Przebieg trzech czytań w sejmie: projekt ustawy wniesiony przez komisje lub 15 posłów, rade ministrów senat prezydenta lub 100,000 obywateli; sejm; posiedzenie komisji lub posiedzenie sejmu. Pierwsze czytanie ustawy: wstępna dyskusja i decyzja o włączeniu projektu do prac sejmu; komisje sejmowe przygotowują sprawozdanie zawierające propozycje zmian projekcie ustawy; posiedzenie sejmu. Drugie czytanie ustawy: dyskusja nad projektami komisji; jeżeli nie zostaną wniesione poprawki posłowie uchwalają ustawę; komisje sejmowe przygotowują dodatkowe sprawozdanie zawierające propozycje zmian wniesione podczas drugiego czytania; posiedzenie sejmu. Trzecie czytanie ustawy: posłowie głosując uchwalają lub odrzucają ustawę; ustawa zostaje ustalona przez sejm; senat; komisje senackie przygotowują wnioski i propozycje dalszego postępowania z uchwaloną ustawą; posiedzenie senatu - senat przyjmuje ustawę w wersji sejmowej, wprowadza do jej tekstu poprawki lub ją odrzuca; uchwała senatu; zawierająca poprawki do ustawy lub wniosek o jej odrzucenie bez poprawek ustawę otrzymuje prezydent za pośrednictwem marszałka sejmu; sejm; komisje senackie przygotowują propozycje stanowiska sejmu wobec propozycji senatu; posiedzenie sejmu; głosowanie nad przyjęciem lub odrzuceniem proponowanych przez senat poprawek; prezydent; podpisuje przyjętą przez sejm i senat ustawę. W przypadku zastrzeżeń odmawia podpisania ustawy i odsyła ja sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Może też skierować ustawę do trybunału konstytucyjnego; ustawa wchodzi w życie po opublikowaniu jej w Dzienniku Ustaw. Referendum ogólnokrajowe: w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe. RO ma prawo zarządzić sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub prezydent za zgoda senatu wyrażona bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania to jego wynik jest wiążący. Ważność referendum stwierdza sąd najwyższy. Konstytucyjne działania sądów: konst wskazuje kilka podstawowych zasad wokół których musi być zbudowana struktura sądów. Pierwszą z nich jest zasada dwuinstancyjności. Oznacz to ze w każdej sprawie należącej do właściwości sadów musi istnieć proceduralna możliwość zwrócenia się do sądu wyższej instancji o zbadanie prawidłowości orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji. Zakaz udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. W Polsce nie stosuje się systemu ławy przysięgłych. Stasuje się natomiast system sądu ławniczego. Tzn sądu o mieszanym składzie., obejmujących zawodowego sędziego oraz ławników. Zasada jawności rozprawy. Oznacza umożliwienie publiczności dostępu do Sali sądowej i spokojnego obserwowania przebiegu rozprawy. Ustawa może jednak wprowadzić ograniczenia ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny, ochronę życia prywatnego. Zawsze jednak w rozprawie mogą uczestniczyć strony ich przedstawiciele oraz po dwie osoby przez nich wskazane. Trybunał stanu: w jego skład wchodzi przewodniczący, 2 zastępców i 16 członków. Przewodniczącym TS jest z urzędu pierwszy prezes sądy najwyższego. Pozostali członkowie TS są wybierani przez sejm na okres jego kadencji z tym, że zachowują swoje kompetencje do czasu wyboru nowego składu TS. Konst wymaga aby zastępcy przewodniczącego oraz co najmniej połowa członków TS miała kwalifikacje sędziego. Osoby wchodzące w skład TS są w sprawowaniu funkcji sędziowskich nie zawisłe i podlegają tylko konst i ustawom. Członkowi TS przysługuje immunitet i nietykalność. |
