Ściągawka nr 1
SOCJOLOGIA-nauka o zbiorowościach ludzkich. Przedmiotem jej badań są zjawiska, procesy społeczne, tworzenie się form życia zbiorowego ludzi. Struktury tych zbiorowości, zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach wynikają ze zbiorowgo oddziaływania na siebie sił skupiających i sił rozwijających tą zbiorowość zmiany i przekształcenia w niej zachodzące.Ojciec socjologii A. Conte
Kim jest człowiek?
Koncepcja:
-teologiczna-człowiek jest istotą ludzką od momentu poczęcia.
- socjologiczna- człowiek staje się ludzki dzięki życiu w społeczeństwie np. chłopiec islandzki w stadzie owiec, chłopcy litewscy w śród niedźwiedzi
Wspólne stanowisko socjol i tel.-człowiek ma naturę ludzką od poczęcia, nie jest doskonały, w trakcie życia rozwija się.
Dlaczego człowiek żyje w społeczeństwie? Teorie: conte-każdy z nas posiada instynkt społeczny(zaprzeczenie-dzieci dzikie bały się człoweieka) Russeau-istniał stan w którym człowiek był bezwzględnie wolny, mógł zrobić wszystko z innym człowiekiem. Musiał zrezygnować z wolności dla drugiego człowieka. Hegel- rozum skłania nas do życia w społeczeństwie. Arystoteles-człowiek żyje w społeczeństwie gdyż to leży w jego naturze. Św Tomasz z Akwenu-bez życia w społecz. Człowiek nie zaspokoi swoich potrzeb:
-p moralne-p ciągłego doskonalenia się, rozwoju poza społ nie ma takiej kategorii jak dobro i zło
-p intelektualne
p fizyczne-male dziecko nie przeżyje bez drugiej osoby
Gdzie jest granica między tym co jednostkowe a tym co społ ?
1.organicystyczna-wg Platona-H. Spencer: społ to organizm, człowiek to najmniejsza komórka życia społ nie ma żadnych praw ma obowiązki. Jednostka podporządkowana społ-kapitalizm
2..mechanicystyczna (atomistyczna) wg Arystotelesa-Russeau cała rzeczywistość jest zbudowana z atomów, społ to wymysł człowieka - nie istnieje. Ustroje anarchizm
3. realistyczna (funkcjonalna) wg św Tomasza-Montain istnieją dwa odrębne byty: człowiek-byt substancjonalny i społ - byt przypadłościowy, istnieje dzięki człowiekowi. Obow społ. względem człowieka jest zabezpieczanie dobra wspólnego. Człowiek tworzy gr. Społ. aby zaspokoić swoje potrzeby.
Deklaracja praw człowieka -prawa człowieka wynikają z natury ludzkiej. Są to prawa niezbędne zachowania i rozwoju egzystencji człowieka:
1.prawo do życia-deklaracja broni życia człowieka od narodzenia do śmierci, „śmierć dla zabójcy”
2. prawo do rozwoju:
-zasada godności człowieka, każdy posiada godność wynikającą z jego natury
godność wolnościowa, nasza wolność jest ograniczona(reguły, natura), w każdej sytuacji można znaleźć wolność: zakładania rodziny, poszukiwania prawdy, wyboru zawodu.
Równość dotyczy natury człowieka.
Osobowość (z łac. „persona”-maska)
Historia pojęcia:
-osobowość jako wygląd zewnętrzny
-o. jako rola społeczna
-o. to istota człowieka, jego dusza, jako subst. myśląca
-o. to co stanowi wartość
Osobow. jako przedmiot badań:
Wg filozofów-próbują co stanowi sedno osobowośc
Wg etyków-próbują odgadnąć ideał osobow.
Socjolog. i psycholog. poszukują kształtów osobow.
Def. osobow. wg. Arnolda Rossa: osobow. jest strukturą czynników biogennych, socjogennych i psychogennych
Cz. biogenne wywodzące się z wł. biolog. (popędy, odruchy czł, wł. fizjolog.) Osobow. jest strukturą wrodzoną, inni zaprzeczają tej tezie
Cz. psychogenne - pamięć, wola człowieka, temperament, inteligencja, uczucia. Osobow. wpływa na 3 sfery(Z. Froud):
- id strefa nieświadoma,popędy działają nieświadomie
- ego nasza jaźń, świadomość
- super ego nasze sumienie wartości, wzory potępowania z otoczenia np. instynkt nienawiści może myśleć o zabójstwie, świadomość może prowadzić do tego by tego nie robić
Cz. socjogenne pochodzą od społeczeństwa, są to pewne wartości, wzory zachowań, normy postępowania. Wartość
- wg J. Szczepańskiego to dowolny przedmiot materialny lub idealny; idea lub instytucja,przedmiot wyimaginowany lub rzeoczywisty, rzeczywisty stosunku do którego jednostki lub zbiorowości przyjmują postawę szacunku, przypisują mu ważną rolę w swym życiu i dążenie do osiągnięcia traktują jako przymus.
