Ziemia nie jest własnością człowieka, to człowiek należy do Ziemi
Element środowiska nat.; 30% zasobów Ziemi zużyte w sposób rabunkowy, wykorzystywane (las, węgiel); 200 ostatnich lat ludność wzrosła 650 mln, w 2011 7 mld; 10 krotnie wzrosła liczba ludności USA, Rosja, Indie, Europa
Zużycie ok. 30% ogółu zasobów energetycznych na świecie, Azja 19,3%, Australia 7%, AM. Pł. i Pd. 7,5%, Afryka 3%; Europa i Azja najbardziej zasobożerne, 40 lat wyczerpują zapasy ropy naftowej, Gaz i węgiel (150 lat), uran zasoby też ograniczone
Iran pokojowo gromadzi uran nie wierzy Izrael; zmiany klimatyczne, skład atmosfery, ostatnie 50 lat zatrucie metalami, nawozy, rozwijanie rolnictwa ekologicznego - wstrzymywane, do ziemi różne produkty. 30% gat. zgładzonych, bezpowrotnie, co 18 min ze świata znika 1 gat., 30 krajów na świecie wykarczowało całą dziewiczą puszczą, Bieszczady skrawki dziewictwa
Klimat się zmienia, stosunki wodne; Brak wyobraźni ludzkiej; Wzrost temp o 3°C; 110 tys. ludzi z wysp Pacyfiku musi się wyprowadzić ponieważ zaleje, CO2 emisji więcej (pakiet klimatyczny), zmniejszając zużycie materiałów nieodnawialnych (Brazylia przoduje), Podkarpacie (wierzby energetyczne, Stalowa Wola); ONZ czas skończyć z bezsilnością, grozi zagrożenie ekologiczne; 2008 Poznań przedstawiciele całego świata; do końca XXI temp. wzrośnie 3-4, w najczarniejszym 6 °C, zmiana o 2 spowoduje wytworzenie się temp. odpowiadającej sprzed 35 mln lat temu, zmiana o 4 to wtedy zwierzęta i rośliny nie istniały, świat wolny od lodu. Temp. ziemi ostatnie 100 lat wzrosło o 0,8 C przez obecną koncentrację CO2, zatrzymać przed skokiem 2 C.
Gł. źródła zanieczyszczenia:
- Zakłady energetyczne, elektrociepłownie 27% ogólnej światowej emisji, płacenie ogromnych nakładów, lasy wiatraków Holandia
- Hutnictwo żelaza i metali kolorowych 34,8%
- Transport samochodowy 13,3
- Przemysł materiałów budowlanych 8,1%
- Przemysł chemiczny 1,3
- Górnictwo, przemysł węglowy 15,5
Szkodliwe SO4, NO2, tlenek węgla, pyły
UE ogranicza
Dwutlenek siarki+woda=kwas siarkowy (kwaśne deszcze)
Afryka 4%, Polska 8% (powierzchniami się różnią); 10,5 % na głowę gazów cieplarnianych, redukcja CO2, 70 mld euro, wyceniła 3 euro na głowę jednego mieszkańca
Cele milenijnego rozwoju:
- Wyeliminowanie skrajnej nędzy i głodu (co 36s ktoś umiera z głodu, podaje WHO)
- 1/3 populacji głoduje
- 1/3 niedożywiona (subkontynent azjatycki i indyjski) Am. Łacińska
- 3 mld usiłuje przeżyć za 2$ dziennie
- ¼ za 1$ dziennie
- Aktywa 458 miliarderów tego świata są równe narodowym budżetom 45% krajów świata
- Aby pokryć nie zaspokojone potrzeby świata w zakresie higieny i żywności 13 mld$-tyle w USA i Europie wydaje się rocznie perfumy
ONZ zaproponował, aby najbogatsze kraje płaciły 1% PKB na rzecz pomocy krajom najbiedniejszym, 0,3% światowego PKB nie byłoby nędzy i głodu na świecie. USA tylko 0.5%, Holandia 1% Szwecja 1% przeznaczają, ponieważ mafia, korupcje, kliki
Pułapy w UE na mleko (nadmiar mlek a podlewają pastwiska 2009)
- Zapewnieni szkoły 40% (analfabeci) podstawowego wykształcenia
- Równość płci (parytet) nierówności
- Zmniejszenie śmiertelności dzieci zwłaszcza w tych krajach
- Zahamowanie chorób AIDS(dżuma XX wieku, Nigeria 80% ma AIDS) malaria, gruźlica
- Podejście proekologiczne
- Stworzenie partnerstwa we wszystkich krajach na rzecz zrównoważonego rozwoju
Gł. zagrożenia współczesne RE:
- Emisja gazów (efekt cieplarniany, kwaśne deszcze, niszy się warstwa ozonowa)
- Zagrożenia zdrowia publicznego (nowe odmiany chorób odpornych na antybiotyk ) ptasia, świńska grypa
- Zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności
- Skutki działania zw. chloroorganicznych
- Metale śmierci
- Bieda i wykluczenie społeczne
- Starzejące się społeczeństwo (Niemiec, Francji, Holandii)