Kontrola norm prawnych przez Trybunał Konstytucyjny: jedną z jego funkcji jest kontrola norm prawnych czyli orzekanie o zgodności aktów normatywnych z aktami wyższego rzędu kontroli, ma charakter następczy i może dotyczyć tylko aktów normatywnych, które już zostały ustanowione i maja charakter obowiązujący. Tylko w wyjątkowych przypadkach kontrola może mieć charakter prewencyjny a jedynym podmiotem upoważnionym do jej inicjowania jest prezydent RP. Kontrola jest dokonywana w oparciu o kryteria: zgodność materialna, proceduralna i kompetencyjna. Inicjatywa kontroli może przybierać dwie formy proceduralne: inicjatywy kontrolnej (pytań prawnych), inicjatywy abstrakcyjnej (wniosków). Organizacja i tryb pracy Rady Ministrów: RM jest organem władzy wykonawczej. Prowadzi politykę zewnętrzną i wewnętrzną państwa. Kieruje administracją rządową i koordynuje jej pracę. Chroni interesy skarbu państwa. RM składa się z prezesa RM oraz ministrów. Prezes i wc prezes RM mogą pełnić także funkcje RM. Funkcje prezesa RM: reprezentuje RM; kieruje pracami RM; wydaje rozporządzenia. Funkcje RM: wydaje rozporządzenia; zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdzenia. Prezydent powołuje prezesa RM wraz z pozostałymi członkami RM w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia sejmu. Prezes RM e ciągu 14 dni od dnia powołania przez prezydenta przedstawia sejmowi program działania RM z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania sejm udziela bezwzględna większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (460). Członkowie RM ponoszą odpowiedzialność przed tryb. Stanu za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem. Uchwałę o pociągnięciu członka RM do odpowiedzialności przed tryb stanu sejm podejmuje na wniosek prezydenta lub 115 posłów większością ¾ ustawowej liczby posłów (460). Zadania prezydenta objęte kontrasygnata i prerogatywą: kontrasygnata polega na uzależnieniu ważności aktów podejmowanych przez prezydenta od ich zaakceptowania przez premiera lub innego odpowiedniego ministra. Kontrasygnata pełni dwie funkcje ustrojowe. 1: ponieważ jest udzielana przez premiera lub innego przedstawiciela rządu, a jej udzielenie jest warunkiem ważności aktu prezydenta, to uzależnia ona możliwość działania prezydenta od uzgodnienia tych działań z rządem. Akt głowy państwa nabiera ważności dopiero po uzyskaniu kontrasygnaty. Prezydenta nie może działać wbrew woli rządu. 2: jej rola jest przejęcie przez premiera lub ministra którzy złożyli podpis na akcie prezydenta odpowiedzialności politycznej za ten akt przed parlamentem. Ponieważ prezydent takiej odpowiedzialności nie ponosi. Jeśli konst. zwalnia określone akty prezydenta od uzyskania kontrasygnaty to takie akty określa się jako prerogatywy. Polega to na możliwości samodzielnego podejmowania danego aktu przez prezydenta a w tym przypadku odpowiedzialność za taki akt zostaje ograniczona tylko do sytuacji gdy zostaje on podjęty z naruszeniem prawa. Ustawa jest jedną z podstawowych źródeł prawa konstytucyjnego powszechnie obowiązujących. Ustawy może wydawać parlament. A w wyjątkowych sytuacjach prezydent może wydawać rozporządzenia z mocą ustawy. Rozporządzenie wydaje prezydent, rada ministrów, prezes rady ministrów, ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji rządowej i krajowa rada radiofonii i telewizji, przewodniczący komitetów. Inicjatywa ustawodawcza to uprawnienie do tworzenia projektów aktów prawnych i przedstawiania ich organom władzy ustawodawczej. Prawo inicjatywy ustawodawczej posiadają: senat, prezydent RP, rada ministrów, posłowie (grupa 15 posłów lub stała komisja sejmowa), grupa co najmniej 100 000 obywateli. |
