1 Psychologia społeczna - to dziedzina nauki z pogranicza psychologii i socjologi badająca w jaki sposób obecność innych ludzi i ich działania wpływają na psychikę jednostki.

Cztery podejści teoretyczne psychologii społecznej

• społeczno kulturowe ( rodzaj powiązania człowieka z kulturą)

• ewolucyjne ( proces kształtowania się człowieka)

• społecznego uczenia się

• społeczno poznawcze

2 Psychologi zajmuje się:

• dynamiką grupy

• problematyką postaw

• socjalizacją

• zagadnieniami percepcji interpersonalnej (jak odbieramy siebie wzajemnie)

3 Konformizm - to podporządkowanie się normom, wartością i poglądom uznanym za obowiązujące w danej grupie społecznej na skutek nacisku osób tworzących grupę.

• aspekt pozytywny ( pozytywny nacisk społeczny)

• aspekt negatywny ( podporządkowanie się nieuzasadnionym normom)

4 Facylizacja - jest to tzw. ułatwienie społeczne

5 Teoria katharsis - zjawisko oczyszczenia

6 Zakłócenia komunikacyjne - Zakłócenie to wszystko co wchodzi w drogę wiadomości sprawnie przekazywanej odbiorcy przez nadawcę. Jest wiele rodzajów zakłóceń i nie są to tylko zakłócenia pochodzące ze środowiska.

• zakłócenia właściwe - środowisko

• timing - właściwość czasu w którym przekazujemy informację

• niewłaściwy kanał - np. telefon do osoby mającej problemy z językiem obcym

• zbyt dużo informacji - przeszkadza w wyłonieniu sensu z wypowiedzi

• zbyt dużo kanałów - efekt plotki

• różnice kulturowe

7 Kategorie zachowań będące przedmiotem badań psychologii społecznej

• jak ludzie spostrzegają i interpretują własne zachowania i zachowania innych ludzi.

• Jak presja ludzi wpływa na nasze zachowania, jak jednostka potrafi oddziaływać na masy, mniejsze grupy lub na inną jednostkę ( wpływ społeczny)

• jaki jest mechanizm i dynamika różnych relacji społecznych ( relacje społeczne)

8 Pojęcie grupy społecznej - to zbiorowość licząca trzy lub więcej osób, powiązanych ze sobą więzami i zależnościami o względnie trwałym charakterze.

9 Podział grupy

a) ze względu na stopień sformalizowania

• formalne ( organizacje uformowane nadrzędnie)

• nieformalne ( przez czynniki indywidualne)

b) ze względu na wielkość

• małe ( maksymalnie 2 do kilka osób)

• duże ( klasa, grupa społeczno-zawodowa)

10 Cele grupy

• addytywne - osiągnięcie celu zależy od wydatkowania wysiłku wszystkich członków grupy.

• dyspunktywne - osiągnięcie celu zależy od dojścia wspólnie celu

• kompensujące - zależy od wiedzy grupy

• koniunktywne - dojście do celu zależy od najsłabszego członka grupy

11 Style kierowania grupą

• autokratyczny

• demokratyczny

• liberalny

12 Schemat komunikacji

Nadawca

|

Kodowanie

|

Zachowanie

|

Dekodowanie

|

Odbiorca

Komunikacja - to wymiana informacji między jej uczestnikami. Nosnikami informacji mogą być: mowa, mimika, ton głosu, fale radiowe, sygnały elektryczne.

13 Warunki komunikacji

• informacja zostaje przekazana w języku zrozumiałym dla odbiorcy

• istnieje skuteczny nośnik informacji

• przekaz czysty, jasny, zrozumiały dla odbiorcy

• przekaz spotyka się z odbiorem

• informacja będzie przeznaczona dla danej osoby, odbiorcy

14 Utrudnienia komunikacyjne

• utrudnienia percepcyjne ( za pomocą zmysłów)

• wywiórczość uwagi ( brak umiejętności decentracji)

• stereotypy

• różnice kulturowe

• samopoczucie

15 Komunikacja równoległa - nie słuchają siebie nawzajem.

16 Bariery komunikacyjne -Bariery komunikacyjne to wszystko to, co zakłóca efektywne porozumienie pomiędzy nadawcą a odbiorcą komunikatu. Mogą wynikać zarówno z błędów popełnionych przez jedną jak i drugą stronę w komunikacji

• utrudnienia percepcyjne

• wybiórczość uwagi

• brak umiejętności decentracji ( przyjęcie perspektywy rozmówcy)

• różnice kulturowe

• stereotypy ( chętnie słuchamy osób o wysokim ststusie społecznym)

• samopoczucie

Wyróżniamy dwie grupy barier komunikacyjnych

a) oparte na charakterze fizycznym i psychologicznym:

• różnice kulturowe ( nieznajomość kultury, obyczajów, tradycji)

