PYTANIA EGZAMINACYJNE Z WYKŁADNI I STOSOWANIA PRAWA

	POSTACIE JĘZYKOWEJ REGUŁY WYKŁADNI ZE WZGLĘDU NA WYNIK (ZAKRES) Ze względu na zakres wykładnię można podzielić na: Wykładnie literalną (dosłowną) - występuje wtedy gdy z pośród różnych znaczeń uzyskanych za pomocą odmiennych wykładni wybierzemy te które zostały ustalone dzięki zastosowaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka. Wykładnię rozszerzającą - wykładnia ta (uwzględniając przede wszystkim rezultaty np.; interpretacji celowościowej) wychodzi poza zakres znaczenia ustalonego w wyniku przeprowadzenia wykładni literalnej. Wykładnię zwężającą - wykładnia ta (również na podstawie interpretacji np: celowościowej i systemowej) przyjmuje węższe rozumienie przepisu (np. węższy krąg desygnatów użytych w przepisie terminów), niż wynikałoby to z wykładni literalnej.
	SPOSOBY UZYSKANIA ZDOLNOŚCI PRAWNEJ PRZEZ OSOBY PRAWNE
	FUNKCLONALNE REGUŁY WYKŁADNI
	TYPY OSÓB PRAWNYCH Osoba prawna jest tworem organizacyjnym powstałym na podstawie Kodeksu cywilnego lub innych przepisów szczególnych i zwykle dysponującym pewnym majątkiem. Rozróżniamy 2 rodzaje stosunków prawnych: Zrzeszenia - dla których przesądzające jest zgrupowanie pewnej liczby osób fizycznych (korporacje, partie związki zawodowe, kongregacje) Zakłady - dla których istnienia przesądzające jest zgrupowanie pewnego majątku (przedsiębiorstwa, spółki)
	SYSTEMOWE REGUŁY WYKŁADNI
	STOSUNEK CYWILNO -PRAWNY Stosunki prawne są jednym z rodzajów stosunków społecznych, czyli takich relacji między przynajmniej dwiema osobami, w których zachowania jednej strony (działania lub zaniechania) wywołują reakcję innej strony (działanie lub zaniechanie)i podlegają kontroli norm społecznych (prawnych moralnych, obyczajowych, wewnątrzorganizacyjnych itp.) Cechami charakterystycznymi stosunków cywilnoprawnych jest to, że: Strony (podmioty) tych stosunków są równoprawne (równorzędne). Nawiązanie stosunków jest (z pewnymi wyjątkami) dobrowolne Przedmiot i treść stosunków są określane swobodnie przez strony (zasada swobody umów) Sankcjami jakie grożą w przypadku naruszenia uprawnień lub niewykonania obowiązków
	JĘZYKOWE REGUŁY WYKŁADNI
	AKT KONSTYTUTYWNY
	REGUŁY INTERPRAETACYJNE WYKŁADNI
	STOSUNEK ADMINISTRACYJNO-PRAWNY Stosunki prawne są jednym z rodzajów stosunków społecznych, czyli takich relacji między przynajmniej dwiema osobami, w których zachowania jednej strony (działania lub zaniechania) wywołują reakcję innej strony (działanie lub zaniechanie)i podlegają kontroli norm społecznych (prawnych moralnych, obyczajowych, wewnątrzorganizacyjnych itp.) Cechami charakterystycznymi stosunków prawnoadministracyjnych jest to, że: strony tych stosunków nie są równoprawne (równorzędne). Jedną strona jest władza (publiczna, państwowa, samorządowa) reprezentowana przez któryś z organów wojewodę, ministra, wójta). Strona ta wobec pozostałych (osób fizycznych, prawnych) przyjmuje pozycje władczą zawiązanie stosunku prawnego może nie być dobrowolne dla jednej strony, a nawet obu. Przedmiot i treść stosunku są z reguły określone mocą norm iuris cogentis, z zatem nie mogą być dobrowolnie ustalone przez strony Sankcjami, jakie grożą w przypadku niewykonania obowiązków (zakazów, nakazów) nałożonych na strony
	REGUŁY WYKŁADNI (EGZEGEZY) Reguły egzegezy to inaczej reguły opracowywania tekstów prawnych. Reguły interpretacyjne Strona 155 w zielonej ksi.