Ludowa inicjatywa ustawodawcza: jeden z elementów demokracji bezpośredniej (poza tym: veto ludowe, skarga ludowa czy referendum) umożliwiający ściśle określonej przez prawo grupie obywateli, posiadających pełnię praw wyborczych (w Polsce co najmniej 100 tys.), wnieść projekt ustawy do laski marszałkowskiej, skąd będzie przechodził kolejne etapy trybu ustawodawczego. Jednak po pierwszym czytaniu, które następuje po 3 miesiącach, od wniesienia projektu do Marszałka Sejmu, nie jest określony żaden termin w którym Sejm powinien poddać projekt pod głosowanie, stąd w Polsce żaden projekt inicjatywy ustawodawczej nie został wprowadzony w życie. Występuje w: Polsce, Włoszech, Szwajcarii, Irlandii, Islandii, Norwegii, Estonii, Gruzji, Macedonii, Tadżykistanie. np. Włochy w 1965 roku - wprowadzenie do prawa instytucji rozwodu. Odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje 3 grypy prawne: Pierwsza: prezydent; marszałek sejmu bądź senatu. Druga: prezes oraz członkowie RM; prezes NBP; prezes najwyższej izby kontroli; członkowie KRRiTv; naczelny dowódca sił zbrojnych. Trzecia: posłowie i senatorowie. Odpowiedzialność polityczna (parlamentarna): premier. Odpowiedzialność konstytucyjna a odpowiedzialność polityczna: Polityczna - odpowiada za polityczna kierunek sprawowania urzędu oraz za podejmowane akty lub decyzje. Prawo pociąga do odpowiedzialności politycznej przysługuje parlamentowi. Odpowiedzialność konstytucyjna - (prawna) to odpowiedzialność za naruszenie prawa, realizowana z inicjatywy parlamentu przed organem władzy sądowniczej. Jest odnoszona przede wszystkim do prezydenta. Obejmuje odpowiedzialność za naruszenie konst lub ustaw popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem w zakresie swojego urzędu. Zasady wnoszenia skargi konstytucyjnej: Podmiotem uprawnionym do wnoszenia skargi konst. jest każdy, czyje konst. wolności lub prawa zostały naruszone. Do wniesienia skargi konst. konieczne jest by doszło do naruszenia praw i wolności konst. Skarga konst. zawsze musi w sposób konkretny wskazywać przepis, jakiego dotyczy i prawo czy wolności konst., które zostały przez ten przepis naruszone. Aby skarga konst. została wniesiona konieczne jest: naruszenie praw skarżącego musi nastąpić w wyniku orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej; orzeczenie musi mieć charakter orzeczenia ostatecznego, co oznacza, że skarżącemu nie będzie już przysługiwał żaden środek prawny pozwalający na uruchomienie postępowania którego przedmiotem byłoby zweryfikowanie tego postępowania; wniesienie skargi jest dopuszczalne tylko w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Zasada demokratycznego państwa prawnego: Jak mówi art. 2 konst Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. W orzecznictwie ugruntowało się stanowisko zgodnie z którym nieodzownym elementem demokratycznego państwa prawnego są reguły stanowienia prawa, które czasem określa się jako zasady przyzwoitej legislacji czyli tzw. zasada ochrony zaufania obywatela do państwa. Nakazuje ona, aby organ państwowy traktował obywateli z zachowaniem pewnych minimalnych reguł uczciwości. W ramach tej zasady TK sformułował liczne zasady stanowienia prawa, które muszą być przestrzegane w demokratycznym państwie prawnym. M.in. zakaz działania prawa wstecz tzn. zasada stanowienia przepisów prawnych, które obowiązywałyby z mocą wsteczna. Zasada ochrony praw nabytych: Nowe regulacje prawne powinny na ogół chronić prawa nabyte: uzyskane raz prawo nie Może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane. Zasada określoności prawa: przepisy prawne muszą być formułowane w sposób na tyle jasny, aby adresat mógł bez trudności określić prawne konsekwencje swojego postępowania. Zasada ta musi być egzekwowana przede wszystkim w prawie karnym.
