Staphylococcus aurerus (gronkowiec złocisty) + względne beztlen. ziarenkowce nieregularne skupiska przypominajace grona nieurzęsione Katalaza + Oksydaza - Czynniki zjadliwości: otoczka polisach. białko A enzymy (koaglulzaza koagulaza z CF, stafylokinaza, hialuronidaza, lipaza nukleaza) egzotoksyny (cytolityczne, TSST-1 enterotoksyny eksfoliatyny Chorobotw.: choroby skóry SSSS STSS ukł oddech. moczowego, pokarm. zatrucie pokarm. zapalenie wsierdzia otrzewnej opon mózg-rdzeń. ropne stawów kosci i szpiku posocznice ropowice infekcje ran Hodowla: podł. różnicująco-wybiórcze z mannitolem (agar Chapmana) złocisto-żółte równy brzeg hemoliza beta Wytwarzanie koagulazy +(CPS) Hemoliza na agarze z krwią +(typ beta) Fermentacja mannitolu (w warunkach tlenowych) + Oporność na nowobicynę - Wytwarzanie egzotoksyn + Droga zakażenia czlowiek-człowiek skażony materiał spożycie pokarmów zawierających toksyny Leczenie: szczepy MSSA wrażliwe na metycylinę MRSA oporne na metycylinę VISA/GISAumiarkowana oporność na glikopeptydy VISA zmniejszona oporność VRSA oporne na wankomycynę inne: wykrycie STSS test Elisa miano przeciwci.IgG-anty-TSST>=1:32
Streptococcus pyogenes (paciorkowiec ropotwórczy) +
względne beztlen. gr. serolog. A (GAS grupowo swoisty wielocukier C) ziarenkowce nieurzęsione tworzą łańcuszki Katalaza - Czynniki zjadliwości: antygen powierzchniowy M (białko M) białko M, F, LTA-adherencja enzymy (hialuronidaza nukleaza streptokinaza) egzotoksyny (streptolizyna S, streptol. O paciorkowcowe egzotoks. Pirogenne/erytrogenne- SPE-A SPE-B SPE-C) Chorobotw.: zakażenia ropne zapalenia gardła szkarlatyna (płnica) ropne zap. Skóry róża tkanki łącznej nekrotyczne zapal powięzi STSLS gorączka połogowa martwica mięśni Nieropne: gorączka reumat., kłębuszk. Zapal nerek Hodowla agar z krwią kolonie małe przejrzyste o równym brzegu duża strefa hemplozy beta Hemoliza na agarze z krwią beta Hydroliza hipuranu sodu -
Rozpuszczalność w żółci - Wrażliwość na bacytracynę + Wrażliwość na kotrimoksazol - Wrażliwość na optochinę - Droga zakażenia: kropelkowa kolonizacja skóry-uszkodzenie skóry kontakt bezpośredni wektory Leczenie: Penicylina G linkozamidy makrolidy Inne: rozpoznanie-bad. Serolog. (wykrycie antygen.gr.A, test lateksowy) możliwe bezpośrednie wykrycie gr. antyg. immunotesty chromogenne (wymaz z gardła) w diagnostyce powikłań GAS-test antystreptolizynowy ASO
Streptococcus pneumoniae (dwoinka zap. Płuc) + względne beztlen brak antyg.gr. Swoistego,
ziarenkowce nieurzęsione ukł. w pary sporadycznie w łańcuszki Katalaza - Czynniki zjadliwości: otoczka polisacharydowa (swoista rozpuszczalna subst. SSS) enzymy (hialuronidaza proteaza IgA1) egzotoksyny (pneumolizyna) Chorobotw.: zap. Ucha srod. Zap. Zatok przynos.płatowe lub odskrzelowe zap. Płuc często z posocznicą (pneumokokowa chor. inwazyjna) zap. Opon m-r często z posocznicą (pneumokokowa chor. inwazyjna) Hodowla agar z krwią gładkie o równym brzegu, przejrzyste śluzowe szeroka strefa hemolizy alfa Hemoliza na agarze z krwią alfa Hydroliza hipuranu sodu -