- Deficyt siły roboczej
Nauki, wskazania Jan Paweł II w swoich encyklikach
- Ziemia z całym bogactwem jest dla wszystkich ludzi, dla wszystkich narodów i pokoleń
- Człowiek odpowiada za swe czyny wobec środowiska przed drugim człowiekiem i stwórcą
- Dążenie do zdrowego i twórczego życia powinno się odbywać w harmonii z przyrodą
Francuski pisarz Antoni Saint Exupery: Ziemi nie dziedziczymy po przodkach, my ją tylko wypożyczamy od naszych dzieci
Geneza zrównoważonego rozwoju:
- Człowiek zaspokaja swoje potrzeby, aby podnieść standard życia, korzysta z 3 rodz. kapitałów (komicznego, ludzkiego i przyrodniczego)
- Istotne, aby 1 kapitał nie poszerzany kosztem pozostałych
- Niezbędna jest równowaga (lokalna, regionalna, globalna)
- Ta równowaga ma zapewnić zrównoważony rozwój i trwały w wolno konkurencyjnej gospodarce, ten problem nie doceniany (proces podporządkowany efektywności gospodarczej)
- Gospodarka kierowana centralnie
- Rozwój 3 rodz. kapitału: ekonomicznego, ludzkiego i przyrodniczego
- Proporcje pomiędzy tymi 3 jest to możliwe: gospodarowanie podporządkowane jakości życia, 3 zaangażowane w procesie produkcji
Analizując dokumenty rządowe: strategie, plany rozwoju w Polsce podporządkowane Konstytucji
W tych dokumentach podejście sektorowe i cele wyłącznie efektywności ekonomicznej
Pierwsze próby formułowania koncepcji rozwoju gospodarczego, która uwzględniała wymogi ochrony środowiska to lata 70 ubiegłego wieku. Dla tej idei, najważniejszy był Raport Klubu Rzymskiego Granice wzrostu.
W 1972 roku konferencja ONZ z Sztokholmie, podjęto deklarację środowisko człowieka (raport) pesymistyczne wizje cywilizacji ludzkiej. Środowisko naturalne a naturalne granice wzrostu (ziemia, woda, las, dobra wolne). W Polsce lata 90 obrady Okrągłego Stołu, zrównoważony trwały rozwój. Polityka ekologiczna państwa, prośrodowiskowe, wszystkich struktur państwa dla społeczeństwa polskiego. Międzynarodowa dyskusja, różne dyskusje społeczne, ekologia społeczna.
91- polityka ekologiczna państwa-dokument
72 deklaracja sztokholmska efekt konferencji ONZ zrównoważony rozwój
82 światowa Karta Przyrody (podstawowe zasady postępowania ludzi w stosunku do biosfery
87 raport Komisji nasza wspólna przyszłość, przewodniczył Brutland przedstawił na światowej konferencji rozwój ekonomiczny
91 deklaracja z Karakaz w której przedstawiono strategię działań na obszarach chronionych
92 Deklaracja z Rio de Janeiro I szczyt Ziemi, człowiek w centrum działań ekologicznych, uznano, że retrospektywne działania na rzecz środ. przyrodniczego; prawa człowieka i jak praw biosfery
2002 Johanesburg (traktowana jako II szczyt Ziemi), Kofi Annan przedstawił program 10 punktowy
Pakiety klimatyczne 97 Kioto
2008 Poznań
Ekorozwój
1975 taki przebieg nieuchronnego i pożądanego rozwoju gosp. który nie naruszałby w sposób nieodwracalny środowiska życia człowieka, nie doprowadzał do degradacji biosfery, który godziłby prawa ekonomii i kultury. Społeczeństwo uznaje idee ekorozwoju, rozumie ich nadrzędność wymogów ekologicznych nie należy ich zakłócać przez wzrost cywilizacji, rozwój kulturalny, gosp., zdolne do samosterowania swoim rozwojem w celu utrzymania homeostazy i symbiozy z przyrodą społeczeństwa; oszczędza produkcję, wykorzystuje odpady, dba o zdrowie i potrzeby wszystkich pokoleń wąskie podejście 80 lat (wzrost gospodarczy)
zgodny z wymogami ochrony środowiska, nie dewastuje środowiska
87 Raport Bruntlanda za rozwój zrównoważony uważa się stabilny, uwzględniający takie procesy zmian, których eksploatacja zasobów inwestuje kierunki postępu technicznego wraz ze zmianami instytucjonalnymi pozostają ze sobą w relacjach niekontrowersyjnej i harmonijnej dającej możliwość zaspokojenia potrzeb bieżących, nie zmieniając szans przyszłych pokoleń.
