społeczna kolokwium sciaga, PEDAGOGIKA UwB, pedagogika społeczna


Opieka - termin wieloznaczny, kiedyś kojarzona z ubóstwem, dzisiaj - bezradność, w zakresie niemożliwości usunięcia określonych trudności. Jest działalnością zindywidualizowaną, opiera się na diagnozie potrzeb. Zależność podopiecznego od opiekuna (op. bierze opow.) Znaczenie wąskie (świadczenia materialne i psych. w stosunku do os. niezdolnych do zaspokajania potrzeb, ma cechy ratownictwa, obejmuje ograniczoną liczbę os.) Znaczenie szerokie (pomoc, jaką udziela się społeczeństwu w celu zapobiegania nieprzystosowaniu, brakom zdrowotnym, materialnym)

Opieka międzyludzka - działalność opiekuna ukierunkowana na zaspokajanie potrzeb ponadpodmiotowych (ludzkich, których podop. nie są w stanie samodzielnie zaspokajać) podopiecznego w ramach stosunku opiekuńczego, przybierająca postać działania ciągłego, bezinteresownego, opartego na opow. op. za podop.

Pomoc - zasilanie podmiotu sytuacji trudnej niezbędne do przezwyciężania trudności, zapobiegania im, ułatwianiu syt. trudnych i uczynieniu z nich optymalnych. Obie strony muszą nadawać jej takie znaczenie.

Wsparcie społeczne - pomoc dostępna jednostce w syt. trudnych, stresowych, których bez wsparcia innych nie jest w stanie przezwyciężyć. Rodzaj interakcji społecznej podjętej przez strony w syt. problemowej.

Diagnoza w ped. społ. - opis wyników badania określonego wycinka rzeczywistości dokonany na podstawie zebranych i ocenionych danych z różnych źródeł. Obejmuje opis stanu i jego genezę, możliwości zmiany w kierunku pożądanym pedagogicznie.
Środowiskowa diagnoza decyzyjna - opis wyników badania środowiska, zawierający składniki istotne z punktu widzenia działania pedagogicznego.

Kompensacja społeczna - wyrównanie braków środowiskowych, utrudniających pomyślny bieg życia jednostki lub grupy.

Profilaktyka - dziedzina wiedzy i umiejętności praktycznych, służących zapobieganiu występowania tzw. dewiacyjnych i patologicznych zjawisk społecznych. Zespół interdyscyplinarnych działań spełniających dwa zad. czynnościowo-skutkowe (wzmacnianie czynn. chroniących i eliminowanie czynn. ryzyka i przeciwdziałanie im)

Siły społeczne - aktualnie ujawniające się albo ukryte wartości jednostek i grup społecznych, urządzeń i instyt. dające pedagogowi społ. oparcie w jego pracach, jeśli zostaną zaktywizowane i staną się czynn. przewodnimi w przebudowie i asymilowaniu wartości.

Pomoc społeczna o opieka międzyludzka.

- podmiot pomagający nie bierze opow. za podmiot wspomagany, w przypadku opieki wychowawca ponosi odp. podmiotowo-kompensacyjną za podopiecznego

- stos. między stronami w pomocy ma charakter symetryczny (partnerski), w opiece występuje zależność asymetryczna (podop. jest podmiotem podporz. op.)

- w pomocy może wyst. wzajemne wspomaganie się (przemienność ról pomagającego i wspomag.), w opiece nie

- w pomocy pokonywanie syt. nie trwa zbyt długo, podmiot po zasileniu jest w stanie poradzić sobie z trudnościami, w opiece charakter ciągły - trwa przez dłuższy czas.

Pomoc a wsparcie społeczne. (różnice natury: )

- emocjonalnej - działalność wspierająca często wiąże ludzi uczuciowo, działania pomocne są często potencjalnym źródłem konfliktów

- świadomościowo-intencjonalnej - d. wspierająca wynika z dobrej woli i jest warunkowana życzliwością, okazaniem zrozumienia, pomoc ma charakter racjonalny, logiczny, jest ukierunkowana na realizację konkretnych celów

- strukturalno-formalnej - d. w. nie jest strukturalizowana i objęta prawem, nie jest formalnie pracą, w przeciwieństwie do pomocy, która jest ujęta w ramy prawne