Rozpuszczalność w żółci + Wrażliwość na bacytracynę - Wrażliwość na kotrimoksazol + Wrażliwość na optochinę + Droga zakażenia: aspiracja bakterii Leczenie: A, beta-katamowe wankomycyna linezolid fluorochinolony szczepy PRSP oporne na penicylinę szczepy MDRSP wielorakiej oporności
Nessieria meningitis (dwoinka zap opon m-r) - bezwzgledne tlenowce ziarniaki ukł. Się parami, nieurzęsione Katalaza + Oksydaza +
Czynniki zjadliwości: otoczka polisach. Fimbrie endotoksyna (LOS) białk. bł. zew. Opa poryny Rmp egzoenzymy (aminopeptydazy proteaza IgA1) Chorobotw. zap. Opon m-r z towarzyszącą posocznicą (inwazyjna chór. Meningokokowa) ropne zap. Stawów zapal. Kości i szpiku płuc osierdzia i wsierdzia spojówek (zwykle jedno oko) piorunująca posocznica meningokokowa (towarzyszy Z.waterhouse'a-friderichsena) Wzrost na MTM + Wzrost na agarze czekoladowym - Wytwarzanie DNAzy - Rozkład cukrów glukoza i maltoza Redukcja azotanów - Hodowla: płyn m-r posłoże Thayer-Martina (MTM) z próbki pobranego mater: temp. 35-27 st. C 5% CO2 (b.kapnofilne) Droga zakażenia: kropelkowa szczególnie gdzie jest duże zageszczenie ludzi Leczenie: antybiotyk beta-laktamowy: penicylina benzylowa G lub cefalosporyny III i IV (meropenem, chloramfenikol-alternatywnie) Inne: preparaty mikroskopowe dwoinki wew i zewn leukocytarne
Nesseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki) - bezwzgledne tlenowce ziarniaki ukł. Się parami, nieurzęsione Katalaza + Oksydaza +
Czynniki zjadliwości:Fimbrie endotoksyna (LOS) białk. bł. zew. Opa poryny Rmp egzoenzymy (aminopeptydazy proteaza IgA1) Chorobotw. Rzeżączka, gonokokowe zap. Spojówek (okołoporodowe zap. Spojówek i rogówki)
rzadko: uogólniona chór. Gonokokowa (DGI) z towarzyszącą posocznicą zakażeniem skóry i stawów, Wzrost na MTM + Wzrost na agarze czekoladowym - Wytwarzanie DNAzy - Rozkład cukrów glukoza Redukcja azotanów - Hodowla: podłoże wybiórcze MTM, z próbki pobranego mater: temp. 35-27 st. C 5% CO2 (b.kapnofilne) Droga zakażenia płciowa Leczenie: cefitriakson lub cefityksym (alternatywnie: fluorochinolon IV gen. lub azytromycyna) Inne: preparat bezpośredni dwoinki głównie we wnetrzu leukocytów szczepy PPNG wytwarzają penicylazę szczepy CMRNG chromosomalnie wielooporne
Acinetobacter baumannii -
bezwzgledne tlenowce nieurzęsione ziarniakopałeczki ukł się w pary rzedziej w łańcuszki Katalaza + Oksydaza - Czynniki zjadliwości: otoczka polisach. Fimbrie białk. bł. zew. Endotoksyna (LPS) enzymy (lipazy esterazy) Chorobotw: zakażenia szpit. Zap. Płuc związane z respiratorem (+posocznica) zakażenia skóry i tk. Mięk. Ukł. Moczowego, OUN (zap. Opon m-r) Wzrost na MTM +/- Wzrost na agarze czekoladowym + Wytwarzanie DNAzy +/- Rozkład cukrów glukoza i laktoza Redukcja azotanów - Hodowla: z próbki pobranego mater: temp. 35-27 st. C na agarze z krwia lub czekoladowym w warunkach tlenowych Leczenie: antybiotyk beta-laktamowy (alternatywnie peptydowy lub tygecyklina) Inne: szczepy MDR wielolekooporne szczepy PDR oporne na wszystkie leki przeciwdrobnoustr.