Zasady, które trzeba przestrzegać, wdrażając koncepcje zrównoważonego rozwoju
- Zahamowanie przyrostu ludności 7mld ludzi; Chińczycy, Hindusi 40% całej populacji
- Trwałe zaopatrzenie ludzi w żywność; 40% USA żywności ląduje w koszu, 2 strony bieda, głód, 80 mln kładzie się głodnych spać,
- Zatrzymanie degradacji nat. ekosystemów i różnorodności gat.
- Ograniczenie zużycia energii nieodwracalnej; za to siła wiatru, energia słoneczna, fale morskie, biomasa
- Zwiększenie produkcji przemysłowej przy wykorzystaniu proekologicznych technologii (czystych technologii)
- Zahamowanie dalszego wzrostu wielkich aglomeracji
- Przejście od naprawczej do prewencyjnej polityki ekologicznej
- Międzynarodowa współpraca w rozwiązywaniu problemów ekologicznych
Prawa, przestrzeganie dla koncepcji zrównoważonego rozwoju:
- Relacje zrównoważonego rozwoju wzrostu gosp.
- Elementy składowe (określające treść i zakres pojęcia)
- Wskazanie różnic pomiędzy rozwojem trwałym, nie jest prosty, ale niezwykle potrzebny
- Wzrost gosp. ilościowy (konsumpcja) jakościowo (strukturalnie)
Sztokholm zwraca uwagę na odpowiedni stosunek środ. przyrodniczego do gosp., żeby nie sektorowo i wąsko pojęte (przyrodnicze); infrastruktura z ochroną środ.
92 rio prawa człowieka=prawa biosfery
Strategia ochrony środowiska=rozwój społeczno-gospodarczy
Zrównoważony i trwały 3 główne nurty
1 ekologiczny
2 Ekonomiczny
3 cywilizacyjny
Samopodtrzymujący, ale nie był to termin zgodny z duchem czasu (perpetum mobile) przypomina
Kazimierz Dubiel to taki sposób gospodarowania, w którym eksploatacja zasobów nat., nie prowadzi do degradacji użytkowych terenów i otoczenia, a równocześnie pozwala na zaspokojenie obecnych i przyszłych potrzeb aspiracji społeczeństwa
Stefan Kozłowski minister ochrony środowiska Polski reprezentant na szczycie Ziemi, jako: wszelkie działania, które poprawiają warunki życia na ziemi, nie powodują degradacji środ. przyrodniczego
Roman Paczuski Który wyjaśnia jako kierunek polityki gospodarczej państwa, oparty na racjonalnym gospodarowaniu zasobami środ. przyrodniczego, nie dopuszczając do zachwiania równowagi, a stanem środ. nat.
Franciszek Piontek Traktuje zrównoważony i trwały rozwój jako zapewnienie trwałej poprawy jakości życia współczesnych i przyszłych pokoleń co wiąże się z trwałym lub integralnym powiązaniem ekologii z poprawą jakości życia i środ. życia człowieka.
Bogdan Poskrobek Zrównoważony i trwały rozwój to: sposób prowadzenia działalności gosp., wykorzystujący potencjału i kształtowania środowiska, organizację życia społecznego, zapewniająca dynamiczny rozwój, ekologiczne podejście do nowych procesów produkcyjnych, systemów zarządzania, trwałość użytkowników zasobów przyrodniczych i poprawę a następnie zachowanie wysokiej jakości życia.
Definicja podsumowująca
3 rodzaje kapitałów
Słabo uwzględnione aspekty instytucjonalne, moralne
Jakość życia niedefiniowana (dobrobyt materialny) jakość życia
Istotą na zrównoważonego rozwoju i trwałego jest zapewnienie trwałej poprawy jakości życia współczesnych i przyszłych pokoleń poprzez kształtowanie właściwych proporcji pomiędzy kapitałem ekonomicznym, ludzkim i przyrodniczym
Rozwój oparty na właściwie ukształtowanych strukturach, częścią składową jest środ. przyrodnicze i jakość życia. Wymiar strategiczny i przyrodniczy zachowuje ta definicja
Agent 21 brutland zaakcentowano prawo do zaspokajania aspiracji rozwojowych, nie można ograniczać praw przyszłych pokoleń. Rozwój zrównoważony i trwały nie powinien odbywać się kosztem wyczerpywania zasobów i niszczenia środowiska. Do państwa polskiego podczas obrad okrągłego stołu.
Sejm, Senat uchwały 1991 przyjęty dokument `Polityka ekologiczna” przed opublikowaniem agendy 21, zrównoważony rozwój, pojęcie zdefiniowane, podporządkowanie potrzeb aspiracji społeczeństwa możliwościom jakie daje środ. Jest on uwarunkowany przestrzenią ekologiczną, zakłada się synergię aspektów ekonomicznych i przyrodniczych dla gosp. Z. r. nie jako hamulec, ale stymulator. Sposób na życie, pewna forma etyki, dająca możliwość form konsumpcji i produkcji. Jest to aktualnie pewnego rodzaju moda.
