wykład nr 1 - 9.10, Psychologia KUL


Psychologia wywodzi się z filozofii.

ETAPY PSYCHOLOGII:

I ETAP - PSYCHOLOGIA POPULARNA - historia psychologii sięga korzeniami do refleksji filozofii, a także refleksji przednaukowej.

Ks. Józef Pastuszka - autor podręcznika do psychologii nazywa ten etap psychologią popularną, czyli czas pierwszych wielkich mitów, eposów tzn. przekazów werbalnych.

II ETAP - okres poszukiwania początków wszechrzeczy i pratworzywa. Filozofowie stawiają sobie wtedy pytanie o wspólny mianownik dla wszystkiego co jest we wszechświecie, czyli czy jest jakiś pierwiastek, który obecny jest we wszystkim.

III ETAP - okres poszukiwania natury wszechrzeczy. Pytanie stawiane przez filozofów: czy można opisać złożoną rzeczywistość za pomocą praw, prawidłowości za pomocą liczby.

IV ETAP - PLURALIZM - próba opisania świata i wszechrzeczy za pomocą dwóch pierwiastków np. duch i materia; koncepcje Heraklita.

V ETAP - OK. IV W.P.N.E - koncepcje skupione na człowieku w jego odrębności. Myśli Sokratesa, Stoików, Epikurejczyków. Zaczynają mówić o szczególnych atrybutach człowieka. Filozofia uprawiana jako początek psychologii.

VI ETAP - IV/III W.P.N.E - pojawia się Platon (427-347 p.n.e).

Koncepcja duszy - dusza jest rzeczywistością dynamiczną, niezależną od ciała. Stanem idealnym w duszy jest harmonia, czyli sprawiedliwość między poziomami duszy. Im niższy poziom duszy tym silniejsze związanie z instynktami zwierzęcymi np. popęd, a im wyższy tym dusza bardziej ludzka. Potrzeba duchowa.

ARYSTOTELES (446-386 r.p.n.e) - traktat o duszy. W traktacie Arystoteles opisuje właściwości duszy, szczegółowo opisuje, jej warstwy i piętra. Arystoteles zdefiniował psychologię jako szczególną naukę. Koncepcja psychologii jako nauka o duszy. Współczesna psychologia zajmuje się procesami psychicznymi, kilkaset lat temu nazywano to duszą.

de anima, per psyches - nauka o duszy;

psyche - dusza, logia - nauka;

PSYCHOLOGIA - nauka o zachowaniu, zaburzeniach.

DUSZA -------------------- ŚWIADOMOŚĆ, PROCESY PSYCHICZNE

DUSZA - nurt psychologii, która wyrasta ze starożytnej refleksji, filozofia spekulatywna.

FUNKCJONALIZM

Grunt amerykański, pod wpływem praw Darwina. Chce uprawiać naukę w sposób naukowy. Psychologia jako nauka empiryczna, czyli nauka, którą można zmierzyć, zbadać i potwierdzić. Zachowanie, aktywność człowieka jako przedmiot psychologii.

STAROŻYTNA REFLEKSJA ustawia psychologię w stronę nauk psychologicznych - twórczość, sens, sens życia, wartości.

EMPIRYZM stawia psychologię w stronę nauk przyrodniczych - neuropsychologia, psychologia fizyczna, baza fizjologiczna.

PSYCHOLOGIA DZISIEJSZA jest zarówno nauką humanistyczną, jak i przyrodniczą. Współczesna psychologia próbuje uchwycić duszę i ciało. Ujmuje dwie perspektywy tzn. ukazuje wzajemne oddziaływanie duszy na ciało i odwrotnie. Psychologia skupia się na człowieku jako jedność psychofizyczna, czyli uwzględnia warstwę psychiczną i fizyczną.

PODŁOŻE PRZYRODNICZE - PSYCHOANALIZA - FREUD

PODŁOŻE HUMANISTYCZNE - PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA - LATA 60.

