Strategie banków komercyjnych WYKŁAD 2 23.10.2011

Strategia silnej ekspansji

• wchodzenie na nowe rynki,

• inwestowanie,

• umacnianie przewagi konkurencyjnej możliwa do zrealizowania gdy następuje:

- przewaga mocnych stron,

- szansa powodzenia przy chłonnym rynku,

- braku silnej konkurencji.

Strategia pro klientowska banku:

możliwa do zastosowania gdy występuje orientacja do klienta,

odniesieniem jest klient przy uwzględnieniu:

- identyfikacji klienta,

- zastosowanych kryteriów segmentacji klienta,

- analizy potrzeb klientów w segmentach,

- potrzeb klientów a możliwość oferty bankowej,

- dostosowanie oferty banku do potrzeb klientów poprzez bazy danych.

Strategia promocji:

- bezpośredniej poprzez ??? ??? ??? plakaty w banku

- pośredniej - mailing, wysyłanie ofert do klientów

- sponsoringu - np. na imprezach

Strategia poprzez kanały dystrybucji:

- sprzedaż poprzez ??? ??? ??? i pośredników,

- sprzedaż przez automatyzacje dystrybucji, np. bankomaty, różnego rodzaju placówek,

- sprzedaż poprzez różnego rodzaju placówki organizacyjno - ??? ??? ???

Polityka cenowa na rynku kredytów zależna jest od:

- statusu kredytobiorcy,

- rodzaje zabezpieczeń,

- taryf prowizji i opłat,

- poziomu oprocentowania kredyty refinansowego udzielonego bankom przez Bank Centralny,

- wysokość obowiązkowych rezerw banku,

- wielkość lokat klientów, ich struktura, terminy wymagalności,

- zasoby własne banku.

Zasady ustalania cen w bankach komercyjnych zależne od:

• kosztów wytworzenia zaoferowanych produktów, decydują koszty (czynniki) wewnętrzne banku, najczęściej są to koszty + marża zysku.

• popyt na dany produkt - konieczne określenie popytu, struktury i przewidywanych zmian, w tym:

- stopnia zróżnicowania produktu,

- substytucyjności produktu,

- wysokości pomnożonych wydatków,

- wielkość/rozmiar współpracy,

- ekskluzywność usługi,

- wzrastający zakres korzyści oferowanych przez usługę,

- częstotliwość zakupów produktu i długość okresu współpracy z bankiem,

- ??? ??? ??? produktów

Inne czynniki wpływające na kształtowanie polityki cenowej:

- zgodność polityki cenowej z marketingiem - mix,

- konieczność ??? ??? ??? usług / podnoszenia jej jakości i związane z tym koszty informacyjno - ??? ??? ???

- wizerunek banku

DALSZA CZĘŚĆ WYKŁADU do uzupełnienia …

Strategie banków komercyjnych WYKŁAD 3 13.11.2011

Niektóre problemy oceny finansowego położenia banku:

Kondycja finansowa Banku staje się coraz ważniejsza dla kierownictwa Banku.

Jest ona badana i oceniana w 2 aspektach:

• bieżąca sytuacja finansowa,

• przyszła sytuacja finansowa,

to stanowi podstawę do oceny dotychczasowych zasad działania i ewentualną ich korektę niezbędną dla utrzymania i podtrzymania pozycji na rynku.

Podstawowy cel działalności Banku to wzrost jego wartości, gdy jest to spółka giełdowa, to także informacje uzyskuje się poprzez informacje o notowaniu na giełdzie.

Orientacja na zysk wymusza poddawanie się Banku:

1. kontroli kosztów,

2. oceny skali podejmowanego ryzyka w działalności operacyjnej.

Przedmiotem analizy mogą być:

1. zysk, jego wysokość i źródła,

2. płynność finansowa - rozumiana jako zdolność do natychmiastowego wywiązywania się z wymaganych płatności,

3. struktura kapitałowa pod kątem gwarancji zachowania ciągłości działania przez bank, a także jego wypłacalności.

