENIĆ) i terenowe organy administracji rządowej !!!!!!!!!!!!!

Co regulują akty prawa miejscowego

-mogą wydawać prawo na podstawie ustaw (o samorządzie gminnym/ /powiatowym/ /wojewódzkim)

-kwestie statutowe / gospodarowanie mieniem / zasady użytkowania obiektów użyteczności publicznej / przepisy porządkowe

-ważne przepisy porządkowe - wydawane są, gdy zachodzi poważna sytuacja zagrażająca życie, zdrowie, mienia mieszkańców, (mogą to Rady w powiecie i gminie i wojewoda-na województwo); są ważne, więc trzeba je ogłosić w lokalnych środkach masowego przekazu (prasa), bądź sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie + Wojewódzki Dziennik Urzędowy,

26.03.2013 - 6

Przepis prawny - każda wypowiedź zdaniokształtna w tekście prawnym (zaczyna się dużą literą i kończy się kropką);

Oznaczenie - Jednostki redakcyjne - jednostki wewnętrznej systematyzacji aktu prawnego

Norma prawna - wyinterpretowana z przepisów prawnych reguła postępowania; (wypowiedź językowa, która wskazuje komu i w jakich okolicznościach jest nakazane lub zakazane, lub też dozwolone określone postępowanie oraz jakie będą konsekwencje, gdy adresat zachowa się niezgodnie z normą).

Norma:

-hipoteza (całokształt okoliczności miejsca, czasu oraz adresat - gdy to jest spełnione to norma ma zastosowanie),

-dyspozycja (wzór zachowania: nakazy, zakazy, dozwolenia),

-sankcja (kara za naruszenie/przekroczenie normy prawnej) (sankcja kary, s.egzekucji, s.nieważności),

1.sankcja egzekucji - przywrócenie stanu sprzed naruszenia normy,

2.sankcja nieważności - testament napisany na komputerze-niezgodnie z przepisami,

3.sankcja kary - pozbawienie cennych dóbr (wolność); dokonanie „dolegliwości” człowiekowi- pozbycie wolności, kara grzywny; ukaranie za czyn karalny,

*testament holograficzny (spisany ręcznie, data, podpis),

PRZYKŁAD:

Art. 148. § 1. Kto zabija człowieka,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 2.  Kto zabija człowieka:

1) ze szczególnym okrucieństwem,

2)w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,

3)w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,

4)z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,

podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo.

§ 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami,

podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Definicja legalna - takie przepisy prawne, które definiują znaczenie słów występujących w języku prawnym;

Definicje legalne - prawodawca tworząc definicję chce by dane pojęcie było zawsze jednakowo definiowane,

Klauzule generalne - zwroty lub wyrażenia niedookreślone, zawarte w akcie normatywnym, umożliwiające zastosowanie pewnego stopnia dowolności w wykładni prawa;

-w tekście zwroty ocenne odwołujące do wartości (moralnych),

--dobro rodziny, dobre obyczaje, niewspółmierna wysokość kary, chrześcijański system wartości…

--zasady słuszności, zasady współżycia społecznego, zasady humanitaryzmu…

-luz decyzyjny - przepis prawny daje możliwość dokonania samodzielnej decyzji w kwestii spornej, niedookreślonej.

Domniemanie - wnioskowanie z czegoś o czymś; wnioskowanie o fakcie istotnym dla sprawy ale nie udowodnionym, wynikającym z innego faktu który został udowodniony;

1.domniemania faktyczne - sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów; (sąd może, ale nie musi ich zastosować); rozumowanie (po deszczu jezdnia jest śliska),

2.domniemania prawne - ustalone przez prawo, wynika z normy prawne; nakazuje przyjmowanie określonych faktów za stwierdzone:

a)--domniemanie prawne formalne - na podstawie normy prawnej należy przyjąć, że zaistniał/nadal istnieje pewien stan faktyczny dopóki nie zostanie udowodnione, że było lub jest inaczej, (dotyczy stanu faktycznego rzeczy; z góry, bez dowodu);

*domniemanie dobrej wiary (ciężar dowodu spoczywa na osobie, która zarzuca złą wiarę) jeżeli ustawa uzależnia skutki od dobrej wiary lub złej wiary - domniemywa dobrej wiary,

b)--domniemanie prawne materialne - na podstawie normy prawnej należy uznać za udowodniony fakt B jeżeli został udowodniony fakt A.

c)--domniemanie prawne wzruszalne - można je obalić dowodem przeciwnym (domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary),

d)--domniemanie prawne niewzruszalne - nie można go obalić dowodem przeciwnym, jeżeli przesłanka jest prawdziwa - obecnie jest już praktycznie niestosowany;


Wyszukiwarka