WSPÓŁCZENE DEFINICJE PSYCHOLOGII:

PSYCHOLOGIA jako nauka o zachowaniu człowieka i innych zwierząt - definicja behawiorysty Ernesta Hemingway.

PSYCHOLOGIA jako nauka o świadomości będącej odzwierciedleniem rzeczywistości zewnętrznej człowieka - definicja Władysława Szewczuka.

PSYCHOLOGIA to nauka o czynnościach człowieka i człowieku jako ich podmiocie - definicja Tadeusza Tomaszewskiego, czyli jak człowiek ustawia sobie cele. Ludzie nie są motywowani homeostatycznie.

DZIAŁY PSYCHOLOGII:

  1. PSYCHOLOGIA STOSOWANA

  2. PSYCHOLOGIA TEORETYCZNA

PSYCHOLOGIA KLINICZNA zajmująca się zaburzeniami w funkcjonowaniu człowieka, nazywana też psychopatologią.

PSYCHOLOGIA ROZWOJU uprawiana z perspektywy od poczęcia, aż do śmierci.

PSYCHOLOGIA WYCHOWANIA skupia się na procesach wychowania, czasem łączona z psychologią nauczania.

PSYCHOLOGIA RODZINY czasem psychologia małżeństwa i rodziny, procesy zachodzące na wszelkich etapach rodzinnych.

PSYCHOLOGIA ZDROWIA refleksja o zdrowiu w refleksji psychosomatycznej.

PSYCHOTERAPIA czasem poradnictwo psychologiczne i psychoterapia.

PSYCHOLOGIA RÓŻNIC INDYWIDUALNYCH zajmuje się tym co nas różni indywidualnie np. płeć, temperament, zdolności.

PSYCHOLOGIA OGÓLNA jako nauka normatywna zajmująca się całością zjawisk w perspektywie normy.

PSYCHOLOGIA PRACY stosunek człowieka w pracy, znaczenie pracy, adaptacja pracy itp.

PSYCHOLOGIA ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA perspektywa kierowania.

PSYCHOLOGIA SPORTU refleksja nad wyczynowym uprawianiem sportu i zaangażowaniem psychiki.

PSYCHIATRIA dziedzina pokrewna dla psychologii.

PSYCHOLOGIA EKSPERYMENTALNA pomiar właściwości w modelu.

PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA w centrum zainteresowania jest człowiek w relacjach.

PSYCHOPROFILAKTYKA w centrum zainteresowania jest osoba z grupy szczególnego ryzyka, obciążenia.

DYSCYPLINY POGRANICZĄCE - to dyscypliny powstałe na styku psychologii oraz innych nauk np. psychosomatyka, psychofizjologia, psychofarmakologia, psycholingwistyka, neuropsychologia.

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

SZKOŁY I KIERUNKI WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII

TADEUSZ TOMASZEWSKI klasyfikuje szkoły i kierunki w psychologii i dzieli je na dwie grupy:

  1. XIX w. psychologia nosi nazwę psychologii klasycznej

  2. XX i XXI w. psychologia nosi nazwę psychologii współczesnej

PSYCHOLOGIA KLASYCZNA

Obejmuje koncepcje, które są ogniwem łączącym filozofię i psychologię. Szkoły są pod silnym wpływem paradygmatu.

STRUKTURA:

  1. psychofizyka

  2. funkcjonalizm

  3. asocjacja

STRUKTURALIZM jako pierwsza i najbardziej wpływowa szkoła psychologii klasycznej na czele z Wilhelmem Wundtem (ojciec psychologii nowożytnej, współczesnej).

Psychologia nauka o świadomości.

BADANIE ŚWIADOMOŚCI - analiza elementów składowych świadomości.

INTROSPEKCJA - nieznana wcześniej metoda badania świadomości stworzona przez Wundta. To analiza własnych stanów psychicznych, myśli i przemyśleń. W końcowych latach pracy Wundt zaproponował „koncepcję syntezy twórczej.” Wg tej koncepcji złożone zjawiska świadomości nie są tylko sumą elementów. Wrażenia są czymś więcej.

