Wpływ umiarkowanego wysiłku fizycznego na centralny układ nerwowy • Działanie ochronne, • Opóźnia starzenie się układu nerwowego, • Nasila neurogenezę (powstawanie nowych neuronów), • Zwiększa możliwości poznawcze, • Opóźnia rozwój wielu chorób degeneracyjnych układu nerwowego. Wpływ treningu fizycznego na sprawność ruchową Zwiększenie koordynacji ruchowo-mięśniowej, Zwiększenie siły skurczu mięśni Koordynacja ruchowa-zdolności człowieka do wykonywania złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach. Pamięć ruchowa-Stałe powtarzanie tych samych ruchów prowadzi do ich zapamiętywania, określanego jako pamięć ruchowa. zautomatyzowanie ruchów-Zapamiętywanie ruchów prowadzi do pewnego ich zautomatyzowania. Zwiększa to szybkość ruchów, a ogranicza udział świadomości w ich wykonywaniu, co dodatkowo osłabia ewentualny wpływ zakłócających ruch bodźców zewnętrznych. współczynnik pracy użytecznej-Jest to stosunek wykonanej przez mięśnie pracy mechanicznej do wydatkowanej energii - określa, jaka część energii wytworzonej w organizmie podczas wysiłku fizycznego o danej intensywności zostaje zużyta na pokonanie obciążenia zewnętrznego. Zmiany adaptacyjne w układzie mięśniowym pod wpływem wysiłku fizycznego Usprawnienie koordynacji nerwowo-mięśniowej Wzrost maksymalnej siły mięśniowej Wzrost potencjału metabolicznego mięśni Rodzaje zmęczenia mięśni Ośrodkowe-związane jest ze zmniejszeniem się ilości potencjałów czynnościowych w motoneuronach Obwodowe-dotyczy samych włókien mięśniowych - zależy od typu wysiłku fizycznego, czyli od rodzaju skurczu i od właściwości włókien mięśniowych zaangażowanych w wysiłek Teorie zmęczenia (układ mięśniowy) Teoria wyczerpania (Verworn`a i Schiff`a) - zmęczenie jest następstwem zużycia materiałów energetycznych w pracującym mięśniu. Badania wykazały, że zmęczenie mięśnia pojawia się przed wyczerpaniem się substancji energiodajnych Teoria zakwaszenia (Pflüger`a) - zmęczenie jest wynikiem nagromadzenia się metabolitów przemian beztlenowych DOMS-Zespół opóźnionej bolesności mięśni po wysiłku fizycznym popularnie zwany „zakwasami” ból i wzmożone napięcie mięśni po wysiłku fizycznym Mięśnie synergistyczne - współdziałające ze sobą (grupa mm kulszowo-goleniowych). Mięśnie antagonistyczne -wykonujące ruch przeciwny względem siebie (trójgłowy i dwugłowy ramienia). Mięśnie stabilizujące-ruch dokładny, precyzyjny, wymaga ustalenia stawów, które aktualnie nie biorą udziału w ruchu. Ruch mięśniowy -wyraża się czynnością mięśni synergistycznych pod kontrolą antagonistów i przy współdziałaniu stabilizatorów. Ruch izotoniczny - skurczowi mięśnia towarzyszy zmiana odległości przyczepów mięśnia - praca dynamiczna, przybliżanie przyczepów - praca koncentryczna, oddalanie przyczepów - praca ekscentryczna. Ruch izometryczny - skurcz następuje bez zmiany odległości przyczepów mięśnia - praca statyczna. Mięsień możemy skracać, wydłużać, wzmacniać i rozciągać. Ocena siły maksymalnej w warunkach laboratoryjnych - pomiar maksymalnego momentu siły danej grupy mięśni przy wyeliminowaniu wspomagania innymi mięśniami (wartości bezwzględne - absolutne, wartości względne przeliczone na 1 kg masy ciała - w N · m/kg, Ocena siły maksymalnej w warunkach treningowych (ćwiczenia testowe - wskaźnikiem poziomu siły jest ciężar maksymalny - CM, tzn. największy ciężar, jaki może podnieść (wycisnąć) badany w jednym powtórzeniu danego ćwiczenia) Który z trzech rodzajów treningu powoduje największe zmiany w układzie krążenia?