-wg S. Osowskiego wartości atrakcyjne dla jednostki w znaczeniu emocjonalnym (to co podpowiada nam rozum)
wart. uroczyste przypominane z racji ważnych wydarzeń
wart. codzienne doceniane na co dzień (są rozróżniane indywidualnie)
Proces socjalizacji (pierwotny i wtórny)- proces przyswajania wartości, norm, jest to proces nieświadomego naśladownictwa tylko w niektórych sytuacjach jest inaczej, wtedy jest świadomy wychowania i samowychowania. Proces ten jest ważny gdyż:
- kształtuje się nasza osobowość, każdy jest inny, czerpie różne wzory zachowań z innego środowiska
- wzajemna porozumiewawczość
Pierwotna jest b silna (w okresie dzieciństwa kształtuje się, wywiera duże piętno na nasze życie).
Wg. Ogburna dzięki rodzinie tworzą się więzy, po zerwaniu kontaktów z rodziną , nie oznacza to umiejętności porozumiewania się (gesty), uczy się od rodziny. Jednocześnie poznaje pierwsze trędy kultury (czytanie książek), rodzina zapewnia tożsamość człowieka (klasy społ., trędy religijne). Rodzina ma wpływ na możliwości zawodowe człowieka Cechy:
Szkoła (uczciwość, punktualność, solidarność):
-rozluźnia więzy między rodziną a dzieckiem
-nowe otoczenie
-typ więzi formalnej (nauczyciel powinien traktować ucznia formalnie)
-dzielenie się z innymi
Rówieśnicy :
-uczą nas tego że o pozycję społeczną należy walczyć, naśladownictwo nieświadome
-dzieci uczą się poglądów, pewnych wzorców, zachowań, tolerancji
Masmedia (wpływ mediów)
-nasze poglądy nie są do końca naszymi poglądami
-dziecko nie potrafi odróżnić fikcji od rzeczywistości (duży wpływ mediów), reklama
Wtórna przypada na dorosłe życie człowieka (kształtują człowieka przez całe życie). Dokonuje się przez samą jednostkę i jej własne akty wyboru i przy udziale wpływu społecznego
Uogólniony inny-wg.G.Mead-zorganizowana wspólnotęlub grupę społeczną, która daje jednostce jedność osobowości. Każda grupa społeczna posiada pewną kulturę, jednostka może przyjąć te wzory zachowań lub je odrzucić, jeśli przyjmuje te wzory to wówczas podlega socjalizacji wtórnej (Jednostki muszą przyjąć dane normy)
3. RODZAJE SOCJALIZACJI WTÓRNEJ
1.Rozwojowa
-kontynuacja socjalizacji rozpoczętej w dzieciństwie, jednostka świadomie zaczyna przyjmować normy.
2. Socjalizacja wieku dojrzałego- odbywa się wraz z dojrzewaniem człowieka wraz z przyjmowaniem statusów
3. Resocjalizacja-polega na wykorzenieniu i restrukturyzacji podstawowych wartości, postaw czy tożsamości. Rewolucyjna zmiana osobowości, przyjęcie nowych norm. Może dotyczyć tylko pewnych grup.
a) resocj. dobrowolna- w przypadku konwersji religijnej jednostka z własnej woli rezygnuje z jednej religii i przyjmuje inną. Jednostka dobrowolnie poddaje się psychoterapi
b) res. Przymusowa-w więzieniach, zakładach karnych- najczęściej jednostka jest skazana przez sąd. Środowisko pozwala na zerwanie z przeszłością i daje czynnikom resocjalizacyjnym całkowitą kontrolę nad wszystkimi działaniami jednostki.
Człowiek-osobowość normalna-cechą jest to, że jest ona skoordynowana wewnętrznie i funkcjonuje sprawnie. Miarą tej osobowości jest to, że człowiek potrafi harmonijnie przystosować się do warunków środowiska, potrafi się tam odnaleźć.
Osobowość chora (dezintegrowane)-nie potrafią funkcjonować z grupą, mają problem z odnajdywaniem. Osoba taka jest najczęściej chora psychicznie, Warunki sprzyjające chorobie dezyntegrowanej:
- jednostka uczestniczy w różnych gr. Które narzucają swoje wzory, ma problem z wyborem wartości , problem z zachowaniem się
- gdy jednostka wybiera gr. zdezyntegrowaną gdzie nie ma wzorców osobowych (gr przestępcza)
- gdy dochodzi do zbieżności między czynnikami socjolog, biolog, psycholog.
- na tle zawodów negatywnie ocenianych
Pod wpływem procesu socjalizacji kształtuje się:
jaźń
tożsamość
postawa
Jest to spowodowane czynnikami socjogenne, psychogenne, biogenne.
1.Jaźń - jest to nasza świadomość Mead wymienia dwa rodzaje :
a) jaźń subiektywna - samoświadomość jednostki, jego norm postępowania na temat jego samego. Kim ja jestem? Jest ona znana tylko samemu sobie.
b) Jaźń obiektywna - to jak przedstawiamy się innym. Każdy przedstawia się różnie przed różnymi osobami.