|
Funkcje sejmu: Ustawodawcza: podstawowym zadaniem Sejmu jest uchwalanie ustaw, w tym ustawy budżetowej. Sejm podejmuje niektóre decyzje w drodze uchwały, np. zarządza referendum, uchwala wotum nieufności Radzie Ministrów. Kreacyjna: uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu; za zgodą Senatu, powołuje prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich i Generalnego Inspektora Danych Osobowych; na wniosek prezydenta powołuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego; powołuje członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowej Rady Sądownictwa i Rady Polityki Pieniężnej. Kontrolna: udziela rządowi absolutorium z wykonania budżetu państwa, stosuje interpelacje, może wyrażać wotum zaufania wobec Rady Ministrów większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, wotum nieufności wobec Rady Ministrów bądź poszczególnych ministrów. Posłowie kierują do premiera lub poszczególnych ministrów interpelacje oraz pytania w sprawach bieżących. Rozpatrują sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, wysłuchują corocznej informacji Rzecznika Praw Obywatelskich. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania jakiejś sprawy. Prawo: konstytucja, prawo polskie. Władza wykonawcza: prezydent, rada ministrów, prezes rady ministrów. Władza ustawodawcza: sejm, senat, zgromadzenie narodowe. Władza sądownicza: sąd najwyższy, trybunał konstytucyjny, trybunał stanu, naczelny sąd administracji. Samorząd terytorialny: samorząd w Polsce, samorząd gminny, samorząd powiatowy, samorząd województwa. Wybory: prezydencki, parlamentarne, samorządowe, europejskie, referendum. |
|
|
||
Organizacja i tryb pracy Rady Ministrów: RM jest organem władzy wykonawczej. Prowadzi politykę zewnętrzną i wewnętrzną państwa. Kieruje administracją rządową i koordynuje jej pracę. Chroni interesy skarbu państwa. RM składa się z prezesa RM oraz ministrów. Prezes i wc prezes RM mogą pełnić także funkcje RM. Funkcje prezesa RM: reprezentuje RM; kieruje pracami RM; wydaje rozporządzenia. Funkcje RM: wydaje rozporządzenia; zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdzenia. Prezydent powołuje prezesa RM wraz z pozostałymi członkami RM w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia sejmu. Prezes RM e ciągu 14 dni od dnia powołania przez prezydenta przedstawia sejmowi program działania RM z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania sejm udziela bezwzględna większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów (460). Członkowie RM ponoszą odpowiedzialność przed tryb. Stanu za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem. Uchwałę o pociągnięciu członka RM do odpowiedzialności przed tryb stanu sejm podejmuje na wniosek prezydenta lub 115 posłów większością ¾ ustawowej liczby posłów (460).
Zadania prezydenta objęte kontrasygnata i prerogatywą: kontrasygnata polega na uzależnieniu ważności aktów podejmowanych przez prezydenta od ich zaakceptowania przez premiera lub innego odpowiedniego ministra. Kontrasygnata pełni dwie funkcje ustrojowe. 1: ponieważ jest udzielana przez premiera lub innego przedstawiciela rządu, a jej udzielenie jest warunkiem ważności aktu prezydenta, to uzależnia ona możliwość działania prezydenta od uzgodnienia tych działań z rządem. Akt głowy państwa nabiera ważności dopiero po uzyskaniu kontrasygnaty. Prezydenta nie może działać wbrew woli rządu. 2: jej rola jest przejęcie przez premiera lub ministra którzy złożyli podpis na akcie prezydenta odpowiedzialności politycznej za ten akt przed parlamentem. Ponieważ prezydent takiej odpowiedzialności nie ponosi. Jeśli konst. zwalnia określone akty prezydenta od uzyskania kontrasygnaty to takie akty określa się jako prerogatywy. Polega to na możliwości samodzielnego podejmowania danego aktu przez prezydenta a w tym przypadku odpowiedzialność za taki akt zostaje ograniczona tylko do sytuacji gdy zostaje on podjęty z naruszeniem prawa. Ustawa jest jedną z podstawowych źródeł prawa konstytucyjnego powszechnie obowiązujących. Ustawy może wydawać parlament. A w wyjątkowych sytuacjach prezydent może wydawać rozporządzenia z mocą ustawy. Rozporządzenie wydaje prezydent, rada ministrów, prezes rady ministrów, ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji rządowej i krajowa rada radiofonii i telewizji, przewodniczący komitetów.
