Nazwa przedmiotu:

Mikroekonomia - Studia licencjackie

Wykładowca:

Dr ANNA KACZMARSKA

Rodzaj zajęć:

Wykład

Cel przedmiotu:

Ekonomię studiuje się oraz naucza w różnym zakresie. Zakres godzinowy wykładów nie pozwala w pełni zaprezentować problematyki, więc do wielu zagadnień podawane są tylko tezy a studenci w ramach pracy samodzielnej mają za zadanie opracować materiał.

Celem przedmiotu - mikroekonomii, jest zaznajomienie studentów z zagadnieniami ekonomii odnoszącymi się do mikroskali. Na wstępie słuchacze zapoznawani są z elementarnymi kategoriami ekonomicznymi, takimi jak: rzadkość, potrzeby, koszt alternatywny, użyteczność, rynek, pieniądz, cena, równowaga itd.. Następnie przedmiot ma za zadanie zapoznać studentów z  podstawowymi regułami cenowego mechanizmu rynkowego oraz jego ograniczeniami, zachowaniami strony popytu oraz podaży na rynku konkurencji doskonałej oraz przy ingerencji państwa. Mikroekonomia zajmuje się również badaniem oraz analizą działań jak i procesów gospodarczych zachodzących u poszczególnych uczestników rynku, czyli w gospodarstwie domowym - u konsumenta, u różnorodnych producentów, firm i instytucji rządowych w różnych strukturach rynku. Przy analizie mikroekonomicznej zapoznaje się również studentów z zagadnieniami rynków czynników wytwórczych: ziemi, pracy i kapitału.

Metody nauczania:

Wykłady z przedmiotu mikroekonomia odbywają się w formie ustnego przekazu najważniejszych zagadnień z danego tematu. Studenci otrzymują zakres tematyczny poruszanych na poszczególnych spotkaniach zagadnień i w ramach pracy samodzielnej, w oparciu o zalecaną literaturę podstawową i uzupełniającą przedmiotu, mają za zadanie przygotować się do zajęć. Dla zobrazowania poruszanych treści teoretycznych zalecane są i praktykowane na zajęciach ćwiczeniowych - różnorodne zadania z poszczególnych tematów służące utrwaleniu poruszanych treści i sprawdzeniu nabytej wiedzy, jak również rozwijaniu umiejętności myślenia ekonomicznego.

Forma, warunki zaliczenia:

Po  semestralnym kursie wykładów z przedmiotu sprawdzana jest nabyta przez studentów wiedza na egzaminie, który ma formę pisemną. Przy ewentualnych dodatkowych terminach również - ustną.

Pomoce naukowe:

Treść zajęć wzbogacona jest slajdami, foliami, przeźroczami, planszami i schematami wykonanymi dla lepszego, bardziej usystematyzowanego zrozumienia treści.

Treść przedmiotu (program nauczania):

1. EKONOMIA JAKO DYSCYPLINA NAUKOWA

1. Geneza ekonomii jako nauki.

2. Definicje ekonomii - różne interpretacje, mikro -, makroekonomia

3. Zakres badania ekonomii.

4. Funkcje ekonomii

5. Różnica miedzy ekonomią pozytywną a normatywną

6. Syntetyczna charakterystyka podstawowych kierunków myśli ekonomicznej - rozwój poglądów na przedmiot badań ekonomii. Wiodące współczesne szkoły ekonomii.

7. Miejsce ekonomii wśród innych nauk ekonomicznych i społecznych. System nauk ekonomicznych. Nauki współpracujące z ekonomią.

8. Kategorie, prawa, teorie i modele ekonomiczne

- Charakter praw ekonomicznych.

2. PODSTAWOWE PROBLEMY EKONOMICZNE

1. Rzadkość zasobów ekonomicznych - definicja i charakterystyka zjawiska

2. Potrzeba jako motyw działania człowiek. Rodzaje potrzeb. Cechy potrzeb.

3. Dobra i zasoby wolne i gospodarcze.

4. Alokacja rzadkich zasobów.

5. Koszty i korzyści wynikające z rzadkości i alokacji

- Koszty alternatywne a koszty rzeczywiste.

- Granica możliwości produkcyjnych - pojęcie krzywej i analiza kształtu tej krzywej. Zastosowanie krzywej możliwości produkcyjnych.

6. Racjonalność - podstawą działania w świecie ograniczonych zasobów

7. Zasady racjonalnego gospodarowania. Celowość a racjonalność.

8. Rachunek ekonomiczny i jego cechy.

1. PODSTAWOWE KATEGORIE GOSPODARKI RYNKOWEJ

1. Rynek jako podstawowa kategoria gospodarki rynkowej - powstanie rynku, różne formy wymiany, klasyfikacje rynków, podstawowe formy rynku.

