GOSPODARKA FINANSOWA składa się z 4 obszarów: 1.produkcja- zjawiska pieniężne, funkcja pieniądza w postaci miernika wartości, np. wartość produkcji wynosi tyle i tyle 2.podział- przepływ środków pieniężnych w jedną stronę, charakteryzuje się brakiem ekwiwalentności (np. podatek, przedsiębiorstwo odprowadza częśc swojego dochodu na rzecz budżetu państwa, obywatel odbiorcą emerytury, np. Ubezpieczenie - płacimy składki rocznie) 3.wymiana- zjawiska finansowe (transakcje : kupno/sprzedaż), ruch pieniądza 4.konsumpcja- użytkowanie danego dobra GOSPODARKA FINANSOWA PRZEDSIĘBIORSTWA Reguluje płynność finansową/zdolność do regulowania zobowiązań terminowo/operując 3 obszarach decyzyjnych: 1. zarządzanie kapitałem- osiąganie nadwyżki dochodów nad wydatkami, utrzymanie płynności krótko i długoterminowej 2. zaopatrzenie w kapitał/finansowanie/- wprowadzenie do przedsiębiorstwa niezbędnych środków finansowych 3. inwestycje/zastosowanie kapitału/- wykorzystanie wprowadzonych środków Kredyt nie jest zjawiskiem finansowym! Zjawiska finansowe obejmują podział i wymianę! ZJAWISKA FINANSOWE Co to finanse przedsiębiorstw? To zjawiska finansowe zachodzące w przedsiębiorstwie 1.materialne są to przychody i wydatki materialne (np. kupno/sprzedaż, typowe dla wymiany), redystrybucyjne ( to odpowiednik zjawiska podziału, podatki jako przepływ w jedną stronę, zwroty, dotacje z funduszy unijnych) i kredytowe zachodzące w przedsiębiorstwie 2. zjawiska ekonomiczne związane z gromadzeniem, wydatkowaniem środków pieniężnych na cele działalności gospodarczej firmy CZYM SĄ FINANSE? -Finanse to zjawiska podziału i wymiany /ruch pieniądza/ -„…Finanse obejmują te zjawiska które mają ze sobą rzeczywisty przepływ strumieni pieniężnych i tworzą przesłanki powodujące ich przepływ w przyszłości” -Finanse to procesy gromadzenia, podziału i wydatkowanie środków pieniężnych PRZEDSIĘBIORSTWO 1.Wszystkie samodzielne pod względem prawnym i gospodarczym jednostki w obrębie całej gospodarki 2.Jednostki których celem jest uzyskiwanie nadwyżek finansowych nad kosztami finansowymi 3.Inaczej zakład-planowo zorganizowana jednostka gospodarcza, której celem jest wytwarzanie, sprzedaż wyrobów bądź usług Uproszczony BILANS PRZEDSIĘBIORSTWA Aktywa: majątek trwały, majątek obrotowy. Pasywa: kapitał własny, kapitał obcy. Kapitał własny powinien pokrywać majątek trwały a kapitał obcy powinien pokrywać majątek obrotowy. FINANSE obejmują dwa główne obszary: 1.Finansowanie, które jest skutkiem zarządzania źródłami kapitału 2.Inwestowanie, będące rezultatem zarządzania sposobami wykorzystania kapitału Jaka jest rola menadżera finansowego? -organizuje i nadzoruje obieg informacji wew w celu wykrycia zagrożeń i nieprawidłowości - przekłada zarządowi informacje o sytuacji finansowej firmy bieżącej i konsekwencjach na przyszłość -podejmuje decyzje o dopływie kapitału z zew przy minimalnych kosztach finansowych, dba o zachowanie płynności finansowej -utrzymuje kontakty z zew partnerami/dłużnicy, wierzyciele, organy skarbowe-podatki, podpisuje umowy -podejmuje decyzje bieżące- bez szczególnych zmian w kapitale oraz decyzje strategiczne/inwestycyjne/, których efekty są długookresowe: kosztowne prace badawcze, zmienna skala ryzyka PŁYNNOŚC FINANSOWA (przedsiębiorstwa)- jest to zdolność do terminowego regulowania zobowiązań. Podstawowym problemem w procesie decyzyjnym jest niepewność i ryzyko inwestycyjne. Firma powinna się starać utrzymać jak najlepszą kombinacje aktywów (majątku!). PRZEDMIOTEM NAUKI O FINANSACH jest zastosowanie szeregu reguł finansowych i ekonomicznych w celu maksymalizacji bogactwa lub całkowitej wartości firmy. Maksymalizacja bogactwa oznacza dążenie do osiągania najwyższych możliwych zysków przy najniższym ryzyku. Jednym ze sposobów pomiaru bogactwa jest pomiar wartości akcji zwykłych. Gdy cena rośnie, mówi się, że bogactwo akcjonariuszy wzrasta. Wartość księgowa firmy - to różnica między aktywami (Całym majątkiem firmy) a zobowiązaniami Z funkcjami menedżera finansowego związane są następujące pojęcia: - Analiza finansowa - dostarcza narzędzi do podejmowania elastycznych i właściwych decyzji inwestycyjnych w optymalnym czasie. Sukces menedżerów powiększa wartość akcji firmy. Inwestorzy otrzymują korzystny sygnał gdy sprawozdania finansowe pokazują stabilny i szybki wzrost stóp zwrotu przy minimalnym poziomie ryzyka. Akcjonariusze/inwestorzy ostatecznie decydują o rynkowej wartości firmy, która odzwierciedla się w cenach jakie osiągają emitowane przez nią papiery wartościowe. Menedżerowie muszą nadąża za zmianami w sektorze publicznym, prywatnym i instytucji finansowych. - Planowanie finansowe - kluczowy element zarządzania finansami, obejmuje decyzje w zakresie zapotrzebowania na gotówkę. Śledzenie: średnioterminowych zmian w aktywności gospodarczej, analiza cyklu koniunkturalnego, unikać nadwyżek zapasów i mocy produkcyjnych, niski poziom kosztów Co to jest system finansowy przedsiębiorstwa? Szersze pojęcie od finansów. Obejmuje wszystkie formy zjawisk pieniężnych związanych z: -przygotowaniem różnego rodzaju operacji pieniężnych; -faktyczną realizacją tych operacji; -z ewidencją i analizą przebiegu operacji pieniężnych; - z ich prognozowaniem i planowaniem- zjawiska pieniężne; - o mówimy o zjawiskach pieniężnych które są szersze od zjawisk finansowych! System finansowy przedsiębiorstwa (konsumpcje…) Finanse przedsiębiorstw (podziału..) INNE WYJAŚNIENIE SYSTEMU FIANSÓW PRZEDSIĘBIORSTW Zbiór zasad i form organizacyjnych regulujących mechanizmy finansowe i zabezpieczające sprawność przepływów pieniężnych przedsiębiorstwa, obejmuje: gospodarkę finansową, organizację rachunkowości, zasady bilansowania OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA 1.Makrootoczenie i otoczenie konkurencji 2.Ogólne(dalsze) i rynkowe(bliższe, konkurencyjne) 3.Zmienne niezależne i zależne (rynkowe) Model otoczenia przedsiębiorstwa: 1.firma 