Inicjatywa ustawodawcza to uprawnienie do tworzenia projektów aktów prawnych i przedstawiania ich organom władzy ustawodawczej. Prawo inicjatywy ustawodawczej posiadają: senat, prezydent RP, rada ministrów, posłowie (grupa 15 posłów lub stała komisja sejmowa), grupa co najmniej 100 000 obywateli. Ludowa inicjatywa ustawodawcza: jeden z elementów demokracji bezpośredniej (poza tym: veto ludowe, skarga ludowa czy referendum) umożliwiający ściśle określonej przez prawo grupie obywateli, posiadających pełnię praw wyborczych (w Polsce co najmniej 100 tys.), wnieść projekt ustawy do laski marszałkowskiej, skąd będzie przechodził kolejne etapy trybu ustawodawczego. Jednak po pierwszym czytaniu, które następuje po 3 miesiącach, od wniesienia projektu do Marszałka Sejmu, nie jest określony żaden termin w którym Sejm powinien poddać projekt pod głosowanie, stąd w Polsce żaden projekt inicjatywy ustawodawczej nie został wprowadzony w życie. Występuje w: Polsce, Włoszech, Szwajcarii, Irlandii, Islandii, Norwegii, Estonii, Gruzji, Macedonii, Tadżykistanie. np. Włochy w 1965 roku - wprowadzenie do prawa instytucji rozwodu.
Odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje 3 grypy prawne: Pierwsza: prezydent; marszałek sejmu bądź senatu. Druga: prezes oraz członkowie RM; prezes NBP; prezes najwyższej izby kontroli; członkowie KRRiTv; naczelny dowódca sił zbrojnych. Trzecia: posłowie i senatorowie. Odpowiedzialność polityczna (parlamentarna): premier. Odpowiedzialność konstytucyjna a odpowiedzialność polityczna: Polityczna - odpowiada za polityczna kierunek sprawowania urzędu oraz za podejmowane akty lub decyzje. Prawo pociąga do odpowiedzialności politycznej przysługuje parlamentowi. Odpowiedzialność konstytucyjna - (prawna) to odpowiedzialność za naruszenie prawa, realizowana z inicjatywy parlamentu przed organem władzy sądowniczej. Jest odnoszona przede wszystkim do prezydenta. Obejmuje odpowiedzialność za naruszenie konst lub ustaw popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem w zakresie swojego urzędu. Prawo: konstytucja, prawo polskie. Władza wykonawcza: prezydent, rada ministrów, prezes rady ministrów. Władza ustawodawcza: sejm, senat, zgromadzenie narodowe. Władza sądownicza: sąd najwyższy, trybunał konstytucyjny, trybunał stanu, naczelny sąd administracji. Samorząd terytorialny: samorząd w Polsce, samorząd gminny, samorząd powiatowy, samorząd województwa. Wybory: prezydencki, parlamentarne, samorządowe, europejskie, referendum.