• brak umiejętności decentracji

• utrudnienia percepcyjne

• stereotypy

• wybiórczość uwagi

• samopoczucie

b) bariery wewnętrzne

• osądzanie

• decydowanie za innych

• uciekanie od cudzych problemów

• blokady językowe

17 Cztery kroki skutecznego słuchania

• aktywne słuchanie

• parafrazowanie

• precyzowanie przez zadawanie pytań

• informacja zwrotna

• słuchanie empatyczne

• słuchanie otwarte ( nie oceniamy rozmówcy)

• słuchanie świadome

18 Poziomy słuchania

• nieprzytomny wzrok

• automatyczna odpowiedź

• możemy powtórzyć kilka ostatnich słów

• możesz wytłumaczyć komuś coś, co słyszałeś od kogoś innego ( swoimi słowami)

• mogę nauczyć kogoś innego

19 Komunikacja niewerbalna ( mowa ciała, język ciała) zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechcach temperamentu itd.

20 Style komunikacji niewerbalnej

• tendencja afilatywna- kontakt wzrokowy, itd.

• tendencja dominatywna- wyprostowana postawa, pewność siebie, postawa zamknięta.

21 Funkcje komunikacji niewerbalnej

• komunikowanie postaw i emocji

• spomaganie komunikacji językowej

• zastępowanie mowy

22 Komunikaty niewerbalne - podział

• mimika ( wyraz twarzy)

• pantomimika ( gesty ciała) - emblematy, regulatory np. podanie ręki, ilustratory, adaptatory

• zachowania przestrzenne - proksymika

• czynniki paralingwistyczne

• powierzchowność ( ubrania, biżuteria)

• stany fizjologiczne

• budowa ciała

• oczy

23 Reakcje przestrzenne w komunikatach „SFERY CZŁOWIEKA”

• intymna (do pół metra)

• społeczna (do 3,5 metra)

• publiczna ( 7 metrów)

• osobista (ponad petr)

24 Błędy w dyskusji

25 Osobowość - to wewnętrzny system regulacji, pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowań w określonym środowisku w wymiarze czasowym. Jest to zespół względnie trwałych cech lub dyspozycji psychicznych jednostki, różniący ją od innych jednostek.

26 Teorie osobowości

• psychodynamiczne: teoria Froidowska, teorie neopsychoanalityczne

• teoria Kola

• teorie czynnikowe

• teorie uczenia się

• teorie humanistyczne

27 Podział temperamentu według Hipokratesa

• flegmatyk (leniwy, ociągający się)

• holeryk (pełen nienawiści, wybuchowy)

• melanholik (łagodne usposobienie)

• sangwinik (szybki w reakcjach)

28 Teoria osobowości Freuda (XIX w) - teoria ta powstałą na gruncie filozofii deterministycznej i pozytywistycznej.: id, ego, superego

• Id (ono) obejmujące całokształt nieświadomych, pierwotnych popędów, jest podstawowym źródłem energii i kieruje się zasadą przyjemności. Oznacza wszystko to, co dziedziczone, wrodzone, ustalone konstytucyjnie, przede wszystkim popędy wynikające z budowy ciała, znajdujące wyraz w psychice.

• Ego (ja, jaźń) obejmujące wyuczone w toku indywidualnego rozwoju zdolności do orientacji w otoczeniu i świadomej regulacji zachowania, kieruje się zasadą rzeczywistości. Ego reguluje postępowanie człowieka w taki sposób, aby poszczególne popędy zostały zaspokojone bez niebezpieczeństwa dla całego bytu ludzkiego. W tym celu musi ono kontrolować popędy, a zarazem poznawać świat: spostrzegać, zapamiętywać, sądzić, decydować.

• Superego (nadjaźń) ukształtowanie wskutek internalizacji wymagań społecznych, norm moralnych i wzorów kulturowych, ma charakter irracjonalny. Pojawia się około 3 roku życia. Składają się na nią uwewnętrznione zakazy i nakazy pochodzące od rodzicó i społeczeństwa.

Teoria osobowości Junga (XXw)

• ekstrawertyk

• introwertyk

Teoria osobowości Aldera

• dążenie do mocy

• główny bloker- poczucie niższości, uzależnienie

• czynniki społeczne

• dyskryminacja

• błędy wychowawcze

• nadmierna krytyka dziecka

29 Pięcioczynnikowy model osobowości

• neurotyczność ( skłonność do przeżywania emocji negatywnych)/ równowaga emocjonalna

• ekstrawersja / introwersja

• otwartość

• ugodowość / antagonizm

• sumienność / nieukierunkowanie

30 Ewolucja libido według Freuda

Libido - pojęcie związane ze strukturą osobowości.

a) okres pregenitalny ( 1 a 5 rokiem życia)

• faza oralna - chęć zaspokojenia głodu u dziecka, tworzy więź z matka. Rozwija: asertywność, sarkazm, zamiłowanie do krytyki

• faza analna - trening czystości-odpowiednie zachowanie. Cechy: okrucieństwo, skompstwo.