2.otoczenie konkurencyjne- substytuty, dostawcy, nabywcy, potencjał wchodzący 3.otoczenie ogólne-międzynarodowe, demograficzne, prawne, organizacyjne, ekonomiczne, społeczno-kulturowe, przyrodniczo-techniczne PODSTAWOWE ELEMENTY OTOCZENIA W UJĘCIU: -przedmiotowym -podmiotowym Warstwy i elementy otoczenia przedsiębiorstwa. Ujęcie podmiotowe: a) Konsumenci (- potrzeby i oczekiwania,- segmenty: status materialny, - cechy charakterystyczne: demograficzne, społeczne, psychologiczne, ekonomiczne) b) Podmioty gospodarcze w obrębie branży działania (- typ konkurencji: w zakresie potrzeb, w zakresie produktu, - konkurencja: liczba i wielkość potencjału, atuty i słabości, stosowane strategie, stopień integracji) Ujęcie przedmiotowe: a)Technologie ( - zmiany: rodzaj, zakres, - nowe zastosowania: istniejące a nowe technologie, - opóźnienia, dezaktualizacje (starzenie się)) b)Procesy społeczne (- wartości i priorytety, - środowisko, ekologia, styl życia, struktura zatrudnienia, - odpowiedzialność społeczna, standardy produktów, - grupy nacisku) c)Działalność regulacyjna państwa (- tworzenie prawa: grupy nacisku, - regulacje prawne: nakładanie się i konflikt, praktyki narzucania własnej woli, - ustawodawstwo podatkowe, - bodźce o specjalnym charakterze: motywacje wytwarzania, gwarancje finansowe) d)Procesy ekonomiczne (- inflacja, deflacja: zakres, wpływ, - dewaluacja walut, - polityka fiskalna: wydatki, podatki, ulgi podatkowe, kredyty, - polityka monetarna, - bilans przychodów i wydatków, kontrola płac i cen) OTOCZENIE KONKURENCYJNE - To wszystkie podmioty mające z firmą powiązania kooperacyjne lub konkurencyjne. Cecha sprzężenie zwrotne: -pozytywne :klienci, pracownicy; -negatywne: dostawcy podnoszą ceny, opóźniają dostawy Przedsiębiorstwo a grupy zainteresowanych: FIRMA- dostawcy, akcjonariusze, konkurenci, pracownicy, klienci, agendy rządowe, społeczności lokalne WNIOSEK: Właściwa diagnoza- prawidłowe rozpoznanie zmian w aktywności gospodarczej. WPŁYW POLITYKI FISKALNEJ NA FINANSE PRZEDSIĘBIORSTW (na przychody i wydatki materialne, redystrybucyjne, kredytowe) POLITYKA FISKALNA- to nie tylko polityka podatkowa( niskie, wysokie podatki) Ale również dotyczy - -równowagi budżetowej ( to % niskie, gdy deficyt wzrasta większe potrzeby pożyczkowe, gdy nadmierny deficyt to wzrasta % bo maleje wiarygodność danego kraju) / DEFICYT- gdy wydatki są wyższe niż dochody budżetowe ; -zarządzanie długiem publicznym Polityka RESTRYKCYJNA /zacieśnienie/- cięcia wydatków publicznych- ograniczanie deficytu a tym samym długu publicznego, wzrost podatków- już mało popularny Polityka EKSPANSYWANA /rozluźnienia/- wzrost wydatków publicznych, wzrost deficytu, długu, wzrost % bo coraz więcej pożyczamy, nie jesteśmy wiarygodni. Okazuje się, że polityka zacieśniania fiskalnego może spowodować pozytywny efekt dla wzrostu gospodarczego. KONSOLIDACJA FISKALNA I JEJ EFEKTY DLA PRZEDSIĘBIORSTW Konsolidacja fiskalna- reforma finansów publicznych, która powinna opierać się na redukcji wydatków publicznych i ograniczaniu deficytu państwa. (model polityki restrykcyjnej) Co to jest konsolidacja fiskalna? Kojarzy się z reformą w sferze finansów publicznych „Rządowy plan naprawy finansów publicznych jest pierwszym kompleksowym projektem (…) konsolidacji finansów państwa w historii II RP” Najprościej można określić konsolidację fiskalną jako naprawę finansów publicznych, która jest planem chroniącym państwo przed załamaniem finansów publicznych, przed sytuacją w której państwo nie będzie w stanie wypełnić swoich zobowiązań i swoich zadań wobec obywateli. Konsolidacja budżetowa to działania rządu, które stanowią konkretną i rzeczową odpowiedź na pytania: -co zrobić, aby wzrosły dochody publiczne? -co zrobić, aby ograniczyć wydatki publiczne? -co zrobić, aby lepiej gospodarować pieniędzmi publicznymi? Należy pamiętać, że nie każde zacieśnienie fiskalne wywołuje tzw. efekty niekeynesowskie. Należy spełnić warunek skali- zmiany znaczącej i trwałej w wydatkach publicznych (2-3 pkt %PKB poprawy w średnim okresie). Gdy skala jest duża to taka naprawa finansów państwa nazywa się KONSOLIDACJĄ FISKALNĄ. WEDŁUG LITERATURY PRZEDMIOTU (publikacje Komisji Europejskiej) Przez efekty niekeynesowskie uważa się występowanie dodatniego efektu dla wzrostu gospodarczego, którego źródłem jest wzrost konsumpcji i inwestycji indywidualnej na skutek tego, że społeczeństwo postrzega zacieśnienie fiskalne rządu o dużej skali jako trwałe. Polityka fiskalna rządu wydaje się wiarygodna i konsumenci oczekują zmniejszenia podatków w przyszłości, tak więc decydują się na konsumpcję w okresie bieżącym. WNIOSKI (badanie 33 państw w okresie 30 lat): W prawie wszystkich pracach są dowody na występowanie efektów niekeynesowskich konsolidacji fiskalnej. Okazuje się, że teoria Keynesa była błędna /oparta na wzroście wydatków publicznych/ Dla przedsiębiorców wiarygodna polityka państwa jest sygnałem o utrzymaniu przez rząd stabilności gospodarczej w danym kraju. Przedsiębiorcy zwiększają swoje wydatki na inwestycję i konsumpcję bo zaoszczędzą na niższych podatkach. Ruch okrężny jest szybszy, więcej transakcji kupna-sprzedaży, więcej kredytów itd. Wzrost konsumpcji i inwestycji to wzrost zatrudnienia, wzrost dochodów publicznych i równowaga budżetowa zamienia się w nadwyżkę budżetową, wzrost gospodarczy wzrasta, wyższy standard życia. Przedsiębiorcy więcej produkują bo wzrasta popyt, mniej martwią się o popyt na swoje dobra. Należy zadbać o konkurencyjność towarów i usług aby maksymalnie wykorzystać efekty niekeynesowskie. Wpływ faz cyklu koniunkturalnego może zmniejszyć siłę efektu wzrostu gospodarczego np. recesja. Jednak przy wiarygodnej polityce fiskalnej łagodniejsze i mniejsze są spadki wzrostu. *Przedsiębiorcy powinni mieć umiejętność odczytywania sygnałów ostrzegawczych płynących z zachowań rządu. *Stan finansów publicznych powinien być wykorzystywany do: 1.planowania wzrostu lub spadku przychodów sprzedaży towarów czy usług 2.uwzględniania niższych odsetek od kredytów i niższych stóp podatkowych a tym samym wyższych zysków (lub odwrotnie) już na etapie pierwszych sygnałów. Wskazana wnikliwa obserwacja działań rządu i interpretacja wiarygodnych danych. ŹRÓDŁA ANALIZY FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA. ZASADY STRUKTURY MAJĄTKOWEJ I KAPITAŁOWEJ W OPARCIU O BILANS I JEGO ANALIZĘ Podstawą ewidencji i sprawozdawczości jest ustawa o rachunkowości. Działalność gospodarcza niezależnie od formy prawnej podlega obowiązkowej ewidencji i sprawozdawczości. Zasady prowadzenia rachunkowości zawarto w ustawie o rachunkowości (Dz. U. Nr10/91 poz. 35, rozdz. 