	POJĘCIE ROSZCZENIA Najczęściej przez „roszczenie” rozumie się bardzo złożoną sytuację prawną jakiegoś podmiotu, będącą funkcjonalnym połączeniem uprawnienia z roszczeniem procesowym. Podmiotowi B przysługuje roszczenie względem podmiotu A, jeżeli podmiot A jest zobowiązany do wykonania świadczenia „na rzecz” podmiotu B i gdy w przypadku niespełnienia tego świadczenia, aktualizuje się dla podmiotu B kompetencja do dokonania czynności konwencjonalnej polegającej na wniesieniu powództwa, przez co aktualizuje się obowiązek sądu należytego rozpatrzenia sprawy i wydania przewidzianego prawem orzeczenia. Rozróżniamy następujące typy roszczenia: roszczenie materialne jest to takie uprawnienie, w którym podmioty: uprawniony i zobowiązany do świadczenia są już określone indywidualnie. Jeżeli przy tym ten obowiązek świadczenia zobowiązanego na rzecz uprawnionego jest już zaktualizowany, mówimy o roszczeniu wymagalnym. Terminem „roszczenie” określa się czasem sytuację prawną podmiotu B, polegającą na tym, że przysługuje mu upoważnienie do tego, by przez odpowiednią czynność konwencjonalną zaktualizował obowiązek odpowiednich organów państwa wydania określonej decyzji dotyczącej spraw tego podmiotu. Przykładem tak rozumianego roszczenia jest roszczenie o zniesienie współwłasności. Tak rozumiane roszczenie, określane jako tzw. roszczenie procesowe jest szczególnym przypadkiem kompetencji.
	POJĘCIE PRAWA Prawo jest to zespół, całokształt norm postępowania ustanowionych i uznanych przez państwo, których przestrzegane jest sankcjonowanie
	WYKŁADNIA PRAWA A STANOWIENIE PRZEPISÓW
	PRZEPISY KOŃCOWE Jest to zbiorcza nazwa dla przepisów uchylających i wprowadzających. Przepisy uchylające (derogacyjne) określają które z dotychczas obowiązujących aktów normatywnych lub przepisów wchodzących w skład tych aktów zostają uchylone wraz z wejściem w życie nowego aktu normatywnego. Przepisy wprowadzające zawierają postanowienia co do terminu i trybu wejściaz w życie nowo ustanowionego aktu prawnego. Znajdują się na końcu aktu normatywnego, niekiedy w osobnym rozdziale
	KONCEPCJE POJMOWANIA PRAWA
	ETAP USTALANIA ZNACZENIA I ZAKRESU PRZEPISU W PROCESIE WYKŁANI
	POJĘCIE OBOWIĄZKU Obowiązek polega na tym, że norma prawna ustanawia dla danego rodzajów adresatów i w danych warunkach (określonych w hipotezie) nakaz lub zakaz określonego zachowania. W języku prawnym obowiązki są formułowane przy użyciu trybu oznajmującego np.: prezydent podpisuje, dłużnik płaci, Sejm uchwala ... Od obowiązku prawnego należy odróżnić poczucie obowiązku moralnego lub obyczajowego, które jest główną kategorią psychologiczną.
	POZYWISTYCZNA KONCEPCJA PRAWA
	ETAP REKONSTRUKCYJNY NORMY W WYKŁADNI PRAWA
	ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH Czynności prawne tzw. Czynności wymagające oświadczenia woli zmierzające do wywołania określonych skutków prawnych. Każda czynność prawna jest zatem czynnością konwencjonalną, ale nie każda czynność konwencjonalna jest czynnością prawną. Osobą fizyczną jest każdy człowiek od chwili urodzenia do śmierci. Wg polskiego ustawodawstwa każda osoba fizyczna ma zdolność prawną tj możność uczestnictwa jako podmiot w stosunkach prawnych. Inaczej możność prawna to możność nabywania uprawnień i obowiązków względem innych osób. Składanie oświadczeń woli wymaga dojrzałości emocjonalnej i interektualnej, jest ono skuteczne po spełnieniu następujących warunków: osiągnięciu pełnoletności (w Polsce 18 lat) nieutracenia czynności do zdolności prawnych w następstwie złego stanu psychicznego.