-Wytrzymałościowy Istota adaptacji układu krążenia do wysiłku fizycznego-Istotą adaptacji układu krążenia jest utrzymanie dużych wartości przepływu krwi przez pracujące mięśnie szkieletowe Zmiany morfologiczne w mięśniu sercowym pod wpływem treningu fizycznego-Zwiększenie objętości mięśnia sercowego;Zwiększenie masy mięśnia sercowego. Zmiany czynnościowe w mięśniu sercowym pod wpływem treningu fizycznego-Wzrost objętości wyrzutowej serca (SV): Zmniejszenie częstości skurczów serca w spoczynku Obliczanie HR max- 220-wiek Zmiany objętości i składu krwi pod wpływem treningu fizycznego. Zwiększenie objętości krwi- zwiększenie sprawności funkcji zaopatrzenia tlenowego,-Wzrost ilości hemoglobiny Istota treningu wysokogórskiego-Wykorzystuje się tu zjawisko hipoksji - wywołana jest ona obniżenie ciśnienia parcjalnego tlenu we wdychanym powietrzu i występuje w warunkach ekspozycji wysokościowej (już po osiągnięciu 2000 m n.p.m). Hipoksja stymuluje wydzielanie erytropoetyny, co skutkuje zwiększeniem liczby krążących erytrocytów, stężenia hemoglobiny i podwyższeniem wskaźnika hematokrytowego, Reakcja układu oddechowego na wysiłek fizyczny - Zwiększenie pojemności życiowej płuc, - Zwiększenie maksymalnej dowolnej wentylacji płuc, - Zwiększenie objętości wydechowej w następstwie zwiększenia siły mięśni oddechowych i ruchomości klatki piersiowej, - Zwiększenie pojemności dyfuzyjnej płuc w wyniku poprawy stosunku wentylacji do przepływu krwi, - Zwiększenie przepływu przez szczytowe części płuc Definicja wydolności fizycznejto potencjalne możliwości (zdolności): - do ciężkich lub długotrwałych wysiłków fizycznych wykonywanych z udziałem dużych grup mięśniowych, - przy stosunkowo niewielkim zmęczeniu i warunkujących jego rozwój zmianach w środowisku wewnętrznym organizmu, - przy dużej tolerancji zmian zmęczeniowych (brak zaburzeń homeostazy - równowagi funkcjonalnej organizmu), i zdolności do szybkiej ich likwidacji (szybki i efektywny wypoczynek). Cechy wysokiej wydolności fizycznej wydolność tlenowa (ogólna, aerobowa) określa maksymalne zużycie ilości tlenu podczas wysiłku fizycznego. Jest to zdolność do wysiłków długotrwałych. • wydolność beztlenowa (anaerobowa) oznacza największą ilość pracy mechanicznej wykonywanej podczas wysiłku krótkiego o maksymalnej intensywności (trwającego 30-60 s). Czynniki warunkujące wydolność fizyczną Czynnik genetyczny (około 80%), Potencjał energetyczny: Sprawność koordynacyjna nerwowo-mięśniowa: Termoregulacja oraz gospodarka wodno-elektrolitowa, Cechy budowy ciała Wiek, Płeć, Czynniki psychiczne Czynniki środowiskowe Vo2 max - pułap tlenowy - jest to maksymalna ilość tlenu, jaką ustrój może pochłonąć w jednostce czasu (przy maksymalnymmwysiłku) określany w jednostkach l/min lub ml/kg/min., wysiłki maksymalne, przy których zapotrzebowanie na tlen jest równe pułapowi tlenowemu, wysiłki supramaksymalne, przy których zapotrzebowanie na tlen przekracza pułap tlenowy, o organizm zaciąga „dług tlenowy” wysiłki submaksymalne, przy których zapotrzebowanie na tlen jest mniejsze niż wynosi pułap tlenowy. Próg przemian beztlenowych taka intensywność wysiłku, po przekroczeniu której stężenie mleczanu we krwi zaczyna systematycznie wzrastać. W miejscu tym wysiłek tlenowy przechodzi w mieszany i dalej w beztlenowy. wysiłki podprogowe przy których intensywność wysiłku nie powoduje przekroczenia progu mleczanowego wysiłki ponadprogowe których intensywność powoduje przekroczenie progu mleczanowego Moc maksymalna-maksymalna wielkość mocy, wyrażona w watach (W), osiągnięta przez daną grupę mięśni w czasie próby wysiłkowej. Próg 4-milimolowy-jest to takie obciążenie, przy którym koncentracja mleczanu we krwi osiąga wielkość 4mmol/l. Używany był on do określania progu beztlenowego. Generalnie odchodzi się już od niego, ponieważ w dużej liczbie przypadków nie pokrywa się on z rzeczywistością, przeważnie był zawyżony. Lepszym parametrem jest indywidualny próg mleczanowy. Zjawisko superkompensacji polega na tym, że podczas treningu doprowadzamy do wyczerpania