Escherichia coli -
względne (fakultatywne) beztlenowce krótkie proste urzęsione pałeczki Katalaza + Oksydaza - Czynniki zjadliwości: otoczka polisach. Fimbrie (BFR AAF F1845 P F S) endotoksyna (LPS) białk. Sekrecyjne (Esp Ipa + T3SS) egzotoksyny (LT ST EAST1 VT) Chorobotw. Biegunki dzieci i podróżnych HC HUS TTP pozaszp i szp zak wewnątrzbrzuszne i ukł mocz szp zap płuc zap opon m-r posocznica Diagnostyka: agar MAC/ENDO kolonie intensywnie różowe badanie płynu m-r: antygen K1 Rozkład glukozy + Redukcja azotanów + Rozkład laktozy + Wytwarzanie H2S - Wytwarzanie indolu + Ureaza - Leczenie: szczepy EsbetaL(+) Inne: EPEC biegunka dzieci niszczenie struktury mikrokosmków ETEC biegunki podróżnych EIEC bakteryjny zespół czerwonkowy (latkozoujemne) EaggEC przewlekła biegunka DAEC uropatogenny EHEC/VTEC-HC, HUS, TTP (0175:H7) UPEC NMEC serotyp K1
Shigella dysenteriae -
względne (fakultatywne) beztlenowce proste nieurzęsione pałeczki Katalaza + Oksydaza - Czynniki zjadliwości: Fimbrie białk. Sekrecyjne (Ipa Osp+T3SS) Endotoksyna (LPS) toksyna Shiga Chorobotw: czerwonka bakter. Diagnostyka: agar MAC/ENDO oraz SS jasne przeźroczyste kolonie Rozkład glukozy + Redukcja azotanów + Rozkład laktozy - Wytwarzanie H2S - Wytwarzanie indolu -/+ Ureaza - Leczenie: kotrimoksazaol nitrofuroksazyd fluorochinolony Inne: brak otoczki nie fermentuje mannitolu wrażliwe na wysychanie S.sonnei opóźniona fermentacja laktozy
Haemophilus influenzae (pałeczka hemofilna grypy) -
bezwzględne (obligatoryjne) tlenowce proste małe nieurzęsione często pleomorficzne pałeczki Katalaza + Oksydaza + Czynniki zjadliwości: otoczka polisach. (typ b-Hib PRP) Fimbrialne adhezyny wielkocząst. Adhezyny niefimbrialne adhezyny endotoksyna (LOS) enzymy proteaza IgA1) Chorobotw. Zap.tk. Łącz. Apalenie opon m-r zap nagłośni (pseudokrup) zap płuc zap kości i stawów szczepy NTHi zap ucha śr. zatok przynosowych zaostrzenie przewlekłych zespołów chorob. Diagnostyka: agar czekolad. Z bacytracyna obecność 5-10% CO2 bad pł m-r hodowla mikroskop wykrywanie antygen otoczkowego Hib wykrywanie antyge PRP w pł m-r i moczu Rozkł cukrów: glukoza Rozkład tryptofanu do indolu + Droga zakażenia: kropelkowa tylko u ludzi Inne: wymagają do wzrostu tylko czynnika X (hemina) i V (NADP) wzrost satelitarny z Staphylococcus H.parainfluenzalae zakażenia oportunistyczne H.aegipticus zap spojówek (pałeczka kocha Weeksa) H.ducreyi wrzód miękki weneryczny szczepy BLNAR beta-laktamazoujemne oporne na ampicylinę , amoksycylinę, penicylinę z inhibitorem oraz cefalosporyny II i III
Bordatella pertussis -
bezwzględne (obligatoryjne) tlenowce nieurzęsione bardzo drobne pałeczki Katalaza + Oksydaza + Czynniki zjadliwości: białk. Antyg powierzch. (aglutynogeny AGG) hemaglutynina włókienkowa (FHA) pertaktyna (P69) endotoksyna (LOS) Lipid A i lipid X egzotoksyny cytotoks tchawicza(TCT) toksyna krztuścowa (PT) cyklaza adenylanowa/hemolizyna (AC/H) Chorobotw krztusiec 1.faza niezytowa (kataralna) 2.kaszlu napadowego 3. rekowalescencji Diagnostyka bad bezpośrednie bezpośredni test immunofluorescencyjny DFA PCR Hodowla pobieranie wacikiem zawierający dakron lub alginian wapnia