Aktualnie specjaliści zajmujący się poradnictwem wyróżniają:
- poradnictwo
- poradoznawstwo
H. Kargulowa - należy odróżnić poradnictwo od poradoznawstwa winno być zarezerwowane dla określenia nauki o poradnictwie podobnie jak określamy kulturoznawstwo, bibliotekoznawstwo, językoznawstwo.
Zarówno to w ogólnym ujęciu to nauka, dyscyplina. Oddzielenie poradoznawstwa od poradnictwa wiąże się z aspektami praktycznymi.
Poradnictwo może być określone jako działalność praktyczna czyli wszelkie zespoły działań i przedsięwzięć związanych z udzielaniem porad.
Poradoznawstwo to refleksja, koncepcja, teoria czy też naukę zajmującą się poradnictwem. Podobnie jak inne nauki poradoznawstwo może być rozumiane jako:
1) pewna struktura, organizacja, zbiór różnorodnych instytucji zajmujących się badaniami skupionymi na poradnictwie (katedry, instytucje, zakłady, zespoły badawcze) utworzone w instytucjach naukowych łącznie z uczelniami wyższymi czy też innych instytucji gromadzących, przetwarzających i przekazujących wiedzę o poradnictwie. Warszawa, Poznań mają takie katedry.
2) zbiór literatury łącznie ze specjalistycznymi czasopismami skupione na poradnictwie.
3) różnorodne konferencje naukowe o zasięgu międzynarodowym, region na którym rozważane są kwestie z organizowaniem a także badaniami z zakresu poradnictwa.
4) stowarzyszenia i inne organizacje skupiające teoretyków i praktyków zajmujących się poradnictwem.
Wiele aspektów decyduje o tym jak poradoznawstwo rozpatruje się w kwestii nauki.
Wyróżnione nauki, elementy:
1) reprezentacja osobowa
2) reprezentacja instytucjonalna
3) wymiana naukowych myśli
4) przekaz naukowych myśli
Poradoznawstwo - nauka o poradnictwie.
Poradnictwo - praktyczne działanie.
W Polsce poradoznawstwo jest mocno rozwinięte.
Rachalska, Wojtyczek twierdzą, że należy rozróżniać poradoznawstwo i poradnictwa.
Niezmiernie ważne jest określenie terminu porada.
Porada to nie proste wskazania czy nawet bardzo skomplikowane przedstawienie ekspertyzy (wg. Naukowców). Porada to wywarcie wpływu psychicznego PD na PB aby ukierunkować jego aktywność na wybór najbardziej optymalnych i zgodnych z oczekiwaniami społecznymi zachowań i działań.
PD - osoba udzielająca porady
PB - osoba otrzymująca poradę
Definicji porad jest wiele. Wielu przyjęło terminy PD, PB i problem poradniczy.
Np. wskazanie drogi
Kiedy ekspertyza szeroka może być poradą?
Wskazuje się kilka rozwiązań, z każdej wybiera się najważniejsze plusy. Podaje się to co samemu by się wybrało ale wybór należy do porado biorcy.
Pojawia się problem poradniczy czyli aby zaistniała sytuacja udzielania porad pojawia się problem poradniczy określany jako platforma udzielania porad.
Warunki optymalnej porady to:
1) stworzenie właściwego klimatu psychofizycznego
2) poznanie problemu i człowieka do którego kierowana jest porada, niektórzy naukowcy twierdzą, że najpierw porado biorcy a dopiero potem problemu.
Ekspertyza jest poradą kiedy występują wskazania jak dalej postępować z człowiekiem.
