INTERAKCJE SPOŁECZNE
Świadome działanie jednostki lub grupy skierowane do innych podmiotów życia społecznego, zmierzające do wywarcia wpływu na osobowość czy zachowanie drugiego partnera.
Ze względu na sytuację, sposób interpretacji, partnera interakcji i cel interakcji wyróżnić można
interakcję zogniskowaną - jeden z typów interakcji społecznej występujący wówczas, gdy osoby wchodzące w interakcję zakładają, że dzięki niej będą mogły zrealizować własne cele. Pojęcie to wprowadzone zostało przez Ervinga Goffmana.
interakcję niezogniskowaną - rodzaj komunikacji interpersonalnej, która istnieje tylko dzięki temu, że uczestnicy znajdują się obok siebie. Innymi słowy: dwie obce osoby lustrują swój ubiór, postawę, sposób bycia i jednocześnie modyfikują własne zachowanie, ponieważ są pod obserwacją. Pojęcie to wprowadzone zostało przez Ervinga Goffmana.
interakcję symboliczną - to proces wymiany znaczeń między jednostkami, któremu towarzyszy obustronna analiza znaczeń symboli. Dokonuje się ona w trakcie każdego aktu komunikacji werbalnej i niewerbalnej.Proces ten polega na wzajemnym rozszyfrowywaniu i jednoczesnej interpretacji znaczenia symboli wykorzystywanych przez drugą stronę w trakcie komunikowania się. Symbole te mogą być zawarte w języku, intonacji, gestach a nawet ruchach i pozycji całego ciała człowieka.
interakcję transakcyjną - to proces wymiany nagród i kar pomiędzy jednostkami biorącymi udział w procesie komunikacji (wymiana "coś za coś"). Przykładem owej interakcji może być otrzymanie dyplomu za dobrą naukę.
DWA TYPY WIĘZI SPOŁECZNYCH solidarność mechaniczna - opiera się na przymusie; solidarność organiczna - opiera się na współpracy. Max Weber (1864 - 1920) Centralną rolę w socjologii Webera stanowi koncepcja działania społecznego, które rozumiał jako działanie ukierunkowane na innych ludzi i uwzględniające ich reakcje Charakter więzi społecznej: - naturalny, obiektywny - oparty np. na zamieszkiwaniu wspólnego terytorium; subiektywny - oparty na poczuciu wspólnoty, dążeniu do wspólnego celu Mechanizm tworzenia się więzi społecznej:- styczność przestrzenna; styczność psychiczna; łączność psychiczna Typologie więzi: rodzinne;koleżeńskie; przyjacielskie; małżeńskie; pozamałżeńskie; rodzicielskie; partnerstwa seksualnego; miejsca bytowania. Brak więzi wiedzie do osamotnienia- jest to swoiste wykluczenie, więź trzeba otrzymywać bowiem jest ono zobowiązaniem.
CHARAKTERYSTYSKA STRUKTURY SPOŁECZNEJ- rozumie się ją jako naturalnie zorganizowana społeczność, zróżnicowanie wynika z ekonomicznych cech pracy. Struktura społ. Jest fundowana uczestnictwem grup społecznych w efekcie wyniku społecznego podziału pracy.
Zróżnicowanie społeczne będące rezultatem zawłaszczenia społeczności zaczeły się różnicować ok 10 tys l.p.n.e.
Społeczeństwo o charakterze struktury: posiadające dobra materialne i duchowe, nie posiada zróżnicowania ekonomicznego.
SPOŁECZEŃSTWO - to uniwersalna zbiorowość ludzka historycznie ukształtowana w zakresie swojej struktury, organizacji. Jest uniwersalną zbiorowością gdyż posiada swoją strukturę , wyposażenie techniczne- narzędziowe, zawiera obraz świata zewnętrznego. Społeczeństwo jest ciągle zmieniającym się - modyfikującym bytem. Zbiorowości ludzkie w całym swym rodowodzie historycznym to zbiorowy charakter bytowania. Przebywanie jest pewną czynnością społeczeństwa. Przez bytowania jesteśmy, nasze bycie jest możliwe. Typologia społeczeństwa jest czyniona ze względu na bytowanie.