transport Regan-Lowe agar Regan-Lowe lub Bordet-Gengou 5% CO2 kolonie podobne do kropelek rtęci z hemolizą beta oznaczanie przeciwciał anty-PT i anty FHA Rozkł cukrów: - Rozkład tryptofanu do indolu - Droga zakażenia: inhalacja tylko u ludzi Leczenie makrolidy lub kotrimoksazaol Inne: nie prod ureazy b.wrażliwe na wysychanie B.parapertussis krztusiec rzekomy od owiec nie wytwarza oksydazy wytwarza ureaze i wzrasta na agarze tyrozynowym z wytwarzaniem brązowego barwnika
Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej) -
bezwzględne (obligatoryjne) tlenowce urzęsione cienkie pałeczki Katalaza + Oksydaza + Czynniki zjadliwości: zwenątrzkom śluz (alginian) -biofilm fimbrie endotoksyna (LPS) pjocyjanina piowerdyna egzoenzymy elastaza koagenaza proteaza alkaliczna fosfolipaza C egzoenzymy S i T egzotoksyny leukocydyna egzotoksyna A Chorobotw zak oportunistyczne szpit zak płuc (respirator) z posocznicą, zak dróg oddech (szczególnie gdy mukowiscydoza), szpit zak ukł. moczowego, zak skóry i tkanek miękkich, szpit zaka OUN, pozaszpit: zap. ucha zew. „ucho pływaka” i zap rogówki Diagnostyka -podłoże Kinga agar z cetrymidem duże kolonie z niereg brzegiem, zabarwione na kolor żółtozielony lub niebieskozielony, charakterystyczny zapach jaśminu -na agarze z krwią - β-hemoliza Rozkł cukrów: glukoza i fruktoza Droga zakażenia: gł. Zak szpit Leczenie Cefalosporyny III/IV, karbapenemy, fluorochinolony, monobaktamy, aminoglikozydy + β-laktam Inne: wzrost w temp. 42 st. C nie wchodzą w skład mikroflory człowieka piocyjanin, piowerdyna, piorubryna, fluoresceina Szczepy MDR - wielolekooporne
Klebsiella pneumoniae -
fakultatywne beztlen krótkie niewykazujące ruchów (brak rzęsek) pałeczki Katalaza + Oksydaza - Czynniki zjadliwości: otoczka polisacharydowa (najczęściej antygen K2) fimbrie endotoksyna (LPS) chorobotw pozaszpit i szpit zap. Pluc pozaszpit i szpit zap. ukł. moczowego posocznicaHodowla: próbki z pobranego materiału w temp. 37 st. Agar MAC lub ENDO wyrosłe laktozo-dodatnie kolonie są duże, śluzowate, kleiste różowo-fioletowe Rozkład laktozy + Wytwarzanie H2S (podł.Kliglera) - Wytwarzanie indolu - Ureaza (podł.Christensena) + Inne: Szczepy ESβL (+) oporne na większość antybiotyków β-laktamowych, aminoglikozyddy, fluorochinolony i kotrimoksazol Szczepy KPC wytwarzają karbapenemazy, oporność na wszystkie antybiotyki β-laktamowe. Najniebezpiecz mech opornośći. K. ozaenae przewlekłe atroficzne zap. bł. śluzowej nosa, cuchnący nieżyt nosa K. granulomatis ziarniniak pachwinowy, choroba ziarniniakowa narządów płciowych i pachwin K. rhinoscleromatis twardziel, ziarniniakowa choroba nosa
Clostridium botulinum (laseczka jadu kiełbasianego) +