	PRWONATURALNA KONCEPCJA PRAWA
	ZDOLNOŚĆ PRAWNA Patrz pyt.27
	INTERPRETACYJNE REGUŁY W WYKŁADNI PRAWA
	OSOBA PRAWNA Osoba prawna jest tworem organizacyjnym powstałym na podstawie Kodeksu cywilnego lub innych przepisów szczególnych i zwykle dysponującym pewnym majątkiem. Rozróżniamy 2 rodzaje stosunków prawnych: Zrzeszenia - dla których przesądzające jest zgrupowanie pewnej liczby osób fizycznych (korporacje, partie związki zawodowe, kongregacje) Zakłady - dla których istnienia przesądzające jest zgrupowanie pewnego majątku (przedsiębiorstwa, spółki): Osoby prawne powstają najczęściej w 3 różnych trybach: Tryb rejestrowy - koncesyjny - osoba prawna jest powoływana z inicjatywy założycieli - os. Fizycznych lub prawnych. Osobowość prawną uzyskuje w chwili wpisu do odpowiedniego rejestru na podstawie decyzji org. państwowego (Sądu rejestracyjnego). Np.: spółki kapitałowe prawa handlowego, fundacje, przedsiębiorstwa, Tryb ustawowy - erekcyjny - polega na tym, że w drodze ustawy tworzona jest pewna instytucja , a przepisy tej ustawy nadają jej jednocześnie osobowość prawną. W tym trybie powstają państwowe szkoły wyższe, agencje państwowe Tryb notyfikacyjny - warunkiem powstania osoby prawnej jest powiadomienie (notyfikacja) władz państwowych. Np.: partie. Istotnym elementem działalności osób prawnych jest to, że czynności prawne podejmują one za pośrednictwem swych upełnomocnionych organównp: zarządu stowarzyszenia, spółki, dyrektora przedsiębiorstwa, rektora uniwersytetu)
	POZAPRAWNE SYSTEMY NORMATYWNE Obok, a niekiedy zamiast prawa, działają normy: moralne obyczajowe statutowe zwyczajowe Normy moralne odnoszą się do tych „zewnętrznych” zachowań człowieka i do tych jego intencji i postaw, które poddawane są ocenie z punktu widzenia szeroko rozumianej idei dobra. Normy obyczajowe odwołują się przede wszystkim do pewnej konwencji społecznej i dotyczą zachowań ujmowanych w kategoriach „jest - nie jest przyjęte”, „wypada - nie wypada” czynić w danych okolicznościach, w danym środowisku itp.
	DEFINICJA WYKŁADNI PRAWA Termin wykładnia inaczej „interpretacja prawa” oznacza proces ustalenia właściwego znaczenia przepisów prawnych albo produkt czynności określonej poniżej: Przedmiotem wykładni (interpretacji) nie są normy, ale przepisy prawne. Wykładnia jest jedną z zasadniczych czynności wiążących się z wyprowadzeniem norm prawnych z przepisów. Zdaniem jednych wykładni dokonuje się tylko, o ile wymagają tego niejasności tekstu ale bowiem clara non suntinterpretando (nie dokonuje się wykładni tego co jasne) Potrzeba przeprowadzenia wykładni wynika z: Nieuniknionych naturalnych niejednoznaczności języka naturalnego i prawnego Błędów popełnionych przez ustawodawcą Zamierzonych i świadomie wprowadzonych przez ustawodawcę niejednoznaczności i nieostrości wypowiedzi normatywnych Ze starzenia się regulacji normatywnych Zdaniem drugich wykładnia prawa jest konieczna zawsze, nawet przy względnie jasnych przepisach
	OSOBA FIZYCZNA Osobą fizyczną jest każdy człowiek od chwili urodzenia do śmierci. Wg polskiego ustawodawstwa każda osoba fizyczna ma zdolność prawną tj możność uczestnictwa jako podmiot w stosunkach prawnych. Inaczej możność prawna to możność nabywania uprawnień i obowiązków względem innych osób.
	ZASADY WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO W okresie PRL-u zasady współżycia społecznego miały odgrywać rolę systemu norm słusznościowych, miarkujących rygoryzm norm pierwszego rodzaju. Na ogół przyjmowano, że z.w.s nie są normami prawnymi. W świetle poglądów polskiej doktryny prawniczej z.w..s miały charakter norm o uzasadnieniu aksjologicznym, a nie uzasadnieniu tetycznym. Miały odgrywać rolę przede wszystkim przez kształtowanie norm zakazujących pewnych działań, a w szczególności stosowania prawa w sposób z tymi zasadami niezgodny.