Funkcje sejmu: Ustawodawcza: podstawowym zadaniem Sejmu jest uchwalanie ustaw, w tym ustawy budżetowej. Sejm podejmuje niektóre decyzje w drodze uchwały, np. zarządza referendum, uchwala wotum nieufności Radzie Ministrów. Kreacyjna: uczestniczy w tworzeniu rządu udzielając wotum zaufania Radzie Ministrów lub samodzielnie wybierając prezesa Rady Ministrów i proponowany przez niego skład rządu; za zgodą Senatu, powołuje prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich i Generalnego Inspektora Danych Osobowych; na wniosek prezydenta powołuje Prezesa Narodowego Banku Polskiego; powołuje członków Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Krajowej Rady Sądownictwa i Rady Polityki Pieniężnej. Kontrolna: udziela rządowi absolutorium z wykonania budżetu państwa, stosuje interpelacje, może wyrażać wotum zaufania wobec Rady Ministrów większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, wotum nieufności wobec Rady Ministrów bądź poszczególnych ministrów. Posłowie kierują do premiera lub poszczególnych ministrów interpelacje oraz pytania w sprawach bieżących. Rozpatrują sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, wysłuchują corocznej informacji Rzecznika Praw Obywatelskich. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania jakiejś sprawy. |
Przebieg trzech czytań w sejmie: projekt ustawy wniesiony przez komisje lub 15 posłów, rade ministrów senat prezydenta lub 100,000 obywateli; sejm; posiedzenie komisji lub posiedzenie sejmu. Pierwsze czytanie ustawy: wstępna dyskusja i decyzja o włączeniu projektu do prac sejmu; komisje sejmowe przygotowują sprawozdanie zawierające propozycje zmian projekcie ustawy; posiedzenie sejmu. Drugie czytanie ustawy: dyskusja nad projektami komisji; jeżeli nie zostaną wniesione poprawki posłowie uchwalają ustawę; komisje sejmowe przygotowują dodatkowe sprawozdanie zawierające propozycje zmian wniesione podczas drugiego czytania; posiedzenie sejmu. Trzecie czytanie ustawy: posłowie głosując uchwalają lub odrzucają ustawę; ustawa zostaje ustalona przez sejm; senat; komisje senackie przygotowują wnioski i propozycje dalszego postępowania z uchwaloną ustawą; posiedzenie senatu - senat przyjmuje ustawę w wersji sejmowej, wprowadza do jej tekstu poprawki lub ją odrzuca; uchwała senatu; zawierająca poprawki do ustawy lub wniosek o jej odrzucenie bez poprawek ustawę otrzymuje prezydent za pośrednictwem marszałka sejmu; sejm; komisje senackie przygotowują propozycje stanowiska sejmu wobec propozycji senatu; posiedzenie sejmu; głosowanie nad przyjęciem lub odrzuceniem proponowanych przez senat poprawek; prezydent; podpisuje przyjętą przez sejm i senat ustawę. W przypadku zastrzeżeń odmawia podpisania ustawy i odsyła ja sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Może też skierować ustawę do trybunału konstytucyjnego; ustawa wchodzi w życie po opublikowaniu jej w Dzienniku Ustaw.
Referendum ogólnokrajowe: w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe. RO ma prawo zarządzić sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub prezydent za zgoda senatu wyrażona bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów. Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania to jego wynik jest wiążący. Ważność referendum stwierdza sąd najwyższy. Konstytucyjne działania sądów: konst wskazuje kilka podstawowych zasad wokół których musi być zbudowana struktura sądów. Pierwszą z nich jest zasada dwuinstancyjności. Oznacz to ze w każdej sprawie należącej do właściwości sadów musi istnieć proceduralna możliwość zwrócenia się do sądu wyższej instancji o zbadanie prawidłowości orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji. Zakaz udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. W Polsce nie stosuje się systemu ławy przysięgłych. Stasuje się natomiast system sądu ławniczego. Tzn sądu o mieszanym składzie., obejmujących zawodowego sędziego oraz ławników. Zasada jawności rozprawy. Oznacza umożliwienie publiczności dostępu do Sali sądowej i spokojnego obserwowania przebiegu rozprawy. Ustawa może jednak wprowadzić ograniczenia ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny, ochronę życia prywatnego. Zawsze jednak w rozprawie mogą uczestniczyć strony ich przedstawiciele oraz po dwie osoby przez nich wskazane.