- użyteczności realizowanego celu - w. nastawione na wynik subiektywny, pomoc na obiektywny

Rodzaje wsparcia:

emocjonalne - dawanie komunikatów werbalnych i niewerbalnych „nie poddawaj się”, „jesteś przez nas kochany”

wartościujące - dawanie komunikatów typu: „jesteś dla nas kimś znaczącym”

instrumentalne - dostarczanie konkretnej pomocy, np. pożyczenie pieniędzy

informacyjne - udzielanie rad, informacji , które mogą pomóc w rozwiązaniu problemu

duchowe (psychiczno - rozwojowe) w sytuacji, kiedy jednostki pomimo prób i wysiłków oraz udzielanego wsparcia, nadal pozostają w sytuacjach dla nich trudnych, bez wyjścia. Najczęściej stan rezygnacji.

Rodzaje profilaktyki

Pierwszorzędowa - objęcie działaniem całej populacji dzieci i młodzieży oraz ich rodzin promocją dostosowaną do potrzeb dzieci i młodzieży oraz dorosłych pomocą psychologiczną i pedagogiczną w rozwiązywaniu problemów życiowych. Powinny być podejmowane bez względu na rodzaje zagrożeń.

Drugorzędowa - zdiagnozowanie grup dzieci i młodzieży oraz ich rodzin, które przeżywają poważne problemy oraz są w stanie podwyższonego ryzyka zaburzeń rozwoju i uzależnień. Zad.: korygowanie niewłaściwych zachowań dzieci i młodzieży, ukazywanie alternatywnych sposobów życia oraz tworzenie sprzyjającego środowiska wychowawczego. Działania podejmowane na tym etapie przechodzą w działania prewencyjne.

Trzeciorzędowa - organizowanie pomocy dla grup dzieci i młodzieży ujawniających zachowania dewiacyjne oraz ich rodzin funkcjonujących w sposób patologiczny, aby poprzez terapię zahamować negatywne procesy rozwojowe i umożliwić tym osobom powrót do społeczeństwa. Istotna:

- korekta zachowań dewiacyjnych;

- zapobieganie pogłębianiu się ich

- ochrona osób skazanych na kontakt

Działania przechodzą w interwencję.

Definicja szkoły

zgrupowanie uczniów wokół osoby nauczyciela z zamiarem realizacji wspólnie zaakceptowanych celów dydaktyczno - wychowawczych.

Jest środowiskiem społeczno-wychowawczym. Występuje w niej społeczność dwupokoleniowa.

Funkcje szkoły:

Kształcąca (dydaktyczna) [kształcąco - wychowująca] - realizująca proces dydaktyczny:

- optymalne wykorzystanie doświadczeń dzieci i młodzieży w działalności dydaktyczno - wychowawczej

- rozszerzanie różnorodnych form aktywności uczniów i ich samorządności w szkole i miejscu zamieszkania

- organizowanie współpracy szkoły z innymi instytucjami w celu realizacji programu nauczania i wychowania, np. z organizacjami pozarządowymi, samorządem lokalnym i Kościołem

- zmiana roli nauczyciela w toku realizacji zadań dydaktycznych

- ścisła integracja procesu kształcenia i wychowania

- uwzględnienie wymogu kształcenia ustawicznego

Wychowawcza

- internalizacja wartości uniwersalnych (sprawiedliwość, równość, wolność, solidarność, prawda) i indywidualnych (uczciwość, tolerancja, godność, życzliwość, samoograniczenie, autonomia, zaradność, opiekuńczość)

- respektuje zasadę wychowania we wspólnocie - ukierunkowanie pracy wychowawczej na uruchomienie, włączenie różnych grup uczniowskich o charakterze otwartym, głównie samorządne organizacje uczniowskie

- uwzględnia wielostronny rozwój aktywności uczniów

- pole działań wykracza poza teren szkoły - oddziaływania dotyczą także rodziców uczniów

Opiekuńczo - pomocowa [opiekuńczo - wychowawcza]

- stwarzanie korzystnych i optymalnych warunków do zaspokajania i rozwijania potrzeb dzieci i młodzieży, wspieranie ich rozwoju poprzez tworzenie także korzystnych warunków dla przebiegu procesu wychowania

- obejmuje ogół uczniów, nie tylko tych, którzy są pozbawieni dostatecznej opieki rodzicielskiej

