UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE W STOPNIU GŁĘBOKIM
CHARAKTERYSTYKA
Upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim (I.I. 0 - 19):
- bardzo zaburzone procesy orientacyjne
- głęboko zaburzona jest sprawność spostrzegania
- w niektórych przypadkach nie udaje się wywołać koncentracji wzroku na przedmiocie
- reaguje głównie na bodźce sygnalizujące pokarm
- w niektórych przypadkach brak jest objawów koncentracji uwagi mimowolnej
- zapamiętywanie i uczenie się jest niemożliwe (u niektórych jednostek widoczne jedynie w opanowaniu prostych reakcji ruchowych, np. odszukanie schowanego obok osoby przedmiotu)
- mowa jest niewykształcona - opanowuje 2-3 wyrazy i rozumie kilka prostych poleceń
- nie wykształcone są procesy intelektualne i myślenie
- osoba upośledzona w stopniu głębokim jest zdolna do opanowania chodzenia - ruchy są automatyczne, stereotypowe, nie służą wykonaniu czynności
- biorąc pod uwagę procesy emocjonalno-motywacyjne i dojrzałość społeczną osoby upośledzone w stopniu głębokim zdolne są do wyrażania prostych emocji, najczęściej jednak występuje brak objawów życia uczuciowego i przejawów samodzielności
- w wyniku długotrwałego ćwiczenia może nauczyć się sygnalizować potrzeby fizjologiczne
- maksymalny poziom dojrzałości społecznej to 4 lata
- dzieci upośledzone umysłowo w stopniu głębokim wymagają stałej opieki i pielęgnacji
- jednostki te zdolne są do opanowania pojedynczych czynności w wyniku indywidualnych oddziaływań rehabilitacyjnych - według J. Sowy wyniki indywidualnych oddziaływań rehabilitacyjnych są na ogół znikome
- dodatkowymi objawami oligofrenii mogą być anomalie w budowie głowy, twarzy, dysproporcje ciała, zmiany na skórze oraz takie anomalie, jak: zaburzenia wzroku, słuchu i innych zmysłów.
Osoby upośledzone w stopniu głębokim:
- nie są w stanie przekroczyć okresu inteligencji zmysłowo- ruchowej
- upośledzeniu umysłowemu często towarzyszą wady wzroku, słuchu, niedowłady, porażenia kończyn i zwiększona podatność na infekcje oraz wady narządów
- w grupie tej ujawnia się ogromna różnorodność po względem możliwości osiągania sprawności poszczególnych funkcji
- można zaobserwować wśród nich całkowity brak percepcji lub pewną zdolność do spostrzegania czynności i sytuacji
- zdolność do koncentracji uwagi - od zupełnego jej braku do koncentracji na dość długi czas
- w zakresie umiejętności komunikacyjnych wystąpić mogą różnice indywidualne: od barku zdolności rozumienia melodii słów i wydawania artykułowanych dźwięków do rozumienia poleceń, a nawet porozumiewania się za pomocą 2-3 wyrazowych zdań
- podobnie z pamięcią - różnice występujące pod tym względem rozciągają się od zupełnej niezdolności do zapamiętania jakiejkolwiek treści do utrzymania tych treści przez dłuższy czas
- można też wyróżnić osoby, które nie opanowały czynności fizjologicznych poza prostymi odruchami oraz takie, które jedzą żując, sygnalizują potrzeby fizjologiczne, niektóre mogą nawet wykonywać proste czynności porządkowe
- pod względem zdolności do wyrażania potrzeb psychicznych również występuje wyraźne zróżnicowanie - od braku zdolności do wyrażania przeżyć w tej dziedzinie do wyraźnego ujawniania potrzeb psychicznych - w tym przynależności, miłości i uznania
- zdolności motoryczne mogą być upośledzone całkowicie lub też pozwalają na wykonywanie różnych czynności
- u osób z tej grupy obserwuje się głębokie upośledzenie procesów orientacyjno - poznawczych, intelektualnych, emocjonalnych, motywacyjnych i wykonawczych
- w lżejszych stanach upośledzenia głębokiego (I.I. 14-19) istnieje możliwość wyuczenia zachowań pozwalających na znaczną samoobsługę oraz unikanie niebezpieczeństw
- w stosunku do omawianej grupy osób upośledzonych bardzo ważna jest wczesna rehabilitacja - pamiętać należy, że rozwijają się u nich szybciej sprawności zależne od dojrzewania, a wolniej te, które zależne są od uczenia się.