Trybunał stanu: w jego skład wchodzi przewodniczący, 2 zastępców i 16 członków. Przewodniczącym TS jest z urzędu pierwszy prezes sądy najwyższego. Pozostali członkowie TS są wybierani przez sejm na okres jego kadencji z tym, że zachowują swoje kompetencje do czasu wyboru nowego składu TS. Konst wymaga aby zastępcy przewodniczącego oraz co najmniej połowa członków TS miała kwalifikacje sędziego. Osoby wchodzące w skład TS są w sprawowaniu funkcji sędziowskich nie zawisłe i podlegają tylko konst i ustawom. Członkowi TS przysługuje immunitet i nietykalność. Kontrola norm prawnych przez Trybunał Konstytucyjny: jedną z jego funkcji jest kontrola norm prawnych czyli orzekanie o zgodności aktów normatywnych z aktami wyższego rzędu kontroli, ma charakter następczy i może dotyczyć tylko aktów normatywnych, które już zostały ustanowione i maja charakter obowiązujący. Tylko w wyjątkowych przypadkach kontrola może mieć charakter prewencyjny a jedynym podmiotem upoważnionym do jej inicjowania jest prezydent RP. Kontrola jest dokonywana w oparciu o kryteria: zgodność materialna, proceduralna i kompetencyjna. Inicjatywa kontroli może przybierać dwie formy proceduralne: inicjatywy kontrolnej (pytań prawnych), inicjatywy abstrakcyjnej (wniosków).
Zasady wnoszenia skargi konstytucyjnej: Podmiotem uprawnionym do wnoszenia skargi konst. jest każdy, czyje konst. wolności lub prawa zostały naruszone. Do wniesienia skargi konst. konieczne jest by doszło do naruszenia praw i wolności konst. Skarga konst. zawsze musi w sposób konkretny wskazywać przepis, jakiego dotyczy i prawo czy wolności konst., które zostały przez ten przepis naruszone. Aby skarga konst. została wniesiona konieczne jest: naruszenie praw skarżącego musi nastąpić w wyniku orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej; orzeczenie musi mieć charakter orzeczenia ostatecznego, co oznacza, że skarżącemu nie będzie już przysługiwał żaden środek prawny pozwalający na uruchomienie postępowania którego przedmiotem byłoby zweryfikowanie tego postępowania; wniesienie skargi jest dopuszczalne tylko w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Zasada demokratycznego państwa prawnego: Jak mówi art. 2 konst Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. W orzecznictwie ugruntowało się stanowisko zgodnie z którym nieodzownym elementem demokratycznego państwa prawnego są reguły stanowienia prawa, które czasem określa się jako zasady przyzwoitej legislacji czyli tzw. zasada ochrony zaufania obywatela do państwa. Nakazuje ona, aby organ państwowy traktował obywateli z zachowaniem pewnych minimalnych reguł uczciwości. W ramach tej zasady TK sformułował liczne zasady stanowienia prawa, które muszą być przestrzegane w demokratycznym państwie prawnym. M.in. zakaz działania prawa wstecz tzn. zasada stanowienia przepisów prawnych, które obowiązywałyby z mocą wsteczna. Zasada ochrony praw nabytych: Nowe regulacje prawne powinny na ogół chronić prawa nabyte: uzyskane raz prawo nie Może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane. Zasada określoności prawa: przepisy prawne muszą być formułowane w sposób na tyle jasny, aby adresat mógł bez trudności określić prawne konsekwencje swojego postępowania. Zasada ta musi być egzekwowana przede wszystkim w prawie karnym. |
||||||