- zapewnia poczucie bezpieczeństwa oraz stwarza warunki dobrego samopoczucia podczas nauki i odpoczynku

- zaspokajanie potrzeb biologicznych, psychicznych oraz społecznych

- wzbogacanie potrzeb przez rozwijanie zainteresowań i zamiłowań

- zapewnienie uczniom możliwości indywidualnego rozwoju, z uwzględnieniem posiadanych możliwości i umiejętności

- prowadzenie działalności korekcyjnej i wyrównawczej

- pomoc w wyborze określonego systemu wartości oraz w kreowaniu siebie i odnajdywaniu wśród rzeczywistych warunków życia własnej drogi do ideału pełnego człowieka

- wychowanie do czasu wolnego - organizowanie różnych form racjonalnego korzystania z czasu wolnego.

Integracyjna - [in. koordynacyjna] - działania animacyjno - koordynacyjne

- otwartość na własne środowisko i rozbudowanie więzi społecznych

- poparcie instytucji oraz osób środowiska, w którym działa

- utrzymywanie pomiędzy szkołą a środowiskiem współpracy i partnerstwa

- autonomia szkoły niezbędna do własnych prób i poszukiwania racjonalnych rozwiązań programowo - organizacyjnych

Fazy konfliktu

pierwsza - stwierdzamy, że „coś jest nie tak”. Faza przeczuć, drobnych napięć. Objawy złego samopoczucia mieszają się ze zwiastunami awantury np. złośliwe komentarze, zarzucanie drugiej stronie braku dobrej woli.

druga - wzajemnej wrogości, pojawia się coraz więcej wzajemnych zarzutów, negatywnych uwag i ocen. Wzrasta egocentryzm i stronniczość uczestników konfliktu w widzeniu sporu (każda ze stron dostrzega same złe cechy u drugiej osoby, a siebie idealizuje).

trzecia kulminacyjna - rozładowanie napięcia w awanturze, krótki czas trwania. Okazywanie wrogich sobie uczuć i emocji, Zazwyczaj nienawiść i żal prowadzą do agresji.

czwarta - wyciszenie. Gdy strony utrzymują ze sobą komunikację, są w stanie spokojnie rozważyć problemy i oddzielić emocje od faktów. Podejmowana jest spokojna dyskusja, szukanie rozwiązań.

piąta - porozumienie. Pozwala na skonfrontowanie stanowisk, rozpatrzenie wzajemnych interesów, co umożliwia dalsze współdziałanie i egzystencję.

Style zachowań w sytuacji konfliktu:

Rywalizacja - ja mam rację, ja mam słuszność. Dochodzenie do własnych celów, racji bez zwracania uwagi na innych, chęć podporządkowania sobie drugiej osoby. Sprzyjająca powstawaniu relacji typu wygrany - przegrany, często prowadzi do zerwania relacji. Cechuje się dużą asertywnością i małym poziomem altruizmem.

Unikanie - pozostawienie problemu samemu sobie, cechuje się brakiem zdecydowania. Sekrety, tajemnice, ukrywanie informacji. Istnieje ryzyko wycofania się drugiej strony. Mała asertywność i mały poziom altruizmu

Łagodzenie - „Nie ja, najpierw TY”, brak zdecydowania w bronieniu własnych interesów. Wiąże się z uległością, powolnością, myśleniem o drugiej stronie. Dobra w pracy z grupą. Mały poziom asertywności, zaś wysoki postawy altruistycznej.

Kompromis - Łączenie różnic. Częściowo chcesz dbać o swoje interesy, a trochę współpracować. Najlepsza postawa rozwiązywania konfliktów. Satysfakcja z rozwiązania jest połowiczna. Nie ma tu wygranych i przegranych. Możliwe są negocjacje i znajdowanie akceptowalnego rozwiązania. Średni poziom asertywności oraz średni poziom altruizmu.

Kooperacja (współpraca) - Wypracujemy to razem. Postawa zdecydowania. Dwie strony próbują zaspokoić swoje potrzeby, zrealizować cele i interesy. Wspólne nastawienie na rozwiązanie problemu, konflikt postrzegany jako problem, wyzwanie. Podejście wygrany - wygrany. Występuje tu wysoki poziom altruizmu i asertywności.