	DYREKTYWY TEORII WYKŁADNI PRAWA
	PRZEPISY INTERTEMPORALNE (PRZEJŚCIOWE) Występują z reguły w 2 postaciach Przepisy o charakterze kolizyjnym - regulują „nadmiar prawa” (nie zaś jego brak)i odnoszą się do stanu, gdy pewne sytuacje istotne prawnie (np. toczące się postępowanie przed organami sądowymi) powstały pod rządami wcześniej obowiązujących przepisów 9obecnie już uchylonych) i trwają (są kontynuowane) pod rządami nowych przepisów, które bezpośrednio zastąpiły przepisy dawne. Przepisy o charakterze ad hoc - ze względu na szczególne okoliczności faktyczne lub prawne przepisy te regulują jakiś stan rzeczy tymczasowo na niedługi, niekiedy z góry określony czas.
	PRAWO I NORMY SPOŁECZNE JAKO DONIOSŁE REGULATORY ZACHOWAŃ
	ADAPTACJA TEORII WYKŁADNI (AKTUALNEGO USTAWODAWCY)
	PODSTAWOWE POSTACIE STOSUNKU PRAWNEGO Zależnie od typu normy konstytuującej stosunek prawny wyróżnia się dwa typy tych stosunków: Stosunki zobowiązane Stosunki podległości kompetencyjnej O stosunku zobowiązaniowym mówimy jedynie wtedy, gdy jeden z podmiotów tego stosunku jest zobowiązany do świadczenia na rzecz drugiego (recypienta), a więc do takiego zachowania, które uważane jest za standardowo dla recypienta korzystne. Stosunek podległości kompetencji zawiązuje się ze względu na jakąś normę kompetencyjną, która wyznacza jej adresatowi obowiązek zrealizowania określonego zachowania, gdy podmiot uzyskujący kompetencje uczyni z niej użytek i dokona odpowiedniej czynności konwencjonalnej, do której został upoważniony. Cechą char. Stosunków tego typu jest fakt, że jeden z podmiotów (wyposażony w kompetencje) ma pozycję nadrzędną w stosunku do drugiego (podporządkowanego owej kompetencji).
	JEZYKI: NATURALNY, PRAWNY, PRAWNICZY, SZTUCZNY Język prawny - jest to odmiana narodowego (np. polskiego) języka naturalnego lecz ze względu na szczególne cechy zbliża się do języków sztucznych, tworzonych specjalnie dla potrzeb np. zawodowych. Charakteryzuje się on odmiennym nieco od języka naturalnego słownictwem (terminologia prawna). Znajomość języka prawnego wchodzi w zakres umiejętności zawodowych prawnika. Język prawniczy - jest to język w którym formułowane są wypowiedzi o prawie obowiązującym i innych zjawiskach prawnych. W języku tym opisywane są np. niektóre instytucje prawne, metody badań. Jest on zróżnicowany ze względu na różnorodność podmiotów.
	DYNAMICZNA TEORIA WYKŁADNI
	CZYN PRAWNY A CZYNNOŚĆ PRAWNA Zachowania są to wydarzenia zależne od ludzkiej woli. Dzielą się one na czyny i czynności konwencjonalne: Czynności prawne tzw. Czynności wymagające oświadczenia woli zmierzające do wywołania określonych skutków prawnych. Każda czynność prawna jest zatem czynnością konwencjonalną, ale nie każda czynność konwencjonalna jest czynnością prawną. Czyn zgodny z prawem (nakazanych - np. stawienie się do poboru wojskowego, dozwolonych - np. znalezienie skarbu)
	JĘZYKOWE RODZAJE WYPOWIEDZI
	STATYCZNA TEORIA WYKŁADNI Wraz z ustanowieniem przepisu ustawodawca nadaje mu określone znaczenie. Tak długo jak przepis formalnie obowiązuje, obowiązuje jego znaczenie. Nie powinno się tego znaczenia w sposób swobodny modyfikować. Należy ustalić autentyczne preferencje aksjologiczne, wiedzę, cele itp. ustawodawcy historycznego, m.in. w drodze badań archiwalnych i prawnohistorycznych. Interpretacja przepisów, w wyniku której odchodzi się od „statycznego” ich rozumienia, uważana jest za obejście prawa (działanie praeter legem) lub jego naruszenie (działanie contra legem).