PSYCHOLOGIA WUNDTA - psychologia elementów, psychologia atomistyczna.

W 1879r. Wundt zakłada przy Uniwersytecie w Lipsku pierwsze laboratorium psychologiczne. Uczeń Wundta to Edward Titchener.

2+2=5 logia Wundta (wrażenie to coś więcej niż suma części)

WADA INTROSPEKCJI - niesprawdzalność sądu introspekcji. Nie jesteśmy w stanie sprawdzić o czym ktoś myśli.

OBRONA INTROSPEKCJI - pojedyncze badanie może nie by wiarygodne, lecz badanie wielu osób tak.

PRZEDMIOT: świadomość

CEL BADAWCZY: poznać elementy składowe budujących zjawisko świadomości

METODA: introspekcja

SZKOŁA PSYCHOLOGICZNA - grupa badaczy podzielających poglądy co do przedmiotu psychologii, jej celu ora metod badawczych. Najczęściej skupieni byli wokół jednego wiodącego badacza lub ośrodka.

KIERUNEK PSYCHOLOGICZNY - grupa koncepcji psychologicznych opierająca się na wspólnych fundamentalnych założeniach.

FUNKCJONALIZM - przedmiotem jest świadomość ujmowana w perspektywie jej funkcji. Metodą funkcjonalizmu były obserwacja i eksperyment. A jego przedstawicielami William James i John Dewey. Funkcjonalizm pozostaje pod silnym wpływem teorii ewolucji Darwina. Funkcjonalistów interesują procesy, tendencje powszechne, wspólne wszystkim.

PRAGMATYZM - ważna jest funkcja świadomości.

KONCEPCJA STRUMIENIA ŚWIADOMOŚCI - JAMES

Realnie istnieje żywy strumień ludzkiej świadomości.

Właściwości świadomości jako strumienia:

  1. zmienność świadomości

  2. ciągłość

  3. indywidualny charakter

  4. struktura czasowa

  5. struktura logiczna

  6. struktura przestrzenna (figura i tło)

KONCEPCJA MYŚLENIA PROBLEMOWEGO I DOŚWIADCZENIA - DEWEY

Deweya zainteresowało to czemu służy proces myślenia. Po co myślenie? Każde nowe zdarzenie, każda nowa sytuacja jest postrzegana przed podmiot jako problem wymagający ustosunkowania się, rozwiązania bądź jakiegoś dostosowania zachowania. Myślenie zatem jest funkcją, która umożliwia wykorzystanie posiadanej wiedzy i doświadczenia do rozwiązania dostrzeżonego problemu.

Koncepcja doświadczenia:

Doświadczenie to całokształt wiedzy o sobie i świecie nabytej w toku życia. Jest to proces rozwoju i wzrostu. Zdobywanie doświadczenia odbywa się zarówno z inicjatywy samego podmiotu jak i po przez realizację zadań w toku życia.

PRZEDMIOT: świadomość w perspektywie jej funkcji

METODA: obserwacja i eksperyment

NASTAWIENIE: pragmatyczne

ASOCJACJONIZM - przedmiotem była świadomość w perspektywie dynamiki tworzenia się złożonych zjawisk świadomości. Głównym asocjacjonistą był Edward Thorndike.

ASOCJACJA - łącznie się zjawisk.

B A

C

A - pobudzony obszar w mózgu (zapach)

B - pobudzony obszar w mózgu (obraz)

C - pobudzony obszar w mózgu (emocje)

Jeżeli aktywuje się C to automatycznie aktywuje się A i B.

TOROWANIE DRÓG NERWOWOWYCH - przetarcie szlaków pomiędzy i ułatwianie aktywowania (jeżeli A to B i C).

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

G.Weber i T.Fechner - niemieccy psychofizycy.

W centrum zainteresowania psychofizyków była: reakcja między bodźcem a subiektywnym wrażeniem, które ten bodziec wywołuje.