Konstruktywne rozwiązywanie konfliktów

Określenie problemu - uzgodnienie przez strony, na czym polega konflikt. Należy udzielić sobie wzajemnie informacji, jakie zachowania partnera przyczyniły się naszym zdaniem do konfliktu, sprecyzować dokładnie czego dotyczy konflikt.

Rozpoznawanie przyczyn - w celu uniknięcia podobnych konfliktów w przyszłości. Powiedzenie sobie, jakiego rodzaju zachowania drugiej strony są dla nich nie do przyjęcia i jakie wydarzenia ich zdaniem wywoływały konflikt.

Tworzenie rozwiązań - ustalenie, jakie cele są obustronnie pożądane i co można zrobić, aby te cele zrealizować. Istotne jest, aby stworzyć więcej niż jedno rozwiązanie.

Ocena i wybór rozwiązania - rozwiązania ocenia się pod względem skutków dla obu stron. Powinny uwzględniać interesy obu stron i sprzyjać ich dalszej współpracy.

Wprowadzenie w życie - zastosowanie w praktyce wybranego, najlepszego rozwiązania problemu.

Ocena praktycznej skuteczności wybranego rozwiązania - ocena wybranego rozwiązania po pewnym czasie.

Cechy grupy pierwotnej (Ch. H. Cooley)

- proste relacje

- bezpośrednie kontakty,

- mała liczebność,

- silna identyfikacja z grupą

- ubóstwo ról i hierarchii pozycji

- dobrowolna przynależność

- umożliwia rozwój

- więzi łączące członków

Grupa pierwotna - grupa społeczna, do której jednostka wchodzi w procesie socjalizacji pierwotnej. Grupy pierwotne są zazwyczaj grupami małymi, posiadają względna trwałość, charakter kontaktów jest niewyspecjalizowany. Przykładem takiej grupy jest rodzina, grupa rówieśnicza.

Grupa wtórna - typ grupy przeciwstawny wobec grupy pierwotnej. Względnie mała trwałość i wielość członków. Tworzone są dla osiągnięcia określonego celu. Formalny i rzeczowy typ więzi, komunikacja między członkami grupy ma charakter nieosobowy (np. partie polityczne, związki zawodowe). Często grupy wtórne rozwiązywane są po zrealizowaniu określonego celu, do którego zostały powołane.

Grupa rówieśnicza - organizm społeczny wyróżniony ze względu na typ więzi pomiędzy członkami (bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą). Najstarsza grupa pierwotna. Przynależność do niej jest dobrowolna, tworzona jest spontanicznie. W grupach rówieśniczych kształtują się subkultury.

Właściwości związków rówieśniczych

- o charakterze grupy pierwotnej

członkostwo spontaniczne

powszechna, wzajemna identyfikacja osobista oraz więzi osobowe

niewielkie rozmiary

poczucie przynależności i odrębności względem otoczenia

ustala swój świat wzorców i wartości o różnych implikacjach dla organizacji grupy i jej członków

istnieje ustalony system kontroli oraz doraźnie określane sankcje

cechuje się zmiennością i okazjonalnością celów oraz labilnością struktury i hierarchii wewnętrznej

przywództwo jest następstwem cech osobowych oraz aprobaty grupy

- o charakterze grupy celowej

członków rekrutuje się w sposób formalny

dominują więzi rzeczowe oraz stosunki organizacyjne

może być dużych rozmiarów

wewnętrzna, sformalizowana struktura w układzie hierarchicznym

istnieją własne cele i interesy, dominujące na sprawami indywidualnymi

istnienie formalnych wzorców zachowań, egzekwowanych za pomocą formalnych sankcji

występuje centralizacji decyzji, koordynacja działalności oraz uniformizm organizacyjny