Celami poradnictwa (udzielania porad) są:
- modyfikacja lub zapobieganie powstawaniu u człowieka takich stanów emocjonalnych jak depresja, apatia, niepokój bądź inne negatywne stany, które oddziaływają na funkcjonowanie człowieka i jego zachowanie,
- pomoc w kształtowaniu i wytwarzaniu u człowieka pożądanych reakcji, nawyków i zmiana nawyków reakcji czy zachowań na społecznie oczekiwane,
- poznawanie treści podświadomości i podświadomych działań,
- poznawanie potrzeb człowieka, określania poziomu i sposobu ich zaspokajaniu i pomoc w usuwaniu nieprawidłowości w zakresie zaspokajania potrzeb,
- pomoc w rozwiązywaniu sytuacji trudnych i stresowych,
- pomoc w kształtowaniu właściwego obrazu świata, siebie, własnej wartości,
- korygowanie zaburzeń poznawczych,
- korygowanie zaburzeń emocjonalnych,
- kształtowanie warunków i pomoc w ukierunkowywaniu aktywności człowieka dla optymalnego rozwoju biopsychospołecznego,
- pomoc w dokonywaniu własnych najbardziej optymalnych celów i zadań życiowych.
Najogólniej cele poradnictwa to skupienie się na pomocy człowiekowi kiedy ma problemy.
Rodzaje poradnictwa: (biorąc pod uwagę rozwój biopsychospołeczny)
- dla dzieci
- młodzieży
- dorosłych
- dla ludzi starych
Każdy okres ma swoje specyficzne cechy i wymagają te grupy specjalnych metod poradnictwa.
Antosz wyróżnia inną klasyfikację:
- porady ogólne - pomagają człowiekowi osiągnąć określone cele, zadanie, wartości
- porady odnoszące się do podejmowanych decyzji w zakresie sytuacji szkolnej, zawodowej
- porady skoncentrowane na różnych trudnościach w różnych okolicznościach życia.
Kulczycki stoi na stanowisku, że poradnictwo i porady powinny być uruchamiane w różnych sytuacjach i okolicznościach gdy następują utrudnienia czy też bariery przystosowawcze. Wyodrębnia grupy utrudnień i odmiany problemów w tych grupach:
Grupy utrudnień |
Odmiany, rodzaje problemów |
|
- związane z nauką (niepowodzenia szkolne, niepełnosprawność, marginalizacja, przemoc) - zawodowe (przemoc, zwolnienie, emerytura, choroba, niepełnosprawność, awans zawodowy, możliwość zmiany pracy) - problemy rodzinne (od wyboru partnera, poprzez wszelkie inne wybory związane z życiem rodzinnym) - społeczne - towarzyskie, zabawowe |
|
- związane ze zdrowiem fizycznym - związane ze zdrowiem psychicznym - problemy dotyczące spraw własnych osoby (samodzielność, zaradność, akceptacja siebie, eksponowanie siebie)
- relacje społeczne (odpowiedzialność za rodzinę, identyfikacja z rodziną, zakład pracy, za innych ludzi) |
|
-problemy w zakresie nadrzędnych celów życiowych - zasad postępowania zgodnych z oczekiwaniami większości - mądrości zasad życiowych |
|
- niepełnosprawności, choroby, środki toksyczne i inne czynniki. |
Pawłowska wyodrębnia inną klasyfikację.
- utrudnienia związane z różnego rodzaju zaburzeniami i niepełnosprawnościami oraz chorobami
- utrudnienia związane z nadmiernym sięganiem po środki toksyczne
- związane z „uzależnieniami” od czynności czy zachowań
- utrudnienia związane z innymi zachowaniami nie akceptowanymi społecznie (nierząd, sponsoring, przemoc)
utrudnienia związane z barkiem akceptacji w otoczeniu człowieka [Czarnecka - człowiek może czuć się zmarginalizowany]
- utrudnienia związane z różnego rodzaju przyczynami przyrodniczymi (klęski, kataklizmy)
- utrudnienia związane z rozwojem cywilizacji i techniki (osiągnięcia naukowo techniczne)
- utrudnienia tworzone ludziom przez ludzi
- inne utrudnienia mogące występować wśród ludzi.