zasobów energetycznych. Organizm, dążąc do przywrócenia równowagi, odbudowuje podczas wypoczynku dotychczasowe zasoby. Jeżeli zaś wysiłek był tak duży, że zapasy zostały uszczuplone bardzo poważnie, organizm nasz stara się je nie tylko odbudować do dotychczasowego poziomu, ale gromadzi ich nieco więcej niż poprzednio, niejako "na zapas". Wymień znane Ci testy (próby) oceny wydolności tlenowej-TEST PWC170, Test Coopera, TEST ASTRANDA-RYHMINGA Wymień znane Ci testy (próby) oceny wydolności beztlenowej-TEST 30s WINGATE Metody bezpośredniego pomiaru VO2max. W metodzie o zamkniętym obiegu gazów osoba badana oddycha czystym tlenem ze specjalnego zbiornika. Powietrze wydychane kierowane jest do tego samego zbiornika przez pochłaniacz dwutlenku węgla (CO2). Ilość zużytego podczas oddychania tlenu oblicza się mierząc, o ile zmniejszyła się objętość tlenu w zbiorniku. W standardowej metodzie o otwartym obiegu gazów, badany oddycha powietrzem atmosferycznym o znanym składzie, natomiast powietrze wydychane zbierane jest do specjalnych pojemników, tzw. worków Douglasa. Umożliwia to pomiar objętości powietrza wydychanego oraz jego analizę w zakresie zawartości O2 i CO2. Znajomość wentylacji minutowej, odsetka gazów w powietrzu atmosferycznym i wydychanym oraz objętości Termoregulacja-szereg procesów i zachowań organizmu mających na celu utrzymanie względnie stałej temperatury ciała Hipertermia-przegrzanie i hipotermia-oziębienie Przewodzenie jest to przenoszenie ciepła na chłodniejsze ciała stykające się z organizmem, w tym na powietrze. Promieniowanie ciepła polega na emitowaniu promieni podczerwonych z organizmu do otoczenia, na przedmioty o niższej temperaturze niż ciało. Konwekcja-Powietrze znajdujące się przy powierzchni ciała ulega ogrzaniu. Ogrzane powietrze unosi się do góry (jako lżejsze) a na jego miejsce napływa nowe, chłodniejsze. Kolejność zdarzeń podczas wysiłku fizycznego w wysokiej temperaturze 1. Wysoka temperatura otoczenia powoduje rozszerzenie naczyń skórnych i wzrost przepływu skórnego, a w efekcie zmniejszenia się objętości wyrzutowej serca; jednocześnie aktywowane są gruczoły potowe i zwiększa się wytwarzanie potu; 2. W wyniku pracy mięśniowej dochodzi do wytworzenia dodatkowego ciepła w organizmie i wzrostu temperatury wewnętrznej; 3. Dodatkowy wzrost temperatury wewnętrznej powoduje pogłębienie rozszerzenia naczyń skórnych i zmniejszenie objętości wyrzutowej serca oraz nasilenie wytwarzania potu; 4. Skutkiem obniżenia się objętości wyrzutowej jest kompensacyjny wzrost częstotliwości tętna w celu utrzymania pojemności minutowej na niezmienionym poziomie; układ krążenia funkcjonuje na granicy swojej wydolności; silne rozszerzenie naczyń skórnych powoduje spadek oporu obwodowego i obniżenie się ciśnienia tętniczego krwi; efekt ten pogłębia postępujące odwodnienie, któremu towarzyszą zaburzenia elektrolitowe. Wysiłek fizyczny w wysokiej temperaturze - zmiany w organizmie 1. Odwodnienie. 2. Kurcz mięśni, 3. Wyczerpanie upałem, 4. Udar cieplny Aklimatyzacja do wysokiej temperatury W sytuacji powtarzającego się narażenia organizmu na wysokie lub niskie temperatury dochodzi w nim do pewnych zmian fizjologicznych, dzięki którym poszerzają się jego granice tolerancji warunków termicznych otoczenia. Rozgrzewka jest konieczna przed każdym wysiłkiem fizycznym. Rozgrzewka wpływa na organizm, przygotowując go do większego wysiłku. Optymalna dla pracy mięśniowej temperatura wewnątrzmięśniowa oscyluje w bardzo wąskich granicach. Rozgrzewka pasywna (bierna) - głównym jej celem jest podniesienie temperatury ciała bez wysiłku fizycznego. Jest ona zwykle podnoszona za pomocą jakiegoś środka zewnętrznego, poprzez założenie grubego ubrania lub masażu. Rozgrzewka aktywna (czynna) - istnieją jej dwa rodzaje: rozgrzewka ogólna i specyficzna dla danej dyscypliny sportu. W rozgrzewce ogólnej wykorzystywane są ruchy ciała o niskiej intensywności, jak chód lub wolny bieg. W rozgrzewce specyficznej rozgrzewane są te części ciała, które będą wykorzystane w mającym nastąpić wysiłku. 