PYTANIA BADAWCZE PSYCHOFIZYKÓW:

  1. Jaka jest najmniejsza wielkość bodźca, aby został on zarejestrowany? (próg bodźca)

  2. Jaka jest minimalna wielkość różnicy między bodźcami, aby została ona zarejestrowana?

Zależność między subiektywnym wrażeniem, a wielkością bodźca nie jest zależnością liniową. Kwadrat wielkości bodźca daje wzrost wrażenia.

ZASŁUGI WEBERA I FECHNERA:

  1. Jest możliwe badanie subiektywnych wrażeń, które wywołują obiektywne bodźce.

  2. Jest możliwy pomiar.

  3. Pomiar zjawisk możliwy jest z wykorzystaniem liczby i relacji ujęć matematycznych.

PSYCHOLOGIA WSPÓŁCZESNA

(XX i XXI w.)

Na dwóch kontynentach pojawiły się dwa kierunki psychologii:

  1. PSYCHOANALIZA (Europa)

  2. BEHAWIORYZM (Stany Zjednoczone)

BEHAWIORYZM - psychologia amerykańska, psychologia zachowania się, psychologia uczenia się. Rozwinął się na początku XX w. w USA, a potem rozszerzył swój zakres na Europę. Kierunek ten zapoczątkował James Watson dzięki swojemu wystąpieniu „Psychologia widziana oczami behawiorysty” (1913r.)

W MANIFEŚCIE NAPISAŁ:

a) Nowa psychologia ma skupić się na tym, co obserwowalne, widzialne, mierzalne, a zatem należy położyć kres psychologiom spekulatywnym.

b) Tym, co jest możliwe do badania jest zachowanie.

c) Całość ludzkich zachowań jest wynikiem uczenia się.

d) Takie złożone zachowania ludzkie i osobowość to efekt uczenia się.

S R

BODZIEC REAKCJA

SCHEMAT BEHAWIORYZMU: Każde zachowanie jest funkcją bodźca.

e) Przy odpowiedniej licznie powtórzeń układu SR dochodzi to utrwalenia się zachowań w postaci nawyku. NAWYK to stały związek bodźca z reakcją. SHR.

f) Tym co utrwala zachowanie jest wzmocnienie lub nagroda. Zachowania nagradzane utrwalają się, nienagradzane wygasają.

g) Kara nie doprowadza do wygaszenia zachowań, a jedynie do ich stłumienia. Zachowanie podlegające karze jest stłumione, gdy pojawia się realna groźba.

Behawioryści: B.Skinner, C.Hull, B.Zeigarnik.

ZALETY BEHAWIORYZMU:

  1. zwrócił uwagę na zachowanie jako zmienną centralną dla psychologii;

  2. udoskonalił metodę eksperymentu;

  3. odkrycie istotnych prawidłowości związanych z uczeniem się;

WADY BEHAWIORYZMU:

  1. niedocenianie takich wymiarów jak: emocje, uczucie, wola, system wartości;

  2. redukcjonizm - sprowadzanie czynności i zjawisk bardziej złożonych do prostych podstawowych mechanizmów;

  3. determinizm - człowiek nie jest wolny, człowiek jest zdeterminowany przez prawidłowości związane z warunkowaniem popychany przez instynkt;

  4. ekstrapolowanie wyników uzyskanych z badań na zwierzętach na ludzi;

K.Lorenz - badania kaczek; odkrywa zdolność do wytwarzania określonych zachowań dziedzicznych (okresy krytyczne).

PSYCHOANALIZA: Zapoczątkowana przez Zygmunta Freuda. Środowisku Uniwersytetu we Wiedniu, klinika we Wiedniu. Początkiem XX wieku przez Europę przechodzą fale wojen. Jego koncepcja jest pesymistyczna.