Chuch Codey - wyróżnia jaźń odzwierciedloną tj obraz siebie jakim jednostka się posługuje a który uzyskuje w drodze własnej interpretacji. Jest to nasze wyobrażenie o tym jak inni nas postrzegają. To wyobrażenie nie zawsze jest prawdziwe. Człowiek może czuć się dumny z siebie, albo upokorzony, np.: gdy człowiek sobie wyobraża że jakaś grupa społeczna nas wyśmiewa.
2. Tożsamość- kształtuje się pod wpływem przynależności jednostki do społeczeństwa (pod wpływem czynników socjol.)
Zbigniew Bokszański: Gdy jednostka wstępuje do jakiejś grupy może się z nią definiować bądź nie, próbuje określić siebie, jaki jest jej system wartości. Tożsamość to identyfikacja z drugą grupą społeczną. Wyróżniamy 2
T.osobowa-oznacza poczucie ciągłości jażni, ciągłości własnego istnienia mimo upływu czasu (jest to poczucie, że jesteśmy ciągle tą samą osobą mimo upływu czasu )
T.społeczna-oznacza poczucie zajmowania przez jednostkę określonego miejsca w świecie społecznego pełnienia określonych ról społ. Jednostka identyfikuje się z innymi, może utożsamiać się z grupą społ. lub z rolą społeczną. Tożsamość ulega ciągłym zmianom(transformacja) zmiana tożsamości tj. zmiana sposobu określania siebie.Wraz ze zmianą grup odniesienia następuje zmiana tpżsamości, bieg czasu pozwala zmiana tożsamości, tak więc transformacja społ. jest zmienna.
Poczucie zagrozenia własnej tożsamości-gdy następuje wykluczenie z danej grupy społ.
Zjawisko świadomych zmian osobowości następuje gdy
-zmiana poglądów osobowości(np. polityka)
-zmiana grupy religijnej
-zmiana stanowiska pracy
Transformacja osobowości jest stopniowa. Totalna zmiana zachodzi osobowości zachodzi gdy człowiek zmienia całkowicie swój światopogląd, religie i wartości.
Beiger i Luchman-kryzys tożsamości w skali masowej, wynika on z tego że człowiek na co dzień należy do wielu grup społecznych, jednak pluralizm sprawia że jednostka jest jednocześnie pod wpływem różnych kultur(wzorów, norm postępowania) powoduje że człowiek nie wie co jest dla niego dobre, nie może znaleźć jednej grupy, która mogła by mieć totalny wpływ na jej osobowość. Do tego przyczynia się szybki proces życia.
Ściągawka nr 2
System wymierzania sprawiedliwości
Karanie osób
1. policja- wyłapywanie dewiancji i przeciwdziałanie jej. Nawiązywanie kontaktów i wywiady
2. sądy- system wymierzania sprawiedliwości,
orzekanie kary.
3.więziennictwo-za wiele wykroczeń sądy mogą skazać na odbycie kary więziennej.
ODOSOBNIENIE-izolowanie, zamykanie przestępców.
UKARANIE- przestępstwo powinno być odpokutowane, więzienie jako zadośćuczynienie.
ODSTRASZANIE-aby nie popełnili przestępstwa statystyka wskazuje, że 4z5 przestępców po 3,4 latach wraca do więzień.
RESOCJALIZACJA-średnio więzienia przekazują od 3 do 4% więźniów na resocjalizację.
ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY- czyn ma małą szkodliwość społeczną.
SKRACANIE KARY-nagroda za dobre zachowanie.
KARA ŚMIERCI-najwyższy wyrok.
Osoby ZA KARĄ ŚMIERCI-jest zadośćuczynieniem, odstrasza, chroni społeczeństwo.
Osoby PRZECIW KARZE ŚMIERCI-kara śmierci nie pełni funkcji odstraszającej.
TEORIE ZRÓŻNICOWANYCH POWIĄZAŃ-człowiek uczy się podczas procesu socj. świadomego i nieświadomego wpływu człowieka.
TEORIA KONTROLI - nie zawsze człowiek ze środowiska patologicznego jest dewiantem. Próbuje wyjaśnić zjawisko asymetryczności więzi. Każdy jest istotą wolną, może się wychowywać Człowiek jest w stanie kontrolować sam siebie. Zwraca uwagę na fakt kontroli zewn. jakiejś drugiej osoby, który pokazuje co jest dobre a co złe.
TEORIE MIKROPOZIOMOWE- do jednostki. Sposoby:
1 przywiązanie- gdy jednostka nawiązuje związek silny z jakąś jednostką by drugiej osoby nie skrzywdzić.
2 zangażowanie jednostka angażuje się w życie społ - prowadzi to do tego że postępuje zgodnie z normami społ
3 zaabsorbowanie jakimiś niedewiacyjnymi zachowaniami, mają mniej czasu na zachowania dewiacyjne np. pomoc biednym
4 wytworzenie wspólnego systemu przekonań- łączy członków, prowadzi do pojawienia się silnej kontroli społ
TEORIE MAKROPOZIOMOWE (napięcia strukturalnego, konfliktu, naznaczenia)
1 napięcia strukturalnego- zwracają uwagę na pewne wady struktury społ , a nie na zachowanie jednostki. Głównym źródłem napięć jest różnica między celami wyznaczonymi przez kulturę danego społ , a środkami które ta kultura daje do realizacji celów.