Genetycznie zmodyfikowana żywność, fatamorgana wyznaczony pułap w PL, określono tę kategorię jako ekorozwój. Art. 5 Konstytucji określa, że RP strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolność i prawa człowieka i obywatela, oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środ. kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Rozwój zrównoważony, dziedzictwo kultury, dziedzictwo przyrodnicze na równi z obowiązkami w sprawie bezpieczeństwa, wolności, praw wszystkich obywateli, integralności obywateli, najbardziej żywotne interesy państwowe;
Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska
Art. 3a stwierdza się, że rozwój zrównoważony to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym w celu zrównoważenia szans dostępu dla poszczególnych państw lub ich obywateli, zarówno współczesnego jak i przyszłych pokoleń, następuje proces integrowania działań politycznych, gosp. i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych.
Wynika, że wszelkie strategie, plany rozwoju społeczno-gosp. powinny być ze sobą zintegrowane, wzajemnie powiązane, celami, zadaniami, instrumentami wdrażania. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym 1994, zrównoważony rozwój stanowi podstawę aktualizacji konceptu; prawne aspekty przereagować województw, powiatów, gmin, nowe uwarunkowania (wskazówkę)
Strategie bazę na dokumencie powstałym w PL Polska 2025: długookresowa struktura trwałego i zrównoważonego rozwoju, rządowe centrum studiów strategicznych we współpracy z ministerstwem środ.
Polityka ekologiczna państwa wprowadza politykę: dobrych praktyk gosp., we wszystkich dziedzinach, aby uzyskać korzyści ekologiczne, warunek dobrego gospodarowania, korzyści ekonomiczne i ekologiczne
W skali świata są dokumenty dotyczące zrównoważonego rozwoju:
1.Izba Handlowa ogłosiła zasadę ZR w 1991 pod nazwą Karta Gospodarki dla zrównoważonego rozwoju kontynuacja tych założeń znajdujących odniesienie w konferencji 1. Ponad 25 lat walczono w Polsce, aby pojawiło się równowagi, 2 Agenda 21 i in.
Max efektu z najmniejszą degradacją, dawniej cel bez względu na koszty
Założenia tej zasady: podstawowe założenia, cele
- Ważniejsze ekologicznie, których postanowienia ma na celu eliminowanie degradacji środowiska i eliminowanie ich zagrożenia
- Cele ekonomiczne (zaspokojenie podstawowych potrzeb materialnych człowieka) za pomocą technik i technologii sprzyjających środowisku i przyrodzie
- Cele społeczne i humanitarne likwidacja nędzy i głodu, ochrony zdrowia, życia, edukacji, zabezpieczenie społeczne
Podstawowym instrumentem jest prawo wewnętrzne każdego kraju
Główne koncepcje ekorozwoju:
- Kompleksowe systemowe ujmowanie zjawisk ekonomicznych, społecznych, ekologicznych
- Uwzględnianie współzależności pomiędzy różnorodnymi sposobami użytkowania środowiska a stanem ekosystemu
- Wybór priorytetów rozwojowych z zastosowaniem kryteriów ekonomicznych, ekologicznych i społecznych z uwzględnieniem bilansu strat i zysków
- Traktowanie środowiska przyrodniczego jako jednolitej ograniczonej całości podlegającej stałym ewolucyjnym procesom, stan dynamiczny, nie statyczny
Gosp.+Społeczeństwo+Srod.=zintegrowany kompleks rozwojowy
Teoria zrównoważonego rozwoju i trwałego, grunt prawa i ekonomi. Fundament systemu prawa środowiska w systemie krajowym i międzynarodowym.
Wszechstronny i globalny zasięg ekorozwoju
Gospodarka, środowisko zintegrowany kompleks rozwojowy, zależność tego procesu, podkreślając I rozwój jest
- trwały jeśli nie zmniejsza się żaden element składowy społecznych, ekonomicznych związanych z rozwojem.