Zygmunt Freud był psychiatrą. Zainteresował się zjawiskiem zaburzeń funkcjonalnych nie mających podstaw anatomicznych. Tego rodzaju zaburzenia funkcjonalne mają prawdopodobnie podłoże w psychice. Całość obserwowalnych zaburzeń nazwano histerią. Zaburzenia powstałe na wskutek tych zaburzeń nazwano zaburzeniami nerwicowymi.

KONCEPCJA PSYCHIKI FREUDA:

0x01 graphic

„metafora góry lodowej”

To co jest świadome w psychice to ok. 1/6 i jest to wierzchołek góry lodowej. Natomiast 5/6 to jest nieświadomość. W nieświadomości znajdują się wyparte konflikty. Mechanizm, który wypiera treści ze świadomości do nieświadomości nazywa się represją, wyparciem.

Supresja - mechanizm utrzymujący treści w świadomości.

Kontrola świadomości słabnie pod wpływem snu, hipnozy.

METODY BADANIA NIEŚWIADOMOŚCI:

  1. analiza marzeń sennych

  2. analiza wolnych skojarzeń

  3. analiza czynności pomyłkowych

  4. hipnoza

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

TRZY KONSTRUKTY OSOBOWOŚCI WG FREUDA

SUPEREGO (NADJAŹŃ)

Sumienie rządzi się zasadą powinności. Wymiar nadający normy, standardy, postępowania. Jest to efekt kontaktu z normami społecznymi. Jeśli superego jest zbyt silne i nadmiernie, zbyt mocno tłumimy impulsy z ID pojawia się nerwica.

EGO

Warstwa najbardziej świadoma. Wypadkowa SUPREGO i ID. Zasada realizmu. EGO broni się przed impulsami zagrażającymi mu. Mechanizmy obronne mają bronić EGO.

MECHANIZMY OBRONNE:

  1. racjonalizacja - interpretowanie zdarzeń, które pomagają mi zachować dobre zdanie o sobie;

  2. mechanizm wyparcia - zepchnięcie do nieświadomości treści przykrych;

ID

Zasada przyjemności. Warstwa osobowości, która jest rezerwuarem popędów, instynktów, energii biologicznych wspólnych człowiekowi i zwierzętom.

  1. instynkt życia - Libido - ogół energii ukierunkowanych na życie; Ceros - instynkt seksualny jako część Libido.

  2. instynkt śmierci - Tanatos - w człowieku są instynkty niszczenia, czasem kierowane przeciwko nam samym (samobójstwo);

kultura - czyli normy społeczne, system wartości jako tło w którym zaczyna się kształtować nasza osobowość, natura, środowisko, świat w którym żyjemy. Według Freuda kultura chce stłumić naturę.

PTSD

Efekt zaburzeń po traumie.

ZALETY PSYCHOANALIZY:

a) dostrzeżenie znaczenia motywacji nieświadomej;

b) dostrzeżenia znaczenia wczesnego dzieciństwa - zrąb osobowości kształtuje się w pierwszych pięciu latach;

c) otwartość na metody dotychczas pomijane, np. analiza marzeń sennych;

d) mechanizmy obronne;

e) wyakcentowanie roli terapii bazującej na katharsis (oczyszczenie);

WADY PSYCHOANALIZY:

a) przecenianie znaczenia instynktu seksualnego czyli panseksualizm;

b) determinizm nieświadomości;

c) pesymistyczna koncepcja człowieka - człowiek jako zwierze realizujące swe instynkty;

d) brak empirycznej weryfikacji - założenia Freuda trudne do potwierdzenia bądź obalenia;

PSYCHOLOGIA HUMANISYCZNA

Początek tej psychologii nastał w latach 50. w Stanach Zjednoczonych. Wokół czasopisma „Journal of Humanistic Psychology” skupiali się badacze, psychologowie, którzy skupiają się na tym co czyni człowieka człowiekiem; na atrybutach ludzkich.

CELE HUMANISTÓW: a) skoncentrować się na człowieku zdrowym i starać się oferować mu pomoc, by mógł żyć możliwie najpełniej, by mógł rozwijać się i osiągać samorealizację;

b) skupić się na wymiarach typowo ludzkich i na charakterystycznych dla człowieka aktywnościach np. miłość, przyjaźń, transcendencja (przekraczania granic), religia, altruizm, wolność.