Metody adaptacji dewiacji:
- innowacyjny charakter osoby która akceptuje cele wyznaczone przez kulturę. Chce być bogata, ale nie akceptuje tych środków do realizacji celu.
- rytualistyczny kiedy osoba nie akceptuje celu ale mocno jest związana ze środkami do realizacji celu np. urzędnik steotypowy.
- wycofywanie się- jednostka odrzuca cele, środki które kultura wyznacza do realizacji celu np. włóczęga.
- typ zbuntowany - odrzuca cele i środki, ale w to miejsce tworzy własne np. rewolucjoniści .
2. Teoria konfliktu - sięga do teorii Marksa i Engelsa. Zachowania tych co posiadają własność prywatną i tych co się bogacą. System który podzielił społ na klasy robotniczą i tą bogacącą się obie te klasy walczą ze sobą.
3. Teoria naznaczenia - opiera się na założeniu że każde zachowanie nie jest dewiacyjne to co jest a co nie to określa kultura społ np. aborcja ta koncepcja odrzuca pewne natury człowieka. Dewiacje z rodziny:
- pierwotna - dochodzi gdy człowiek zachowuje się zgodnie z normami
- wtórna - mamy do czynienie gdy zachowaliśmy się nie zgodnie zostało to zauważone i zostaliśmy oznaczeni piętnem dewianta np. złodziej, kłamca.
TYPOLOGIA PRZESTĘPSTW-wg. FBI istnieją 4 typy:
-przeciw osobie- ( użycie przemocy) zabójstwo, rozbój, napad.
-przeciw mieniu- kradzież samochodu, podpalenie.
-korporacji-przeciw mieniu zw. z miejscem pracy np. malwersacje, defraudacje.
-bez ofiar- trudno określić kto jest ofiarą, np. używanie narkotyków, prostytucja. Te przestępstwa demoralizują.
Przestępczość jest związana z wiekiem, w większości są to ludzie młodzi, 20-to paro letni. Cechuje je większa brutalność, nie zdają sobie sprawy z tego co robią.
Większość przestępstw popełniają panowie. Najczęściej przestępstw dokonują ludzie z niższych klas, i oni najczęściej padają ofiarami.
ZACHOWANIE ZBIOROWE
* ograniczone i krótkotrwałe działania społeczne, polega na tym, że zachowanie zbiorowe trwa tak długo jak trwa określona sytuacja.
* występuje nie pełna identyfikacja- uczestnicy nie muszą się znać i identyfikować się z jakąś osobą.
* granice społeczne nie pełne- trudno ustalić, które osoby biorą udział w działaniu(manifestacja- kto uczestniczy, a kto jest tylko gapiem)
* pojawienie się nowych norm społecznych i istnienie starych.
Tłum-jego cechą jest to, że pojawiają się nowe normy charakterystyczne i obowiązujące tylko w czasi trwania zgromadzenia.
CECHY TŁUMU-
1. Brak organizacji
2.Fiz. bliskość uczestników grupy
3Wspólny obiekt działań
5 TYPÓW TŁUMU:
1. Przypadkowy:
- tworzy się w sposób spontaniczny
- pojawia się wydarzenie, które przyciąga ludzi
- jednostki nie dążą do integracji
2. Konwencjonalny( osoby zgromadzone w teatrze podczas spektaklu)
- występuje wspólny cel osiągany w sposób jednostkowy
- występują słabe normy społeczne
- niski stopień integracji społ.(w tym samym momencie się śmieją i płaczą)
3. Ekspresywny: (z okazji wydarzeń o pewnym ładunku emocjonalnym, pobudza emocje osób)
- słabiej zorganizowane niż konwencjonalne
- emocje, które gromadzą się, są rozładowywane w sposób normalnie nie akceptowane np. tłum ludzi zbierających się w noc sylwestrową
4. Aktywny: tworzy zgromadzenie podekscytowanych jednostek, działalność niszczycielska, wyładowywanie silnych emocji np. kibice.
5. Protestujący: pewny formy przejściowe między tłumem konwencjonalnym a aktywnym.
JAK POWSTAJE TŁUM:
1.teoria zarażania się istnieją pewne grupy jednostek, które są anonimowe. Ta anonimowość powoduje zanikanie tożsamości i zaczyna działać pod wpływem zdrowego rozsądku.
2.teoria komuegancji i korwengencji nienawiść jest krępowana przez normy społ., uczestnictwo człowieka w tłumie powoduje, że odnajdujemy normy społ. zachowujemy się w sposób przyjęty.
3. teoria wyłaniania się norm pojawiają się normy, które działają tylko na czas trwania sytuacji.