Działalność poradnicza wg. Pawłowskiej powinna doskonalić i modyfikować zachowania człowieka do twórczej aktywności w otaczającej rzeczywistości, wykrywanie i korygowanie braków i niedociągnięć u człowieka, rozwijanie zdolności, zainteresowań, dążeń. Działalność poradnicza powinna przygotowywać do funkcjonowania w miejscu pracy począwszy od wyboru zawodu poprzez pracę zawodową, doskonalenie, samodoskonalenie łącznie z przygotowaniem do odejścia na zasłużony odpoczynek na emeryturę i życia bez pracy. Przygotowywanie do spędzania czasu wolnego, uczestnictwo w kulturze, rozwijanie własnych cech predyspozycji i osobowości.
Kargulowi - cele poradnictwa:
- modyfikacja lub zapobieganie takim elementom życia człowieka jak jego niekorzystne i nieoptymalne funkcjonowanie, depresja, niepokoje i dylematy, empatia,
- pomoc w kształtowaniu i wytwarzaniu pożądanych (optymalnych) reakcji, zachowań i nawyków oraz zamiany tych których nie zostały prawidłowo ukształtowane,
- poznawanie treści podświadomości u człowieka i jego modyfikacja, sposoby usuwania sytuacji trudnych przez człowieka, reakcji i zachowań na trudności w zaspokajaniu potrzeb,
- kształtowanie prawidłowego obrazu świata, innych ludzi, własnej osoby poprzez przekaz właściwych informacji z zwłaszcza przez korygowanie nieprawidłowości w kształtowaniu struktur poznawczych.
Wysocka - wszelkie zaburzenia w ocenach własnych, rzeczywistości prowadzą do utrudnień przystosowawczych.
- tworzenie optymalnych możliwości optymalnego rozwoju człowieka w każdym etapie jego życia i możliwości dokonywania adekwatnych przez niego wyborów dróg postępowań które powinny być społecznie akceptowane w różnych okolicznościach życia, miejscach, instytucjach w których człowiek może przebywać,
- inne ważne elementy życia człowieka wymagają pomocy związane ze stanem zdrowia, sposobem zachowań, samorealizacją.
cele te nawiązują do różnych nauk m.in. psychologii introspekcyjnej, behawioryzmu, psychoanalizy, teorii potrzeb, psychologii poznawczej, humanistycznej i rozwojowej, klinicznej, socjologii i jej subdyscyplin, pedagogiki i jej subdyscyplin u teorii z zakresu pedagogiki a w przypadki ZK, AŚ, ZP różnych nauk zajmujących się oddziaływaniem wobec osób niedostosowanych społecznie. Poradnictwo bez ścisłej współpracy z dyscyplinami, subdyscyplinami a zwłaszcza z pedagogiką, psychologią, socjologią jest właściwie niemożliwe zwłaszcza że poradnictwo jest określone jako społeczne działanie ale społeczne współdziałanie w którym zarówno PD jak i PB i relacje między nimi są wyjątkowo ważne.
Rodzaje porad w najogólniejszym znaczeniu (podział dychotomiczny):
- bezpośrednie
- pośrednie (są aktualnie bardzo rozpowszechnione).
Porady bezpośrednie to porady najbardziej optymalne tzw. twarzą w twarz. Są znacznie wyżej rangowane i efektywne.
Podział porad bezpośrednich i pośrednich:
- porada indywidualne
- porada grupowa
Wykorzystywanie porady w postępowaniu człowieka może być różne w zależności od człowieka.
Pawłowska - to, że ktoś przyszedł i uzyskał poradę nie oznacza że ją wykorzysta.
Porady pośrednie udziela:
- Internet
- radio
- telewizja
- książki
- czasopisma
- inne źródła
Porady bezpośrednie udziela:
- pogadanka
- wykład
- spotkania indywidualne
- grupa wsparcia bądź grupa wraz ze specjalistami
PD mogą też wskazać literaturę specjalistyczną czy inne elementy.