GRUPA SPOŁECZNA- Grupa społeczna opiera się na wzajemnych interakcjach między jednostkami, zespalają ją pewne wspólne działania. Według socjologów nie wszystkie grupy mają status grupy społecznej. Grupą społeczną nie jest np. zbiorowość, czyli grupa osób nie wchodzących ze sobą w interakcje społeczne i nie mających poczucia odrębności. Zbiorowością, a nie grupą jest tłum, grupa osób na dworcu czekająca na pociąg, itp. Zbiorowość może być groźna dla poszczególnych jednostek. Grupa społeczna natomiast posiada świadomość wspólnoty i odrębności. Grupy społeczne dzielą się na: A pierwotne i wtórne. Pierwotne są to grupy, poprzez które jednostka wchodzi w społeczeństwo (rodzina, przyjaciele, sąsiedzi, grupa rówieśnicza). Charakteryzują się niewielką liczbą członków, w związku z tym miedzy jednostkami występują bezpośrednie interakcje. Członkowie takiej grupy są także głęboko zaangażowani emocjonalnie w jej działalność. Grupy wtórne są to natomiast grupy liczne, gdzie nie jest możliwe bezpośrednie kontaktowanie się z wszystkimi członkami grupy. Zaangażowanie emocjonalne nie jest duże, ponieważ są to grupy celowe i najważniejszym zadaniem grupy jest realizacja celu, do którego została powołana. Grupy pierwotne mogą się przekształcić na grupy wtórne, proces odwrotny też jest możliwy. B. formalne i nieformalne. Formalne wyznaczają ramy członkostwa w postaci rozmaitych przepisów pozostawionych na papierze ( szpital, szkoła, zakład pracy), natomiast nieformalne powstają w sposób spontaniczny i nie precyzują kryteriów członkostwa. Taką grupą nieformalną jest np. grupa zabawowa. C. swoje oraz obce. Z grupami uznawanymi za swoje jednostka się identyfikuje, postrzega je pozytywnie oraz podtrzymuje przyjacielskie relacje. Pielęgnuje z nich tylko miłe wspomnienia. Natomiast grupa obca jest postrzegana negatywnie, z wrogością, w relacjach z nią jednostka pielęgnuje negatywne odczucia. Dobre uczynki są natomiast traktowane jako incydentalne. D ekskluzywne i inkluzywne. Grupy ekskluzywne mają ograniczoną liczbę członków, gdyż kandydaci muszą spełnić ściśle określone warunki, by do nich przystąpić (np. Business Centre Club). Grupy inkluzywne zapraszają natomiast każdego, kto zechce być członkiem grupy. E. autoteliczne i celowe. Członkowie grupy autotelicznej są ze sobą bez względu na korzyści, jakie im to przynosi. Grupą autoteliczną jest rodzina. Natomiast członkowie grupy celowej są powiązani jakimś interesem, są członkami grupy, ponieważ realizują za jej pośrednictwem swoje interesy.
TEORIA KONFLIKTU- Teoria konfliktu (Marks, Simml, Weber... współ. Ralf Dahrendorf i Lewis A. Coser) - renesans w latach 60 z powodu krytyki funkcjonalizmu. Zmiana społeczna nie jest niczym patologicznym, lecz normalnym stanem każdego społeczeństwa. Konflikt społeczny jest oparty na braku zgody co do zasadniczych wartości, interesów, celów grupowych i nie jest dysfunkcjonalny czy rzadki, lecz pełni pozytywne funkcje, prowadząc do przekształceń społeczeństwa w kierunku postępowym. Społeczeństwo to podporządkowani i podporządkowujący. Konflikt lub zagrożenie zewnętrzne sprzyjają integracji wewnątrzgrupowej, są więc funkcjonalne (Simml)