• Faza falliczna - zainteresowanie narządami płciowymi

b) latencja (między 6 a 12 rokiem życia) - w tym okresie następuje względna stabilizacja i uharmonizowanie popędów płciowych.

c) okres genitalny (między 13 a 15 rokiem życia)

31 Osiem stadiów psychicznych według Eriksona

a) sensoryczno-kinestetyczny (uzależnienie od opieki)

• rozwiązanie pozytywne: zaufanie otoczenia

• rozwiązanie negatywne: lęk, nieufność, strach

b) analno-urateralny (zależność od możliwości otoczenia)

• rozw. pozyt.: poczucie autonomii i autokontroli

• rozw. negat.: nieśmiałość, zwątpienie we własne możliwości

c) infantylno-genitalny (pobudzanie ruchowo intelektualne)

• rozw. pozyt.: samodzielność, przedsiębiorczość, duma

• rozw. negat.: poczucie wstydu, niezaradność, poczucie winy

d) latencja ( porządkuje własny świat- 6-11 lat)

• rozw. pozyt: tworzenie własnego świata

• rozw. negat.: poczucie niższości

e) dojrzewanie ( możliwość postrzegania świata)

• rozw. pozty.: poczucie tożsamości, autonomii

• rozw. negat.: rozszczepienie tożsamości

f) genitalny (potrzeba kontaktu z inną osobą)

• rozw. pozyt.: intymność

• rozw. negat.: izolacja

g) dojrzałość ( intencją dwie drogi)

• rozw. pozyt.: poczucie odpowiedzialności za rodzinę

• rozw. negat.: materializm

h) wiek starczy ( podsumowanie życia)

• rozw. pozyt.: zadowolenie z siebie

• rozw. negat.: niezadowolenie

32 Piramida potrzeb Maslowa

• fizjologiczne / p.niższego rzędu

• bezpieczeństwa / p.niższego rzędu

• przynależności i miłości / p.wyższego rzędu

• prestiżu i uznania / p.wyższego rzędu

• samorealizacji / p.wyższego rzędu

33 Potrzeby według Malinowskiego

• metabolizm

• reprodukcja

• odpowiednie warunki fizyczne

• bezpieczeństwo

• ruchliwość

• rozwój

• zdrowie

34 Struktura potrzeb według Obuchowskiego

• samozachowania

• fizjologiczne

• orientacyjne: poznawcza, kontakt emocjonalny, sens życia

• rozmnażania

• seksualne

35 Pojęcie motywacji - stan gotowości istity rozumnej do podjęcia określonego działania, to wzbudzony potrzebą zespól procesów psychicznych i fizjologicznych określający podłoże zachowań i ich zmian.

(jest procesem regulacyjnym, który steruje zachowaniem tak, aby doprowadziło ono do określonego efektu (celu), wzbudza energię do działania i ukierunkowuje ją na cel. Motywacja organizuje pojedyncze reakcje w zintegrowany wzorzec oraz podtrzymuje aktywność podmiotu dopóki nie zostaną zmienione warunki, które ją zapoczątkowały. Siła motywacji zależy od atrakcyjności celu oraz od przekonania o możliwości jego osiągnięcia. Warunkiem uruchomienia procesu motywacyjnego jest istnienie napięcia motywacyjnego oraz szczególnym uwrażliwieniem człowieka na bodźce mające zdolność redukowania tego napięcia.)

36 Rodzaje motywacji

• wewnętrzna - związana z własnymi potrzebami.

• Zewnętrzna - próba zaspokojenia potrzeb poprzez system kar i nagród.

37 Typy motywacji Maslow wyróźnis 2 typy motywacji:

• motywacja niedoboru - wynika z niedoboru trzech pierwszych kategorii potrzeb

• motywacja wzrostu - obecna na poziomie dwóch ostatnich potrzeb

38 Postawy społeczne / 39 (konform, antykonf,demorali,hipokryz,indyfer,kreatyzm,oportun,nonkonf,megaloman,mizantropizm)

• Antykonformizm - postawa społeczna, która nakazuje kwestionować ogołnie przyjęte reguły i wzory postępowania.(nie przyjmuje żadnych zasad)

• Demoralizacja - odrzucanie oraz negowanie przyjętych wartości, norm, zasad etyki, praw życia zbiorowego i indywidualnego. Łamanie przyjętych norm może prowadzić do przekroczenia zasad zapisanych w przepisach prawa

• Emigracja wewnętrzna - dobrowolne wycofanie się jednostki z udziału w życiu publicznym. Emigracja najczęściej w państwach totalitarnych i autorytarnych gdzie emigracja jest uniemożliwiona lub znacznie utrudniona.

• Hipokryzja - fałszywość, dwulicowość, obłuda. Zachowanie lub sposób myślenia i działania charakteryzujący się niespójnością stosowanych zasad moralnych.

• Indyferentyzm - postawa zobojętnienia wobec istotnych spraw społecznych, politycznych, moralnych, religijnych.

• Konformizm - zmiana zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi. Podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej.