	PRZEDMIOT STOSUNKU PRAWNEGO Przedmiotem stosunku prawnego może być określone zachowanie (np. naprawa samochodu zlecona warsztatowi usługowemu, sprawowanie opieki nad dzieckiem przez wynajętą opiekunkę). Może nim być przedmiot materialny np. samochód, dom, mieszkanie, prąd nabywany od zakładu energetycznego. Mogą to być również prawa np. osobiste, majątkowe. Na treść stosunku prawnego składają się uprawnienia i obowiązki jego podmiotów, nie zawsze są one rozłożone równomiernie np. sprzedaż samochodu nie kradzionego, domu w dobrym stanie
	NORMATYWNA WYPOWIEDŹ JĘZYKOWA Jest to eden z rodzajów wypowiedzi. Wypowiedzi normatywne nie opisują ani nie wartościują rzeczywistości, ale wskazują pewien wzór powinnego zachowania. Wypowiedzi normatywne sugerują, iż określony podmiot (adresat wypowiedzi) powinien zachować się w określony sposób. Wypowiedź normatywna wskazuje adresata wzoru zachowania a jednocześnie wyznacza powinność zachowania się wg określonego wzoru. Jej schemat logiczny można zapisać jako: „X powinien (może) Y”
	AKT STANOWIENIA PRAWA Stanowienie prawa jest aktem świadomym i celowym. Jest to sformalizowany, prospektywny i konstytutywny akt władzy publicznej. Akty stanowienia prawa mają char. prospektywny, co oznacza, że zwrócone są ku przyszłości; normują sytuację w stosunku do nieokreślonej z góry liczby stanów rzeczy wskazanych rodzajowo i wobec rodzajowo wskazanych adresatów. Konsekwencją tego jest również przyjęcie zasady, iż prawo nie może działać wstecz (lex retro non agit).
	OPISOWA TEORIA WYKŁADNI
	POJĘCIE NORMY POSTĘPOWANIA Wypowiedź, która określonym osobom w określonych okolicznościach wyznacza, nakazuje określone zachowanie się. Może je tylko sugerować, pozostawiając wybór postępowania adresatowi.. Norma jest to określony wzorzec, model. Wypowiedź normatywna czyli pewien zakaz, nakaz lub dozwolenie staje się normą gdyż towarzyszy jej specyficzny kontekst społeczny w postaci rzeczywistej woli jakiegoś podmiotu.
	NORMATYWNA TEORIA WYKŁADNI
	AKT STOSOWANIA PRAWA
	STRUKTURA NORMY POSTĘPOWANIA Wypowiedź, która określonym osobom w określonych okolicznościach wyznacza, nakazuje określone zachowanie się. Może je tylko sugerować, pozostawiając wybór postępowania adresatowi.. Norma jest to określony wzorzec, model. Ujęcie redakcyjne; Jeżeli jakaś osoba ma właściwości T i powstały okoliczności W (←hipoteza), to powinna czynić C (←dyspozycja) Niezbędnymi elementami każdej normy są: adresat okoliczności sankcje (karne, egzekucji, nieważności)
	ETAPY WYKŁADNI PRAWA
	CZYNNOŚCI KONWENCJONALNE ORGANÓW PAŃSTWA
	KONCEPCJA TRÓJCZŁONOWA NORMY Wypowiedź, która określonym osobom w określonych okolicznościach wyznacza, nakazuje określone zachowanie się. Może je tylko sugerować, pozostawiając wybór postępowania adresatowi.. Norma jest to określony wzorzec, model. Ujęcie redakcyjne; Jeżeli jakaś osoba ma właściwości T i powstały okoliczności W (←hipoteza), to powinna czynić C (←dyspozycja) Niezbędnymi elementami każdej normy są: adresat okoliczności sankcje (karne, egzekucji, nieważności)
	WYKŁADNIA AUTENTYCZNA
	CZYNNOŚĆ PRAWNA Czynności prawne tzw. czynności wymagające oświadczenia woli zmierzające do wywołania określonych skutków prawnych. Każda czynność prawna jest zatem czynnością konwencjonalną, ale nie każda czynność konwencjonalna jest czynnością prawną.