1). SPRAWOZDANIA FINANSOWE -sporządzane są na podstawie ksiąg rachunkowych -są podstawowym źródłem informacji ekonomiczno- finansowej o firmie (bilans i rachunek wyników oraz Cash flow) - są podstawą do przeprowadzenia analizy i oceny działalności firmy przez jej zarząd, właścicieli i podmioty współpracujące (banki, dostawców, potencjalnych inwestorów) BILANS podstawowe sprawozdanie finansowe wykonywane przez jednostki gospodarcze, odzwierciedlające wartościowe zestawienie stanu majątku i kapitałów w określonym momencie czasowym. BILANS: 1.AKTYWA- (majątkowa)- majątek trwały, zapasy, należności, gotówka AKTYWA Składają się z majątku trwałego (składniki majątkowe używane w dłuższym okresie, charakteryzujące się większą wartością jednostkową) uczestniczącego w wielu powtarzających się cyklach obrotu, stopniowo się zużywając Majątek trwały obejmuje: -wartości niematerialne i prawne (np. koszty organizacyjne, patenty, prawa wydawnicze) -rzeczowy majątek trwały (grunty, budynki i budowle, maszyny, urządzenia, inwestycje) -finansowy majątek trwały (środki pieniężne ulokowane na dłuższy okres) Do aktywów zaliczamy także: Majątek obrotowy czyli posiadane przez przedsiębiorstwo -środki pieniężne na rachunku bankowym i w kasie -należności od dostawców -zapasy czy inne należności Majątek ten wchodzi bezpośrednio do procesu gospodarczego i podlega stałym przemianom, dokonując obrotu i wraca do postaci wyjściowej- środków pieniężnych 2.PASYWA- (kapitałowa)- kapitały własne, zobowiązania długoterminowe, zobowiązania bieżące , zysk+ strata- PASYWA -kapitał własny (wkład finansowy właściciela i współwłaścicieli w przedsiębiorstwie); -kapitał obcy, obejmujący: Kapitały obce -długoterminowe (np. kredyty pożyczki i zobowiązania do spłaty powyżej 1 roku) -krótkoterminowe(zobowiązania z tytułu dostaw, wynagrodzeń czy wobec budżetów) Aktywa i pasywa w bilansie wyrażają więc ten sam zespół środków, zestawiony wg różnych kryteriów. RACHUNEK WYNIKÓW To uzupełnienie bilansu składające się z takich pozycji jak przychody, koszty przychodów, odsetki od kredytów, podatki, czyli wszystko to co składa się na łączny zysk lub straty. CASH FLOW Jest dodatkowym sprawozdaniem finansowym, które przedstawia wykorzystanie osiągniętych w danym okresie nadwyżki finansowej oraz dopływ finansowania z innych źródeł. Nadwyżka finansowa to suma zysku netto Amortyzacja stopniowe zużywanie się składników majątku trwałego BADANIE STRUKTURY BILANSU Ma na celu ocenę przesunięć jakie nastąpiły w środkach gospodarczych i źródłach ich pokrycia Składa się z : Analiza porównawcza danych polega na ustaleniu i ogólnej ocenie wzrostu lub zmniejszenia poszczególnych składników bilansu Analiza struktury danych- na ustaleniu i ocenie udziału poszczególnych pozycji w ogólnych kwotach aktywów i pasywów CZYTANIE BILANSU W UKŁADZIE POZIOMYM Polega na porównaniu poszczególnych pozycji aktywów i pasywów za minimum dwa kolejne okresy obrachunkowe. Ułatwia ona wnioskowanie na temat prawidłowości funkcjonowania przedsiębiorstwa w przeszłości oraz przewidywania tendencji jego rozwoju w przyszłości. WSKAŹNIKI BADANIA BILANSU POZIOMEGO Wskaźnik zastosowania kapitału własnego ZKW ZKW= KW(kapitał własny)/MT(majątek trwały) Jeśli KW pokryw MT to przyjmuje się że jest to idealna sytuacja Wskaźnik ZKW nie powinien przekraczać wartości jedności i wykazywać tendencji rosnących tzn wartość kapitału własnego winna przekraczać wartość majątku trwałego o niskim stopniu płynności, gdzie kapitał własny pokrywa część majątku obrotowego INNY WSKAŹIK BADANIA POZIOMEGO Wskaźnik zastosowanie kapitału obcego ZKO ZKO=KO(kapitał obcy)/MO(majątek obrotowy) Wskaźnik ten ustala relację między kapitałem obcy a majątkiem obrotowym. Określa stopień sfinansowania majątku obrotowego ze zobowiązań długo i krótkoterminowych. Wskaźnik ZKO powinien przejmować wartości mniejsze od jedności i wykazywać tendencje malejące, co świadczy o dobrej kondycji przedsiębiorstwa. CZYTANIE UKŁADU W BILANSIE PIONOWYM Polega na analizie struktury aktywów i pasywów poprzez obliczanie udziału poszczególnych składników majątku i kapitałów w łącznej sumie bilansowej W pasywach, WSKAŹNIK STRUKTURY KAPITAŁU SK SK= KW(kapitał własny)/KO(kapitał obcy) Przedstawia relację kapitału własnego do wszystkich jego zobowiązań. Wysoki stopień tego wskaźnika świadczy o dobrej kondycji firmy i korzystnej sytuacji finansowej oraz wskazuje na możliwości rozwoju przedsiębiorstwa. W aktywach, WSKAŹNIK STRUKTURY MAJĄTKU SM SM=MT(majątek trwały)/MO(majątek obrotowy) Jest wskaźnikiem mówiącym nam o zdolnościach dostosowania się przedsiębiorstwa do zmian rynkowych. Jest on nazywany wskaźnikiem stopnia unieruchomienia majątku lub stopniem elastyczności. Wartość wskaźnika powyżej jedności oznacza małą elastyczność, a poniżej jedności wyższą elastyczność dostosowania się przedsiębiorstwa do zmian. WSKAŹNIKI OGÓLNEJ SYTUACJI FINANSOWEJ FIRMY- WSF Na podstawie powyższych wskaźników możemy wyznaczyć WSF=SK/SM - wykorzystuje wskaźniki struktury WSF=ZKW/ZKO We wskaźniku tym znajduje odzwierciedlenie struktury majątku i kapitału przedsiębiorstwa, jak i sposób finansowania majątku. Wskaźnik można porównywać w czasie jak i w