• Uleganie - gdy istnieje wyraźny konflikt między przekonaniem jednostki a presją grupy, w wyniku którego jednostka podporządkowuje się grupie, to ulega. Uleganie pojawia się jedynie wtedy, gdy grupa nacisku jest fizycznie obecna.Gdy grupa znika, jednostka wraca do swoich uprzednich zachowań. Motywem takiego zachowania jest zwykle lęk przed odrzuceniem przez grupę lub lęk przed karą.

• Identyfikacja - gdy jednostce zależy, aby być podobnym do jakiejś grupy lub jakiejś osoby (jednostka identyfikuje się z tą grupą), to jej zachowania dopasowują się do wyobrażeń o tej jednostce.

• Introjekcja (intermalizacja) - polega na uznaniu pewnych norm i wartości za własne.(największa forma konformizmu)

• Konformizm normatywny - to rodzaj konformizmu, który motywowany jest lękiem przed odrzuceniem przez grupę lub pragnieniem bycia zaakceptowanym przez grupę.

• Kosmopolityzm - pogląd negujący wszelkie podziały kultirowo - polityczne. Zwolennicy kosmopolityzmu uważają za swoją ojczyznę nie jakiś kraj, ale cały świat. Dożą do politycznej i społecznej jedności świata, wolnego od podziałów i konfliktów.

• Kratyzm - termin wprowadzony przez Władysława Witwickiego - człowiek ambitny nie znosi „poczucia własnej niemocy” i szuka wyniesienia się ponad innych.

• Megalomania narodowa - twierdzenie o wyższości, niezwykłości danego narodu, a przez to jego szczególnej misji dziejowej i posłannictwa wobec innych narodów.

• Mizantropia - pojęcie ogólnie określające niechęć do gatunku ludzkiego. Nie jest to uczucie skierowane do poszczególnych jednostek, ale do ogółu populacji (z własną osobą włącznie)

• Mizogamia - chorobliwa niechęć do zawarcia związku małżeńskiego lub instytucji małżeństwa w ogóle

• Mizoginia - nienawiść alb silne uprzedzenie w stosunku do płci żeńskiej.

• Nonkonformizm - (przeciwieństwo konformizmu) postawa krytyczna wobec zasad, zachowań i norm społecznych, grupowych, przeciwstawiająca im własny system wartości.

• Oportunizm - osoba postępująca adekwatnie do zaistniałej sytuacji, warunków, mająca na celu odniesienie pewnych korzyści, osoba bez zasad, naginająca się do panujących okoliczności dla własnego zysku.

• Proaktywność - postawa, w której przyjmuje się, że to jednostka odpowiedzialna jest za swoje życie poprzez dokonywanie wyborów.

• Megalomania - skupienie na własnej doskonałości, samozadowoleniu oraz świadomości własnej wartości, znaczeniu i możliwości.

40 Pojęcie i rodzaje sytuacji społecznych.

Sytuacje społeczne ułatwiają nam niektóre działania a czasem narzucają pewne ograniczenia i tym samym stymulują wszelką naszą aktywność. Wg Stanisława Miki o sytuacji społecznej świadczy przede wszystkim obecność obok jednostki innych ludzi. Sytuacje określają znaczenie społeczne i role społeczne, jakie pełni każdy z nas (pewne wzorce zachowań, które są od nas oczekiwane w danych okolicznościach). W każdej sytuacji obowiązują jakieś normy i zasady (przestrzeganie ich gwarantuje akceptację grupy i ułatwia interakcje społeczne.

Rodzaje interakcji społecznych:

• O charakterze bezpośrednim, obejmujące:

• pojedyncze osoby

• grupy lub ich członków - szczególnie wyraziste są role społeczne oraz reguły narzucane przez daną grupę (stosowanie się do tych norm oznacza aprobatę grupy, jej wsparcie)

• większe zbiorowości ludzi, w których poszczególne jednostki są w mniejszym stopniu ze sobą związane i podporządkowane określonym regułom

• reprezentantów określonych grup społecznych, np. instytucji

• O charakterze pośrednim:

• inne osoby mogą być obecne poprzez konkretne wytwory swojej pracy

• obecność innych ludzi określona jest poprzez niematerialne wytwory kulturowe, takie jak język, idee, reguły.

41 Procesy psychiczne człowieka - to sekwencja zmian zachodzących w przebiegu aktywności motoryczno-intelektualnej człowieka, zmiany w psychice wyniku oddziaływania bodźców na zmysły i mózg, a determinujące poznawanie rzeczywistości i regulujące stosunek człowieka do otoczenia.

Procesy psychiczne - to ogól stanów świadomych i nieświadomych, które mają wpływ na powstanie myśli, przekonań, marzeń,pragnień, motywów również świadomych i nieświadomych. Są to te stany, które wywierają wpływ na zachowanie się człowieka.

Procesy psychiczne dzielimy na:

• poznawcze

• emocjonalno- pobudzeniowe

• wykonawcze

42 Myślenie - to aktywny proces poznawczy odzwierciedlający ogólne cechy i stosunki między różnymi elementami rzeczywistości, zmierzający do rozwiązania określonych problemów (zadań, zagadnień).

