polityka regionalna - cwiczenia, Polityka regionalna


Polityka regionalna - analizuje regiony w Polsce, ich problemy, dba o ich rozwój, zmierza do wyrównania różnic między poszczególnymi regionami, stara się wyrównać różnice społeczno - gospodarcze, przeznacza fundusze dla regionów.

Eurostat - urząd statystyczny UE, analizuje na podstawie PKB, aby stwierdzić, które państwa rozwijają się lepiej a które gorzej.

UE wyznaczyła próg PKB - 1/m 75% - wtedy należy się pomoc tym państwom.

Eurostat zrobił badania (2004r.) i stwierdził, że Polska potrzebuje pomocy. Jednak biorąc pod uwagę dany region Polski, to można stwierdzić, że np. w woj. mazowieckim sytuacja polepszyła się, wzrosło PKB.

Obecnie Eurostat zrobił ponownie badania każdego województwa (regionu) w UE (271), policzył ich PKB. Wskazał 15 regionów najbardziej rozwiniętych. W Polsce najsłabiej wypadły regiony wschodnie naszego kraju.

Największe PKB - Anglia - Londyn 303, najniższe PKB - Rumunia 24.

UE planuje, wyznacza nowe cele na każdy rok co 7 lat; obecnie są to lata 2007-2013.

UE dzieli swoje fundusze wg potrzeb państw. Najwięcej dostają regiony najsłabiej rozwinięte, jednak muszą się wykazać, sprecyzować cele, do których będą dążyć, aby bardziej się rozwijać.

Polskę porównuje się do Irlandii, gdyż Irlandia była kiedyś w podobnej sytuacji jak Polska, też była krajem słabo rozwiniętym. Jednak Irlandia dobrze wykorzystała środki finansowe, fundusze, kładła nacisk na innowację, infrastrukturę, badania, szkolenia, technikę, technologię, edukację.

Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych.

Z Serbii wyodrębniło się Kosowo (nowe państewko wielkości woj. opolskiego). Przyczyny mają podłoże historyczne. Do Serbii napływała ludność albańska, natomiast ludności serbskiej ubywało. Różniła ich kultura, cele itp., więc postanowili stworzyć nowe państwo - Kosowo. Rosja i Hiszpania sceptycznie do tego podchodzą, gdyż mają podobne problemy.

NUTS

Na terytorium Polski jednostki NUTS wyglądają następująco:

Nomenklatura NUTS ma zastosowanie przy badaniach statystycznych. Stanowi podstawę rozwoju regionalnego rachunków ekonomicznych, kształtowanie polityk regionalnych.

NUTS 1,2,3 poziom regionalny

NUTS 4,5 poziom lokalny

Polska korzystała z programów przedakcesyjnych, które były planowane na lata 2000-2006:

Phare powstał w 1989r., skierowany dla Polski i Węgier, wspierał infrastrukturę, szkolnictwo, rolnictwo, wyrównywanie szans w rozwoju gospodarczym. Potem się rozszerzył, dołączyły inne państwa: Rumunia, Białoruś.

Sapard W celu ułatwienia wdrożenia dorobku prawnego Unii Europejskiej i przygotowania mieszkańców wsi i polskiego rolnictwa do wyzwań związanych z wejściem Polski do UE określono trzy podstawowe cele dla programu SAPARD:
• poprawa konkurencyjności polskiego rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, zarówno na rynku krajowym jak i rynku międzynarodowym;
• dostosowanie sektora rolno-spożywczego do wymagań Jednolitego Rynku Unii Europejskiej w zakresie wymagań sanitarnych, higienicznych oraz jakościowych;
• wsparcie wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej oraz tworzenie warunków do podejmowania pozarolniczej działalności gospodarczej na wsi.

Ispa infrastruktura transportowa i ochrona środowiska, podstawowym celem funduszu było wsparcie krajów kandydujących w zakresie społecznej i gospodarczej spójności poprzez współfinansowanie dużych projektów inwestycyjnych w sektorze środowiska i transportu. Wsparcie finansowe funduszu ISPA obejmowało w szczególności:

- w obszarze środowiska: wspieranie przedsięwzięć umożliwiających krajom beneficjentom dostosowanie się do wspólnotowego prawa ochrony środowiska oraz do celów Partnerstwa dla Członkostwa

- w obszarze transportu: wspieranie przedsięwzięć umożliwiających krajom beneficjentom dostosowanie się do celów Partnerstwa dla Członkostwa, poprzez stworzenie połączeń sieci krajowej z siecią transeuropejską oraz ujednolicenie warunków wykorzystania tych sieci.