Sposoby udzielania porad:
Tradycyjny podział
- dyrektywne
- niedyrektywne
- mieszane
Współczesna klasyfikacja porad:
- dyrektywne
- liberalne
- dialogowe
Każde z nich wg. Kargulowej mogą ukierunkowywać w 2 strony - negatywną bądź z pozytywnymi efektami.
Poradnictwo dyrektywne ( porada dyrektywna) - może być określana iż PD nieco instrumentalnie steruje PB aby wybrał on określony sposób postępowania. Może tutaj PD występować w roli informatora, specjalisty, eksperta.
Plusy porady |
Minusy porady |
1. Daje gotowe rozwiązanie 2. Krótki czas porady 3. Kierowana do osób które mają problem w podejmowaniu decyzji. |
1. Orzuca/ nie uczy samodzielności 2. Może wskazywać złą drogę rozwiązanie problemu 3. pojawia się przedmiotowe traktowanie PB 4. Narzucony charakter porady może doprowadzić do tego, że porada nie zostanie zrealizowana. |
|
|
Poradnictwo dialogowe - wspólne rozwiązywanie problemów w partnerskim dialogu PD - PB, opartym na refleksyjnych analizach sytuacji w których uwzględniane są źródła ograniczeń i możliwości rozwiązania problemów a także wspólne dochodzenie do rozwiązywania problemów.
Plusy porady |
Minusy porady |
1) partnerskie relacje 2) podmiotowe traktowanie 3) kształtowanie samodzielności 4)daje większe prawdopodobieństwo wprowadzenia tej porady w życie |
1) znacznie dłuższy czas udzielania porady 2) mniejsza odpowiedzialnośc porado dawcy 3) trudności w podawaniu szczegółowych informacji o problemie |
|
|
W poradnictwie dialogowym osoba udzielająca porady powinna wystąpić jako konsultant.
Poradnictwo liberalne - w ujęciu ogólnych tworzenie przez porado dawce okoliczności sprzyjających aby porado biorca sam doszedł do rozwiązania problemu. PD więc powinien podmiotowo traktować PB, tworzyć poczucie bezpieczeństwa w samodzielnym dochodzeniu do zmian i rozwiązania problemu. PD może występować w roli spolegliwego opiekuna lub lusyferysty. Często samo wyartykułowanie problemu pomaga nam go rozwiązać.
Lusyferysta - robi wszystko żeby wyciągnąć z człowieka wszystkie elementy związane z problemem nawet te głęboko zakorzenione w podświadomości.
Plusy porady |
Minusy porady |
1) podmiotowe traktowanie 2) samodzielne dochodzenie do rozwiązania problemu 3) duże prawdopodobieństwo wprowadzenie w życie porady 4) poczucie bezpieczeństwa |
1)brak odpowiedzialności porado dawcy 2) długi albo nawet bardzo długi czas trwania pordady 3) potrzebna jest bardzo dobra znajomość człowieka i jego problemów 4) porado biorca może nie uwierzyć w swoje możliwości |
We wszystkich tych poradach pamiętać należy żeby porado dawca tak ukierunkował aktywność porado biorców/ biorcy aby nie krzywdziły go, nie przysparzały mu większych utrudnień oraz nie krzywdziły ludzi.
Paszkowska-Rogacz oraz Kargulowa stwierdzają iż istota poradnictwa sprowadza się do następujących tez:
1) poradnictwo to system czynności ludzkich, to system społeczny w którym występują różnego rodzaju związki i zależności mające różnorodne sploty powiązań które należy uwzględniać w udzielaniu porad
2) poradnictwo jest działalnością racjonalną, to działanie celowe w którym w różnej mierze i zakresie „powiązani są z sobą” PB i PD. Porado bowiem rzadko jest zdarzeniem spontanicznym bądź zdarzeniem przypadku. Raczej to specjalne działanie które może zawierać wiele spontanicznych przeżyć i zachowań uczestników.