- Trwały rozwój oznacza maksymalnie długi okres korzyści netto i rozwoju ekonomicznego, przy jednoczesnym zachowaniu użyteczności i jakości zasobów naturalnych
- Trwałość zachowana jest tylko wtedy, gdy konsumpcja materialnych dóbr i usług będzie jednocześnie ograniczona do poziomu, który jest akceptowany z ekologicznego punktu widzenia, zachowania właściwej jakości środowiska dla przyszłych pokoleń i dostępne dla współczesnych społeczeństw
Dekalog zrównoważonego rozwoju
- Respektowanie ekorozwoju, nazywana także zasadą ekolizacji gospodarczej, integralności systemu rozwoju gospodarczego, społecznego, ekologicznego
- Integralność środowiska, istotą tej zasady jest myśleć globalnie, działać lokalnie
- Ekonomizacji, efektywności ekonomicznej i ekologicznej
- Prewencja, aktywnej polityki lub zasada likwidacji zanieczyszczeń u źródeł
- Reagowanie na istniejące zagrożenia ekologiczne
- Partnerstwo (współdziałanie) partycypacja społeczna, zasada udziału społeczeństwa w rozwiązywaniu problemów ekologicznych
- Regionalizacja programowania zrównoważonego rozwoju, rozumiana jako postulat, dostosowania wymagań ochrony środowiska do regionalnych i lokalnych warunków
- Zasada umożliwia regionalnej i lokalnej władzy wyboru narzędzi realizacji idei zrównoważonego rozwoju
- Praworządności, która w warunkach polskich oznacza konieczność takiej przebudowy systemu prawa ekologicznego, sposobu jego realizacji, aby każdy przepis był ściśle przestrzegany i możliwe było zastępowanie przepisów tak dobrze znanym społeczeństwu argumentacji, o wyższej konieczności czy interesie społecznym (nie stać nas na ochronę środowiska -mówi się obecnie)
- Przestrzeganie międzynarodowej sprawiedliwości ekologicznej
Te deklaracje międzynarodowe + Rio uzupełnione o zbiór 2500 rekomendacji dla państw, rządów, organizacji rządowych, międzynarodowych pod nazwą Agenda 21
Jest to plan działań dla zrównoważonego rozwoju na wiek 21, ten zbiór zawiera wytyczne dla opracowania regionalnych, narodowych, lokalnych strategii zrównoważonego rozwoju
Agenda podzielona na 4 sekcje, każda dotyczy osobnych choć zintegrowanych ze sobą sfer rozwoju:
- Sfery ekonomicznej i społecznej
- Sfery zasobów naturalnych i ich racjonalnego wykorzystania i ochrony
- Rola głównych grup społecznych, realizatorów rozwoju zrównoważonego
- Strefa instrumentów realizacji zrównoważonego obejmującego łącznie 40 rozdziałów
Każdy z poziomów realizacji z.r: globalnego, regionalnego, narodowego, lokalnego posiada w Agendzie 21 inny rodzaj rekomendacji dostosowanych do problemów rozwoju charakterystycznych dla tego poziomu.
2025 Program Zrównoważonego Rozwoju, problemy ekologiczne, nadrobienie 45 lat: kierunki, instrumentarium
Globalizacja zagrożenia i szanse dla krajów, szczyt w Johannesburgu 2002
Jak ograniczyć zagrożenia:
- Żeby służyły zrównoważonemu rozwojowi
- Z Rio i Agenda 21 i jakie wdrążenia, program OK., ale efektów nie przynosi OK.
- Długookresowe widmo rozwoju
I i II szczyt na świecie nie doszło do istotnych przemian, w celu ukierunkowania działań, aby globalizacja przynosiła efekty dla najsłabszych krajów, dlatego Kofi Annan przedstawia 10 punktowy program planu działań na szczycie w Johannesburgu;
- Uczynienie z globalizacji procesu służącego zrównoważonemu rozwojowi, nierównomierny podział, kraje bogatsze korzystają, biedne nie za bardzo, równy dostęp do handlu towarami i usługami do krajów wysoko rozwiniętych
- Wyeliminowanie ubóstwa i poprawienie warunków życia zarówno na terenach wiejskich i miejskich. Ogromna liczba ludzi zamieszkuje tereny zagrożone ekologicznie, przekazanie środków na zatrzymanie dewastacji środowiska, modernizację rolnictwa, analfabetyzm 40% w 15 krajach.
- Ograniczenie nieracjonalnych wzorców produkcji i konsumpcji chodzi o podjęcie produkcji w oparciu o technologię sprzyjające środowisku, niepowodujące degradacji
- Poprawa kondycji zdrowotnej, poprzez dostęp do zasobów słodkiej wody, ograniczenie epidemii AIDS, Niger 80% chorych
- Zagwarantowanie dostępu do energii poprzez szersze wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, racjonale rzucenie energii nieodnawialnej
- Zarządzanie ekosystemami i bioróżnorodnością, a więc nie dopuszczanie do przełowienia, do nieracjonalnej gospodarki leśnej, nie zanieczyszczenia wód morskich
- Poprawa zaopatrzenia w słodką wodę, sprawiedliwszy podział zasobów wodnych (Podkarpacie woda tragiczna)
- Zapewnienie dopływu funduszy w ramach oficjalnej pomocy na rzecz rozwoju; Kofi Annan dla Afryki zlikwidowano zadłużenie najuboższych państw; Belgia, Holandia, Szwecja zdeklarowały się 1% na głodujących
- Wspomaganie zrównoważonego rozwoju w Afryce, realizację szeroko zakrojonych programów budowy instytucji, systemów, umożliwiających ograniczenia głodu, ubóstwa, ochronę środowiska
- Wzmocnienie znaczenia międzynarodowego na rzecz rozwoju w celu zastąpienia aktualnych, fragmentacyjnych wysiłków, zastąpienia ich zintegrowanym globalnym podejściem.