Metody badania dla potrzeb analizy, to głównie metody porównań:

1. w czasie, pozwalają one na ustalanie stałych trendów zachodzących zmian w banku,

2. przestrzenne pozwalające na weryfikację ocen i porównanie wskaźników ze wskaźnikami innych banków,

3. z planem, polegających na określeniu faktycznych odchyleń z oczekiwanymi.

Jednym z syntetycznych wskaźników finansowych odzwierciedlających zdolność banku do generowania zysku i narażenia na ryzyko jest badanie rentowności kapitału własnego.

W analizie wyników, oceniając zysk analizuje się wpływ poszczególnych rodzajów ryzyka:

1. ryzyko kredytowe może spowodować:

• poniesienia strat z tytułu kredytów,

• deprecjacji papierów wartościowych,

• powstania należności nieściągalnych.

Czynniki wpływające na poziom ryzyka kredytowego to m.in.:

• stopień dywersyfikacji branżowej i geograficznej portfela,

• stopień dywersyfikacji rodzajowej kredytów,

• prawidłowości kontroli prawnych zabezpieczeń kredytów.

2. ryzyko stopy procentowej wynika z:

• niedopasowania aktywów i pasywów wrażliwych na zmianę stopy procentowej,

• a ocena niedopasowania na podstawie zestawienia terminów przeszacowania pozwala określić wrażliwość na istotne zmiany stóp procentowych i związaną z tym chwiejność przychodów.

3. ryzyko płynności polega na:

• określeniu zdolności banku do zaciągania krótkoterminowych zobowiązań celem finansowania krótkoterminowego zapotrzebowania na środki płynne.

4. ryzyko kapitałowe to:

1. niedostateczny poziom funduszy własnych banku,

2. zwiększone koszty źródeł finansowania,

3. niemożność finansowania działalności rozwojowej,

4. ograniczona zdolność pokrywania strat,

5. spadek rentowności,

6. upadłość banku.

Jakość zysków to ustalenie zdolności banku do dalszego wypracowania zysków na odpowiednim poziomie.

Badanie to można przeprowadzić w zakresie:

1. strumień przychodów - określając:

• poziom przychodów z działalności podstawowej,

• przychody ze źródeł starych,

• przychody jednorazowe.

2. struktury bilansu poprzez:

• określenie aktywów przychodowych,

• ustalenie struktury procentowej aktywów i pasywów,

• ustalenie struktury terminów zapadalności i wymagalności.

3. proporcji pomiędzy wielkością podejmowanego ryzyka a wysokością przychodów.

4. oceny porównawczej (w stosunku do innych banków) poziomu oprocentowania depozytów i kredytów.

5. ryzykowność stosowanych praktyk bankowych - np. liberalizacja w zakresie udzielania kredytów, które okażą się nieściągalne.

5 OBSZARÓW ANALIZY WPŁYWAJĄCYCH NA ZYSK BANKU:

• przychód netto z odsetek,

- to różnica pomiędzy przychodami z odsetek ogółem a kosztami odsetek ogółem.

Marża odsetkowa netto tj. przychód netto z odsetek

średnia wartość aktywów przychodowych

Zmiana wartości marży odsetkowej może być spowodowana:

1. obniżeniem przychodu z tytułu odsetek np. obniżenie jakości portfela kredytowego,

2. podwyższeniem kosztów odsetkowych np. wyższe stawki oprocentowania,

3. zmiana oprocentowania kredytów nie powiązana ze zmianą oprocentowania depozytów.

• przychód pozaodsetkowy,

- opłaty i prowizje

• koszty działania,

- koszty osobowe,

- koszty rzeczowe (eksploatacyjne),

- inne koszty pozaodsetkowe.

• tworzenie rezerw na należności,

• podatek dochodowy,

• dywidendy

OCENA KAPITAŁU I DEPOZYTÓW BANKU KOMERCYJNEGO:

I

KAPITAŁ to siła finansowa banku i potwierdzenie zaufania ze strony właścicieli.

Wysokość kapitału umożliwia odpowiednią skalę działania.