bezwzględne beztlenowce zwykle urzęsione dł. laseczki Katalaza - Spory Zlokalizowane podbiegunowo subterminalnie (laseczki kształtu rakiety tenisowej) Czyniki zjadliwości: egzotoksyna: toksyna botulinowa typy A, B, C, D, E, F, G (ciepłochwiejna) Chorobotw. botulizm klasyczny (zat pokarmowe) botulizm przyranny (kolonizacja ran A i B) botulizm niemowląt botulizm aerogenny Diagnostyka: zespół charakterystycznych objawów wykrycie toksyny botulinowej w surowicy, kale, treści żołądkowej, produktach pokarm próba biol. na myszach, testy immunodiagnostyczne hodowla: agar z krwią, warunki beztlenowe. Strefa hemolizy typu beta. barwienie: Gram, Moellera Droga zakaż: Spożycie zakażonego pokarmu, zanieczyszczenie ran, powietrzna, Leczenie terapia swoista: antytoksyna poliwalentna (surowica przeciwbotulinowa) nie podajemy antybiotyków Inne: chorobotwórcze dla ludzi są toksyny typu A, B, E, (F) kategoria a broni biologicznej. porażenie wiotkie należy spożyć toksynę (wyjątek - botulizm niemowląt gdzie toksyna jest uwalniana już w jelicie) okres inkubacji 12-36 godzin.
Clostridium tetani (laseczka tężca)
+ ściśle bezwzględne beztlenowce obficie urzęsion dł laseczka katalaza - spory Zlokalizowane terminalnie (laseczki kształtu pałeczek dobosza) czynniki zjadliwości: egzotoksyny: tetanospazmina (neurotoksyna), tetanolizyna chorobotw: tężec: postać uogólniona (szczękościsk, uśmiech sardoniczny, opistotonus, tachykardia, obniżenie poziomu wapnia, napady drgawkowe), miejscowa Diagnostyka: zespół charakterystycznych objawów wykrywanie tetanospazminy w materiale z rany - próba biol. na myszach. hodowla: columbia agar, thioglicolon. barwienie: Gram, Moellera.
-testy biochemiczne. chromatografia gazowo-cieczowa GLC. PCR. Droga zakaż: Zakażenia ran. Nisko utlenowane tkanki leczenie: terapia swoista: antytoksyna tężcowa (surowica przeciwtężcowa) + anatoksyna tężcowa
metronidazol leki spazmolityczne. Inne: Metabolizują białka z wytworzeniem siarkowodoru, nie fermentują węglowodanów Nie zaleca sie stosowania penicyliny G, która podobnie do tetanospazminy hamuje aktywność GABA. porażenie spastyczne szczepienie DTP. antytoksyna tężcowa (immunoglobulina tężcowa ludzka, końska, bydlęca)
Clostridium perfingens (laseczka zgorzeli gazowej)
+ umiarkowanie bezwzględne beztlenowce Nieurzęsiona laseczka o regularnych kształtach i zaokrąglonych biegunach katalaza - spory Rzadko wytwarza przetrwalniki, które są zlokalizowane centralnie lub podbiegunowo czynniki zjadliwości: otoczka polisacharydowa egzotoksyny: alfa (lecytynaza) destrukcja tkanek; beta - martwicze zap. jelit; epsilon i jota - wzrost przepuszczalności naczyń. enterotoksyna kolagenazy, nukleazy, hemolizyny, proteazy, elastazy. Chorobotw. zgorzel gazowa (martwicze zap. mięśni) martwicze zap. powięzi zatrucie pokarmowe martwicze zap. jelit „świński brzuch” posocznica Diagnostyka: badanie bezpośrednie próbek klinicznych: Gram, tusz chiński. hodowla: agar z krwią, columbia agar, EYA (produkcja lecytynazy). Podwójna strefa hemolizy beta. chromatografia gazowo-cieczowa GLC analiza produktów metabolizmu. wykrywanie enterotoksyny w kale. Droga zakaż. Spożycie zakażonego pokarmu, zanieczyszczenie ran. Leczenie: w zatruciu pokarmowym: leczenie objawowe. w zgorzeli gazowej: komora hiperbaryczna, opracowanie chirurgiczne ran, penicylina G z metronidazolem. Inne: Fermentują białka z wytworzeniem siarkowodoru. Fermentują węglowodany do kwasów tłuszczowych i gazów. Żelatyna + Szczepy A toksyny alfa. Szczepy B toksyny alfa, beta, epsilon. Szczepy C toksyny alfa, beta. Szczepy D toksyny alfa, epsilon. Szczepy E toksyny alfa, jota.