3) Poradnictwo winno być zorientowane na optymalizację, udoskonalanie cech osobowości i zachowań a zatem poradnictwo powinno być skierowane do PB w taki sposób aby rozwijało w nim motywację, zmieniało a nieraz przekształcało emocje, wzbogacało zasoby informacji a nawet wiedzy, „rozbijało” stereotypy osób uzyskujących poradę. Ponadto poradnictwo winno kształtować refleksyjność nad własnym życiem, postępowaniem, cechami, predyspozycjami osobowości, krytycyzmu. Udzielało pomocy w kształtowaniu właściwych interakcji społecznych, stosunków społecznych sprzyjających usuwaniu wszelkich zaburzeń w tym zakresie. Poradnictwo jest ukierunkowane na nacechowanie cech i predyspozycji osobowości.
4) Poradnictwo plasuje się na różnych poziomach życia społecznego i może dotyczyć jednostek uwikłanych w różne relacje życia społecznego. Może dotyczyć bowiem grup formalnych, nieformalnych, zorganizowanych instytucji czy społeczeństwa globalnego. Te fakty są zdeterminowane rodzajami problemów, ich zasięgiem oddziaływań w których uczestniczy PB a także możliwości i zasięgu oddziaływań PD.
5) dzięki poradnictwu rozwiązywane są problemy życiowe ludzi w których są to najczęściej bardzo skomplikowane zadania w różnym zakresie utrudniające procesy przystosowawcze oraz decyzyjne a także stany emocjonalne częstokroć tez sytuacje stresowe, trudne, kryzysowe z którymi człowiek powinien uporać się w życiu, a które przekraczają jego możliwości biopsychspołeczne.
6) Przedmiotem badań w poradnictwie nie do końca jest sam człowiek ale jego problem którego nie można inaczej rozpatrywać jak umiejscowienie tego problemu w sytuacji życiowej człowieka. Problem ten w różnym sposób oddziałuje na egzystencję człowieka i utrudnia w różnej mierze i zakresie jego funkcjonowanie.
7) Poradnictwo realizowane jest w układach interakcji. Winno poradnictwo sprzyjać kształtowaniu nowych wartości, nastawieniu odmiennych zachowań u PB co jest w dużej mierze zdeterminowane działaniami PD i wytwarzaniem optymalnego klimatu w stosunkach poradniczych.
Poradnictwo to określona działalność w której PD powinien kierować się konkretnymi zasadami postępowania w relacjach z PB oraz odpowiedzialnością za swoje działania.
Poradnictwo to działalność, której przypisywane są określone formy, metody, sposoby postępowania. Mogą ulegać zmianom. Bez względu na te zmiany to zawsze ujawnia się wspomagający charakter PD, życzliwy stosunek z uwzględnieniem zasady akceptacji i pomocy, które winny kształtować korzystne dominanty w pracy poradniczej.
Udział PB w poradnictwie jest dobrowolny. Tylko w wyjątkowych sytuacjach człowiek jest kierowany do instytucji poradniczych. Udział PD wynika z obowiązku wykonywanego zawodu jako specjalisty lub innych instytucji, gdzie porady to składowa oddziaływań.
Proces, sposób udzielania porad może odbywać się:
1) os. udzielająca porady w roli eksperta,
2) rola informatora
3) rola partnera
4) rola konsultanta
5) rola spolegliwego opiekuna (daje azyl bezpieczeństwa)
6) rola lusyferysty - w zależnościom okoliczności podejmuje działania, by osoba wybrała jak najlepsze wyjście.