	KONCEPCJA NORM SPRZĘŻONYCH Na normy sprzężone składają się: Norma sankcjonowana - określa adresata i warunki w jakich jest mu coś nakazane, zakazane lub dozwolone czynić (hipoteza) oraz treść owego nakazu, zakazu dozwolenia (dyspozycja) - skierowana jest do adresatów pierwotnych np. żołnierzy, obywateli. Norma sankcjonująca - stanowi ona iż w przypadku naruszenia normy sankcjonowanej (tu występuje hipoteza) zostanie zastosowana dolegliwość, której rodzaj i stopień jest wyznaczony w treści tej normy.
	WYKŁADNIA DOKTRYNALNA Każdy może dokonywać prywatnie wykładni prawa na swój użytek. Nie ma jednak ona dla nikogo mocy wiążącej. Wykładnia doktrynalna jest w istocie wykładnią prywatną, tyle że przeprowadzaną przez pracowników. Jeśli oddziałuje niekiedy na decyzje organów stosujących prawo, to tylko siłą autorytetu intelektualnego osób jej dokonujących. Komentarze do aktów normatywnych (np.kodeksów) opublikowane niekiedy wraz z tymi aktami w nieoficjalnych wydawnictwach zawierają właśnie wykładnię doktrynalną.
	CZYNNOŚĆI KONWENCJONALNE
	JĘZYKOWY KSZTAŁT NORMY POSTĘPOWANIA
	WYKŁADNIA PRAKTYCZNA
	CZYNNOŚĆ PRAKTYCZNA
	ZASTOSOWANIE NORMY
	MOC WIĄŻĄCA WYKŁADNI
	ZDARZENIA PRAWNE
	HIPOTEZA NORMY PRAWNEJ
	DATA KOŃCOWA ZASIĘGU AKTU PRAWOTWÓRCZEGO
	POJĘCIE FAKTU PRAWNEGO
	DYSPOZYCJA
	DATA WEJŚCIA W ŻYCIE AKTU PRAWNEGO
	STOSUNEK PRAWNY
	SANKCJE NORMY PRAWNEJ
	ZASIĘG OBOWIĄZYWANIA PRAWA W CZASIE
	RODZAJE STOSUNKÓW SPOŁECZNYCH
	RODZAJE SANKCJI PRAWNYCH Najczęściej wyróżnia się trzy rodzaje sankcji prawnych: egzekucyjną nieważności (bezskuteczności) czynności konwencjonalnej karną POMARAŃCZ.STR58-59
	ZASIĘG OBOWIĄZYWANIA PRAWA
	STOSUNEK SPOŁECZNY
	RODZAJE NORM POSTĘPOWANIA Wypowiedź, która określonym osobom, w określonych okolicznościach wyznacza, nakazuje określone zachowanie się. Może ją tylko sugerować pozostawiając wybór postępowania adresatowi norm. Jeśli jakaś osoba T ma właściwości W to powinna czynić (nie czynić) C Norma jest to określony wzorzec, model.
	CELE WYKŁADNI
	TZW. „LUKI DECYZYJNE”
	NORMA INDYWIDUALNA
	RODZAJE REGÓŁ KOLIZYJNYCH I ZASADY ICH STOSOWANIA
	PRZEPISY WPROWADZAJĄCE
	NORMA GENERALNA Norma jest najmniejszym, stanowiącym sensowną całość elementem prawa. Jest regułą zachowania mającą 2 cechy: Generalna - skierowana do pewnej kategorii adresatów (tj. do tych których zakaz, nakaz, dozwolenie dotyczy) nie zaś do adresata indywidualnego wskazanego co do tożsamości. Adresatami mogą być: - studenci, żołnierze - osoby z danego obszaru: kto, ktokolwiek, każdy... - adresat noszący określone cechy np.: Prezydent, Premier Abstrakcyjna
	REGUŁY KOLIZYJNE Reguły kolizyjne pozwalają na usuwanie sprzeczności norm w systemie prawa pozytywnego. Reguły kolizyjne możemy podzielić na trzy rodzaje: Reguła kolizyjna porządku hierarchicznego - norma wyżej usytuowana w hierarchii norm (norma wyższego rzędu) uchyla normę niższego rzędu. Reguła kolizyjna porządku czasowego - norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą (pod warunkiem, że norma późniejsza nie jest normą niższego rzędu). Reguła porządku treściowego - norma szczególna uchyla normę ogólną (pod warunkiem, że nie jest normą niższego rzędu). Późniejsze wprowadzenie normy ogólnej nie oznacza uchylenia normy szczególnej.