Clostridium difficile +
ściśle bezwzględne beztlenowce zwykle urzęsione dł laseczki Katalaza - Spory Owalne często pod obu biegunami (laseczki kształtu hantli) Czynniki zjadliwości toksyna A (enterotoksyna) toksyna B (cytotoksyna) toksyna binarna szczepy hiperwirulentne NAP1/O27 Chorobotw zespół CDAD: biegunka poantybiotykowa (AAD) poantybiotykowa zap. jelit (AAC) rzekomobłoniaste zap. jelit (PMC) Diagnostyka: badanie bezpośrednie próbek kału: wykrywanie toksyn A i B oraz ich genów. hodowla: CCFA, columbia agar. Wyrosłe kolonie o zapachu odchodów końskich. chromatografia gazowo-cieczowa GLC analiza produktów metabolizmu. ELISA: identyfikacja toksyn A i B. Droga zakaż. Egzogenne i endogenne zakażenia Leczenie: przerwanie aktualnej antybiotykot, metronidazol (wankomycyna, teikoplanina) Inne: Wszystkie szczepy tego gatunku fermentują węglowodany i słabo metabolizują białka. Wytwarzają kwasy: izokapronowy i walerianowy. CDAD - zespoły chorobowe związane z C. fifficile
Corynebacterium diphteriae (maczugowiec błonicy) +
Względnie beztlenowce (nieliczne gatunki tlenowe). Maczugowce tworzące charakterystyczne układy Katalaza + Oksydaza - Czynniki zjadliwości białko powierzchniowe (antygen K) egzotoksyna toksyna błonicza (szczepy lizogenne pod wpływem bakteriofagaβ z genem „tox”) (dyfteroidy szczepy nie wytwarzające toksyny) Chorobotw. błonica gardła, krtani (krup), nosa, spojówek, skóry, narządów płciowych powikłania: zapalenie m. sercowego, neuropatia Diagnostyka: met. Grama met. Neissera uwidacznia ziarna wolutyny (ciałka Ernsta-Babesa) hodowla: agar Clauberga, Loefflera, Tinsdale'a wysokorozdzielcza chromatografia cieczowa kw. mikolowych wykrycie toksyny: test Eleka i PCR nie hydrolizują mocznika, rozkładają tlenowo glukozę i maltozę, redukują azotany. Rzęski (ruch): - Hemoliza na agarze z krwią -/+(typ beta) Droga zakaż. droga kropelkowa, bezpośredni kontakt, uszkodzona skóra Leczenie: 1. antytoksyna błonicza (surowica przeciwbłonicza) 2. Penicylina lub erytromycyna Inne: proces inkubacji 2-7 dni w ścianie krótkołańcuchowe kwasy nikolowe wyłącznie w populacji ludzkiej gravis, mitis, intermedius (biotypy) zakażenia endogenne szczepów oportunistycznych: C. jejkeium gł. u osób z zaburzeniami hematologicznymi. C. urealyticum zakażenia dróg moczowych. Wytwarzana duża ilość ureazy kamienie nerkowe. C. amycolatum infekcje związane z implantami, zakażenia ran, infekcje dróg moczowych i dolnych dróg oddechowych. C, pseudotuberculosis i C. ulcerans mogą wytwarzać toksynę bloniczą.