Cechy i predyspozycje PD:
1) cechy fizyczne
a) brak zaburzeń w mowie i wysławianiu się (ale np. może mieć zaburzenia słuchu, wzroku, trudności w poruszaniu - dla lepszego zrozumienia PB)
b) dbanie o wygląd zewnętrzny i ogólną estetykę pomieszczeń w których pracuje
2) wiedza i umiejętności
a) posiadanie szerokiej i gruntownej wiedzy interdyscyplinarnej z zakresu pedagogiki, psychologii, socjologii, kryminologii, prawa, filozofii, etyki
b) znajomość realiów współczesnej rzeczywistości
c) znajomość wiedzy z zakresu poradnictwa i umiejętność udzielania porad
d) ciągłe doskonalenie swojej wiedzy i warsztatu pracy
3)cechy i predyspozycje
a) wysoka kultura osobista
b) odpowiedzialność zawodowa i moralna
c) empatia
d) pozytywne nastawienie do innych ludzi
e) umiejąca zdobywać zaufanie
f) umiejąca zachęcać, mobilizować do współpracy i pracy nad sobą
g) umiejąca słuchać i czytać między słowami
h) umiejąca obserwować
i) umiejąca zachęcać do samodzielności
j) umiejąca kierować się zasadami akceptacji, życzliwości
k) konsekwencja w działaniu
l) pamiętanie o udzielanych radach
ł) tolerancyjny
m) potrafiący ukrywać takie okoliczności, wydarzenia, które go bulwersują, są drastyczne
n) nie doprowadzać u PB do trudności przystosowawczych, pamiętać, że porada nie może przynosić krzywd PB
o) optymistyczne nastawienie do życia
p) umieć dostosowywać rozmowę i porady do możliwości biopsychospołecznych i intelektualnych danego człowieka
r) znać w ogólnych zarysach warunki życia dorosłego człowieka
Zasady którymi należy się kierować w poradnictwie (Wojtasik)
- zasada optymalnego rozpoznawania trudności człowieka z którymi zgłasza się po poradę z umiejscowieniem tych trudności w realnych warunkach egzystencji danego człowieka
- zasada indywidualizacji
- zasada odpowiedniego wykorzystania właściwych form, sposobów i metod pracy poradniczej
- zasada przystępności udzielania porady czyli dostosowanie porady do możliwości biospychospołecznych PB
- zasada aktywizowania PB żeby nie nauczyć się bezradności u PB
- zasada dobrowolności
- zasada współpracy z innymi ważnymi dla PB osobami, otoczenia pod warunkiem że PB wyraża na to zgodę
- zasada kształtowania właściwej atmosfery, klimatu (nasz wygląd, miejsce udzielania porady)
Scenariusze działań osób udzielających porady:
PD powinien kierować się rozsądkiem, intuicją, wyczuciem sytuacji, optymistycznym nastawieniem do pracy, wiedzą i rozumieniem swojej roli i jej znaczenia. Powinien właściwie kontrolować swoją tożsamość i odpowiedzialność za udzielanie porad. Z tych też PD może wykorzystywać w swojej pracy określone działania nazywane też scenariuszami udzielania porad. Należy pamiętać, że te scenariusze mogą być wymuszone z różnych przyczyn i mogą przybierać postać szczególnie „bo gry rynkowe”.
W scenariuszach działań należy uwzględniać pracę PD a wiec sam PD powinien odpowiedzieć sobie na pytanie kim jest, jaką pełni role i jakie planuje działania, strategie, środki i metody. Zawsze musi brać pod uwagę w jakich warunkach będzie udzielana porada. PB nie może czuć się źle w miejscu w którym znajduje się z PD.
Scenariusze mogą ulęga modyfikacją i zmianą.