PRZEDSTAWICIELE PSYCHOLOGII HUMANISTYCZNEJ:

Abraham Maslow, Carl Rogers

TEZY SFORMUŁOWANE NA ŁAMACH CZASOPISMA „JOHP”:

  1. człowiek jest czymś więcej niż sumą części

  2. człowiek istnieje w środowisku ludzkim

  3. człowiek jest świadomy

  4. człowiek działa celowo

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA

Abraham Maslow - psycholog, humanista

PIRAMIDA POTRZEB MASOLWA

0x01 graphic

  1. Potrzeba samorealizacji.

  2. Potrzeba uznania i szacunku.

  3. Potrzeba przynależności i miłości.

  4. Potrzeba bezpieczeństwa.

  5. Potrzeba biologiczna.

Potrzeby ludzkie są ułożone w hierarchii. Kieruje nimi następująca zasada - potrzeby wyższego piętra nie ujawniają się dopóki nie zostaną zaspokojone potrzeby piętra niższego. Najniższe piętro to potrzeba biologiczna (związana z podstawową homeostazą organizmu), jest to podstawa snu, oddychania itp.

Pojęcie związane z Maslowem to samorealizacja.

SAMOREALIZACJA - to stawanie się tym, kim człowiek może się stać. Jest celem osiąganym przez niewielki stopień ludzi.

Maslow badał osoby samorealizujące się. Na podstawie tych badań określił cechy wspólne dla tych osób.

CECHY:

  1. demokratyczna struktura charakteru - posiadanie cech pozornie wyuczających się ;

  2. filozoficzne, niezłośliwe poczucie humoru;

  3. autoironia;

  4. doświadczenia szczytowe - doświadczenie doznań o szczególnym charakterze; tymi doznaniami może być każda dziedzina;

  5. zaburzenie percepcji czasu i przestrzeni;

  6. poczucie harmonii;

  7. bogactwo relacji przy jednoczesnej dobrej tolerancji samotności;

  8. świadomość celów i środków;

CARL ROGERS - psycholog, humanista. Kojarzony jest on z terapią skoncentrowaną na kliencie.

ZAŁOŻENIA:

  1. dotychczasowe określenie „pacjent” zastąpić określeniem „klient”;

  2. trudności i problemy klientów nie powinny być rozumiane jako zaburzenia, patologie, a jedynie jako przejaw przejściowych kryzysów życiowych;

  3. klient dysponuje zasobami, siłami, umiejętnościami i wiedza na swój temat, niezbędnymi do tego, by pomóc sobie i poradzić trudną sytuacją;

  4. rolą terapeuty jest jedynie stworzenie warunków, w których klient poradzi sobie z trudnością;

3 CECHY POSIADAJĄCE TERAPEUTA:

a) autentyczność (kongruencja) - przezroczystość, spójność. Jeśli ma być spełniony ten warunek terapeuta nie może oszukiwać, ukrywać czegoś, musi mówić wszystko o czym myśli.

b) empatia. Postawa zawierająca elementy poznawcze (zdolność do przyjęcia innego punktu widzenia); emocjonalny (wyczuwani emocji) i behawioralny (gotowość do określonych zachowań na rzecz klienta).

c) bezwarunkowa akceptacja klienta. Akceptacja klienta jako osoby nawet pomimo braku akceptacji jego zachowania.

Rogers błędnie uważa, że te trzy cechy wystarczają, aby być dobrym terapeutą.