Polityka polegająca na ukierunkowanej ingerencji, osiąganiu ochrony i utrzymaniu równowagi. Cele nie mogą być do końca osiągnięte przez działanie mechanizmu rynkowego. Mechanizm ten nie jest doskonały. Muszą państwa współpracować z Komisją Europejską. Polska (wynika z Konstytucji) podobnie jak Niemcy posiada model społeczny gospodarki rynkowej. System ten opiera się na symbiozie państw i dobrym rynku. Doprowadził on w Niemczech do ogromnych efektów (cud gospodarczy), Niemcy 2 potęga świata po Chinach, wyprzedza USA. Nowa gospodarka, sprawne mechanizmy. System ten sprawdził się w wielu gospodarkach np. Korea Pd. (na 10 miejscu w rankingu). Następstwa pogorszenie jakości środowiska. Należy zapewnić równowagę środowiska i zapewnić cele ochrony. Jakość środowiska to dobro publiczne. Kryterium rozpatrywania zrównoważonego i trwałego rozwoju. Od konferencji przedstawicieli państw członkowskich Szczyt 6 założyło Traktat Rzymski 25.03.1957. Z dniem 01.01.1958 wchodzi w życie.
W Paryżu 19-20.10.1972 (40 lat temu) uchwalono deklarację, w której wezwano organy Wspólnoty Europejskiej do ustalenia I Programu działania w zakresie ochrony środowiska. Konferencja Ministra w Bonn (dawne RFN) w kilka dni później 31.10.1972. Określono na konferencji podstawowe zasady przyszłej polityki ekologicznej ochrony środowiska.
Zasady:
- Prewencji
- Wskazujące na wzajemne relacje ochrony środowiska a rozwojem gospodarczym
72 rok Raport Klubu Rzymskiego
73 Rada Ministrów Wspólnoty Europejskiej (obecnie Rada Unii Europejskiej) zaakceptowała zasady polityki wraz z I programem działania.
Jednak podstawowym problemem, który pojawił się na progu tworzenia polityki ochrony środowiska był zakres kompetencji Wspólnoty Europejskiej w tym obszarze. Traktat Rzymski nie stwarzał bezpośrednich możliwości podejmowania tworzenia działań w ochronie środowiska. Istniała polityczna wola, aby przezwyciężyć ograniczenia formalno-prawne. Swoje uzasadnienie w wyniku degradacji, obniżenia jakości. Uważano, że jak się nie podejmie działań nastąpi obniżenie konkurencyjności krajów Wspólnoty Europejskiej. Zdano sobie sprawę jak ważna to sprawa.
Dążeniem do budowy podstaw prawnych w dziedzinie ochrony środowiska stał się dopiero Jednolity Akt Europejski podpisany w 1986. Ten akt wprowadził do Traktatu Rzymskiego nowy tytuł „Środowisko naturalne” i określił podstawowe cele w tej dziedzinie. 2 podstawowe cele:
I zachowanie, ochronę i poprawę jakości środowiska zdrowia ludzkiego
II racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych
Przepisy artykułu 130 Traktatu Rzymskiego uregulowały nie tylko cele, ale i zasady polityki ekologicznej oraz podział kompetencji między państwami członkowskimi o Wspólnotę Europejską. Zgodnie z zasadą subsydiarności, delegowanie na szczebel na którym najskuteczniej realizowano. Traktat z Maastricht, który odbył się 9-10.12.1992. Na jego mocy powołano z Wspólnoty Europejskiej UE. 1.11.1993 wchodzi w życie, funkcjonuje UE. Zasady konwergencji, przystąpienia, zasady przyjęcia do UE (kryteria). Traktat z Maastricht potwierdza ustalenia Jednolitego Aktu Europejskiego 1986. Zrównał potrzebę do zachowania czystego środowiska naturalnego, a podstawowym celem, jakim jest utrzymanie trwałego i zrównoważonego rozwoju UE. Dodatkowo priorytetowym zadaniem całej Wspólnoty stało się wspieranie działań na poziomie międzynarodowym. Dotyczących regionalnych i globalnych problemów środowiska naturalnego.
Cele i zasady polityki ekologicznej
- Celami polityki ekologicznej są zachowanie i poprawa jakości środowiska naturalnego
- Obrona zdrowia człowieka
- Rozważne i racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych
- Wspieranie działań na poziomie międzynarodowym
W Traktatach Rzymskich nie było mowy o polityce ekologicznej tylko wzmianki, dopiero 1987?6 Jednolity Akt Europejski wprowadza politykę środowiska, a Maastricht rozbudowuje. Wspólnota Europejska wieloletnie plany, celem określenie i kształtowanie długoterminowej polityki ekologicznej. Określenie zasad priorytetów Wspólnoty. Te programy stają się podstawą strategii w dziedzinie ochrony środowiska. 6 programów, 7 w trakcie działania.