wyalienowani przywódcy oraz wyspecjalizowane kierownictwo

Mechanizmy oddziaływania grupy rówieśniczej
Powstaje spontanicznie, bez namysłu i ingerencji starszych i swą żywiołowością zagarnia każde dziecko, tworząc naturalne mechanizmy regulujące ich wzajemne zachowania, wewnętrzną organizację i pełniąc doniosłe funkcje wychowawcze wobec jej uczestników. Dziecięca grupa rówieśnicza powstała samoczynnie bez ingerencji dorosłych i cechuje ją „prostota ustroju” wewnętrznego. Grupa ta nie posiadając swych tradycji, wzorców ani celów dąży głównie do zabawy, do wyładowywania swej energii. Zachowania tej grupy regulują obecne i zmienne nastawienia jej członków lub osobników, którzy potrafią narzucać tejże grupie swoje plany i projekty.
Grupę tą cechuje także ciągła zmienność form życia zbiorowego, zabawy oraz jej celów. Wynika to z krzyżowania się w życiu zmiennych i sprzecznych nastawień jej członków: przodownictwa, podporządkowania, rywalizacji i współdziałania. Ze spontanicznych i różnorodnych zachowań grupy dziecięcej wyodrębnia się konflikt nastawień i wzorów wyniesionych z domu rodzinnego lub innych środowisk a żywiołową potrzebę swawolnej zabawy. Z racji właściwości rozwojowych potrzeba zabawy i przygody z rówieśnikami góruje nad rygorami narzuconymi przez dom rodzinny lub dorosłe społeczeństwo dla zachowań indywidualnych i zbiorowych dzieci i młodzieży. Rodzi się tu pierwsza przyczyna konfliktu, który może mieć poważne skutki dla procesu socjalizacji młodego człowieka oraz dla ogólnego ładu społecznego.

Typy grup rówieśniczych ze względu na wiek

- zabawowe grupy dziecięce, bandy

- paczki młodzieżowe

- dewiacyjne grupy młodzieżowe (bandy przestępczy, gangi)

Sprawowanie władzy w grupie rówieśniczej, style kierowania grupą.

- przodownictwo (charakteryzuje on osoby, które z racji cech osobowych, charyzmy oraz właściwości opiekuńczych obdarzone są przez grupę niewymuszonym, spontanicznym zaufaniem, pozytywnym nastawieniem emocjonalnym i gotowością do współdziałania)
-
przywództwo ( jest ono zdobywane przy aprobacie członków grupy, może wynikać z kwalifikacji ogólno osobowych lub specjalnych właściwości np. zamożności, osiągnięcia sportowe)
-
panowanie (władza, zdobywana jest instrumentalnie, głównie siłą. Pozbawiona jest więzi emocjonalnych, zaufania i poczucia bliskości, głównie ma sens organizacyjny i zadaniowy)

3 typy przywódców:
przewodniczący (doświadczenie, wiedza, umiejętności w danej dziedzinie),
przywódca formalny (nie cieszą się takim autorytetem co przewodniczący, gdyż nie potrafią imponować, walczą o utrzymanie swej pozycji np. poprzez zabiegi dyplomatyczne),
prowodyrzy ( mają znaczny wpływ na innych dzięki swej aktywności w sytuacjach trudnych)

METODA INDYWIDUALNEGO PRZYPADKU
Trzy etapy metody indywidualnego przypadku:
1. diagnoza społeczna- czyli rozpoznawanie przyczyn i ich nasilenia. Narzędziem jest wywiad środowiskowy oparty na kwestionariuszu z pacjentem dopełniony obserwacją.
Czynności diagnostyczne to:
- zebranie informacji i diagnoza właściwa,
2. opracowanie planu postępowania skierowanego na korygowanie środowiska oraz na postępowanie wychowawcze,
3. prowadzenie przypadku drogami rewalidacji:
- metoda rzeczowo- środowiskowa, zależna głównie od polityki społecznej,
- metoda psychowychowawcza, zależna od pracowników socjalnych,
Procesy rewalidacyjne są kosztowne i długotrwałe, a ich rezultat może być pomyślny lub pośredni.
Podstawowe zasady tej metody:
- akceptowanie jednostki taką, jaka jest,
- wiara w tę jednostkę,
- przerzucanie mostu życzliwości,
- dążenie do nastawienia jednostki, aby sama chciała skorygować swoje życie oraz dobrze rozpoznać się we własnej osobowości.

Metoda indywidualnych przypadków jest sposobem badań , polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich , uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze , lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej przez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych (T. Pilch)
.
Metoda ta musi uwzględniać :
wgląd w cechy osobowościowe jednostki ;
rozpoznanie zasobów , zagrożeń i wpływów otoczenia społecznego na jednostkę ;
bezpośrednie oddziaływanie osoby na osobę ;
bezpośrednie oddziaływanie poprzez otoczenie społeczne .