2. Pieniądz - pojęcie, ewolucja, istota

- Funkcje pieniądza

3. Cena - rodzaje (absolutna, relatywna), funkcje, mechanizmy powstawania cen

4. Towar - pojęcie, wartości towar

- Fetyszyzm towarowo-pieniężny.

5. Podaż - definicja, cenowe i poza cenowe czynniki warunkujące kształtowanie się podaży

6. Popyt - definicja, rodzaje, czynniki warunkujące kształtowanie się popytu

2. PRAWO POPYTU I PODAŻY - PODSTAWOWE PRAWA DZIAŁANIA RYNKU

1. Prawo popytu

• Definicja, interpretacja

• Analiza graficzna

2. Prawo podaży

- Definicja, interpretacja.

- Analiza graficzna

3. Cena równowagi rynkowej. Interpretacja opisowa i graficzna problemu.

4. Stan równowagi i nierównowagi na rynku

• Nadwyżka, niedobór.

• Zagadnienie cen minimalnych i maksymalnych.

5. Reakcje popytu i podaży na zmiany cen oraz dochodów

• Cenowa elastyczność podaży

• Cenowa elastyczność popytu

• Dochodowa elastyczność popytu

• Elastyczność krzyżowa

2. ANALIZA EKONOMICZNYCH ZACHOWAŃ KONSUMENTA NA RYNKU

1. Założenia teorii wyboru konsumenta

2. Podstawowe cele konsumenta. Charakterystyka preferencji.

3. Użyteczność jako miara zadowolenia konsumenta.

• Użyteczność całkowita i marginalna (analiza opisowa i graficzna)

4. Krzywa obojętności - definicja i analiza graficznej interpretacji

5. Podstawowe ograniczenia konsumenta.

6. Dochody konsumenta - klasyfikacja i źródła ich pozyskiwania.

7. Realizacja budżetu konsumenta (dochody, wydatki). Linia budżetowa

8. Optimum konsumenta - analiza opisowa i graficzna

9. Paradoksy w zachowaniu konsumenta - efekt demonstracji i naśladownictwa, paradoks Giffena, Veblena, efekt spekulacyjny.

2. PODSTAWOWE PODMIOTY W GOSPODARCE RYNKOWEJ

1. Pojęcie i rodzaje podmiotów gospodarczych

• Podmioty gospodarcze sfery produkcji

• Podmioty gospodarcze sfery wymiany

• Podmioty w sferze konsumpcji

2. Kryteria klasyfikacji przedsiębiorstw

• Ewolucja form organizacyjno-prawnych

• Spółki osobowe i kapitałowe

• Przedsiębiorstwa państwowe i komunalne, ich znaczenie i funkcje

• Rola banków w gospodarce rynkowej

• Giełdy: papierów wartościowych, towarowe, frachtowe.

3. Przedsiębiorstwo jako podmiot gospodarczy.

• Pojęcie i cele działania przedsiębiorstwa

• Funkcje przedsiębiorstw

• Obrót kapitału w przedsiębiorstwie. Szybkość obrotu.

4. Finansowanie działalności przedsiębiorstwa.

• Wewnętrzne i zewnętrzne źródła finansowania działalności przedsiębiorstwa,

• Fundusze własne i obce w przedsiębiorstwie

IX. PODSTAWY EKONOMICZNYCH ZACHOWAŃ PRODUCENTA

1. Ogólna charakterystyka teorii produkcji

• Funkcja produkcji

• Krzywa produktu całkowitego

• Krzywa produktu przeciętnego i marginalnego

2. Stałe i zmienne czynniki produkcji

3. Krótki i długi okres czasu

4. Prawo malejących przychodów produkcji w krótkim okresie - pojęcie, obliczenia, graficzna interpretacja.

5. Skala prowadzenia działalności

• Rosnące, stałe i malejące efekty skali

6. Lokalizacja prowadzenia działalności

7. Wybór techniki wytwarzania

- Wybór techniki wytwarzania. Izokwanta i izokoszta

8. Korzyści skali: wewnętrzne i zewnętrzne

• Technologiczne

• Marketingowe

• Finansowe

5. Niekorzyści wielkiej skali: wewnętrzne i zewnętrzne

• Geograficzne

• Menedżerskie

10. ANALIZA KOSZTÓW PRODUKCJI

1. Koszty produkcji jako podstawowy element rachunku ekonomicznego.

2. Klasyfikacja kosztów w różnych przekrojach

• Koszty w układzie rodzajowym

• Koszty wg miejsc ich powstawania

- Koszty alternatywne, domniemane i rzeczywiste

- Koszty indywidualne i społeczne (bezpośrednie i pośrednie)