Po przystąpieniu Polski do UE w 2004r. nadal korzystała ona z programów przedakcesyjnych do 2006r.

Głównym celem UE na lata 2007-2013 jest wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Określono priorytety:

- podniesienie atrakcyjności Europy i jej regionów

- udoskonalenia wiedzy i innowacyjności służące wzrostowi

- zwiększenie ilości i poprawa jakości miejsc pracy

Cele na lata 2007 - 2013

- konwergencja - wiąże się ze wspieraniem wzrostu i tworzenia nowych miejsc pracy w regionach najbiedniejszych (o PKB na głowę mieszkańca poniżej 75% średniej dla UE oraz w regionach tzw. efektu statystycznego). Na cel Konwergencja przeznaczono ponad 81% całości środków na politykę spójności. Polska objęta jest tym celem w całości, stąd otrzymała tak duży budżet na lata 2007-2013.

- konkurencyjność i zatrudnienie w regionach - wspiera zmiany strukturalne w regionach nie kwalifikujących się do celu Konwergencja oraz zmiany na rynku pracy. Środki przeznaczone na cel Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie wyniosą blisko 16% całości środków polityki spójności.

- europejska współpraca terytorialna - wspiera terytorialną konkurencyjność oraz promuje harmonijny i zrównoważony rozwój terytorium UE w ramach trzech komponentów: transgranicznego, transnarodowego oraz międzyregionalnego (jest to kontynuacja Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG).

Region transgraniczny - obejmuje więcej niż 1 państwo

Współpraca transgraniczna (przygraniczna) województwo lubuskie może czerpać pieniądze z 2 programów: Brandenburgia - Lubuskie, Lubuskie - Dolnośląskie - Saksonia. Programy te są realizowane we współpracy transgranicznej tylko z państwami UE. Ze wschodu Program Polski Wschodniej.

Współpraca transnarodowa ( międzynarodowa) region Morza Bałtyckiego - oprócz Polski w programie uczestniczą również Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy, Białoruś, Norwegia, Rosja (wybrane regiony); Europa Środkowa - oprócz Polski jeszcze Austria, Czechy, Niemcy (pewne regiony), Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy, Ukraina.

Współpraca międzyregionalna obejmuje całe terytorium UE.

Fundusze w latach 2007-2013:

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - fundusz utworzony w 1975r. Zgodnie z tym przepisem, celem funduszu jest „przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez niwelowanie różnic w poziomach rozwoju oraz zacofania regionów''. W zakresie swoich zadań fundusz wspomaga w szczególności środowisko produkcyjne i konkurencyjność przedsiębiorstw, badania naukowe i rozwój technologiczny, inwestycje infrastrukturalne, ochronę środowiska, rozwój turystyki i inwestycji kulturalnych, a także rozwój społeczeństwa informacyjnego oraz współpracę przygraniczną. Beneficjentami środków finansowych pochodzących z tego funduszu są przede wszystkim przedsiębiorcy, instytucje otoczenia biznesu, instytucje pozarządowe, administracja rządowa oraz samorządy terytorialne, instytucje i jednostki badawczo-rozwojowe. Wspiera wiele dziedzin: edukacja, drogi, środowisko, biblioteki; bezpośrednie wsparcie inwestycji, narzędzia pomocy technicznej. Otrzymuje duże środki pieniężne. Cele: konwergencja (75-85%), konkurencyjności i zatrudnienie w regionach (50-85%), Europejska Współpraca Terytorialna (75-85%).

Europejski Fundusz Społeczny - pomoc, podobnie jak w przypadku pozostałych funduszy, koncentruje się na najbiedniejszych regionach. Środki finansowe tego funduszu są przeznaczane w szczególności na pomoc dla bezrobotnych oraz pracowników zagrożonych bezrobociem i dla ludzi młodych wkraczających na rynek pracy,  na działania rozwijające potencjał kadrowy, integrację społeczną rynku pracy, która promuje wzrost poziomu zatrudnienia, a także równość szans mężczyzn i kobiet. Fundusz powinien w szczególności wspierać działania podejmowane w ramach realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz ogłaszanych corocznie Wytycznych w Sprawie Zatrudnienia.