	MOC OBOWIĄZYWANIA A MOC PRAWNA AKTÓW NORMATYWNYCH
	NORMA KONKRETNA
	SPOSOBY USUWANIA LUK W PRAWIE
	SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA
	NORMA ABSTRAKCYJNA Norma jest najmniejszym, stanowiącym sensowną całość elementem prawa. Jest regułą zachowania mającą 2 cechy: Generalna Abstrakcyjna - oznacza, że wzór zachowania określony jest przez wskazanie rodzajowych, a nie konkretnych cech tego zachowania. Chodzi zatem nie o wskazanie zachowania jednorazowego, które nie może być powtórzone, ale zachowania takiego, które zdarza się w nieokreślonej z góry liczbie przypadków. Np.: „każdy kto zabija człowieka...”, obejmuje nieograniczoną ilość najrozmaitszego rodzaju zabójstw popełnionych na różnych ofiarach w różnych sytuacjach przez różnego rodzaju sprawców.
	RODZAJE NIEZGODNOŚCI NORM PRAWNYCH
	ŹRÓDŁA PRAWA A ŹRÓDŁA POZNANIA PRAWA
	NORMA KOMPETENCYJNA
	LUKA TETYCZNA (KONSTRUKCYJNA) W PRAWIE
	WYKONANIE AKTU STOSOWANIA PRAWA
	CZYNNOŚĆ KONWENCJONALNA Czynności konwencjonalne są to takie zachowania, którym istniejące normy (prawne lub inne np. obyczajowe), nadają specyficzne znaczenie, inne niż to, które wynikałoby z psychofizycznego przebiegu tych czynności i ich faktycznych skutków.
	LUKA ASJOLOGICZNA W PRAWIE
	ORGANY STOSUJĄCE PRAWO
	UZASADNIENIE OBOWIŻAZYWANIA NORM
	LUKA POZORNA W PRAWIE
	USTALENIE TREŚCI OBOWIĄZUJĄCEJ NORMY PRAWNEJ (SUBSUMCJA)
	POJĘCIE NORMY PRAWNEJ Przyjmuje się, że norma prawna to reguła postępowania skonstruowana na podstawie przepisów prawa, albo inaczej, zbudowana z elementów znaczeniowych zawartych w przepisach prawa.
	LUKI W PRAWIE
	DOMNIEMANIA PRAWNE
	AKT NORMATYWNY (PRAWOTWÓRCZY)
	ŚRODKI DOWODOWE
	WNIOSKOWANIE OPARTENA KONSEKWENCJI OCEN USTAWODAWCY
	AKT INDYWIDUALNY
	PRAWDA; FORMALNA I MATERIALNA W DĄŻENIU DO WYKRYCIA PRAWA
	PRZEPIS PRAWNY Przepis prawny - jest to wypowiedź jaką zastajemy w tekście aktu normatywnego (ustawy, rozporządzenia itp.) Inaczej mówiąc jest to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną, zawarta w tekście aktu normatywnego wyodrębniona jako artykuł, paragraf, punkt itp.
	PRZEPIS PRAWNY A NORMA PRAWNA Przepis prawny - jest to wypowiedź jaką zastajemy w tekście aktu normatywnego (ustawy, rozporządzenia itp.) Inaczej mówiąc jest to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną, zawarta w tekście aktu normatywnego wyodrębniona jako artykuł, paragraf, punkt itp. Norma prawna - to reguła postępowania skonstruowana podstawie przepisów prawa.