PLOTKA- pewien sposób przekazywania informacji, nieformalne rozpowszechnianie sytuacji, które nie są potwierdzone. Może być prawdziwa lub fałszywa. Wytwarza się gdy jakaś sytuacja dla pewnej grupy jest niezrozumiała.
OPINIE PUBLICZNE- zbiorowe poglądy na jakąś kwestie, jest bardzo zróżnicowana. Poglądy są kształtowane przez przywódców.
SZAŁ- spontaniczny.
MODA-szczególny styl zachowania lub wyglądu popularny w danym czasie.
HISTERIA MASOWA- wiąże się z szybkim rozprzestrzenianiem strachu w sposób nie kontrolowany. Reaguje na domniemane zagrożenie ze strony jakichś potężnych sił. Zagrożenie nie musi być realne.
Ściągawka nr 3
------------------------------------
POSTAWA (3-i el osobowości) jest ona definiowana z dwóch perspektyw:
1 sytuacji
2 pewien el osobowości
AD1 Postawa to nic innego jak def. sytuacji jakie dokonuje jednostka podejmując interakcję skierowaną do określonej osoby jako partnera interakcji.
AD2 Postawa to gotowość jednostki do określonego zachowania względem danego przedmiotu.
A ZNANIECKI stwierdził że postawa to dążność jednostki do określonych wartości. Do tej sytuacji dochodzi podczas procesu interakcji (jest to proces wzajemnego oddziaływania na siebie) tj. poprzez: słowa, gesty, postawę.
Przyjęcie postawy: najpierw należy zdefiniować sytuację - odtwarzamy rolę drugiej osoby.
Faza def. sytuacji polega na ustaleniu znaczenia sytuacji i odtworzeniu roli drugiej osoby, oraz na aktywnym operowaniu tymi znaczeniami w doborze wzajemnego toku działania.
A ZNANIECKI rozróżnia dwa rodzaje postawy: 1.ujawniana podczas czynności
2.ujawniana podczas wypowiedzi słownych (ideacyjna, zastępcza)
ad2 nie jest bezpośrednio związana z czynnością wyrażona słowami, symbolami, gestami może mieć charakter retrospektywny lub prospektywny.
-Określanie modelu postawy człowieka.
G. Mead. Osobowość jako zorganizowany zbiór reakcji; postawa zachodzi wewnątrz człowieka; postawa jest integralną częścią czynności.
St. Ossowski. Postawa jest pewną predyspozycją psychiczną. S.O. wykonał zależność postaw od struktur społecznych, predyspozycje psychiczne zmieniają się.
Nowak. Każda postawa składa się z trzech el.:
1.Poznawczy
2.Emocjonalny (oceniający) 3.Behawioralny
M. Rokeacki Każda postawa skł się z 3 el.:
1 poznawczy
2.emocjonalny
3.behawioralny
w/g niego el poznawczy jest najważniejszy, nie możemy przyjąć postawy do człowieka którego nie znamy, wiedza nie musi być prawdziwa (do przedmiotu) może być fałszywa.
Przedmioty postawy:grupy społeczne przedmioty. Komponent emocjonalny (uczucia, upodobanie, doświadczenia, uprzedzenia) jest zawsze ocenia jacy.
Komponent behawioralny (uczucia jednostki, wiedza jednostki).
Ze wzgl na kierunek emocji możemy powiedzieć że postawa może mieć charakter pozytywny lub negatywny.
Postawy mogą być: a).spójne - gdy kierunek walencji poszczególnych komponentów jest taki sam, gdy nasza wiedza, emocje wzgl. Przedmiotu są pozytywne. Przykład: postawa w stosunku do palenia papierosów. b).niespójne gdy kierunek ... jest różny emocje i działania nie są zgodne.
Wiedza na temat postawy człowieka moż mieć wpływ na:
a) wytykanie błędu w danej sytuacji
b)należy skupić zmianę na całej grupie a nie tylko na jednostce.
STRUKTURY SPOŁ.
- grupa społeczna
- społeczeństwo
* kategoria społ.(pewna statystycznie wyodrębniona grupa) - l osób ze względu na jakąś ważną społecznie cechę (płeć, wykształcenie, wzrost) np. kategoria kobiet ludzi ze średnim wykształceniem.
* zbiorowość społ. - uświadomienie wspólnych celów, podobieństw, wartości dotyczących zbiorowości.
* grupa społeczna:
1. musi być pewien zbiór osób
2. muszą być pewne wartości
3. więź społeczna
4. wewnętrzna organizacja grupy (warunek decydujący)
Kompleks grup społ. Podporządkowanych grupie nadrzędnej.
Rozwinięcie grupy społ.