Pomoc z Europejskiego Funduszu Społecznego jest realizowana poprzez:

- organizowanie szkoleń rozwijających umiejętności zawodowe

- dostosowywanie systemów kształcenia do potrzeb na rynku pracy

- kształcenie kadr

- wspieranie pośrednictwa pracy oraz organizacji zajmujących się doradztwem i informacją zawodową

- wspieranie programów mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy w tym zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach

- przeciwdziałanie dyskryminacji na rynku pracy, w tym wyrównywanie szans zawodowych kobiet i mężczyzn

- wspieranie ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym (np. bezdomnych i uzależnionych)

Cele: konwergencja, konkurencyjności i zatrudnienie w regionach

Fundusz Spójności - pomaga, wspiera kraje członkowskie )których dochód narodowy brutto (DNB) na 1 mieszkańca jest niższy niż 90% średniej unijnej) w zmniejszaniu opóźnienia w rozwoju gospodarczym i społecznym oraz w ustabilizowaniu gospodarki. Wspiera działania ramach celu konwergencja. Pomoc z funduszu skierowana jest do Bułgarii, Cypru, Estoni, Grecji, Polski. Współfinansowanie 85%.

Instrument Pomocy Przedakcesyjnej - od stycznia 2007r. IAP zastępuje całą serię programów i instrumentów finansowych UE dla państw kandydujących lub potencjalnych kandydatów do wstąpienia do UE: Phare, Phare CBC, ISPA.

Dziedziny:

- pomoc w okresie przejściowym i wzmocnienie instytucji

- pomoc w rozwoju społeczno - gospodarczym

- zasoby ludzkie

- współpraca transgraniczna

- rozwój obszarów wiejskich

Państwa korzystające z IAP są podzielone na 2 grupy:

- państwa kandydujące do wstąpienia do UE - Chorwacja, Turcja korzystają z funduszu w 5 dziedzinach

- potencjalne państwa kandydujące z Bałkanów Zachodnich, korzystają w 2 pierwszych ww dziedzinach.

Współpraca transgraniczna w Europie

Formy współpracy transgranicznej:

- związki bliźniacze - np. Gubin - Guben, Frankfurt n/O - Słubice, miasta te tworzyły jedną całość jednak w wyniku działań (wojna) zostały podzielone.

- gminy/miasta partnerskie - np. Cottbus, niekoniecznie muszą miastami granicznymi

- euroregiony - forma dobrowolnej współpracy regionów przygranicznych, członkami mogą zostać: j.s.t., organizacje i stowarzyszenia pozarządowe, przedsiębiorstwa, uczelnie, szkoły, osoby prywatne, inne podmioty.

Dziedziny: kultura, sport, oświata, gospodarka, turystyka, promocja, ochrona środowiska aby niwelować bariery między społecznościami.

Pierwszym euroregionem, jaki powstał w Europie był EUREGIO (Niemcy z Holandią), powstał w 1958r., powołanie tego euroregionu dało impuls do powołania kolejnych euroregionów. Fundacja EUREGIO wspiera rozwój gospodarczo-społeczny, kulturowy i ekologiczny.

Euroregiony na granicach Polski.

NYSA (Niemcy, Polska, Czechy) pierwszy w Polsce (w Europie środkowowschodniej), powstał w 1991r.; celem jest poprawa standardu życia mieszkańców, rozwój gospodarczy, poprawa stanu środowiska przyrodniczego "Czarnego trójkąta Europy" , budowa przejść granicznych oraz ochrona Gór Izerskich zagrożonych wyniszczającym działaniem kwaśnych deszczy.

Na zachodzie

Pomerania woj. zachodniopomorskie, Niemcy, Szwecja, Polska

Pro Europa Viadrina woj. lubuskie Niemcy, Polska

Sprewa - Nysa - Bóbr woj. dolnośląskie, lubuskie Niemcy, Polska

Na południu

Pradziad woj. opolskie Czechy, Polska

Karpacki woj. podkarpackie Słowacja, Ukraina, Węgry, Rumunia, Polska

Tatry woj. małopolskie Słowacja, Polska

Beskidy woj. śląskie, małopolskie Czechy, Słowacja, Polska

Na wschodzie

Niemen woj. warmińsko-mazurskie, podlaskie Litwa, Białoruś, Polska

Bug woj. lubelskie Ukraina, Białoruś, Polska

Puszcza Białowieska woj. podlaskie Białoruś, Polska

Członkostwo w jednym euroregionie nie wyklucza z drugiego. Każdy członek musi płacić składki.

W 2000r. powstał euroregion Dobrawa, jednak został on rozwiązany, gdyż Czechy nie wywiązywały się z obowiązków wobec Polski.

Obwód kalingradzki jest enklawą rosyjską (obszar danego kraju, który nie graniczy bezpośrednio z nim).