przestrzeni. Zmniejszenie wartości tego wskaźnika świadczy o pogarszaniu się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, a jego wzrost o poprawie. PO CO ANALIZA BILANSU? Robiona jest przede wszystkim przy ubieganiu się o kredyty, podczas poszukiwania wspólników czy przekształcenia firmy np. w S.A., do wejścia na Giełdę Papierów Wartościowych, dla potrzeb emisji akcji, a także jako podstawowa analiza dla potrzeb wew firmy. WPŁYW STRUKTURY KAPITAŁU Kapitał własny Kapitał obcy -> Zysk z Kapitału Własnego- jak KW przyczynia się do generowania zysku w przedsiębiorstwie Zysk z majątku ogółem- w jakim stopniu majątek ogółem generuje zysk w przedsiębiorstwie Dlaczego udział kredytów w strukturze kapitałów może korzystnie wpłynąć na wyniki finansowe przedsiębiorstwa? Kapitał przedsiębiorstwa może się składać z kapitałów własnych(kw) i obcych(ko). Kapitały własne to decydująca podstawa finansowa działalności firmy . wysokość KW to ważna informacja dla wierzycielià Do jakiej kwoty firma jest zdolna ponosić konsekwencje finansowe strat Wielkość kapitałów własnych- KW decyduje o stopniu utrzymania płynności finansowej Największa pewność utrzymania pełnej płynności finansowej jest gdy całość posiadanego majątku pokryta jest kapitałami własnymi. Zobowiązania długoterminowe wraz z kapitałem własnym zostały określone KAPITAŁEM STAŁYM Zobowiązania dzieli się na: -długoterminowe- wykorzystywane dłużej niż 1 rok, kilka lat, więcej niż 10 -średnioterminowe- o okresie spłaty od 1 do 5 lat -krótkoterminowe / inaczej bieżące/- o okresie spłaty nie przekraczającym 1 roku, spłacanie ich w terminie gwarantuje utrzymanie płynności firmy/ KRYTERIA NAJKORZYSTNIEJSZEJ STRUKTURY KAPITAŁU: -maksymalizacja korzyści udziałowców firmy tzn max stopy zyskowności z kapitałów własnych -zapewnienie właściwego stopnia bieżącej i perspektywicznej płynności płatniczej tj ograniczanie ryzyka utraty płynności do granic uznanych za rozsądne CASE 1 Wartość majątku przedsiębiorstwa 300.000 euro, jest w całości finansowany kapitałami własnymi (brak zobowiązań). Zysk brutto (przed opodatkowaniem) wynosi 100.000 euro. Stopa CIT- 19%. Uproszczony bilans /struktura kapitału/ Majątek ogółem 300.00 euro Kapitały własne 200.000 euro Zysk brutto 100.000 euro CIT 19% 19.000 euro Zysk netto 81.0000 euro
Wyliczamy wskaźniki rentowności :
Zyskowność z kapitałów własnych = zysk netto/K.własne=81000/300000 = 0,27 à27% CASE 2 Majątek ogółem 300.000 euro Kapitały własne 200.000 euro Kapitały obce 1000.000 eyro Odsetki w skali roku 20% Porównaj wskaźniki ROA i ROE z wynikami CASE 1 Zysk przed odsetkami i opodatkowaniem (EBIT) 1000.000 euro Odsetki 20.000 euro Zysk brutto 80.000 euro CIT 19% 15.200 euro Zysk netto 64.8000 euro ROA= 64.8000/300.000= 0,216 21,6% ROE=64.000/200.000=0,324 32,4% Pomimo zmniejszonego zysku netto ulega poprawie stopa zyskowność z kapitałów własnych ale zyskowność majątku ogółem zmalała. WNIOSKI: Stopa zyskowności z własnych kapitałów wzrasta w miarę zwiększania się udziału kapitałów obcych w finansowaniu majątku, jeśli stopa odsetek płaconych jest niższa od zyskowności majątku osiąganej przez przedsiębiorstwo. R<ROA R=20% ROA=21,6% Odpowiednio ukształtowana kompozycja kapitałów własnych i obcych może dodatnio wpływać na korzyści dla udziałowców. Zjawisko to zostało nazwane dźwignią finansową. Gdy zyskowność majątku ukształtuje się na poziomie niższym niż stopa odsetek płaconych kredytodawcom od wykorzystywanego Kapitału Obcego r>ROA to korzystanie z obcych kapitałów powoduje obniżanie efektywności ekonomicznej funkcjonowania firmy. Brak pozytywnych efektów (brak dźwigni finansowej), bo kompozycja kapitału nie wpływa dodatnio na korzyści dla udziałowców. Najlepsza struktura KW i KO to kompromis pomiędzy dążeniem do max ROE z zachowaniem skali rozsądnego ryzyka finansowego.
Główne wnioski teorii dźwigni finansowej : 4.W warunkach występowania pozytywnych efektów dźwigni finansowej każdy wzrost zadłużenia przy ROA costant powoduje wzrost stopy zwrotu kapitału netto (ROE) 5.Kiedy ROA=r to wzrost zadłużenia nie ma wpływu na zmianę ROE 6.Efekty dźwigni finansowej są negatywne gdy ROA jest <r 7.Im bardziej ROA jest niższy od r tym każde zwiększenie zadłużenia spowoduje coraz większy spadek ROE Ryzyko przy podejmowaniu decyzji finansowych Decyzje finansowe oprócz czynnika czasu (wartości pieniądza w czasie) uwzględniają stopień ryzyka. RYZYKO- to sytuacja gdy co najmniej jeden z elementów składających się na nią nie jest znany, ale znane jest prawdopodobieństwo jego wystąpienia. Prawdopodobieństwo może być wymierne albo odczuwalne przez decydenta. Ryzyko jest funkcją: - ilości i jakość dysponowanych informacji o procesach gospodarczych, społeczno - politycznych, - stopnia zmienności i konfliktowości wewnętrznych i zewnętrznych warunków działania. Cele decyzji finansowych. Długookresowy zysk zadowalający ze względu na ocenę ryzyka i przyjęty na tej podstawie portfel opcji inwestycyjnych. Maksymalizacja wartości rynkowej firmy. Źródła ryzyka: - czynniki makro (ogólne warunki gospodarcze); - czynniki mikro - specyficzne dla przemysłu, w którym działa firma i te właściwe dla samego przedsiębiorstwa. Czynniki specyficzne dla przemysłu (mikro): - dynamika innowacyjna; - zależność od energii; - możliwość wyjścia z danego przemysłu. Wniosek: Im większa mobilność charakteru technologii, tym większa elastyczność produktowo - rynkowa to redukcja ryzyka takiej działalności gospodarczej. Czynniki specyficzne dla przedsiębiorstwa: - ryzyko operacyjne (wpływ na sprzedaż, koszty, ceny, poziom konkurencji, sprawności i ciągłość zarządzania, siłę przetargową dostawców i związków zawodowych) - ryzyko finansowe (struktura kapitałowa, wzrost kapitałów obcych podwyższa ryzyko działania na rynku). Struktura kapitałowa Wnioski: - Im przedsiębiorstwo bardziej i silniej uwrażliwione na czynniki makro tym działalność bardziej ryzykowna. - Im