ZALETY PSYCHOLOGII HUMANISTYCZNEJ:

  1. zwrócenie uwagi na charakterystyczne dla człowieka jako człowieka dyspozycje i aktywności;

  2. przyjęcie pełnej perspektywy czasowej w odniesieniu do badań człowieka;

  3. dostrzeżenie znaczenia metod i podejść idiograficznych (skupione na badaniu tego co ogólne);

  4. akcentowanie potencjału, zasobów, możliwości tkwiących w człowieku;

  5. koncentracja na wspieraniu dobrego funkcjonowania (pełnego życia) i samorealizacji;

ZARZUTY PSYCHOLOGII HUMANISTYCZNEJ:

  1. psychologia humanistyczna jako taka nie wypracowała jednej spójnej koncepcji człowieka;

  2. brak empirycznej weryfikacji formułowanych założeń

  3. większość tez psychologii humanistycznej ma jedynie postać postulatów, a nie potwierdzonych prawidłowości;

  4. przecenianie potencjalności i zasobów na rzecz niedoceniania deficytów i braków;

PSYCHOLOGIA POZYTYWNA

Przedstawicielem psychologii pozytywnej jest M.Seligman. Psycholodzy pozytywni chcą dopełnić psychologię humanistyczną. Ich dziełem jest klasyfikacja cnót i sił charakteru. Reprezentuje ona powszechnie uznawane cele, wartości i zasady, wspólne wszystkim kulturom i społecznościom.

CNOTY:

  1. mądrość i wiedza

  2. odwaga

  3. humanitaryzm

  4. sprawiedliwość

  5. umiar

  6. transcendencja

SIŁY CHARAKTERY ODPOWIADAJĄCE POWYŻSZYM CNOTOM:

  1. twórczość - nowatorski sposób podejścia do sprawy

  2. ciekawość - zainteresowanie wszystkim wokół

  3. otwartość umysłu - wielostronne spojrzenie na rzeczywistość

  4. zamiłowanie do zdobywania wiedzy - dążenie do mistrzowskiego opanowania nowych umiejętności, nowych zadań, gałęzi wiedzy;

  5. perspektywa - zdolność dawania mądrych rad innym;

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

2004 r. - M. Seligman pierwsze publikacje

CELE PSYCHOLOGII:

  1. poszukiwanie czynników warunkujących dobre, dojrzałe funkcjonowanie i rozwój;

  2. koncentracja na potencjalnościach i zasobach jednostki;

  3. odp. na pytanie: „Jak żyć szczęśliwie?” „Jak podnieść jakoś życia?”

  4. powrót do filozofii (cnota, siła, charakter)

  5. koncepcja szczęścia

  6. koncepcja przepływu (doświadczeń optymalnych; flow)

  7. koncepcja jakości relacji

  8. koncepcja koherencji

ŚWIADOMOŚĆ - podobnie jako osobowość posiada wiele definicji:

  1. definicje ujmujące wymiar świadomości - świadomość rozumiana jako właściwość warunkowana aktywacją układu nerwowego. Jest definiowana jako podstawowa zdolność odbioru informacji z otoczenia. Jest to czujność wspólna człowiekowi i zwierzętom.

  2. definicje akcentujące tę funkcję świadomości, która odpowiada za przetwarzanie informacji i reagowanie - świadomość to wewnętrzna reprezentacja rzeczywistości, funkcja psychiczna umożliwiająca adaptację.

  3. definicje określające świadomość jako obszar doświadczeń JA - całość moich myśli - jaźń

  4. świadomość jako funkcja umożliwiająca odniesienie człowieka do świata

WŁAŚCIWOŚCI ŚWIADOMOŚCI WG JAMESA:

  1. świadomość ludzka jako strumień (dynamizm, ciągłość)

CECHY ŚWIADOMOŚCI:

  1. ma strukturę przestrzenną, jest zorganizowana w figurę i tło;

  2. treści są powiązane w sposób logiczny;

  3. struktura czasowa;

  4. ma charakter indywidualny;

  5. ma charakter intencjonalny (zawsze odniesiony do czegoś, ukierunkowany na)

METODY BADANIA ŚWIADOMOŚCI:

  1. obiektywne - wnioskuje o zjawiskach na podstawie konkretnych obserwacji)

  2. subiektywne - introspekcja przyjmowała co najmniej trzy formy:

    1. eksperymentalna (eksperymentator wywoływał zjawiska)

    2. pytaniowa

    3. równoczesna lub z przypomnienia

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA POZIOM ŚWIADOMOŚCI:

  1. ogólna sprawność fizyczna

  2. emocjonalno-motywacyjne

  3. natężenie świadomości w określonych stanach psychicznych

UWAGA - ukierunkowanie świadomości na wybrany obiekt czy obszar.