Wojtasik - w scenariuszach mogą być uwzględniane następujące postacie PD:
- mistyk - osoba udzielająca porady która funkcjonuje poza społecznym nieładem i sądzi, że jego powołaniem jest udzielanie pomocy ludziom w zrozumieniu sensu życia, istnienia budowanego przez samych PB. PD mistycy odwołują się do personalistycznej filozofii człowieka. Często wskazują, że człowiek jest kowalem swojego losu i może kształtować siebie i dokonywać różnych wyborów życiowych. Mistycy jednakże uważają, że człowiek nie ma na wszystko wpływu, nie o wszystkim może decydować co jest dla niego ważne i co chciałby osiągnąć. Biorąc dwie strony medalu można wiele osiągnąć ale zależy to od wielu innych czynników. Scenariusz mistyka nieco pomaga w zrozumieniu u PB jego wolnej woli jako człowieka oraz własnych możliwości i ograniczeń, dystansuje się PB do otoczenia i siebie. PD mistyk najczęściej tworzy z PB kontakty o charakterze dialogowym. Stara się aby te kontakty cechowały się troską o PB i dbanie o niego. Dbanie można określić jako odwracalność, niezastępowalność, podobieństwo. PD tworzy taką atmosferę by PB czuł się ważny dla PD.
Odwracalność to odwracanie, zrównoważenie relacji PD i PB.
Niezastępowalność powoduje że PD uznaje iż każdy człowiek jest jedynym w swoim rodzaju a wiec jego sytuacja nie może dotyczyć innego człowieka. PD uważa, że również jest osobą której nie może zastąpić inny człowiek.
Podobieństwo wyraża się w szacunku PD do samego siebie i do PB. PD dąży w swoich działaniach do autentycznych spotkań, stara się otwory cna potrzeby, zadania PB które zostały z różnych powodów utrudnione, niezrealizowane. Zachęca do szerszego spojrzenia na własne przeżycia, na własny świat, dociekania przyczyn utrudnień poszukiwań optymalnych, wybranych rozwiązań które oddziały wuja na jego sens życia a częstokroć tez nadają znaczenie i sens życiu. Można powiedzieć, że scenariusz PD mistyka bardzo głęboko oparty jest na wnikaniu w działanie poradnicze w połączeniu ze wsparciem duchowym. Funkcjonowanie PB wg tego scenariusza może poprawić sposoby życia PD, wskazywać wybory działań, nadawać znaczenie zachodzącym wydarzeniom.
Rola PD mistyka jest bardzo trudna do wykonywania. Udzielanie porad w scenariuszu PD mistyka jest bardzo trudne i bardzo skomplikowane.
- optymistyczny praktyk - taki PD tłumi w sobie lęki a także protesty na różnego rodzaju nieprawidłowości i zaburzenia społeczne. Stara się nie dostrzegać zawirowań w otoczeniu. Koncentruje się na dobrych stronach życia. OP stara się przez swoje działania by wszystkie trudne przeżycia PB które nieraz są zakorzenione w bardzo wczesnym okresie jego życia, zlikwidować drogą własnego optymizmu. W swojej pracy nie sięga więc głęboko w doznania, przeżycia ale traktuje je bardzo powierzchownie a nieraz nawet bagatelizuje. Dba bardzo o doraźny komfort psychiczny PB bez udzielania głębszej pomocy i wsparcia. Bierze pod uwagę bowiem, że człowiek ma znikomy wpływ na losy świata, społeczeństwa, swój własny los. Stara się zaoszczędzić człowiekowi cierpień. W działalności poradniczej toleruje słabości podopiecznego, jego niedojrzałość społeczną, zagubienie. Podsuwa im gotowe recepty na rozwiązanie problemów, minimalizuje przeżycia trudne, dramatyczne, okazuje zainteresowanie, życzliwość, współczucie. Jego działalność przyjmuje tzw. znamiona praktyczne np. pomoc w znalezieniu pracy, partnera życiowego, mieszkania. PD nie dąży do zmian u PB a pragnie by on sam znalazł swój cel w życiu. Nie stara się zmieniać jego wartości a w poradach takie podejmuje działanie by nie nastręczyć PB trudności. Niektórzy PD stosują takie działania iż prowadzą one do wyparcia przeszłości u PB a koncentrują się na tym co jest aktualne i potrzebne w danych okolicznościach PB. PD cechuje się ciepłym, pełnym zrozumienia stosunku do podopiecznego. Może to prowadzi do stosowania mechanizmów obronnych, wyparć u podopiecznego, kłamstw. Umożliwia zachowanie pogody ducha u podopiecznego. Takim PD podopieczni bardzo często i bezkrytycznie ufają a nie podejmują żadnych radykalnych działań aby rozwiązać swój problem. PD tworzą ideał który dają im poczucie ulgi, odprężenia, umożliwia optymalne nastawienie do siebie. To tylko doraźne korzyści bez rozwiązania problemu. Można powiedzieć że takie działania PD usypiają go i jego wrażliwość n potrzeby PB. W konsekwencji mogą one prowadzić do wyobcowania PB a nawet samotności.