1.Zbiór osób (zbiorowość) przykład grupy 2 os. Małżonkowie koleżeństwo M----Ż
1-szy rodzaj oddziaływania na siebie (1-szy typ interakcji)
3 rodzaje oddziaływania
l członków danej grupy
~ zwiększenie ilości członków - grupa jest bardziej różnorodna
~ obserwacja związków - im liczebniejsza grupa starsza średnia tym są bardziej bierne
~ cechą grup większych jest to że częstotliwość komunikacji jest mniejsza
~ liczebność grupy uwzględnia warunki, aby grupa mogła realizować swe cele np. do wielkości grupy powinno być dostosowane mieszkanie. Im większa grupa tym powinna być bardziej zorganizowana (często mają charakter sformalizowany)
~ w grupach zadaniowych cele wymuszają liczbę członków np. w grupach przyjacielskich liczba powinna być ograniczona (wg psych. do 6 osób) np. drużyna społ. Ma określone cele, cele wymuszają liczbę osób.
2. Wartość wspólno-grupowa [coś co łączy]
- wartość
- zadania (funkcje)
3. Więź społ. - twoży się na bazie wartości, bądź na bazie funkcji. w. sp-e mogą mieć charakter:
a) psychospołeczny aspekt więzi (w.s. to świadomość, grupa, łączność, solidarność)
b) strukturalny (w.s. ma charakter organizacyjny, wynika z podziału pracy w danej grupie społ.)
c) dwuaspektowy charakter więzi (w.s. mają charakter psychospołeczny i strukturalny [więź emocjonalna, tożsamość, więź organizacyjna] koncepcja dwuaspektowa wskazuje na strukturalne elementy (organizacja) i el psychospoł (uczucia, świadomość) Koncepcja jedno aspektowa (jednostka może być związana pod jednym aspektem a pod innym nie np. Polak żyjący w dawnych republikach ZSRR.
P. Lubicki wyróżnia 3 więzi: 1. naturalna - występująca w grupach społ. (budowana np. na pdst więzi krwi, rodu, narodu, plemienia) na pdst pochodzeni i pokrewieństwa i ich wzajemnej przynależności do grupy.
2.zrzeszeniowa - powstają na zasadzi dobrowolnych związków kierowanych przez ludzi, któży przystępując do danego zrzeszenia uzależniają się wzajemnie i zobowiązują od siebie np. spółki.
3.stanowiona - występują w zbiorowościach, których podziały członków i systemy styczności i stosunków społ. zostają narzucone z zewnątrz lub ustalone siłą czy też razem stanowione przez szersze grupy społ (na bazie np. regulaminów - grupa studentów w D.S.)
ORGANIZACJA-element, który odróżnia zbiór od społeczeństwa
Wg R. Metrona podstawą organizacji każdej gr są pozycje społ , role i instytucje
Wg R Lintona: pozycja społ jest to miejsce, którym jednostka zajmuje w określonym czasie i systemie społ ,prawa i obowiązki z niej wynikające.
Każdej pozycji społ wynika rola społ Wg R Lintona oznacza rodzaj, zakres i wzory czynności jakie jednostka wykonuje lub powinna wykonywać w imieniu i na rzecz grupy wynikające z zajmowanej przez nią pozycję.Np. kobieta jako matka - ma pewne obowiązki wzgl rodziny np. wychowanie dziecka (pozycja: wychowanie, rola: sposób wychowania)
Konflikt ról społ: poleg na tym, że czynności wynikające z różnego rodz pozycji wzajemnie wykluczają się
Instytucja społ: trwałe wykorzystanie pewnych zadań społ, dzięki temu gr. społ (liczebna) może istnieć i funkcjonować.
Podstawowe inst.. społ:
1 edukacja
2 służba zdrowia
3 pomocy społ
4 władzy (statusy i role) inst.. premiera, prezydenta..Każda władza musi być uprawomocniona do sprawowania władzy (zaakceptowana przez społeczeństwo)
Sposoby:
1) panowanie legalne - ustanowienia prawne, konstytucja, ordynacje wyborcze
2) panowanie tradycjonalistyczne - wywodzi się z danego ruchu do sprawowania władzy ( tradycja) np. Mieszko I
3) panowania charyzmatyczne - pewne cechy osobowościowe, uzdolnienia są podstawą aby przyznać prawo do rządzenia np. Hitler
Systematyka grup:
1) wg F Merek:
a. masy społ (tłum)
b. grupy rodowe (rodzina)
c. grupy sąsiedzko-regionalne
d. związki i stowarzyszenia
e. grupy ustrojowe
2) wg kryterium G Znanieckiego grupy społ:
a. stycznościowe (tłum, zbiegowisko)
b. genetyczne
c. terytorialne
d. klasowe
e. kulturowe
f. kościelne
g. celowe
3 Kryterium F Tonnies: stwierdził że podstawą wyodrębnienia gr społ może być wola społ .Rodzaje:
wola ograniczona- jest to wola spontaniczna, irracjonalna, kierowana emocjami. Na bazie woli organicznej ukształtowaly się gr społ.-wspólnoty, w nich powstają więzi typu naturalnego np. grupy przyjacielskie, grupy oparte na stosunkach społ (wsie i dzielnice) oraz gr. oparte na stos. pokrewieństwa (rody).
wola refleksyjna- rozważne myślenie,(stowarzyszenia) oparte są na porozumieniach dla wspólnego celu(spółki, towarzystwa handlowe).