Rodzaje kapitału:

1. fundusze własne I kategorii - stałe fundusze banku:

- kapitał podstawowy,

- kapitał zapasowy,

- kapitał rezerwowy,

- niepodzielony zysk z lat ubiegłych.

2. fundusze uzupełniające II kategorii:

- fundusz ogólnego ryzyka bankowego,

- fundusz inwestycyjny,

- inne fundusze przeznaczone na finansowanie określonych celów,

- zobowiązania podporządkowane.

3. fundusze uzupełniające III kategorii:

• zobowiązania długoterminowe podlegające spłacie:

1. zatwierdzone przez Prezesa NBP,

2. okres wymagalności dłuższy niż 3 lata.

Adekwatność kapitału jest powiązana z podniesieniem przez bank niespodziewanych strat. Gdy dany bank jest w sytuacji trudnej lub kryzysowej może to być dowodem, że poziom kapitału jest niewłaściwy.

Podstawowe wyliczane ilościowe wskaźniki wzrostu to:

1. wskaźnik wzrostu aktywów - mierzy zmiany sumy bilansowej:

• wykazuje kwotę dodatkowego kapitału wskutek wzrostu sumy bilansowej,

• kwotę kapitału nadobowiązkowego powstałego w wyniku obniżenia się sumy bilansowej.

• wskaźnik wzrostu kredytów

• czy pochodzi ze zwiększenia kredytów,

• czy innych kategorii aktywów (mniej dochodowych lub pewnych)

• wskaźnik wzrostu depozytów - chodzi o ustalenie, czy zwiększanie kredytów nie jest uzależnione od depozytów niestabilnych - ryzykownych.

• wskaźnik wzrostu funduszy własnych netto - odpowiada na pytanie czy bank wypracowuje dostateczny zysk na finansowanie wzrostu, czy też musi pozyskiwać fundusze z zewnątrz.

• wskaźnik wzrostu zysku - to wzrost wyniki finansowego odpowiada na pytanie, czy dokonał się wzrost kapitału ze źródeł wewnętrznych.

Współczynniki bilansowe są sposobem na wyliczanie poprawy lub pogorszenia pozycji kapitałowej banku.

Czynniki jakościowe oceny adekwatności kapitału:

1. jakość zarządzania,

2. jakość polityki procedur operacyjnych - pochodna jakości zarządzania.

3. jakość aktywów:

• aktywa o wyższej jakości wymagają mniejszego wsparcia funduszami własnymi,

• poziom i jakość zobowiązań pozabilansowych.

4. jakość i trend wyniki finansowego, poziom zysku zatrzymanego.

5. poziom wypłaty dywidend.

6. jakość i charakter głównych właścicieli.

7. płynność - depozyty detaliczne czy hurtowe.

8. zdolność wykorzystania obecnych i przyszłych możliwości rynkowych.

9. plany podwyższenia lub utrzymania poziomu kapitału.

II

DEPOZYTY:

• podstawowe źródło finansowania banku,

• konieczność utrzymywania stabilnego poziomu depozytów.

1. a'vista,

2. terminowe.

1. depozyty od podmiotów finansowych,

2. depozytów podmiotów niefinansowych,

3. depozyty jednostek sektora budżetowego.

Czynniki jakościowe w ocenie depozytów:

• dynamika wzrostu depozytów,

• struktura depozytów:

1. rachunki ludności,

2. rachunki przedsiębiorstw i jednostek budżetowych,

3. lokaty międzybankowe.

Stabilność depozytów - zasady oceny:

1. depozyty o długich terminach wymagalności są bardziej stabilne niż depozyty krótkoterminowe.

2. depozyty ludności charakteryzują się większą stabilnością niż depozyt podmiotów gospodarczych, banków lub jednostek sektora budżetowego.

3. depozyty małe są bardziej stabilne niż depozyty duże.

4. rachunki terminowe są bardziej stabilne niż wkłady a'vista.

Czynniki ilościowe w ocenie depozytów:

1. poprzez analizę wskaźnikową,

1. dynamika wzrostu depozytów tj. zmiana stanu depozytów z jednego okresu na drugi.