Bariery współpracy transgranicznej:

- językowe

- kulturowe

- formalno - administracyjne

- poziom rozwoju społeczno - gospodarczego

- deficyt środków budżetowych

- walutowe

- wizowe (Rosja, Ukraina, Białoruś)

- psychologiczne (zaszłości historyczne)

- polityczne

Finansowanie współpracy transgranicznej:

1995r. Tacis CBC (Rosja, Ukraina, Mołdawia)

2005r. Polska pisze do Interreg A, Białoruś pisze do Tacie CBC

2008r. Europejska Wspólnota Terytorialna

Europejski Instrument Polityki Sąsiedztwa, który wspiera kraje graniczące z UE, ale do niej nie należą lub też są w bliskim jej sąsiedztwie (górne kraje Afryki).

Etapy programowania polityki regionalnej 2007-2013.

3 dokumenty:

- Strategiczne Wytyczne Wspólnoty - wyznacza główne kierunki rozwoju UE, ile pieniędzy państwa dostają

- Narodowa Strategia Spójności - określa priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych; celem jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości.

- Programy Operacyjne - każdy z programów operacyjnych składa się z priorytetów i działań, które szczegółowo określają sposób osiągnięcia celów i strategii określonych w Narodowym Planie Rozwoju.

Programy operacyjne dla Polski 2007-2013:P

Infrastruktura i Środowisko - celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia (NSRO stanowi jeden z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Kapitał Ludzki - Przyjęcie Programu stanowi potwierdzenie głównych kierunków rozwoju i prowadzenia polityki prozatrudnieniowej rządu oraz umożliwia wykorzystanie środków EFS w Polsce w latach 2007-2013. Celem głównym Programu jest: wzrost zatrudnienia i spójności społecznej a do osiągnięcia tego celu przyczynia się realizacja sześciu celów strategicznych do których należą:

- Podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo

- Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego

- Poprawa zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw do zmian zachodzących w gospodarce

- Upowszechnienie edukacji społeczeństwa na każdym etapie kształcenia przy równoczesnym zwiększeniu jakości usług edukacyjnych i ich silniejszym powiązaniu z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy

- Zwiększenie potencjału administracji publicznej w zakresie opracowywania polityk i świadczenia usług wysokiej jakości oraz wzmocnienie mechanizmów partnerstwa

- Wzrost spójności terytorialnej.

Innowacyjna Gospodarka - ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Interwencja w ramach POIG będzie obejmowała zarówno bezpośrednie wsparcie dla przedsiębiorstw, instytucji otoczenia biznesu oraz jednostek naukowych świadczących przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, a także wsparcie systemowe zapewniające rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych przedsiębiorstw. W ramach PO IG wspierane będą działania z zakresu innowacyjności produktowej, procesowej, marketingowej i organizacyjnej, które w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniają się do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw. Głównym celem Programu jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa.

Rozwój Polski Wschodniej - celem głównym Programu jest: „przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”. W ramach PO RPW będą realizowane projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego pięciu województw Polski Wschodniej. Finansowane będą przede wszystkim inwestycje w zakresie infrastruktury wspierającej działalność naukową i badawczą oraz zakładające modernizację miejskich lub regionalnych systemów komunikacyjnych, a także realizowane będą przedsięwzięcia zwiększające atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną tego obszaru.

Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej - W latach 2007-2013 współpraca w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym będzie realizowana w ramach odrębnego  celu polityki spójności Unii Europejskiej -Cel Europejska Współpraca Terytorialna (EWT). Wyodrębnienie współpracy terytorialnej jako osobnego celu polityki spójności potwierdza duże znaczenie wspólnych przedsięwzięć podejmowanych przez partnerów unijnych. O rosnącym znaczeniu tego typu współpracy świadczy również zwiększenie wysokości środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Pomoc Techniczna - w ramach tego systemu realizacji  przewidziano komponenty pomocy technicznej we wszystkich programach operacyjnych zorientowane na wsparcie wdrażania poszczególnych programów. Celem nadrzędnym Programu jest zapewnienie sprawnego i efektywnego przebiegu realizacji NSRO. Zostanie on osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych, mających za zadanie możliwie skuteczną neutralizację słabych stron i zagrożeń, przy jednoczesnym jak najefektywniejszym wykorzystaniu mocnych stron oraz istniejących szans. Cele szczegółowe POPT 2007-2013: 

- Zapewnienie sprawnej realizacji NSRO oraz wsparcie przygotowania przyszłych interwencji funduszy strukturalnych

- Skuteczne rozpowszechnianie informacji i promocja NSRO oraz zapewnienie odpowiedniego przepływu i wymiany informacji pomiędzy uczestnikami procesu realizacji NSRO


Wyszukiwarka