Ch.Codej:KRYTERIUM
1.Grupy pierwotne-jednostka bardzo silnie identyfikuje się z grupą społeczną, są to grupy homogeniczne (podobieństwo poglądów, kultury). Relacje styczności mają charakter bezpośredni (gr. małe, więź ma charakter osobowy).
2. Grupy wtórne- słabiej utożsamiające się, heterogeniczne (zróżnicowane wzory zachowań). Gr. duże, liczne, kontakty bezpośrednie są ograniczone, więź wynika z organizacji grupy.
Inny podział:
1. grupy małe- mikrostruktury społ, cechą są mało liczne grupy oparte na stycznościach i stosunkach bezpośrednich
2. grupy duże- liczne, oparte na stosunkach pośrednich
Wg P. Rybickiego
1. samoistność- duże grupy, które mogą aspokoić swoje potrzeby. Nie mogłyby istnieć bez powstania małych
2. niesamoistność- małe grupy istnieją i mogą być w pobliżu grup dużych (w obrębie)
Inny podział:
1. formalne- szersze grupy społ, przynależność ma charakter przymusowy (gr. studencka)
2. nieformalne- powstają samorzutnie, przynależność jest sprawą wolną jednostki (gr. towarzyskie)
------------------------------------
Ściągawka nr 4
------------------------------------
Komunikacja proces przekazywania informacji między uczestnikami życia społ za pomocą języka znaków i symboli.
Komunikacja społ: formalna (zaplanowana, np. wykłady z socjologii), nieformalna (niezaplanowana, odbywa się spontanicznie), werbalna niewerbalna (za pomocą mowy ciała, mimika), bezpośrednia (międzyludzka), pośrednia (media i radio)
Elementy komunikacji
- nadawca- zaszyfrowanie pewnej myśli, informacji (mimika, słowa)
- środki (media) nośniki inf. Radio i telewizja
- drogi komunikacji: informacyjne kanały komunikacji
- odbiorca- rozszyfrowanie myśli nadawcy
Funkcje komunikacji:
1. informacyjno- organizacyjna: przekazywanie wiadomości między stanowiskami w grupie, umożliwia organizowanie pracy i wykonywanie działań. Regulamin określa cele.
2. motywująco - inspirująca: jej zadaniem jest motywowanie ludzi do pracy twórczej, wytworzenie lojalności
-Teoria środowiska społ. i grup odniesienia
Te dwie teorie są ściśle związane z teorią socjalizacji, tłumaczą nam jak to się dzieje że osoby wychowane w tym samym środowisku (czy rodzinie) mają tak różne osobowości.
T. śr. społecznego jest:
1) pierwsza w stos do grup odniesienia środ. społ. obejmuje kręgi osób i wytworów kulturowych znajdujących się w przestrzennej bliskości drugiego człowieka
2) jest to środ. względnie niezmienne. Te jednostki i grupy na nas oddziaływują które mają wxględną strukturę.
3) podkreśla ona jednostkowy wpływ otoczenia na osobowość człowieka.
Tadeusz Sz. Górkiewicz def teorii środ społ Środowisko społeczne to ogół jednostek, zbiór społ zbiorowości obojętnie realnych, fikcyjnych oraz materialnych i niematerialnych wartości społ z którymi dany osobnik wchodzi w ciągu swojego życia w stosunki trwałe bądź przelotne, uregulowane i wyznaczone grupowe, bądź nieuregulowane ale wyznaczone grupowe oparte na stycznościach pośrednich lub bezpośrednich.
Na środ społ człowieka składają się wartości materialne i nie materialne.
Styczności społ mogą mieć charakter pośredni bądź bezpośredni.
Paweł Rybicki wyróżnia 2 rodzaje środ społ:
1) indywidualne - tworzą je interakcje przelotowe, przygodne a więc niepowtarzalne.
2) typowe - tworzą je interakcje powtarzalne (codzienne stos społ) jest ono indywidualne dla każdego z nas. np. srod akademickie.
Teoria środ społ :
- grupy przynależności (swoje)
- grupy nie przynależności (obce)
w/g tej koncepcji tylko grupy swoje mają wpływ na kształtowanie naszej osobowości, nie wyjaśnia ona jednak problemu asymetryczności więzi (przynależnością do grupy społ, różnica między więzią ograniczającą a formalną)
Teoria grup odniesienia - opiera się na 3-ech teoriach:
1) grupa przynależności nie zawsze wpływa na kształtowanie się człowieka.
2) grupy obce mogą w pewnych sytuacjach kształtować osobowość danej osoby
3) nie wyjaśniła mechanizmu oddziaływania
Grupy odniesienia:
1)porównawcze
2)normatywne
Ad1.Całe grupy lub tylko członkowie tych grup które stanowią pewien układ wielkości w których dana jednostka spostrzega siebie i innych i które pozwalają jej określić siebie, swoje cechy oraz ustalić rodzaj swego postępowania, a więc dostarczają pewien układ do oceny swego postępowania, bez tej oceny nie bylibyśmy w stanie określić swej tożsamości, pomagają nam odpowiedzieć na pytanie - Kim jestem?