przedsiębiorstwo i jego projekty rozwojowe mają silniejszą wrażliwość na czynniki mikro to rosną możliwości zmiany i ryzyko obniża się. - Systematyczna analiza ryzyka i ustalanie spodziewanej efektywności dają podstawy do celowości danej decyzji rozwojowej. Linia rynkowego bezpieczeństwa inwestycji (LRBI) - ta ukośna linia na wykresie zawierająca punkty a i b. - Wyznacza minimalną efektywność dla projektów inwestycyjnych przedsiębiorstwa. - Projekt powyżej linii LRBI - realizacja. - Projekt na linii LRBI - alternatywne opcje inwestycyjne. - Projekt poniżej lini LRBI - odrzucenie, zbyt niska premia za ryzyko. Współczesne zarządzanie kapitałem: Decyzje inwestycyjne i finansowe powinny być podejmowane w oparciu o związek efektywności z czasem i ryzykiem. Stopa procentowa powinna odzwierciedlać POZIOM RYZYKA i pozwalać na porównanie wartości aktualnej i przyszłej. Ćwiczenie 1. Pogrupuj przypadki ze względu na ryzyko i wielkość zysku. Kapitał początkowy wynosi 50 tys zł. a)Obligacje 2-letnie (4,74% rocznie) zakupione w dniu emisji w Banku PKOBP. b)2 letnia lokata inwestycyjna w BGŻ. Zysk roczny 10,5%, 2 letni 21%. Większy zysk w b, większe ryzyko też w b. Załóżmy, że przy inflacji 3% i przy stabilności gospodarczej → to w a niska efektywność, w b zdecydowanie większa. B nad linią, A na linii. STRATEGIA PODATKOWA PRZEDSIĘBIORSTWA- to jedna z form reakcji przedsiębiorstwa na nałożone podatki. Cel: optymalizacja obciążenia podatkowego. Podejście: Rachunkowe -opodatkowane są zyski Czysto podatkowe - Opodatkowane mogą być dochody PODATEK- publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe i bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa RODZAJE PODATKÓW: 1.bezpośrednie (obciąża bezpośrednio podatnika, podatki nakładane na dochody i majątek) -podatki dochodowe: od osób fizycznych, od osób prawnych -podatki majątkowe: od spadków i darowizn, rolny, leśny, cywilnoprawny, od nieruchomości, od środków transportu, od posiadania psów 2.pośrednie (zawarte w cenie nabywanego produktu lub usługi, płacimy je za pośrednictwem sprzedaży) -podatki od towarów i usług VAT; -podatek akcyzowy' -podatek od gier STAWKI PODATKOWE- określony % lub kwotowo wskaźnik służący obliczeniu kwoty podatku od podstawy opodatkowania 1.bezpośrednie: -dochodowy: dla przedsiębiorców- 19%liniowy(Podatek liniowy - nie uwzględnia kosztów uzyskania przychodu- atrakcyjny gdy bardzo duże przychody powyżej 85.000zł… ) od osób fizycznych 18,32 %) -majątkowy: od czynności cywilnoprawnych max stawka podatku 2% od nieruchomości=podatek lokalny, ustalane stawki przez gminy 2.pośrednie VAT - stawka podstawowa 22,7 % (Podatek VAT dotyczy przedsiębiorstw w który dochody przekraczają 50.000zł w ciągu roku to zwolnienie przedmiotowe Przeciętne przedsiębiorstwo płaci podatki dochodowe, podatek VATowski jeśli obrót powyżej 50.000 lub czasem gdy płaci przedsiębiorstwa podatek od przychodu gdy nie przekracza 50.000 euro/// Podatek VAT występuje gdy obrót powyżej 50.000zł gdy nie przekroczymy nie płacimy) Zgodnie z przepisami podatkowymi to : Dochód= Przychody- Koszty (punkt widzenia czysto podatkowy) Zysk operacyjny= Przychody - Koszty uzyskania przychodów= Zysk - odsetki (punkt widzenia rachunkowy) Przedsiębiorstwa takie jak sp zoo i akcyjne SA opodatkowane stawką CIT wynoszącą 19% Można skorzystać z ulg takich jak :darowizna albo wydatek na nowe technologie. Na efektywność gospodarcza przedsiębiorstw wpływają: -rozwiązania zasileniowo- regulacyjne oraz motywacyjne. Wśród nich najważniejsze znaczenie mają podatki. Podatki regulują wielkość funduszy nabywczych podmiotów gospodarczych -wszelkie ich poczynania zmierzające do zwiększania zakresu działalności SYSTEM PODATKOWY- może ułatwiać i wspomagać wzrost efektywności przedsiębiorstw ale może też utrudniać KIERUNEK DZIAŁANIA PODATKÓW ZALEŻY OD: -stopy obciążeń podatkowych; -zakresu i struktury preferencji podatkowych w postaci ulg i zwolnień ; -regulacji dotyczących odpisów amortyzacyjnych Miejsca i trybu poboru podatku Z ekonomicznego punktu widzenia przedmiotem podatku jest dochód w toku jego tworzenia i podziału. Wyróżnia się: -2 fazy tworzenia dochodu/przychód-ryczałt/ bez kosztu uzyskania przychodu/i dochód-CIT,PIT/z kosztem/ i -2 fazy jego podziału/wydatkowany na konsumpcję (VAT, akcyza), w postaci majątku „zakrzepnięta forma” (opodatkowanie majątku- podatek od nieruchomości) PODATKI KTÓRE OBCIĄŻAJĄ PRZEDSIĘBIORCÓW -stanowią bezpośredni element podziału (VAT) -odnoszą się do dochodów (PIT,CIT) -obniżają koszty działalności przedsiębiorstw (podatek od nieruchomości, podatek od środków transportu; niepodatkowe np. składki na ubezpieczenia społeczne) Na ile państwo jest w stanie skutecznie obciążyć podatnika nie zależy tylko od konstrukcji podatku lecz od reakcji podatnika na obciążenia Reakcje przedsiębiorstwa na obciążenia: -zapłacenie należnego podatku; -ucieczka przed podatkiem; -stosowanie strategii podatkowej Dlaczego ucieczka? -nadmierny fiskalizm; -system podatkowy i koniunktura gospodarcza (gdy dominuje VAT to mniej prób unikania podatków); -niska świadomość i poziom etyczny obywateli; -podwójne opodatkowanie; -brak zasady równości podatkowej; -złożona konstrukcja podatku; -luki podatkowe; -wrogość między podatnikami a pracownikami organów skarbowych JAK OGRANICZAĆ UCIECZKI? -częste kontrole; -umiarkowany fiskalizm; -określone techniki poboru; -sankcje; -edukacja podatników Przedsiębiorstwa mogą prowadzić strategię podatkową w wielu obszarach decyzyjnych dotyczących np. -formy organizacyjno-prawnej działalności gospodarczej -miejsca, rodzaju, przedmiotu działalności gospodarczej (raj podatkowy, inny kraj) -Zarządzania kosztami (obniżenie kosztów-wzrost dochodów albo wysokie koszty i małe dochody)