- Program działania obejmuje lata 1973-1975 miał zasadnicze znaczenie dla polityki ekologicznej, obejmuje następujące obszary badawcze: 1) identyfikacja substancji zanieczyszczających (jakie to: ołów, siarka i jej związki, tlenki węgla, wanad, azbest, fenol) 2)obszar to określenie konieczności wprowadzenia standardów, które miały dostarczyć jakości środowiska (produktów, procesów) 3)poprawę jakości środowiska, przeciwdziałanie wyczerpaniu się zasobów, nie rabunkowa np. działalność leśna, lata 80-90 wycinano modrzewia w Bieszczadach (modrzew czerwony), ochronę środowiska pracy
- 1976-1981 zwrócono uwagę na następujące kierunki: 1)redukcja zanieczyszczeń 2)racjonalne wykorzystanie środowiska i jego zasobów 3)poprawę jakości środowiska; po raz pierwszy wysunięto postulat o ochronie wód morskich (nowa strefa, ochrona przed hałasem) względy ekonomiczne, ochronę fauny i flory
- 1982-1986 rożni się od poprzednich, włączono problematykę ochrony środowiska do innych sfer Wspólnoty Europejskiej, przede wszystkim tworzenie bazy informacyjnej o stanie oddziaływania na środowisko (programy rolno-środowiskowe)
- 1987-1992 koncentruje się na kontroli zanieczyszczeń, szczególnie zwrócono uwagę na źródła zanieczyszczeń i analizę procesów emisji, koncentracja na działaniach ograniczających zanieczyszczenia powietrza i wód, nową dziedziną stała się biotechnologia, zwrócono uwagę na odpady, podstawą stała się Dyrektywa Rady nr 75 15.07.1975 została znowelizowana 18.06.1991, już w preambule podkreśla się, że racjonalna gospodarka odpadami zmusza do poprawy jakości życia i ochrony życia ludzkiego. W praktyce dotyczącej zarządzania odpadami, powinny kierować się zasadą prewencji (zapobiegania powstawania odpadów) lub ich redukcji wykorzystując rozwój czystych technologii, wykorzystanie przez recylkulację i regenerację, wykorzystanie ich jako źródło energii
- 1993-2010 program w kierunku zrównoważonego rozwoju, traktat amsterdamski potwierdził to 1999, w tym skoncentrowano się na następujących obszarach 1)długookresowe zarządzanie zasobami naturalnymi (gleba, woda, krajobraz) 2)zintegrowane podejście do zwalczania zanieczyszczeń i na działaniach zapobiegania powstawania odpadów 3) obszar dotyczy redukcji konsumpcji energii ze źródeł nieodnawialnych 4) obszar dotyczy poprawy zarządzania ruchem poprzez rozwijanie wydajnych i czystych rodzajów transportu 5) utrzymanie odpowiedniego pakietu wskaźników, mających wpływ na ulepszanie środowiska miejskiego (hałas, zanieczyszczenia ołowiem, smog-miasta w kotlinach) 6)obszar dotyczyły poprawy zdrowia i bezpieczeństwa, chodzi o relację zarządzania ryzykiem przemysłowym i ochronę przed promieniowaniem (skutek awarii w Czarnobylu); zasadnicze znaczenie ma kształtowanie świadomości społecznej poprzez zbudowanie systemów edukacji i włączenia do oświaty programów zwianych z ochroną środowiska. Jako narzędzia służące do realizacji należy wyróżnić: 1) Europejskie Prawo Ochrony Środowiska w postaci Dyrektyw, Rozporządzeń, Decyzji 2)instrumenty rynkowe (bodźce ekonomiczne, fiskalne) 3) instrumenty wspomagające gromadzenie, opracowanie danych odnośnie środowiska, badania naukowe 4)mechanizmy wspomagania finansowego na rzecz poprawy stanu środowiska, częściowo redukowano zagrożenia, ale pod warunkiem, że przekaże na ochronę środowiska 5)ekonomiczne i fiskalne to przede wszystkim opłaty i podatki, zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci, promowanie stosowania zachęt podatkowych, nowe modele konsumpcji określają zachowania np. podatek od benzyn ołowiowych, od energii pozyskiwanej z węgla, pomoc państw bezpośrednie i pośrednie subwencje maja na celu ochronę środowiska, przeglądy ekologiczne (narzędzie wewnętrznego gospodarowania zasobami) przeglądy poddawania do publicznej wiadomości, jakie przedsiębiorstwa zagrażają i napiętnować; instrumenty wspomagające rzetelna statystyka, edukacja, szkolenia zawodowe, oświata, priorytetami ścisły związek z funkcjonowaniem rynku wewnętrznego (zagadnienia dotyczące zmian klimatu, zanieczyszczenia powietrza); sektory priorytetowe przemysł, energia, transport, rolnictwo, turystyka