Proces ten jest automatyczny (odbywa się nie świadomie, pomaga nam w ważnych momentach).Jest procesem nieuniknionym.
Ad2. Są to grupy w których dana jednostka czerpie dla siebie pewne wartości, normy, wzory zachowań. Grupa normatywna może być tą samą grupą co grupa porównawcza np. Grupa rodzinna może być tą samą grupą z której czerpiemy pewne wzory. Grupa porównawcza może być także różna od grupy normatywnej.
Ernest Heyman stwierdził, że ludzie mający taką samą pozycję społ odbierają swój status społ subiektywnie tzn zależy z którą grupą utożsamia się jednostka
Teodor Stoufer - próbował wytłumaczyć mechanizmy które oddziałują podczas procesów odniesienia do grup społ. Twierdził że dwa mechanizmy mają wpływ na wybór procesów odniesienia:
1)poczucie upośledzenia społ (mechanizm niskiej samooceny mech deprywacji)
2)poczucie uprzywilejowania społecznego
Ad1. Mech deprywacji - oznacza świadomość zajmowania przez jednostkę niższej tzn gorszej pozycji w porównaniu z innymi, podobnymi do siebie osobami lub w porównaniu ze swoją pozycją zajmowaną wcześniej.
Ad2. To poczucie oznacza świadomość zajmowania wyższej pozycji społ w stos do innych podobnych do siebie pod danym względem lub też w stos do swojej pozycji zajmowanej poprzednio.
Stoufer podaje jako przykład potwierdzenia tych 2-ch tez żołnierzy USA z II-giej wojny światowej:
- biali amerykanie czują się generalnie upośledzeni społecznie (czuli się żle że musieli brać udział) i to poczucie budziło się z porównania swojej pozycji.
- czarni żołnierze zajmujący podobny status jak biali czuli się uprzywilejowani , touczucie budziło się z porównania do swych braci którzy nie brali udziału w wojnie. Swój status oceniali pozytywnie gdy porównywali swoje życie z przeszłości do teraźniejszości. Osoby o podobnych statusach mogą różnie odczuwać ten status.
Porównywanie się z grupą odległą powoduje upośledzenie społ np. najgorszemu uczniowi nie należy polecać środowiska grupy odległej jaką stanowią uczniowie dobrze się uczący. Należy zwrócić uwagę na ucznia który np. miał złe oceny, jednak pod wpływem pracy zmieniły się, wtedy może on uwierzyć we własne siły.
Następstwem względnego uprzywilejowania bądź upośledzenia społecznego jest przyjmowanie interesów, postaw, wzorów zachowań z grup z którymi następuje identyfikacja.
R. Nerton ”Czarna filadelfia” (XIX wiek) dzięki obserwacjom zauważył że biały filadelfijczyk czuje się ubogi zarabiając 150$ a czarny zarabiając tyle samo czuje się bogaty. Przyczyną jest to że biały porównuje się z kolegami zarabiającymi więcej, (czół się biedny), czarny nie mając wzorów (sięgali do klasy ludzi białych)
Czynniki wpływające na wybór grup odniesienia.
1)nie szukanie grupy odległej
2)zmienne osobowości, różnice potrzeb
L. Festinger - twierdzi że wartość grupy będzie wzrastać ze świadomością jej członków, że mogą one zaspokoić swoje potrzeby przez przynależność do tej grupy
John Dittes - twierdził że skłonność jednostki do członkostwa w danej grupie zależeć będzie od:
- stopnia w jakim jego potrzeby są zaspakajane przez daną grupę społ
- od natężenia potrzeb
Dittes odwoływał się do potrzeb Maslowa w/g niego każdy z nas posiada 5 rodzajów potrzeb:
1)potrzebę fizjologiczną
2)bezpieczeństwa
3)społeczną
4)ego (dąrzenie do niezależności)
5)super ego (potrzebę samo realizacji)
1.np potrzeba zaspakajania głodu
potrzeby 1,2,3 - pdst.
W/g Maslowa potrzeby wyższego rzędu uaktywniają się wtedy, gdy są zaspokojone potrzeby podstawowe. Wraz z zaspokojeniem potrzeb pdst uaktywniają się potrzeby wyższego rzędu.
Związek między statusem społ a wyborem grupy odniesienia (nawet grupy przynależności).
Statusy: najwyższe, średnie, najniższe.
Najwyższe - pełnione przez przywódców, liderów - niektórzy z nich mogą w trakcie wykonywania swoich obowiązków przyzwyczaić się i będzie im zależało na utrzymaniu tej pozycji. Może się zdarzyć, że: obowiązkiem jest aby zachowywać się w sposób twórczy w taki aby rozwijać grupy społ, będą chcieli przyczyniać się do zmian.
Średnie - ci ludzie też mogą zachowywać się różnie, osoby o średnich i małych grupach będą zachowywać się komformistycznie (jako grupę normatywną będą traktowali grupę małą)
Najniższy - jednostki te są najmniej komfornistyczne, są to ludzie którzy nie mają nic do stracenia.