-kształtowania i podziału dochodów - odliczenia od podstawy opodatkowania, preferencyjne opodatkowanie dochodów lokowanych w inwestycje kapitałowe Wpływ podatków na działalność przedsiębiorstwa -dzielenie ryzyka rozwojowego przedsiębiorstwa z budżetem (stratę pokrywa się z dochodów z najbliższych 5 lat. Obniżenie dochodu nie może przekroczyć 50% strat) -możliwość wykorzystania CIT jako czynnika stymulującego zachowania przedsiębiorców:
1.kształtowanie ogólne poziomu stopy podatkowej WARTO ZAPAMIĘTAĆ: -ulgi zmniejszając podstawę opodatkowania, w rezultacie wyższy wyniki netto, lepsza struktura kapitału oraz zyskowność kapitału własnego -zbyt wiele preferencji podatkowych komplikuje sytuację przedsiębiorstwa, bo zamiast poprawiać efektywność więcej uwagi poświęca się samym ulgom a nie strategiom - system obciążeń finansowych powinien umożliwiać rozwój przedsiębiorstw a nie uwzględniać tylko roczne potrzeby budżetu i funduszy para budżetowych -niski podatek dochodowy płacony przez firmy Mozę stanowić istotny czynnik dla potencjalnych inwestorów -niska stawka podatku dochodowego od osób prawnych to niższe obciążenie przedsiębiorstw -proces obniżania stawek podatku dochodowego dla osób prawnych występuje prawie we wszystkich krajach unii europejskiej stanowiąc jedno z narzędzi sprzyjających poprawie efektywności gospodarczej OCENA EFEKTYWNOŚCI PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH (decyzje inwestycyjne, metody statyczne, dynamiczne) Porównujemy koszty do korzyści.. Metody statyczne - nie uwzględniają wartości pieniądza w czasie Metody dynamiczne- uwzględniają wpływ czynnika czasu Jednymi z licznych celów i zadań przedsiębiorstwa są: -wzrost wartości przedsiębiorstwa jako celu strategicznego (cel długoterminowy) -maksymalizacja zysku jako celu bieżącego (cel krótkoterminowy) Realizacja tych celów wymaga podjęcia przedsięwzięć inwestycyjnych zapewniających rozwój przedsiębiorstwa DECYZJE INWESTYCYJNE: -służące odrzuceniu lub akceptacji konkretnego projektu; -dotyczące wyboru określonego wariantu ; inwestycyjnego; -odnoszące się do wyboru najkorzystniejszego programu rozwoju przedsiębiorstwa KRYTERIUM WYBORU: Nadwyżka efektów nad nakładami Inne: -aspekty pozaekonomiczne; -ryzyko nieuzyskania planowanych efektów lub przekroczenia wydatków; -czas w jakim uzyska się planowane efekty; -inflacja METODY STATYCZNE Stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych- informuje jaka część nakładu stanowi roczny dochód (wstępna ocena) Stopa zwrotna= dochód roczny/całkowity nakład inwestycyjny Zysk netto+ amortyzacja inaczej Nadwyżka finansowa/inflacji Gdy dochodów= ZN+ A= nadwyżka finansowa Jest to tzw. prosta stopa zwrotu Okres zwrotu (playback period) informuje w ciągu jakiego okresu inwestycja się zwróci Okres zwrotu=1/stopa zwrotu= nakłady inwestycyjne/zysk netto+ amortyzacja Długi okres zwrotu oznacza: -przedsięwzięcie mało płynne (zamrożenie środków na długi czas) -korzyści netto generowane w długim okresie niosą większe ryzyko niż w krótszym okresie ZALETY METOD STATYCZNYCH -prostota; -komunikatywność; -przystępność dla szerokiego grona praktyków; -jasność formuł; -łatwość interpretacji uzyskanych wyników WADY METOD STATYSTYCZNYCH -nieuwzględnianie rozkładu płatności w czasie -niepewność, co do uzyskania przyszłych dochodów, które są jedynie wielkościami oczekiwanymi -koszty niewykorzystania możliwości związanych z wygenerowaniem przyszłych odchodów -nieuwzględnianie inflacji, która wpływa na zmniejszenie dochodów realnych METODY DYNAMICZNE Wykorzystują technikę zwaną DYSKONTOWANIEM, która umożliwia porównanie wielkości ekonomicznych pojawiających się w różnych momentach czasu TECHNIKA DYSKONTOWANIA STOSUJE DWA NARZĘDZIA Współczynnik oprocentowujący (przyszłej wartości) (1+r)n Wielkość współczynnika w momencie n=0 wynosi 1,0 i wzrasta wraz z liczbą lat okresu obliczeniowego. Wzrost ten jest tym szybszy, im wyższą stopę procentową uwzględnimy w obliczeniach wartości. WSPÓŁCZYNNIK DYSKONTUJĄCY (teraźniejszej wartości) 1/(1+r)n Jego maksymalny poziom wynosi 1. wraz z wydłużeniem okresu obliczeniowego poziom jego ulega obniżeniu zmierzając do zera, nigdy go nie osiągając. Im wyższa stopa procentowa, tym niższy współczynnik, a więc tym mniejsza obecna wartość ocenianego strumienia pieniężnego. DO METOD DYNAMICZNYCH ZALICZA SIĘ: -wartość zaktualizowaną neto NPV ; -wew stopę zwrotu IRR WARTOŚC ZAKTUALIZOWANA NETTO- NPV POLEGA NA DYSKONTOWANIU PRZYSZLYCH STRUMIENI PINIĘŻNYCH DO ICH WARTOŚCI OBECNYCH NPV= róznica sumy zdyskontowanych nadwyżek finansowych i nakładów inwestycyjnych NPV<0 inwestycja nieopłacalna NPV=0 na granicy opłacalności NPV>0 opłacalna, tym bardziej im większa wartość współczynnika Spośród alternatywnych rozwiązań należy wybrać to dla którego NPV jest największe. WADY NPV -przyjęcie stałej stopy dyskontowej w analizowanym czasie -założenie, ze dodatnie przepływy pieniężne są reinwestowane wg tej samej niezmiennej stopy procentowej IRR Stopa dyskontowa, przy której wskaźnik NPV=0. Obliczanie wartości IRR polega więc na znalezieniu takiej wartości stopy dyskontowej r, która spełnia warunek NPV=0 (powyższa formuła ma zastosowanie przy stałej stopie dyskonta w rozpatrywanym okresie. W przypadku ogólnym gdy stopa ta nie jest stała saldo przepływów finansowych należy dyskontować odrębnie dla każdego okresu z daną stopą dyskonta WADY METODY IRR -odrzuca lub aprobuje tylko pojedyncze projekty -trudności w hierarchizowaniu przedsięwzięć o różnej skali - nie może być stosowana do oceny inwestycji o niekonwencjonalnym przepływie pieniędzy Średnia inflacja - trzy kraje o najniższej średniej. Inteligencja emocjonalna - zdolność czy predyspozycje do wchodzenia w kontakty z innymi ludźmi, np. zdolność do empatii. PRZEDSIĘBIORSTWO - wszystkie samodzielne pod względem prawnym i gospodarczym jednostki w obrębie całej gospodarki. Jednostki, których celem jest uzyskiwanie nadwyżek nad kosztami. Zakład - planowo zorganizowana jednostka gospodarcza, której celem jest wytwarzanie, sprzedaż wyrobów bądź usług. Uproszczony bilans przedsiębiorstwa: Aktywa (majątek trwały, majątek obrotowy); Pasywa (kapitał własny, kapitał obcy). PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ (a) jako proces - wprowadzenie nowych rozwiązań lub rozwijanie istniejących); (b) jako zespół cech - skłonność do podejmowania ryzyka, umiejętność do przystosowania się do zmieniających się warunków, wykorzystywanie okazji, szans. Innowacyjność - nowe rozwiązania w ramach istniejących. PRZEDSIĘBIORCA - dobry organizator, który potrafi pozyskać właściwych ludzi opraz zapewnić sobie potrzebne i odpowiednie środki materialne, w wyniku zdobyć zysk. CECHY przedsiębiorcy wg POLKI KRASICKIEJ: silna potrzeba osiągnięć - samorealizacji, wytrwałość, potrzeba autonomii, zdolności przywódcze, optymizm życiowy, kreatywności i innowacyjność, umiejętność przyjmowania porażki, zaufanie do własnych zdolności. Osobowość przedsiębiorcza, 3 cechy (amerykańskie): duża potrzeba osiągnięć; mocna wiara w to, że ich los zależy od nich; podejmowanie jedynie umiarkowanego ryzyka. Zjawiska finansowe, podział: materialne (np. kupno, sprzedaż); redystrybucyjne, kredytowe. FINANSE - zjawiska podziału i wymiany (ruch pieniądza), procesy gromadzenia, podziału i wydatkowania środków pieniężnych. PŁYNNOŚĆ FINANSOWA - zdolność do terminowego realizowania zobowiązań. WARTOŚĆ KSIĘGOWA FIRMY - różnica między aktywami (całym majątkiem) a całymi zobowiązaniami. Podział przedsiębiorstw ze względu na formy organizacyjno-prawne: spółki osobowe(komandytowa, komandytowo-akcyjna, partnerska, jawna) i spółki kapitałowe (z o.o., akcyjna). WOLNE ZAWODY (spółka partnerska): adwokat, aptekarz, broker ubezpieczeniowy, makler, lekarz, notariusz, pielęgniarka, tłumacz przysięgły. Spółka komandytowa: cel - prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą; minimalna wysokość kapitału - brak; osobowość prawna - brak; akt notarialny - może być, ale nie musi; organy zarządzania - może być; reprezentowanie - komandytariusz, komplementariusz; podział zysku - w zależności od zapisu w akcie; odpowiedzialność finansowa - komandytariusz; minimalna kwota udziału i wkładu - nie jest wymagany. Spółka komandytowo - akcyjna: cel; minimalna wysokość kapitału- 50 tys zł; osobowość prawna - wymagany akt notarialny; akt notarialny - jest wymagany; organy zarządzania - zależy od zapisu aktu notarialnego; reprezentowanie - akcjonariusz, zarząd; podział zysku - w zależności od zapisu w akcie notarialnym (najczęściej w zależności od wniesionego kapitału); odpowiedzialność finansowa - komplementariusz. Spółka partnerska: cel - wykonywanie wolnego zawodu; minimalna wysokość kapitału - nie ma; osobowość prawna - jest; akt notarialny - jest; organy zarządzania - zarząd; reprezentowanie - partnerzy; podział zysku - w zależności od zapisu w akcie notarialnym; odpowiedzialność finansowa - każdy jest odpowiedzialny za siebie, zapis w akcie notarialnym; minimalna kwota udziału. Spółka jawna: cel - prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą; minimalna wysokość kapitału - nie ma; osobowość prawna - nie ma; akt notarialny - jest, ale nie musi być; organy zarządzania - nie ma; reprezentowanie - każdy wspólnik; podział zysku - w zależności od umowy; odpowiedzialność finansowa - do wysokości całego majątku; minimalna kwota udziału. Technika sukcesu: znalezienie partnera (zaufanie, szacunek); synergizm (tworzenie nowej wartości); rozmowa z byłym partnerem; sprawdzenie aktualnego doświadczenia i przygotowania tej osoby; zdefiniować parametry wzrostu firmy; określenie tzw filozofii partnerskiej; ustalenie limitu wydatków; te same cele, zachowania organizacyjne; okresowe kontrole (aby nie było za późno na korektę); umowa co się stanie, gdy jeden partner umrze i jak jeden partner może wykupić drugiego; ustalenie czy dochody będą reinwestowanie i na jak dlugo. Spółka z o.o. (z ograniczoną odpowiedzialnością): cel - prowadzenie przedsiębiorstwa; minimalna wysokość kapitału - 5 tys zł; osobowość prawna - jest; akt notarialny - jest; organy zarządzania - zarząd, rada nadzorcza lub komisja rewizyjna, zgromadzenie wspólników; reprezentowanie - zarząd; podział zysku - w zależności od aktu notarialnego; odpowiedzialność finansowa - do wysokości wniesionego kapitału; minimalna kwota udziału - 50 zł. Spółka akcyjna: cel - prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą; minimalna wysokość kapitału - 100 tys zł; osobowość prawna - jest; akt notarialny - jest; organy zarządzania - zarząd, rada nadzorcza ub komisja rewizyjna; reprezentowanie - zarząd; podział zysku - proporcjonalnie do wysokości udziału; odpowiedzialność finansowa - do wysokości majątku spółki; minimalna kwota udziału - 1 grosz Różnica między zarządem, radą nadzorczą a komisją rewizyjną. Zarząd: 1-3 członków - każdy ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Należy ustanowić zarząd, radę nadzorczą i komisję rewizyjną, gdy kapitał jest większy nić 500 tys zł. Trzy konkretne nazwiska nie mogą się powtórzyć w radzie nadzorczej. Rada nadzorcza: minimum 3 członków. Ocena sprawozdań, ocena wniosków zarządu odnośnie podziału zysku lub pokrycia straty, pisemne sprawozdanie z wyników tej oceny - art. 219. Komisja rewizyjna: Rada nadzorcza zleca komisji wykonanie określonych zadań. Spółka europejska: cel - połączenie potencjałów do gospodarowania, transgeniczna współpraca i reorganizacja ich działalności; minimalna wysokość kapitału - 120 tys euro; osobowość prawna - jest; akt notarialny - może być, ale nie musi; organy zarządzania - walne zgromadzenie, system dualistyczny, zarząd i rada nadzorcza; reprezentowanie - zarząd; podział zysku; odpowiedzialność finansowa - do wysokości majątku spółki; minimalna kwota udziału - 1 pens. STOPA PROCENTOWA - miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym w określonej kwocie na określony czas, którą płaci kredytobiorca. Jest to ta cena, która mieści w sobie ryzyko związane z niewypłacalnością