Filozofia kultury 10. 11. 2010r

Opis myślenia magicznego - teoria magii:

• James Fraser [1854 - 1941r.] - filolog klasyczny, filozof; UK

• Lewis Levy - Bruhl [1857 - 1939r.] filolog francuski; FR

• Cassirer [1874 - 1948r.] filozof niemiecki; N

• Christian Levi - Straus [1908 - 2000r.] - antropolog kulturowy; FR

Przez długi czas tylko filozofowie zajmowali się tą tematyką.

J. Fraser próbował zmienić pogląd społeczeństwa na stan kultury pierwotnej;

m.in. J.J. Rossaeu oraz Heidegger mówili, że był okres gdy ludzie żyli wolni - rajskie życie.

Fraser mówił, że nie było w kulturach pierwotnych ni grama wolności - brak w tych kulturach rozróżnienia na żywych i umarłych zatem istniał kontakt z przodkami - kult umarłych, obecność umarłych; postępowali wg pewnego wzorca - bano się nowości;

Człowiek magiczny chce zmieniać świat, wpływać na niego, również słowami - zaklęcia;

Nauka wywodzi się z magii - zwłaszcza eksperymentalna - wywoływanie oczekiwanych skutków oddziałowujących na świat;

Odróżniał magię jako sztukę, od magii jako nauki - pojęcie sztuki utożsamiano rzemiesło, działanie → magia w sferze działania, nie przekonań. Magia jako nauka -

Nić sympatii - powiązanie, niedostrzegalne, wszystko w świecie magicznym jest nią powiązane.

• Magia sympatyczna /zasady myślowe/:

• Prawo podobieństwa: magia naśladowcza - homeopatia

• Prawo styczności: magia kontagialna - przenośna

Forma i treść działań magicznych:

Treść podlega zmianie [zależy od środowiska plemienia], prawa są niezależne [wszędzie takie same];

Magia naśladowcza:

W pewnym plemieniu istnieje zakaz spożywania przez wojowników mięsa z kolana wołu → podobne rodzi podobne - przekonanie, że spożyte mięso spowolni wojownika.

→ jest to zasada indukcji /ukryta/ [analogia], pierwotny człowiek nie potrafił generalizować historycznie, pozostaje na poziomie jednostkowego skojarzenia.

Magia kontagialna, prawo styczności:

• np. voodoo

2. Levy - Bruhl

Prawo mistyczne i prawo partycypacji;

Wyobrażenie zbiorowe

Obraz mentalny dla plemiona jest jak rzeczywistość → sny, stany upojenia, itp. jest to rzeczywistość, stąd chęć do realizacji tych obrazów;

Kult starszyzny plemiennej → sprawdzają te sny.

Tworzą nową magię, zmieniają stare przekonania.

Mit to opowiadanie o wyobrażeniu zbiorowym → wyróżniamy aspekty: emocjonalny, kognitywny, działaniowy [synkretyzm];

np. cień - brak światła dla nas → w kulturach pierwotnych jest integralną częścią przedmiotu rzucającego cień [stając na czyjś cień zaczyna się nim władać].

3. Cassirer

Twierdził, że cechą charakterystyczną myślenia magicznego są metamorfozy - myślenie w kategoriach metamorficznych, procesualne. Dla człowieka pierwotnego świat jest dynamiczny, nie funkcjonuje żadna zasada tożsamości, świat jest metafizyczny, może się radykalnie zmieniać, również swój kształt.

Utożsamienie metamorficzne z udawanym przedmiotem.

---