Istotę metody indywidualnych przypadków stanowią :
studium przypadku, czyli jego społeczna diagnoza - zebranie wiedzy na temat jednostki i analiza jej sytuacji życiowej ;
prowadzenie , praca z przypadkiem, czyli to co wyznacza jej praktyczną , zadaniową treść .
Diagnoza społeczna została podniesiona do rangi najważniejszego zadania poprzedzającego bezpośrednio pracę z przypadkiem .

Prawidła pracy z jednostką :
jednostki ani rodziny nie można traktować wedle jakiejkolwiek reguły lub teorii , ale należy dokładnie przyjrzeć się jej sytuacji życiowej i precyzyjnie zbadać wszystkie okoliczności , które stały się powodem szukania pomocy społecznej (współcześnie realizowana zasada indywidualizacji) ;
nie można pomagać prędko , bez namysłu , częściowo , ale należy przeprowadzić rozpoznanie warunków życiowych jednostki , jej stosunku do otoczenia ;
pracownik socjalny (caseworker) oprócz zdolności wrodzonych musi posiadać także wiedzę nabytą doświadczeniami i specjalizacją .

METODA PRACY GRUPOWEJ
W metodzie tej oddziałuje się na jednostkę za pośrednictwem małej grupy.
Celem pracy grupowej jest uczynienie grupy zespołem wychowawczym.
Rodzaje grup:
- grupa rozwojowo- wychowawcza (np. na gruncie pracy kulturalno- oświatowej),
- grupa psychoterapeutyczna (organizowana dla osób nieprzystosowanych społecznie, w której słucha się zwierzeń, dyskutuje, prowokuje intelektualny akt krytyki i emocjonalnej decyzji poprawy). Przedmiotem zabiegów jest jednostka,
- grupa rewalidacyjna (dla osób wykolejonych lub zagrożonych tymczasowo), np. drużyny podwórkowe, grupy obozowe oraz rodziny problemowe. Trudną przeszkodą dla tychże grup są grupy szkodliwe społecznie- np. przestępcze. Należy wtedy stworzyć grupę konkurencyjną.

Zasady pracy grupowej
przyswojenie członkom grupy idei wzajemnej pomocy i uruchomienie w grupie tej pomocy ;
rozumienie i wykorzystywanie w pracy procesu grupowego , czyli dynamicznej sekwencji zdarzeń pojawiających się w życiu każdej grupy, a polegających na wspólnym rozwiązywaniu problemów , wyrażaniu stosunku emocjonalnego do i wobec innych , kształtowaniu wzorów stosunków interpersonalnych , wpływaniu na innych ;
dążenie do wzmocnienia zdolności uczestników do funkcjonowania samodzielnego i autonomicznego jako jednostki i jako grupy ;
nauczenie uczestników grupy wykorzystywania doświadczenia grupowego do funkcjonowania w różnych sytuacjach grupowych w życiu realnym .


ORGANIZOWANIE SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ (METODA ŚRODOWISKOWA) inaczej — środowiska naturalnego grupy ludzi, którą łączy bliskość zamieszkania.
Metoda organizowania społeczności jest najtańszą z metod pracy społeczno-wychowawczej.

Metoda środowiskowa, to inaczej mówiąc organizowanie społeczności lokalnej dla zadań socjalnych (społeczno-wychowawczych). Polega ona na ulepszaniu sytuacji społeczności lokalnej zjednoczonymi wysiłkami organizacji publicznych i społecznych, mobilizujących wszelkie siły społeczne do działań opartych na wspólnym planie, wypracowanym za pomocą odpowiednich badań kompleksowych.

Podstawową zasadą metody środowiskowej jest to, że poczynań nie prowadzi się dla społeczności, lecz przez społeczność i wspólnie z nią.

Po dokonaniu lustracji społecznej, przystąpić należy do planowania ulepszeń środowiska lokalnego.
Stabilizacja poczynań organizujących społeczności lokalne może mieć trojaką postać:
- objęcie kierownictwa poczynań przez odpowiednią grupę,
- objęcie kierownictwa poczynań przez samorząd osiedlowy,
- powołanie w tym celu specjalnej organizacji



Wyszukiwarka