Scenariusz OP. PD jest działaniem które budzi wiele kontrowersji etycznych bowiem w początkowym okresie w relacji PD i PB takie działania doraźnie PB mogą pomagać, później jednak nie prowadzą do żadnych modyfikacji, zmian chociaż taki PD zyskuje wielkie uznanie a nawet autorytet rzeczywisty u PB.
- edukator - scenariusz PD opiera się na przekonani że uczenie ludzi radzenia sobie ze swoimi problemami pomimo faktu, że rzeczywistość jest trudna i skomplikowana jest jego powołaniem i misją. Edukator może stosować poradę do całych grup i zbiorowości np. bezrobotnych. Edukator jako PD może odwoływać się do PB przez media, Internet, radio, gazety, może opracowywać poradniki w których wskazuje jak rozwiązać problemy i jak sobie z nimi radzić. Kieruje się przesłankami emocjonalnymi ale może angażować się emocjonalnie w pomoc. Edukator stara się nauczyć podopiecznych rozwiązywać problemy poprzez wskazania konkretne, racjonalne łącznie z ich wspieraniem psychiczny, Nieraz nawet przedstawia gotowe recepty w których naprawia trudności, rozwiązuje problemy. Kierowanie porad do szerokiego audytorium może prowadzić do powierzchowności w ich udzielaniu i może prowadzić do wielu szkód zamiast korzyści. Podawanie gotowych recept może prowadzić, że człowiek nigdy nie zmierzy się ze swoją trudnością czy problemem i nigdy nie nauczy się ich rozwiązywać co nie oznacza że edukator PD nie jest potrzebny. Działa powierzchownie.
- cynik - to szczególne podejście do rozwiązanie problemu zwłaszcza przy uwzględnieniu etyki wg której PD powinien postępować. Cynik stara się podopiecznych utrzymać przy sobie, ukierunkować ich efektywność. Zdaje sobie sprawę z zagrożeń stąd próbuje udowodnić swoją obecność często stosując specjalistyczne multimedia. Tworzy wyjątkowe otoczenie w udzielaniu porad przez co zwiększa swoje zaufanie. Co więcej PD cynik udokumentowuje swoją pracę dyplomami, licencjami, podziękowaniami, szkoleniami które najczęściej umieszcza w takich widocznych miejscach w pomieszczeniach w których udziela porad. Udzielanie porad przez cynika to ukazywanie siebie w dobrym świetle, wiedzy z każdej dziedziny. Takie działania mogą prowadzi do nadmiernego uzależnienia od siebie PB. PD cynik traktuje działalność poradniczą „na gorąco”. Działa tu i teraz, co nie zawsze jest optymalne.
Następstwa tych działań można rozpatrywać w 2 kategoriach:
1. Cynika anomijnego który chwyta się działań poradniczych dla zaistnienia w życiu społecznym , ekonomicznym, politycznym, gospodarczym czy tez osobistym drugiego człowieka w celu zdobycia przewagi nad zagubionym podopiecznym który poszukuje wsparcia.
2. Cynik gracz - PD stara się wykorzystać przewagę nad innymi, pragnie zrealizować swoje cele kosztem PB czy PBiorców.
1
Problem poradniczy
PD
PB (klient - Kulczycki)
Wyszukiwarka