Osoby z głębokim stopniem upośledzenia umysłowego:
- zdolne są tylko do opanowania pojedynczych czynności w wyniku indywidualnych oddziaływań rehabilitacyjnych lecz wyniki są na ogół znikome
- duże zróżnicowanie: od braku percepcji, uwagi mimowolnej i pamięci do cząstkowego ich występowania
- mowa to nieartykułowane dźwięki
- czasem pojedyncze proste wyrazy, rozumienie prostych słów i poleceń
- proste emocje zadowolenia i niezadowolenia
- czasem wyrażanie emocji gestami - uśmiech, przywiązywanie się do osób
- częste wahania nastrojów
- prawie całkowity brak czynności regulacyjnych
- nie potrafią samodzielnie dbać o bezpieczeństwo
- mogą nauczyć się prostych nawyków
- wymagają stałej opieki.
Upośledzenie umysłowe w stopniu głębokim:
- I.I. 0-19 (test Stanford-Bineta)
- jako jednostki dorosłe nie przekraczają poziomu rozwoju intelektualnego 3-letniego dziecka
- ich dojrzałość społeczna nie przekracza poziomu 4-letniego prawidłowo rozwijającego się dziecka
- mniej lub bardziej głębokie upośledzenie procesów orientacyjno- poznawczych, intelektualnych, emocjonalnych, motywacyjnych i wykonawczych; stopień upośledzenia tych procesów zależy od tego czy w ramach głębokiego upośledzenia mamy do czynienia z bardziej głębokim, średnim czy lżejszym stopniem tegoż upośledzenia. Na głębokość upośledzenia wskazują I.I. (od 0-6, od 7-13 oraz od 14-19) oraz ilorazy dojrzałości społecznej
Stopień lżejszy:
- jednostki dorosłe o lżejszym stopniu upośledzenia wykonują proste polecenia, samodzielnie jedzą i piją,
ubierają się i rozbierają
- mogą porozumiewać się z otoczeniem za pomocą prostych 2-3 wyrazowych zdań lecz wypowiedzi ich są
zniekształcone (dyslalia)
- dorosły rozwiązuje proste problemy przez wyobrażanie
- dość duża rozpiętość rozwoju poszczególnych sprawności i funkcji zależnie od głębokości upośledzenia:
- od braku percepcji do zdolności spostrzegania przedmiotów, czynności, sytuacji
- od braku koncentracji uwagi mimowolnej do zdolności skoncentrowania uwagi mimowolnej przez dość
długi czas
- od braku zdolności opanowania kilku słów do porozumiewania się 2-3 wyrazowymi zdaniami oraz
rozumienia prostych poleceń, zdań
- od braku zdolności trzymania w pamięci jakiejkolwiek treści do utrzymania jej w pamięci dłuższy czas
- od niezdolności opanowania jakiejkolwiek umiejętności(gryzienie pokarmu, potrzeby fizjologiczne itp.) do
sprawnego wykonywania prostych zadań porządkowych
- od braku zdolności wyrażania podstawowych potrzeb biologicznych do wyraźnie ujawnianych potrzeb
psychicznych
- od całkowitego upośledzenia sprawności motorycznych do sprawnego wykonywania różnych czynności.
- jednostki w głębokim stopniu upośledzone nie są zdolne do żadnej pracy i wymagają pomocy osób drugich w życiu codziennym
- mogą towarzyszyć anomalia w budowie głowy, twarzy, dysproporcji ciała oraz takie anomalie jak: zaburzenia słuchu, wzroku i innych zmysłów
- jednostki te są znacznie upośledzone w przeżywaniu uczuć wyższych (społecznych, moralnych, estetycznych i patriotycznych).
Do niedawna dzieci z głębokim upośledzeniem umysłowym były poza systemem oświaty. Dopiero w 1997 roku, po raz pierwszy w Polsce, uregulowano prawo do nauki tych osób, zgodnej z jej potrzebami i możliwościami.
Minister Edukacji Narodowej wydał w dniu 30.01. 1997 r. rozporządzenie w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim (Dz.U. nr 14). Ustawa ta daje prawo udziału w indywidualnych i grupowych zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych osobom od 3 do 25 r. ż.
Drugim dokumentem nadającym to prawo jest Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08. 1994 r.
Oba dokumenty kończą okres odraczania i zwalniania osób głęboko upośledzonych z realizacji obowiązku szkolnego, kończąc okres bierności i izolacji tych osób.
Celem zajęć rewalidacyjno-wychowawczych jest wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży, rozwijanie zainteresowania otoczeniem oraz uzyskiwanie niezależności od innych osób w funkcjonowaniu w codziennym życiu.
Uczniowie objęci są wymiarem 4 godzin dziennie na zajęciach zespołowych, w tym 2 godzin na zajęciach indywidualnych.
Celem nadrzędnym nauczania dziecka głęboko upośledzonego jest osiągnięcie przez niego optymalnego poziomu rozwoju, pozwalającego na możliwie największą samodzielność i komfort psychiczny dla niego i otoczenia.
1
Wyszukiwarka