Borrelia burgdoferi -
mikroaerofilne Krętek z zaostrzonymi lub prostymi końcami. Rzęski peryplazmatyczne Katalaza - Oksydaza - Czynniki zjadliwości białko powierzchniowe C (OspC) zmienność antygenowości i ekspresji białek powierzchniowych bł. zew. brak LPS Chorobotw. Borelioza (ch. z Lyme, krętkowica kleszczowa): 1) zakażenie zlokalizowane przewlekły rumień wędrujący, ECM (okres I) 2) zakażenie uogólnione wielonarządowe (okres II) 3) borelioza przewlekła zap. stawów, neuroborelioza, zanikowe zap. skóry ACA (okres III) Diagnostyka: badania serologiczne: 1) IFA lub ELISA, 2) Western-blot dodatkowo: PCR, hodowla BSK „sadzone jajko”, mikroskopia ciemnego pola i fluorescencyjna DFA Czas inkubacji 3-22 dni Droga zakaż kleszcz twardy (ixodes) Leczenie: We wczesnym okresie: doksycyklina lub amoksycyklina. Później: cefalosporyna III Inne: Grupa B. burgdoferi complex: B. burgdoferi, B. garinii i B. azfelii.
Treponema pallidium (krętek blady) -
mikroaerofilne Krętek z zaostrzonymi lub prostymi końcami. Rzęski peryplazmatyczne. Katalaza - Oksydaza - Czynniki zjadliwości rzadkie białka bł. zew. hialuronidaza brak LPS Chorobotw. kiła wrodzona kkiła nabyta 1) pierwotna wrzód twardy (szankier) 2) wtórna (osutkowa) 3) późna kilaki Diagnostyka: 1) mikroskopia ciemnego pola, PCR, IF 2) VDRL, RPR, FTA-ABS, ELISA 3) TPHA, TPPA, TPI, ELISA, PCR z kilaków Czas inkubacji: 2-6 tyg Droga zakaż płciowa Leczenie: Penicylina G. Altgernatywnie doksycyklina. Inne: bezwzględny patogen tylko człowieka. oporność na makrolidy T. pallidum subsp. endemicum bejel T. pallidum subsp. pertenue malinica (frambezja) T. carateum pinta
Bacillus anthracis (laseczka wąglika) +
względnie beztlenowe Nieurzęsiona laseczka o ostro ściętych biegunach, często występująca w parach lub długich łańcuszkach. Katalaza + Spory Centralnie zlokalizowane, owalne Czynniki zjadliwości otoczka polipeptydowa egzotoksyny: toksyna wąglika (PA, EF, LF) enzymy: fosfolipazy i proteazy Chorobotw. wąglik: postać skórna, płucna, jelitowa. Diagnostyka: badanie bezpośrednie próbek klinicznych: Gram, wykazanie otoczki (błękit metylenowym, tusz chiński, Moellera, DFA). Hodowla: agar z krwią lub PLET wyrosłe kolonie są duże matowe, „głowa meduzy”, niehemolizujące. testy biochemiczne. PCR. Rozkład tyrozyny - Rzęski - Wrażliwość na zakaż bakteriofagiem gamma + Wrażliwość na penicylinę + Droga zakaż: Uszkodzona skóra, wdychanie przetrwalników, rzadziej spożycie bakterii Leczenie: Skojarzone fluorochinolon z penicyliną lub klindamycyna i/lub rifampicyną. tetracyklina z penicyliną lub klindamycyna i/lub rifampicyną. nie wolno opracowywać chirurgicznie ran Inne: kategoria a broni biologicznej. Bezwzględny patogen.