- Koszty stałe i zmienne

- Koszty całkowite, przeciętne i marginalne

3. Rachunkowe i ekonomiczne ujęcie kosztów. Pojęcie zysku ekonomicznego i bilansowego

4. Pojęcie krótkiego i długiego okresu czasu w analizie kosztów

XI. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PODSTAWOWYCH MODELI STRUKTUR RYNKOWYCH

1. Cechy wyróżniające podstawowe modele rynku

2. Rola i funkcje konkurencji na rynku

3. Ewolucja teorii konkurencji w życiu gospodarczym jako wynik globalizacji gospodarki

4. Podstawowe pojęcia związane z konkurencją w gospodarce

• Konkurencja doskonała, niedoskonała

• Rodzaje konkurencji ze względu na wykorzystywane narzędzia (cenowa, nie cenowa)

• Cenobiorca, cenotwórca

• Rodzaje monopoli (naturalny, prawny, ekonomiczny)

12. KONKURENCJA DOSKONAŁA

1. Analiza rynku w warunkach konkurencji doskonałej. Założenia modelu

2. Efektywność przedsiębiorstwa wolno-konkurencyjnego

3. Popyt rynkowy i podaż przedsiębiorstwa wolno-konkurencyjnego

• W krótkim okresie czasu

• W długim okresie

4. Zysk i strata - analiza punktów zwrotnych dla przedsiębiorstwa wolno-konkurencyjnego

5. Równowaga przedsiębiorstwa.

6. Równowaga gałęzi.

7. Efektywność przedsiębiorstwa wolno-konkurencyjnego

XIII. ANALIZA RYNKU W WARUNKACH PEŁNEGO MONOPOLU

1. Założenia modelu - omówienie

2. Wielkość produkcji i cena monopolowa maksymalizująca zysk

3. Monopol dyskryminujący

4. Ingerencja rządu na rynku monopolu pełnego - przyczyny, skutki

14. MODEL KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ

1. Założenia modelu - omówienie

2. Cena i zysk w konkurencji monopolistycznej

3. Konkurencja niecenowa - analiza przypadków (reklama, jakość)

4. Efektywność przedsiębiorstwa monopolistycznego

5. Równowaga krótko- i długo-okresowa

2. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA OLIGOPOLU

1. Założenia modelu i cechy charakterystyczne oligopolu - ogólne omówienie

2. Duopol jako najprostsza struktura oligopolistyczna

2. NIEPEWNOŚĆ I RYZYKO W ŻYCIU GOSPODARCZYM

1. Interpretacja kategorii niepewności jako bariery racjonalnych zachowań

2. Ryzyko jako atrybut zachowań przedsiębiorczych i innowacyjnych. Indywidualne postawy wobec ryzyka

3. Ubezpieczenie a ryzyko

4. Gotowość do podejmowania ryzyka przez podmioty gospodarcze. Ryzyko z wyboru i ryzyko z konieczności.

5. Minimalizacja ujemnych skutków . Podstawowe metody wyrównywania ryzyka.

XVII. RYNEK CZYNNIKÓW PRODUKCJI

1. Charakterystyka rynku czynników produkcji

2. Rynek pracy i jego specyfika

• Popyt na pracę i podaż pracy

• Problem kwalifikacji na rynku pracy

• Dyskryminacja na rynku pracy

• Rola związków zawodowych na rynku pracy

• Płaca - zależności w różnych warunkach rynkowych

3. Rynek ziemi

• Renta jako specyficzna forma wynagrodzenia

• Rodzaje renty (absolutna, gruntowa, różniczkowa I i II, budowlana).

4. Bank jako podmiot w gospodarce rynkowej

• Współczesny system bankowy

• Bank Centralny i jego funkcje

• Cele i zadania banków komercyjnych

• Możliwości zasilania podmiotów gospodarczych przez banki

• Specyfika polskiego systemu bankowego.

Literatura podstawowa:

D.Begg, S.Fischer, R.Dornbusch: Mikroekonomia. PWE Warszawa 1998

Z. Dach: Mikroekonomia. AE Kraków 1995

B. Klimczak: Mikroekonomia. AE. Wrocław 1995

J. Meisner: Ekonomia I. Zagadnienia ogólne i mikroekonomiczne. ŚWSZ. Katowice 1998

R. Milewski: Elementarne zagadnienia ekonomii. PWN Warszawa 1997

R. Milewski: Podstawy ekonomii. PWN Warszawa 1998

M. Nasiłowski: System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii. Wyd. Key Text Warszawa 1997

M. Rekowski: Wprowadzenie do mikroekonomii. AE Poznań 1995

Literatura nadobowiązkowa:

D. Kamerschen, R. McKenzie, C. Nardinelli: Ekonomia. Wyd. NSZZ Solidarność Gdańsk 1992

M. Nasiłowski: Transformacja systemowa w Polsce. Warszawa 1995

P. Samuelson, W. Nordhaus: Ekonomia. PWN Warszawa 1995

Kolor zielony oznacza pracę samodzielną bez egzekwowania na egzaminie

1

---