2. stopień sfinansowania aktywów depozytami stałymi

wartość średnia depozytów stałych

wartość średnia aktywów netto

Im wyższy wskaźnik tym stabilniejsza baza depozytów.

3. stopień wzrostu aktywów finansowany wzrostem depozytów stałych

dynamika wzrostu depozytów stałych

dynamika wzrostu aktywów

Im wyższy wskaźnik, tym lepiej.

4. stopień (wielkość) kredytów sfinansowanych z depozytów stałych

pożyczki i kredyty

depozyty stałe

Wyższy wskaźnik to niższy poziom płynności.

Zarządzanie bankiem komercyjnym:

Co jest celem banku komercyjnego?

• handlowanie towarem, jakim jest pieniądz, aby działania te przynosiły zysk.

Zyski właścicieli (banku):

1. dywidenda - okresowe wynagrodzenie właścicieli kapitału za jego zainwestowanie,

2. przyrost kapitałów, sumy bilansowej, sieci placówek, majątku rzeczowego aby w przyszłości móc wypracowywać większy zysk.

3. wzrost notowań na giełdzie, jeżeli spółka giełdowa.

Zadania Zarządu Banku:

1. w okresie organizowania i rozruchu - poszerzone w związku z tworzeniem prawie wszystkiego od podstaw, stąd czasami nieosiągalnie zadowalających wyników.

2. w bankach zorganizowanych i osiągających dobre wyniki - tylko nadzór, ulepszanie stosowanych procedur i poprawianie wyniku (zysku).

O rozwoju banku decyduje:

• liczba klientów,

• rozległość terenu działania.

Struktura organizacyjna banku:

• dwuszczeblowa (Centrala - oddziały), a kiedy zbyt duża liczba oddziałów wprowadza się.

• szczebel pośredni zw. Rejonem, Regionem.

Strategie banków komercyjnych WYKŁAD 4 11.12.2011

ZARZĄDZANIE AKTYWAMI I PASYWAMI:

1. OGRANICZENIE RYZYKA PŁYNNOŚCI,

2. OGRANICZENIE RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ

Ad. 1

Planowanie i zarządzanie w Banku to oddziaływanie na poziom marży będący różnicą między odsetkami uzyskiwanymi, a odsetkami płaconymi przy zapewnieniu poziomu płynności.

A więc jest to zarządzanie aktywami i pasywami, które uwzględnia przewidziane i nieprzewidziane zmiany w przepływie środków finansowych.

A powodzenie Banku głównie zależy od zdolności / kierownictwa / zapewnienia właściwego poziomu płynności oraz zabezpieczenia zysków i funduszy własnych przed skutkami wahań stóp procentowych.

Aby ocenić strategię zarządzania płynnością oraz aktywami i pasywami należy:

1. poznać istotę Banku,

2. strukturę jego bazy klientów,

3. charakter jego aktywów i pasywów,

4. otoczenie gospodarcze,

5. konkurencję.

PŁYNNOŚĆ

Płynność polega na zdolności finansowania aktywów i terminowego wywiązywania się z zobowiązań w toku normalnej działalności Banku, które można przewidzieć bez konieczności poniesienia straty.

Utrzymywanie odpowiedniej płynności to posiadanie lub łatwy dostęp do dostatecznej ilości środków finansowych, aby sprostać obecnemu lub potencjalnemu zapotrzebowaniu na te środki ze strony deponentów lub kredytobiorców.

Znaczenie płynności:

1. odpowiedni poziom pozwala Bankowi wywiązywać się ze swoich zobowiązań na bieżąco, a to zapewnia dobre stosunki z wierzycielami i deponentami,

2. płynność zapewnia Bankowi elastyczność działania, m.in. w celu sprostania potrzebom kredytowym klientów. Rozwój Banku to zapotrzebowanie na środki finansowe.

3. płynność daje możliwość pokrywania strat w krótkim czasie.