Procesy myślenia:

• azaliza

• synteza

• uogólnienieabstrahowanie

• porównywanie

• klasyfikowanie

• wnioskowanie

Myślenie (poznanie/rozumowanie) - złożony ciągły proces zachodzący w mózgu, polegający na skojarzeniach i wnioskowaniu, opierający elementami ludzkiej pamięci jak symbole, pojęcia, frazy lub obrazy i dźwięki.

43 Pamięć - jest jednym z zasadniczych procesów psychicznych, polegający na zapamiętywaniu, przechowywaniu i odtwarzaniu materiału (zmysłowego, wyobrażeniowego lub myślowego).

Pamięć jest to zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń czy informacji.

Trzy podstawowe procesy pamięciowe:

• zapamiętywanie - jest procesem gromadzenia wiedzy i umiejętności człowieka

• pamiętanie - w czasie pamiętania występują dwa istitne procesy: zapomnienie (jest procesem naturalnych, polega na zmniejszeniu się pod wpływem czasu materiału pamięciowego)/ zniekształcenie (polega na przypominaniu lub rozpoznawaniu)

• odtwarzanie - polega na przypominaniu lub rozpoznawaniu.

44 Spostrzeganie - złożony układ procesów prowadzący do ukształtowania się subiektywnego obrazu rzeczywistości, spostrzeżenia. Podstawą tych procesów są określone czynności tj. widzenie, słyszenie, smakowanie, wąchanie, odczuwanie dotyku i temperatury itp., które odpowiadają za konstruowanie spostrzeżeń.

45 Uczenie się - to jedno z podstawowych funkcji umysłu polegające na zdobywaniu wiedzy i w efekcie informacji, umiejętności, kompetencji i nawyków

46 Zjawisko wpływu społecznego - jest to jakakolwiek zmiana wywołana rzeczywistą, bądź wyobrażoną obecnością innych ludzi. Wpływ społeczny to oddziaływanie, w wyniku którego jednostka, grupa czy jakaś inna instytucja wywołuje zmiany w sferze poznawczej, emocjonalnej lub/i behawioralnej człowieka. Wpływ społeczny może być świadomym, intencjonalnym zabiegiem, może on być także działaniem nieświadomym dzieje się tak wtedy, gdy podmiot nie zdaje sobie sprawy z tego, że jego zachowanie wpływa na sposób myślenia, emocje czy zachowanie drugiego człowieka.? Ten wpływ może być zarówno pozytywny (np. oddziaływanie przeciw nałogom) jak i negatywny, kiedy to oddziaływujący chce i może odnieść konkretną korzyść kosztem zmanipulowanej jednostki.

47 Normatywny i informacyjny wpływ społeczny:

Informacyjny wpływ społeczny - to zjawisko psychiczne, występujące wówczas, gdy brak jasnych reguł, jakie zachowanie jest w danej chwili poprawne.
Taka reakcja zwykle następuje w nowych, zaskakujących albo kryzysowych sytuacjach, a więc wtedy, gdy reakcje nie są do końca zaplanowane. Zachowanie innych staje się wówczas ważnym źródłem informacji i jest wykorzystywane do wybierania właściwych kierunków działania.
Informacyjny wpływ społeczny kończy się zwykle akceptacją, gdy ludzie szczerze wierzą w to, co inni mówią i robią. Strach i lęk, niepewność, zakłopotanie, panika zwiększają wiarę w to, że inni mogą doradzić, jakie zachowanie jest stosowne.
Silne emocje mogą powodować zachowaniem na przykład inwestorów giełdowych, którzy nigdy nie mogą być pewni co do przyszłych ruchów cen, więc mogą być skłonni do działania pod wpływem impulsu od innych.

Normatywny wpływ społeczny - wpływ innych ludzi, który prowadzi nas do konformizmu, ponieważ chcemy być przez innych lubiani i akceptowani. Zachowujemy się konfomistycznie po to, aby być akceptowanym przez innych ludzi i być do nich podobnym, podporządkowujemy się, bo chcemy nadal być członkami grupy i zbierać korzyści, jakie wynikają z przynależności do nich.
Cechy NWS
presja normatywna zwykle prowadzi do publicznego konformizmu bez udziału prywatnej akceptacji, czyli ludzie naśladują grupę nawet wtedy gdy nie wierzą w to, co robią albo wiedzą, że postepują niewłaściwie
NWS może się pojawiać gdy nie chcemy narażać na dezaprobatę społeczną, nawet ze strony obcych ludzi, których nigdy nie zobaczymy.