Nocardia asceroides +
bezwzględne tlenowce Pałeczki tworzące nitkowate, rozgałęziające się formy. Katalaza + Rzęski - Czynniki zjadliwości znaczna zawartość lipidów ściany kom. katalaza i dysmutaza nadtlenkowa Chorobotw.nokardioza: płuc (tworzenie ropniaków i jam), skóry (ropnie skórne i podskórne, maduromykoza), CUN (ropnie mózgu). Diagnostyka preparat bezpośredni: ziarna siarkowe - preparat przyżyciowy, Gram, barwienie zmodyfikowaną met. Z-N wg Kinyouna (bakterie nieodbarwione). hodowla: podłoże MTM. PCR. Droga zakaż. Egzogenna: inhalacja i kontaminacja ran Leczenie: Chemioterapeutyk lub karbapenem + amikacyna i chirurgiczne opracowanie ran. Inne: szeroko rozpowszechnione w przyrodzie. najczęściej zakażenia oportunistyczne. wytwarzają ureazę. względne pasożytnictwo wewnątrzkom. średniołańcuchowe kw. mikolowe! słaba kwasooporność. strzępki powietrzne. naturalna oporność na penicylinę i aminoglikozydy z wyjątkiem amikacyny.
Actinomyces isreali +
bezwzględne lub względne beztlenowce Nitkowate, polimorficzne, często rozgałęzione pałeczki Katalaza - Rzęski - Czynniki zjadliwości fimbrie fibryle amyloidalne Chorobotw. promienica: postać szyjno-twarzowa, piersiowa, brzuszna, uogólniona. Diagnostyka preparat bezpośredni: ziarna siarkowe - preparat przyżyciowy, Gram, barwienie zmodyfikowaną met. Z-N wg Kinyouna (bakterie odbarwione). Hodowla: podłoże BHA (jednotygodniowe kolonie przypominają kształtem zęby trzonowe). PCR Droga zakaż. Endogenne, nie przenoszą się z osoby na osobę Leczenie: β-laktam + chirurgiczne opracowanie ropni i przetok Inne: nie występują w środowisku naturalnym. istotny składnik fizjologicznej mikroflory: błony śluzowe człowieka (przewód pokarmowy, żeńskie narządy płciowe, jama ustna) i zwierząt. nie wykazują kwasooporności. konglomeraty mikrokoloni otoczone leukocytami wielojądrzastymi. streptomyces mogą powodować zakażenia kontaminujące rany; GRAM+; ściśle tlenowe, występują w glebie i wodzie, powodują podskórne zakażenia z ziarnami „guz grzybiczy”; tworzą spory.
Chlamydia trachomatis -
Ziarenkowate, niewykazujące ruchu. Czynniki zjadliwości endotoksyna LPS cytotoksyna (T3SS) Chorobotw. ocular: wtrętowe zap. spojówek, jaglica, ślepota. genital: NGU u mężczyzn i zap. cewki moczowej i szyjki macicy u kobiet, zap. płuc u dzieci. LGV: ziarniniak weneryczny (miejscowy i uogólniony), wrzody narządów płciowych, zap. odbytnicy i jelita grubego. Diagnostyka badanie bezpośrednie: barwienie Giemzą lub jodyną Jonesa. wykrywanie antygenu : DFA, ELISA. Hodowla: kom. McCoya lub Hela229. MIF PCR Droga zakaż Płciowa, przez brudne ręce, autoinokulacja Leczenie: Azytromycyna/ doksycyklina/ erytromycyna Inne: bezwzględne pasożytnictwo wewnątrzkomórkowe. „pasożyty energetyczne”. przechodzą przez filtry bakteriologiczne. postaci morfologiczne: EB, RB, IB. tworzenie ciałek wtrętowych inkluzji. wyłącznie patogeny człowieka. Szczepy: ocular, genital, lymphogranuloma venerum (LGV)