Płynność to kompromis między wysokim poziomem płynności a wysokim poziomem zysku. Umiejętność zarządzania płynnością polega na utrzymywaniu płynności na poziomie dostatecznym, aby wypełnić zobowiązania, jednocześnie nie tak wysokiej, aby wpływało to negatywnie na wielkość zysku.

Sprawne zarządzanie płynnością polega na:

1. analizowaniu i zarządzaniu pozycjami płynności krótko-, średnio-, i długoterminowymi,

2. zarządzaniu i trafnym prognozowaniu spodziewanymi i potencjalnymi wpływami i wypływami środków pieniężnych, aby móc ustalić oddziaływanie tych przepływów na pozycję płynności w różnych przedziałach czasowych,

3. przeprowadzaniu analizy warunków rynkowych i wpływu tych warunków na pozycje płynności,

4. ustanowieniu limitów, celów i wytycznych, które odpowiadają poziomowi ryzyka obciążającego działalność Banku, jak również obecnym warunkom rynkowym,

5. umiejętności sporządzania planów awaryjnych na wypadek kryzysów płynności.

Zarządzanie płynnością i zaspakajanie zapotrzebowania na środki płynne odbywa się:

1. poprzez zarządzanie aktywami,

2. poprzez zarządzanie pasywami,

3. ich kombinację.

ZARZĄDZANIE AKTYWAMI to sposób zarządzania płynnością stosowany przez małe banki. Polega to na kształtowaniu struktury/zapadalności aktywów tak aby dopasować je do struktury/wymagalności pasywów, a także do potrzeb wynikających z cyklu działalności.

Zasób aktywów płynnych posiadanych przez Bank powinien być uzależniony od stabilności struktury depozytów oraz prawdopodobieństwa szybkiego wzrostu portfela kredytowego.

Jeśli depozyty składają się z wkładów małych i stabilnych, wymagany zapas środków płynnych będzie względnie niski.

W ramach planowania płynności kierownictwo Banku określa popyt na:

1. kredyt sezonowy,

2. nieoczekiwany,

3. planowany.

ZARZĄDZANIE PASYWAMI jest stosowane przez duże banki, mające dostęp do większej ilości źródeł finansowania. Decydują o tym m.in. czynności sezonowe, cykliczne lub inne, które mogą spowodować popyt na kredyty, przewyższające dostępne środki z depozytów i wkładów.

Metody ograniczania ryzyka płynności poprzez zarządzanie pasywami:

1. zmniejszenie niedopasowania pomiędzy terminami płatności aktywów i pasywów,

- wydłużanie terminów wymagalności pasywów,

2. zwiększanie depozytów stałych,

- zwiększanie poziomu depozytów stałych,

3. dywersyfikację źródeł finansowania,

- według rynków bądź według poszczególnych pożyczkodawców i deponentów,

4. kredytowanie właściwych relacji z kredytobiorcami,

- złagodzenie skutków negatywnych, poprzez zaspokojenie głównych kredytodawców banku.

Dla prawidłowego działania banku ma znaczenie odpowiednie zdefiniowanie w obszarze płynności:

1. pomiaru ryzyka,

2. limitowanie ryzyka,

3. zarządzanie ryzykiem,

4. kontrola ryzyka płynności.

Do sterowania ryzykiem płynności stosuje się następujące instrumenty:

1. zewnętrzne normy płynności,

2. wewnętrzne normy płynności,

3. operacje na rynku pieniężnym,

4. operatywne sterowanie płynnością,

5. kontrolę płynności,

6. plany awaryjne zarządzania płynnością /zachowania płynności/.

Awaryjny plan zachowania płynności

Awaryjne plany zachowania płynności obejmują działania, które należy podjąć w przypadku niedostatecznej skuteczności normalnych sposobów postępowania.