48 Reguły wywierania wpływu:

- Reguła wzajemności
- Reguła kontrastu
- Reguła niedostępności
- Reguła społecznego dowodu słuszności
- Reguła lubienia i sympatii
- Reguła autorytetu
- Reguła zaangażowania i konsekwencji

50 Interakcje międzyludzkie posiadają charakter wzajemnie się komplementarny lub symetryczny.
a) Interakcje komplementarne - to te interakcje, w których zachowanie jednego z uczestników rozmowy wyzwalają odmienne zachowania w partnerze interakcji. W tej interakcji pierwszy z uczestników zachowuje pozycję dominującą, w czasie gdy drugi z uczestników podporządkowuje się pierwszemu .

b) Interakcje symetryczne - to takie interakcje, w których zachowanie pierwszego uczestnika biorącego udział w komunikacji, są odzwierciedleniem zachowań towarzysza interakcji.

51 Interakcja społeczna-wzajemne oddziaływanie na siebie jednostek społecznych, najczęściej przy użyciu języka i innych kodów kulturowych.
Ze względu na sytuację, sposób interpretacji, partnera interakcji i cel interakcji wyróżnić można:
- interakcję zogniskowaną-typów interakcji społecznej występujący wówczas, gdy osoby wchodzące w interakcję zakładają, że dzięki niej będą mogły zrealizować własne cele. Pojęcie to wprowadzone zostało przez Ervinga Goffmana. Interakcje tego typu zorientowane są na danym typie problemów i występują najczęściej wówczas, gdy obie strony interakcji występują w jasno określonych rolach społecznych. Tego typu interakcje najczęściej zachodzą między osobami znającymi się wcześniej lub oczekującymi dłuższej znajomości w wyniku realizacji wspólnych celów. Przykładami interakcji zogniskowanej mogą być: interakcja lekarza z pacjentem, gdzie interakcja odbywa się tylko wokół jednego zagadnienia, czyli choroby z jaką przybył pacjent w celu wyleczenia jej lub interakcja adwokata z jego klientem.
- interakcję niezogniskowaną-rodzaj komunikacji interpersonalnej, która istnieje tylko dzięki temu, że uczestnicy znajdują się obok siebie. Innymi słowy: dwie obce osoby lustrują swój ubiór, postawę, sposób bycia i jednocześnie modyfikują własne zachowanie, ponieważ są pod obserwacją. Pojęcie to wprowadzone zostało przez Ervinga Goffmana.
- interakcję symboliczną-proces wymiany znaczeń między jednostkami, któremu towarzyszy obustronna analiza znaczeń symboli. Dokonuje się ona w trakcie każdego aktu komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Proces ten polega na wzajemnym rozszyfrowywaniu i jednoczesnej interpretacji znaczenia symboli wykorzystywanych przez drugą stronę w trakcie komunikowania się. Symbole te mogą być zawarte w języku, intonacji, gestach a nawet ruchach i pozycji całego ciała człowieka.
- Interakcja transakcyjna-to proces wymiany nagród i kar pomiędzy jednostkami biorącymi udział w procesie komunikacji (wymiana "coś za coś"). Przykładem owej interakcji może być otrzymanie dyplomu za dobrą naukę.

52 Asertywność - w psychologii termin oznaczający posiadanie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych. Jest to umiejętność nabyta.

Asertywność to:

• umiejętność wyrażania opinii, krytyki, potrzeb, życzeń, poczucia winy,

• umiejętność odmawiania w sposób nieuległy i nieraniący innych,

• umiejętność przyjmowania krytyki, ocen i pochwał,

• autentyczność,

• elastyczność zachowania,

• świadomość siebie (wad, zalet, opinii),

• wrażliwość na innych ludzi,

• stanowczość.

Osoba asertywna ma jasno określony cel i potrafi kontrolować własne emocje, nie poddaje się zbyt łatwo manipulacjom i naciskom emocjonalnym innych osób

• Typy zachowań asertywnych:
  ·Asertywne - bezpośrednie porozumiewanie się, wyrażenie własnych myśli, lapidarne mówienie, nie naruszanie praw i godności osoby, z którą rozmawiamy 
  Przyczyny: Szacunek dla samego siebie i innych, kontrola własnego postępowania, wiara w siebie i innych, uczciwość. 
  Skutki: Sprzeczne odczucia otoczenia 
  ? szacunek ze strony jednych i brak sympatii ze strony drugich (tych, którzy oczekiwaliby od nas zachowania biernego). 
  ·Agresywne - strach, groźby, wrogość, traktowanie innych jak przeciwników, łamanie praw innych osób, osiągnięcie celu za wszelką ceną, nie bacząc na konsekwencje. 
  Przyczyny: Podenerwowanie, zestresowanie, brak wiary w siebie, chęć zwrócenia na siebie uwagi, złość 
  Skutki: Konflikty z otoczeniem, łamanie praw innych, strach lub lekceważenie ze strony otoczenie, zmniejszanie szans na osiągnięcie danego celu. 
  Manipulacja - oddziaływanie na psychikę innych, wzbudzanie poczucie winy np. 
  ?Powiedziałeś mi, że wyjedziemy o 11:30
  ? zamiast 
  ?Chciałbym wyjść o 11:30, tak jak się umówiliśmy. Czy damy radę
  