Konflikt - proces, w którym następuje eliminacja lub podporządkowanie jednostki lub grupy. Fazy konfliktu: rozbieżności w zakresie celów lub interesów; napięcie społeczne objawiające się między rywalizującymi stronami; ostry podział na tle sprzeczności oraz próba jego racjonalizacji; otwarta walka. Zakończenie konfliktu wskutek podporządkowania sobie, eliminacji lub kompromisu między walczącymi stronami. Pozostałość po konflikcie w postaci uprzedzeń, stereotypów mogących być zarzewiem nowych napięć Geneza konfliktów tkwi w: nierównościach społecznych; trudnościach adaptacyjnych jednostek; odmiennych systemach wartości; zmianach w społeczeństwie Rodzaje konfliktów: konflikt rzeczowy; konflikt wartości; konflikt danych; konflikt strukturalny Formy rozwiązywania konfliktów (według Thomasa): unikanie; rywalizacja; kompromis; współpraca; uleganie Funkcje konfliktów: regresywna lub progresywna; dezintegracyjna lub integracyjna; demaskatorska lub maskująca; identyfikująca
Tradycyjne, a współczesne postrzeganie konfliktu: konflikt jest czymś złym (tradycyjne); konflikt jest rzeczą normalną (współczesne); konfliktów należy unikać (tradycyjne); konflikt jest nieunikniony (współczesne); konflikt jest efektem błędu ludzi (tradycyjne); konflikt ma bardziej wielostronne podłoże (współczesne); konflikt ma zawsze charakter destrukcyjny (tradycyjne); konflikt może mieć zbawienne skutki (współczesne); eliminacja konflikt jest calem nadrzędnym (tradycyjne); zarządzanie konfliktem jest celem nadrzędnym (współczesne)
POTRZEBY SOCJOLOGICZNE WG MASLOWA samorealizacji - potrzeby samorealizacji - wyrażają się w dążeniu człowieka do rozwoju swoich możliwości; stanowią środek do zaspokojenia potrzeb fizjologicznych lub reakcje kompensujące niezaspokojenie innych potrzeb, estetyczne (potrzeba harmonii i piękna) poznawcze (potrzeby wiedzy, rozumienia, nowości); szacunku i uznania - potrzeby uznania i prestiżu we własnych oczach i w oczach innych ludzi; pragnienie potęgi, wyczynu i wolności, potrzeba respektu i uznania ze strony innych ludzi, dobrego statusu społecznego, sławy, dominacji, zwracania na siebie uwagi.; przynależności - występują w usiłowaniach przezwyciężenia osamotnienia, eliminacji i obcości, tendencji do nawiązywania bliskich intymnych stosunków, uczestnictwa w życiu grupy,; bezpieczeństwa - pobudzają do działania, zapewniając nienaruszalność, ujawniają się gdy dotychczasowe nawyki okazują się mało przydatne,; fizjologiczne - gdy nie są zaspokojone, dominują nad wszystkimi innymi potrzebami, wypierają je na dalszy plan i decydują o przebiegu zachowania człowieka.
HISTORIA SOCJOLOGII - Termin "socjologia" (od łac. socius - zbiorowość, społeczeństwo i gr. logos mądrość, wiedza) wprowadził w 1837 r. Auguste Comte. Jako samodzielna dyscyplina naukowa socjologia wyodrębniła się pod koniec XIX wieku: pierwszy wydział socjologii powstał w 1892 r. na Uniwersytecie w Chicago, trzy lata później ustanowiono pierwszą europejską katedrę socjologii, na Uniwersytecie w Bordeaux. W Polsce pierwsza katedra socjologii powstała na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego w 1919 r. (kierował nią Leon Petrażycki). Rok później, z inicjatywy Floriana Znanieckiego, uruchomiono Katedrę Socjologii i Filozofii Kultury na Uniwersytecie Poznańskim, wtedy też socjologia zaistniała w Polsce jako samodzielny kierunek studiów.
SOCJOLOGIA to nauka badająca w systematyczny sposób funkcjonowanie i zmianę społeczeństwa. Socjologowie poszukują społecznych reguł i badają je oraz procesy i struktury, które łączą i dzielą ludzi, tworzą lub są przejawem więzi między ludźmi, a także proces ich zmian. Socjologowie badają zarówno jednostki, jak i relacje między ludźmi (np. podziały społeczne), grupy społeczne, instytucje czy całe społeczeństwa. Narodziny socjologii wiążą się z zachodzącymi w XIX wieku gwałtownymi zmianami społecznymi, stąd wielu teoretyków uważa, że głównym przedmiotem badań socjologii jest nowoczesność i społeczeństwo przemysłowe.