Potrzeba korzystania z planów awaryjnych jest najczęściej spowodowana nieprzewidzianym rozwojem wydarzeń. Treść tych zdarzeń powinna dotyczyć:

- możliwości dodatkowego zasilenia finansowego przez akcjonariuszy banku,

- możliwość uruchomienia źródeł zasilania z innych banków w przypadku odcięcia banku od rynków finansowych,

- warunków efektywnej sprzedaży aktywów lub szerzej przebudowy struktury bilansu,

- szansa refinansowania z banku centralnego,

- dodatkowych działań administracyjno - organizacyjnych w sytuacji kryzysu płynności,

- możliwości dostępu do rezerwowych systemów informatycznych w przypadku awarii technicznych.

W przypadku wystąpienia dużych trudności płatniczych ustalone z góry strategie postępowania stanowią podstawę szybkich decyzji zaradczych, zapobiegawczych sytuacjom kryzysowym w banku.

Wskaźniki płynności wykorzystywane przez banki:

1. wskaźniki płynności aktywów,

2. wskaźniki płynności pasywów,

3. wskaźniki używane w sprawozdaniach przekazywanych do GINB (Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego),

4. inne wskaźniki płynności.

Wskaźniki płynności aktywów:

1. bony skarbowe

= = = = = = = =

aktywa razem

Im wyższy wskaźnik, tym wyższa płynność banku.

2. papiery wartościowe łącznie

= = = = = = = = = = = = = =

aktywa razem

Im wyższy wskaźnik, tym wyższe rezerwy płynności.

3. rynkowa wartość papierów wartościowych

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

księgowa wartość papierów wartościowych

Charakteryzuje stopień płynności całego portfela.

4. kredyty gospodarcze przypadające do spłaty w ciągu roku

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

kredyty gospodarcze łącznie

Im wyższy wskaźnik, tym bardziej płynna jest ta kategoria kredytów.

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ

Ryzyko stopy procentowej to wrażliwość zaksięgowanych dochodów banku na przyszłe zmiany w stopie procentowej.

Systemy pomiaru i kontroli polegają na badaniu wpływu zmian w stopie procentowej na dochody wykazywane w bilansie.

Ryzyko stopy procentowej wynika z wrażliwości zysków i /lub/ kapitału na zmiany stóp procentowych.

Wadliwe zarządzanie ryzykiem stopy procentowej to:

1. problemy z zyskiem i płynnością,

2. zachwianie adekwatności kapitału.

Procedury służące ocenie adekwatności zarządzania ryzykiem stopy procentowej:

1. ilościowe ??? pomiaru ryzyka stopy procentowej danego banku np.

• analiza luki,

• analiza okresowa,

• badania symulacyjne

tutaj mała przerwa do uzupełnienia

RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ

1. Wrażliwość wyniku finansowego na przyszłe zmiany stopy procentowej.

2. Mechanizm ryzyka stopy procentowej polega na tym, że obecnie udzielany np. kredyt jest udzielany według znanej stopy procentowej, ale nie wiemy jaka będzie stopa procentowa za miesiąc lub rok, a wówczas jego rentowność może być inna.

Ryzyko stopy procentowej dzieli się na ryzyko związane ze stałą lub zmienną stopą procentową.

3. Rodzaje ryzyka związane ze zmianą stopy procentowej:

1. ryzyko wyniku finansowego - spadek wyniku odsetkowego na skutek niedopasowania w zakresie terminów zmiany oprocentowania w wielkościach aktywów i pasywów,

2. ryzyko bazowe - wynika z różnicy tempa zmian stóp bazowych, na podstawie których wyznaczane są stopy procentowe,

3. ryzyko opcji klienta - wcześniejsze wycofanie wkładów lub wcześniejsza spłata, co może doprowadzić do spadku wyniku finansowego banku.

Sytuacja negatywna dla banku występuje w przypadku:

1. spadku stopy procentowej - jeżeli oprocentowanie aktywów reaguje silniej niż oprocentowanie pasywów,

2. wzrostu stopy procentowej - gdy oprocentowanie pasywów reaguje silniej niż oprocentowanie aktywów.

Strategie banków komercyjnych WYKŁAD 5 08.01.2012

Strategie banków komercyjnych WYKŁAD 6 22.01.2012

Strategie banków komercyjnych WYKŁAD 7 05.02.2012

---