naszego dłużnika. Rodzaje stóp procentowych: ROCZNA, STAŁA - bank płaci jednorazowo po okresie roku; ZMIENNA - zmienia się w określonym czasie, w czasie danej umowy; NOMINALNA - oprocentowanie, które bank podaje w swojej ofercie, bez uwzględnienia kapitalizacji; EFEKTYWNA - uwzględnia kapitalizację (okresy kapitalizacji); KRÓTKOTERMINOWE - do 1 roku; DŁUGOTERMINOWE - powyżej 1 roku; REALNA - uwzględnia wpływ inflacji. Różnica między stopą nominalną a inflacją: rr = rn-i/1+i rr - stopa realna, rn - stopa nominalna, i - inflacja. STOPA EFEKTYWNA - stopa, która się kształtuje nie tylko pod wpływem inflacji, ale również pod wpływem stopy opodatkowania. re = r(1-T) T - opodatkowanie Kryteria zbieżności do unii monetarnej: monetarne (inflacja; stopy procentowe długoterminowe nie przekraczające 2% w 3 krajach o najniższej inflacji), fiskalne (dług publiczny nie przekraczający 60% PKB; deficyt budżetowy 3% PKB). Zalety przystąpienia do unii monetarnej: możliwość posługiwania się jedną walutą, co ogranicza koszty; zastąpienie rachunków prowadzonych w kilku walutach, jednym - euro (zmniejszenie kosztów); eliminacja ryzyka walutowego/kursowego (przy kredytach); niższe stopy procentowe; przejrzystość rynku, porównywalność rynku; stabilizujące działanie euro. Zagrożenia da przedsiębiorców: wzrost konkurencji ze strony przedsiębiorstw ze strefy euro, co może zaowocować upadkiem wielu małych firm; konieczność przystosowania firmy do nowych wymogów, systemy informacyjne, wymagana innowacyjność; zaokrąglanie cen. DYSKONTOWANIE - proces odwrotny do kapitalizacji. Analiza wskaźnikowa to rozwinięcie wstępnej analizy. Dzięki niej uzyskujemy szybko i efektywnie wgląd w funkcjonowanie firmy i jej operacje gospodarcze w minionych okresach. Jest więc skutecznym narzędziem zarządzania. Wskaźniki obliczane z danych z przeszłości są podstawą weryfikacji słuszności podjętych decyzji oraz stanowią podstawę ustalenia bieżących i przyszłościowych zamierzeń. Analiza wskaźnikowa sytuacji jednostki gospodarczej opiera się na zestawie wskaźników obrazujących wyniki jego działalności w obszarze rentowności, płynności, zadłużenia i obrotowości. Wskaźnik płynności finansowej to zdolność firmy do terminowego regulowania krótkoterminowych zobowiązań wobec swoich wierzycieli. Jeżeli zobowiązanie stanie się wymagalne i firma nie będzie w stanie mu sprostać, może to doprowadzić do stanu upadłości. 1. Wskaźniki płynności -Do badania płynności finansowej wykorzystuje się w praktyce wskaźniki płynności, które określają zachodzące relacje między wielkością składników majątku obrotowego a poziomem zobowiązań bieżących. Informują w jakim stopniu zobowiązania bieżące mają pokrycie w składnikach majątku obrotowego o danym stopniu płynności. Wśród wskaźników płynności wyróżnić należy: - wskaźnik bieżącej płynności (CR- current ratio)- OD 1,2 DO 2 CR= majątek obrotowy/zobowiązania bieżące - wskaźnik szybkiej płynności (QR- quick ratio) WZORCOWO 1 QR= aktywa bieżące-zapasy/zobowiązania bieżące -wskaźnik płynności gotówkowej (cash ratio) WZORCOWO 0,2 Cash ratio= środki pieniężne+krótkoterminowe papiery wartościowe/zobowiązania bieżące. 2. Wskaźniki rentowności- Analizę rentowności należy oceniać wraz z rentownością również innych przedsiębiorstw (w branży czy w regionie), gdyż wtedy przyrównanie osiągniętego wyniku rentowności badanego przedsiębiorstwa ze średnią rentownością w branży lub z wynikiem innego przedsiębiorstwa, które jest podobne charakterem działalności, daje dobry wynik. Wśród wskaźników rentowności wyróżnia się: -wskaźnik rentowności sprzedaży netto (ROS- return on sale) ROS= zysk netto ×100%/przychody ze sprzedaży - wskaźnik rentowności aktywów (ROA -return on assets) ROA= zysk netto×100%/aktywa ogółem - wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE- return on equity) ROE= zysk netto×100%/kapitał własny - wskaźnik uwzględniający zysk brutto wskaźnik rentowności sprzedaży brutto= zysk brutto×100%/przychody ze sprzedaży - wskaźnik rentowności kapitału podstawowego wskaźnik rentowności kapitału podstawowego= zysk netto×100%/kapitał podstawowy. 3. Wskaźniki zadłużenia -Wskaźniki zadłużenia stosowane są często w ocenie sytuacji finansowej podmiotu w dłuższym okresie czasu. Wyrażają one stopień, w jakim aktywa firmy finansowane są kapitałem obcym bądź własnym, oraz określają relację między wielkością zysku a stałymi obciążeniami jednostki z tytułu oprocentowania długów. W analizie zadłużenia wykorzystuje się następujące wskaźniki: - wskaźnik ogólnego zadłużenia DR= zobowiązania ogółem/aktywa ogółem - wskaźnik udziału kapitału własnego w finansowaniu majątku wskaźnik udziału kapitału własnego w finansowaniu majątku= kapitał własny/aktywa ogółem - wskaźnik relacji zobowiązań do kapitału własnego wskaźnik relacji zobowiązań do kapitału własnego= zobowiązania ogółem/kapitał własny -wskaźnik pokrycia zobowiązań długoterminowych wskaźnik pokrycia zobowiązań długoterminowych= majątek trwały netto/zobowiązania długoterminowe - wskaźnik pokrycia odsetek z uzyskanych efektów finansowych wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych= zysk brutto+odsetki/odsetki 4. Wskaźniki obrotowości -Wskaźniki sprawności działania (obrotowości) określają jak efektywnie przedsiębiorstwo zarządza swoim majątkiem. Wśród wskaźników obrotowości wyróżnia się: - wskaźnik obrotowości majątku wskaźnik obrotowości majątku= przychody ze sprzedaży/przeciętny stan aktywów ogółem - wskaźnik obrotowości majątku trwałego wskaźnik obrotowości majątku trwałego= przychody ze sprzedaży/przeciętny stan aktywów trwałych - wskaźnik obrotowości majątku obrotowego wskaźnik obrotowości majątku obrotowego=przychody ze sprzedaży/przeciętny stan aktywów obrotowych - wskaźnik rotacji zapasów wskaźnik rotacji zapasów= przychody ze sprzedaży/zapasy - wskaźnik rotacji należności wskaźnik rotacji należności= przychody ze sprzedaży/przeciętny stan należności |