10 powodów, dla których należy stosować rozgrzewkę 1. zwiększa uwalnianie tlenu z krwi 2. podnosi temperaturę ciała 3. zwiększa napływ krwi do pracujących mięśni 4. zwiększa napływ krwi do serca 5. zmniejsza lepkość skurczy mięśniowych 6. zwiększa prędkość transmisji impulsów nerwowych 7. zwiększa ukrwienie mięśni i tkanki łącznej 8. powoduje szybkie pocenie się 9. przygotowuje układ krwionośny do zbliżającego się treningu 10. przygotowuje układ mięśniowy do zbliżającego się wysiłku fizycznego Wpływ starzenia się na poszczególne układy narządów-Zmiany fizjologiczne, określane jako starzenie się występują wtedy, gdy kończą się procesy wzrostowe organizmu. Dotyczą one całego ustroju ludzkiego. Jednak tempo przebiegu procesów starzenia się go cechuje znaczne zróżnicowanie. Im osoby są starsze, tym bardziej różnią się od siebie cechami morfologicznymi i funkcjonalnymi, a osoby będące w tym samym wieku kalendarzowym mogą zdecydowanie różnić się wiekiem biologicznym, co jest związane ze zróżnicowaniem populacyjnym i osobniczym. Wszystkie te zmiany mają znaczący wpływ na wydolność wysiłkową organizmu, a więc na poszczególne układy. Wydolność fizyczna u osób około 50 roku życia wynosi 80-90% pułapu tlenowego, a u osoby w wieku 70 lat już 50%. BMR-jest ilością energii (mierzoną w kaloriach) wydatkowaną przez organizm w trakcie hipotetycznego całodobowego odpoczynku w celu zapewnienia jego podstawowych czynności życiowych takich jak akcja serca, oddychanie, trawienie czy utrzymanie stałej temperatury ciała. Podstawowa przemiana materii stanowi około 60-70% zużytej przez nas energii. Podstawowe zasady żywienia w sporcie Doping - podział, szkodliwe działanie farmakologiczny fizjologiczny genetyczny Suplementacja diety jest to indywidualne przyjmowanie deficytowego składnika pokarmowego w postaci jedno lub wieloskładnikowych preparatów farmaceutycznych. Zmęczenie fizyczne-jest stanem fizjologicznym objawiającym się przejściowym zmniejszeniem sprawności ruchowej organizmu., czynniki powodujące zmęczenie fizyczne niedotlenienie pracujących tkanek; gromadzenie się metabolitów beztlenowej przemiany materii; wyczerpanie się zasobów glikogenu w mięśniach; odwodnienie miocytów; przesunięcia jonowe; hipoglikemia; zmiany w stanie czynnościowym OUN (znużenie neuronów → indukcja hamowania impulsu). Znużenie jest subiektywnym objawem zmęczenia. Stopień znużenia najczęściej odpowiada stopniowi rzeczywistego obniżenia zdolności do ruchu i pracy. Przemęczenie i przetrenowanie Objawy przetrenowania utrata chęci do wykonywania danej czynności ruchowej (pracy, ćwiczeń fizycznych); senność; brak łaknienia; utrata uczucia radości mięśniowej; nerwice wegetatywne; chwiejność emocjonalna; spadek masy ciała; obniżenie pojemności życiowej płuc; zaburzenia czynności serca; zaburzenia koordynacji ruchów. WypoczynekWypoczynek bierny polega na zaniechaniu wszelkich wysiłków fizycznych (sen) lub ograniczeniu ich do normalnych, codziennych (koniecznych) czynności życiowych. Wypoczynek czynny to proces przywracania homeostazy przy zastosowaniu optymalnego ruchu (rekreacja - aktywny wypoczynek). Ruch powinien dotyczyć innych grup mięśni niż te zmęczone. Zasadą takiego wypoczynku jest przełączanie pracy jednych mięśni na pracę innych mięśni. Homeostaza-Zdaniem Cannona homeostaza jest wewnątrzustrojowym stanem równowagi (równowaga w środowisku wewnętrznym) procesów życiowych i parametrów fizykochemicznych tkanek, organów i układów narządów.