   
  Przyczyny: Poczucie wyższości, świadomość przewagi nad innymi, brak szacunku dla innych Brak sympatii ze strony otoczenia, konieczność podejmowania decyzji za innych, często niewłaściwa ocena rzeczywistej sytuacji.
  Skutki: Druga osoba czuje się poirytowana, wykorzystana, wydrwiona.
  ·Napastliwe- wszelkie możliwe środki, niedojrzałe zachowanie, obejmuje agresywność, zrzędzenie, manipulacje, granie na uczuciu niepokoju, poczuciu winy i wstydu, sprawianie groźnego wrażenia.
  Przyczyny: Rozwścieczenie, zepchniecie do defensywy
  Skutki: Złamanie praw drugiej osoby, często nie osiągniecie zamierzonego celu. Druga osoba będzie się czulą poniżona i znieważona.
  ·Bierne (uległe)- płyniecie z prądem, unikanie robienia szumu, podporządkowywanie się innym, organicznie własnych praw na rzecz praw innych
  Przyczyny: Brak wiary w siebie, ucieczka od podejmowania decyzji, obawa przed reakcją innych Niedowartościowanie, brak wiary w siebie, poczucie krzywdy, stresy.
  Skutki: Druga osoba będzie czuła się panem i władcą .
  ·Bierno-agresywne- pokazanie ci
  , wbijanie noża w plecy, rozsiewanie plotek lub milczenie, gdy należy coś powiedzieć.
  Przyczyny: Cel to zadanie bólu lub cierpienia psychicznego. Szykanowanie i krzywdzenie ze strony innych i potem chęć odegrania się i zemsty.
  Skutki: Druga osoba może początkowo czuć się zdezorientowana a potem zła.

54. Techniki asertywne-umożliwiają prawidłową komunikację międzyludzką i konstruktywne rozwiązywanie konfliktów. Wykorzystanie tych technik pomaga w codziennym życiu:
·powiedzieć "nie",
·wykorzystać swoje prawa,
·wyrazić i przyjąć słowa uznania,
·przyjąć krytykę,
·rozpocząć, prowadzić i zakończyć rozmowę,
·wyrazić swoje poglądy, uczucia i myśli
Technika popsutej płyty-Zasadą tej podstawowej techniki, jest wytrwałe przypominanie swoich próśb, czy oczekiwań, bez uczucia gniewu, zdenerwowania, w sposób spokojny i klarowny.
Niejednokrotnie odstępujemy od swoich żądań z poczuciem niesprawiedliwej przegranej, a to tylko dlatego, że ktoś nam powiedział "nie".
Technika kompromisu-należy tutaj przestrzegać ważnej zasady.
NASZ PARTNER MA TAKIE SAME ASERTYWNE PRAWA, JAK MY.
Prawdziwy kompromis polega na wspólnym znalezieniu rozwiązania, które nie narusza prawa żadnej ze stron. Wymaga to, aby strony konfliktu zrezygnowały z obrony własnego zdania, a przeniosły siły na słuchanie argumentów przeciwnika.
Technika otwartości-Otwartość-, to zdolność do swobodnego kontaktu z drugim człowiekiem.
Zależy ona w dużej mierze od umiejętności spontanicznego dzielenia się przeżyciami i wrażeniami.
W rozmowie nie mają one znaczenia merytorycznego, ale pomagają zainicjować i podtrzymywać więź.
Technika otwartych drzwi-stosujemy ją w sytuacjach, kiedy jesteśmy krytykowani.
Często spotykamy się z agresywną krytyką, która jest wyłącznie bezpodstawnym atakiem, mającym na celu poniżenie, bądź pozbawienie nas pewności siebie. Z drugiej strony umiejętność przyjęcia konstruktywnej krytyki prowadzi do umocnienia więzi z drugim człowiekiem i umożliwia nam rozwój.
Kiedy partner nas krytykuje i nie napotyka oporu z naszej strony przypomina to sytuację, jakby chciał wyważyć otwarte drzwi- siła jego argumentacji nie zaszkodzi nam, co najwyżej jemu samemu. Z naszej strony, spokojne wykorzystanie techniki pozwoli "odfiltrować" realne powody krytyki od manipulacji.