- Program jest realizowany
Środowisko nasza przyszłość, nasz wybór skierowany na środowiskowy, wymiar ochrony środowiska
Główny cel: generalna poprawa jakości środowiska i stanu życia w UE
Zadanie: pełne dostosowanie wymagań ochrony środowiska do innych polityk sektorowych wspólnoty, ma zapewnić, że w instrumentach przyjętych zostaną uwzględnione założenia gospodarczego i społecznego wymiaru zrównoważonego i trwałego rozwoju
Cel: stabilizacja gospodarki, koncentracji atmosferycznej, gazów cieplarnianych, na poziomie których nie będzie gazów cieplarnianych na Ziemi
W programie określono obszary aktywności, tymi obszarami są: zmiany klimatyczne, różnorodność biologiczna, środowisko a zdrowie, odpady i zasoby naturalne. Redukcja emisji gazów, które wywołują efekt cieplarniany i nie wywoływałyby zmian klimatu, Kioto nie stało się tak. Przedłużono proces negocjacji do 2020; wymierne ograniczenia emisji gazów do atmosfery. Od 2005 system handlu pozwoleniami na emisję gazów cieplarnianych, 900 mln t pozwolenia, Polska nadwyżki zablokowane, Minister Krogulec protestuje mocno.
- Zachowanie różnorodności biologicznej w przyrodzie, ze względu na dramatyczne wyginięcie wielu gatunków roślin i zwierząt, innych naturalnych siedzib
- Polityka ekologiczna Wspólnoty Europejskiej do wyeliminowania tych zagrożeń, NATURA 2000, określająca obszary chronione Wspólnoty, całej powierzchni Wspólnoty Europejskiej
- Obszar środowiska a zdrowie, taka poprawa stanu środowiska, że zagrożenie ludzkiego zdrowia, stanie się nieistotne
Cel: zidentyfikowanie zagrożeń zdrowotnych na podstawie tych zagrożeń ustanowienie norm, konsekwentne przestrzeganie norm, poziomu hałasu. Konsekwentne przestrzeganie norm aktualnie główne zadanie i zarządzanie ryzykiem, wprowadzenie systemu oceny ryzykiem nowych środków chemicznych.
- Zarządzanie zasobami naturalnymi i odpadami, niekontrolowane zużycie zasobów, ogromny wzrost odpadów, Wspólnota podejmuje działania spowolnienia tępa zużycia w stosunku do dynamiki wzrostu, wzrost efektywności wykorzystania zasobów, redukcja ilości odpadów, nasilony recykling, działania prewencyjne i wdrażanie technologii przy działaniu których są produkowane wyroby przyjazne środowisku.
Urzeczywistnienie tych programów stanowiło dla Unii Europejskiej duże wyzwanie a sprostanie temu wyzwaniu uzależnione jest od strategicznego podejścia w oddziaływaniu na konsumentów różnych instrumentów, przy zastosowaniu konsekwentnych zasad (subsydiarności).
W tym programie środowiskowym wyodrębniono także 5 kierunków strategicznego działania Wspólnotowej Polityki Ekologicznej:
- poprawa wdrążenia istniejącej legislacji istniejącej w zakresie ochrony środowiska
- włączenie ochrony środowiska do innych działań polityki wspólnotowej
- ścisła współpraca z przedsiębiorcami
- włączenie społeczeństwa do procesów decydowania o sprawach ochrony środowiska
- uwzględnienie ochrony środowiska w zagospodarowaniu terenów
Europejska Strategia Zrównoważonego Rozwoju najnowszy dokument, zrównoważona Europa dla lepszego świata, europejska strategia zrównoważonego rozwoju. Strategia 4 części:
- zatytułowana jest w kierunku zrównoważonej Europy definicje, ogólne informacje, specyfika tej strategii
- Realizacja zrównoważonego rozwoju, osiąganie naszych ambicji, ta cześć zawiera
- Opis działań jakie należy podjąć w związku z rozwojem strategii zrównoważonego rozwoju w krajach UE i poza nią
- Ustalenie długoterminowych celów, identyfikacja priorytetów dla działań, zawiera wytyczne do celów i obszarów priorytetowych
- Wdrażanie strategii i przegląd jej postępów, wskaźniki miarą postępu wdrażanie strategii oraz metody pracy naczelnych organów UE
Osiągnięcie zrównoważonego rozwoju, wymiar globalny na drodze do jego realizacji, określono następujące problemy: emisja gazów cieplarnianych, bieda, wpływa destrukcyjnie na życie i zdrowie człowieka