	WNIOSKOWANIE OPARTE NA INSTRUMENTALNYM WYNIKANIU NORM
	PRAKTYCZNE POSŁUGIWANIE SIĘ PRZEPISAMI
	STRUKTURA NORMY A PRZEPIS PRAWNY Przepis prawny - jest to wypowiedź jaką zastajemy w tekście aktu normatywnego (ustawy, rozporządzenia itp.) Inaczej mówiąc jest to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną, zawarta w tekście aktu normatywnego wyodrębniona jako artykuł, paragraf, punkt itp. Norma postępowania - wypowiedź, która określonym osobom w określonych okolicznościach wyznacza, nakazuje określone zachowanie się. Może je tylko sugerować, pozostawiając wybór postępowania adresatowi.. Norma jest to określony wzorzec, model. Ujęcie redakcyjne; Jeżeli jakaś osoba ma właściwości T i powstały okoliczności W (←hipoteza), to powinna czynić C (←dyspozycja) Niezbędnymi elementami każdej normy są (Struktura normy): adresat okoliczności sankcje (karne, egzekucji, nieważności)
	TEORIE DOWODOWE W USTALANIU STANU FAKTYCZNEGO
	LOGICZNE WYNIKANIE NORM
	RODZAJE NORM PRAWNYCH
	USTALANIE STANU PRAWNEGO ZDARZENIA
	WYKŁADNIA PRAWA A WNIOSKOWANIE PRAWNICZE
	NORMY BEZWZGLĘDNIE WIĄŻĄCE Norma bezwzględnie wiążąca, czyli inaczej norma imperatywna (iuris cogentis) ustanawia drogą nakazu lub zakazu jeden rodzaj powinnego zachowania i nie dopuszcza zachowania odmiennego. Naruszenie tej powinności pociąga za sobą sankcje.
	USTALANIE STANY FAKTYCZNEGO ZDARZENIA
	RODZJE WNIOSKOWA Ń PRAWNICZYCH
	NORMY WZGLĘDNIE WIĄŻĄCE
	ETAPY STOSOWANIA PRAWA
	NIESPRZECZNOŚĆ SYSTEMU PRAWA
	NORMY SEMIIMPERTYWNE (JEDNOSTRONNIE BEZWZGLĘDNIE WIĄŻĄCE)
	TEKST AUTENTYCZNY AKTU NORMATYWNEGO Należycie ogłoszony w odpowiednim organie promulgacyjnym tekst aktu normatywnego uznaje się za jego test autentyczny. Tekst autentyczny jest tekstem, w razie sporów co do treści prawa, ostatecznie wiążącym. Tekstami autentycznymi są między innymi teksty wszystkich należycie opublikowanych poprawek do aktu normatywnego.
	ZUPEŁNOŚĆ SYSTEMU PRWA
	NORMY OGÓLNE
	CECHY SYSTEMU PRAWA
	PRZEPISY OGÓLNE Przepisy ogólne (leges generalis) regulują szeroki zakres spraw, obejmują szeroki katalog adresatów, ustanawiają ogólne (w dyspozycji) reguły zachowania.
	NORMY SZCZEGÓLNE
	AKT STOSOWANIA PRAWA
	RODZAJE PRZEPISÓW PRAWNYCH
	NORMY MATERIALNE A KOMPETENCYJNE
	PRZEPISY DEFINICYJNE
	VACATIO LEGIS Czas dzielący dwie daty: opublikowania i wejścia w życie aktu normatywnego określa się mianem vacatio legis (spoczynku prawa). Jest on wykorzystywany na zapoznanie się z nowym prawem i na przygotowanie się do jego przestrzegania i stosowania.
	OCENY CHARAKTERYZUJĄCE (ARENGA)
	KLAUZULE GENERALNE Czynią one prawo bardziej elastycznym, bardziej bliskim społecznemu poczuciu sprawiedliwości, moralności i obyczajności. Klauzule generalne oddziaływują na stosowanie konkretnych przepisów prawa, ale mogą mieć też znaczenie fundamentalne dla całych gałęzi prawa.
	STANOWIENIE A STOSOWANIE PRAWA
	WYPOWIEDZI KREUJĄCE
	STOSOWANIE A PRZESTRZEGANIA PRAWA
	PRZEPISY CZSZEGÓŁOWE
	PRZEPISY BLANKIETOWE
	STOSOWANIE PRAWA A TZW. DECYZJE ZWIĄZANE LUB SWOBODNE
	ZASADY OGÓLNE PRAWA
	PRZEPISY ODSYŁAJĄCE A BLANKIETOWE
	TEKST JEDNOLITY A UJEDNOLICONY AKTU NORMATYWNEGO
	PODMIOTY STOSUNKU PRAWNEGO
	PRZEPISY DEROGACYJNE (UCHYLAJĄCE) Przepisy te określają, które z dotychczas obowiązujących aktów normatywnych lub przepisów wchodzących w skład tych aktów zostają uchylone wraz z wejściem w życie nowego aktu normatywnego.
	RACJONALNY PRACODAWCA
	POJĘCIE UPRAWNIENIA

---