• Typologia grup społecznych- Grupy ekskluzywne: jest to typ grupy społecznej, do której przynależeć mogą jednostki spełniające odpowiednie kryteria przynależności. Na ogół grupy te cechują się większą solidarnością i spoistością niż te, do których może każdy wejść. Nie jest jednostce do niczego potrzebna, nie przynosi jej korzyści, nie zapewnia szczególnych kontaktów czy interakcji. Tylko nielicznym dane jest należenie do takiej grupy społecznej.
  Grupy inkluzywne: są to grupy społeczne, do których każdy może przystąpić, są powszechnie dostępne.
  Grupy pierwotne: są uniwersalne w każdym społeczeństwie i dla każdej jednostki. Grupy te są pierwsze w doświadczeniu jednostki, wywierają najsilniejszy wpływ socjalizujący, stanowią obszar szczególnie silnych identyfikacji, jednostki znajdują w takiej grupie wsparcie emocjonalne. W takiej grupie wczesne oddziaływania socjalizacyjne są najsilniejsze i najtrwalsze. Taką grupą pierwotną jest rodzina.
  Grupy wtórne: zachowują większą anonimowość, bardziej wyspecjalizowane, mocniej sformalizowane, interesowne, są bardziej liczebne, mniej spontaniczne, bardziej liczebne, dopuszczają głębokie różnice wartości i postaw ich członków.
  Grupy formalne: charakteryzują się one sformalizowanymi stosunkami między jednostkami; sztywna strukturą; zazwyczaj członkowie takiej grupy mają przypisane role, jakie pełnią w tej grupie; grupy takie organizowane są dla realizacji konkretnego celu i powstają zazwyczaj na bazie prawa publicznego.
  Grupy nieformalne: charakteryzują się płynną, elastyczną strukturą; przewaga więzi osobowych; brak tu jest formalnie wytyczonych zadań do zrealizowania; nieformalna kontrola społeczna; pojawiają się zazwyczaj jako kliki; grupy takie spajają więzi.
  Można rozróżnić grupy:
  Odniesienia: w socjologii określa się tym mianem nie tylko grupę społeczną, ale także członków danej grupy; ich cechy, wartości reprezentowane przez grupę czy wzory zachowań. Można wyróżnić dwa rodzaje grup odniesienia, tj. grupę odniesienia porównawczego i normatywnego. Gr. Odniesienia porównawczego pozwalają jednostce umiejscowić się w świecie społecznym, znaleźć odpowiednie miejsce w danej grupie czy też odnieść się do innych grup.
  Grupa odniesienia normatywnego jest podgrupą grupy odniesienia porównawczego. Jest to grupa, do której jednostka należy lub pragnie należeć, stanowi ona dla jednostki wzorzec do naśladowania, jednostka z tą grupą się utożsamia.
  Grupa zadaniowa: jest to grupa społeczna, która została powołana o zrealizowania konkretnego zadania. Grupy takie maja charakter krótkotrwały, bo trwają do zrealizowania danego zadania. Więzi w takiej grupie są zazwyczaj słabe, ze względu na to, że skoncentrowane są na wykonaniu danego celu.
  Grupa rówieśnicza: do grupy takiej wchodzą osoby w zbliżonym wieku; przynależność do niej jest dobrowolna; tworzona jest dobrowolnie.

56. Rodzaje grup społecznych:

- ze względu na wielkość:
. Małe - rodzina, grupa koleżeńska
. Duże - partie, stowarzyszenia, grupy zawodowe


- ze względu na członkostwo:
. grupy ekskluzywne zamknięte, stosujące liczne i rygorystyczne kryteria przyjęć nowych członków np. rodzaj wykonywanego zawodu, majątek, pochodzenie społeczne
. inkluzywne otwarte dla wszystkich

- ze względu na typ więzi:
? 1909r. Charles H. Cooley
- grupy pierwotne oparte na stosunkach pokrewieństwa, sąsiedztwa itp. (dominują emocje)
- grupy wtórne (pochodne, celowe) oparte na umowach, porozumieniach między ludźmi


- ze względu na stopień sformalizowania:
. grupy formalne mające prawie określoną strukturę, cel i normy, np. organizacje polityczne, stowarzyszenia. Stosunki społeczne wynikają tu z określonej hierarchii
. grupy nieformalne powstają samoistnie, oparte są zwykle na normach zwyczajowych, cechujących się więziami o charakterze osobistym i nieformalną strukturą wewnętrzną np. subkultury młodzieżowe

57. Zbiorowość - Zespół ludzi zamieszkujących na danym obszarze, wśród których wytworzyły się bardziej lub mniej trwałe więzi społeczne. Szczególnym rodzajem zbiorowości jest grupa społeczna. Społeczeństwo-jako wszelkie formy życia zbiorowego w ramach jednego narodu czy państwa, oparte na zasadzie odrębności, utrzymujące swój byt przez dłuższy okres. Szeroko również upowszechnione są poglądy, które upatrują istotę społeczeństwa w fakcie istnienia organizacji społecznej, w związku z czym społeczeństwo definiowane jest jako ogół instytucji i urządzeń Społecznością- nazywamy zbiorowość, w której więzi i stosunki społeczne, tworzą w miarę uporządkowany i kompletny układ

17:53:32

Społeczeństwo-jako wszelkie formy życia zbiorowego w ramach jednego narodu czy państwa, oparte na zasadzie odrębności, utrzymujące swój byt przez dłuższy okres. Szeroko również upowszechnione są poglądy, które upatrują istotę społeczeństwa w fakcie istnienia organizacji społecznej, w związku z czym społeczeństwo definiowane jest jako ogół instytucji i urządzeńSpołecznością- nazywamy zbiorowość, w której więzi i stosunki społeczne, tworzą w miarę uporządkowany i kompletny układ

---