UWAGA BAZUJE NA 2 ANTAGONISTYCZNYCH PROCESACH:

  1. aktywacja tworu siatkowatego

  2. indukcja ujemna

HABITUACJA - zanik organizmu na bodźce jednostajne.

WŁAŚCIWOŚCI UWAGI:

  1. zakres (pojemność)

  2. podzielność uwagi

  3. przerzutność uwagi

  4. natężenie uwagi

  5. rozróżnienie na uwagę mimowolną i dowolną

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

UWAGA MIMOWOLNA - przykuwana ze względu na same właściwości bodźca.

UWAGA DOWOLNA - kierowana siłą woli, bazująca na właściwościach bodźca.

WŁAŚCIWOŚCI BODŹCÓW PRZYKUWAJĄCE UWAGĘ MMOWOLNĄ:

  1. a) siła

b) natężenie

c) wielkość

II. a) zgodność z kontekstem

b) niezgodność z kontekstem

III. a) zgodność z oczekiwaniami

b) zgodność z potrzebami

c) nowość

d) niezgodność z poglądami

PAMIĘĆ:

  1. nabywanie (zapamiętywanie)

  2. przechowywanie

  3. odtwarzanie informacji

3 BLOKI ZAPAMIĘTYWANIA:

a) Rejestr sensoryczny (odpowiedzialny za odbiór bodźców)

Pamięć ultrakrótka (utrzymywanie się śladu bodźca przez bardzo krótki okres - od ułamków sekund do kilku sekund - ikoniczna.

Pamięć echoiczna - słuch.

b) Pamięć krótka (robocza) - STM

Kilka sekund do kilku minut.

Określa ją jednostka 7+_ 2 =9/5

c) Pamięć długa.

Czas przechowywania informacji - nieograniczony.

Pamięć epizodyczna - pojedynczych zdarzeń.

Pamięć biograficzna - historii życia.

Pamięć mechaniczna.

Pamięć logiczna.

Pamięć semantyczna.

ZAPAMIĘTYWANIE - zjawisko związane z procesami emocjonalno-motywacyjnymi.

Techniki ułatwiające zapamiętywanie (MNEMOTECHNIKI)

Dopasowanie do preferowanego kodu.

PRZECHOWYWANIE - treści zapamiętane utrwalają się, a także ulegają modyfikacji.

Konsolidacja śladów pamięciowych.

REMINISCENCJA - ilościowa poprawa w czasie kolejnych przypomnień materiału, który nie został w pełni opanowany.

FAZY ODTWARZANIA - związane z nią jest:

  1. rozpoznawanie

  2. antycypacja - przewidywanie

  3. zjawisko rzekomych wspomnień

\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\

EMOCJE I MOTYWACJE:

Emocje jako zespół o charakterze pierwotnym lub wtórnym warunkujący zachowania adaptacyjne zarówno zwierzęta jak i ludzi. Ból i lęk są ze sobą bardzo silne powiązanie.

CZYNNIKI WYWOŁUJĄCE EMOCJE:

  1. pierwotne bodźce emocjonalne pochodzące z narządów zmysłowych lub wewnętrznych (np. głódzła emocja)

  2. wtórne bodźce emocjonalne są to bodźce pierwotnie naturalne, które same w sobie nie wywołują emocji, nabierają takiej zdolności po przez połączenie z bodźcami neutralnymi (warunkowanie): skojarzenie, związanie (zapach piernikaświęta);

3 FAZY POBUDZENIA EMOCONALNEGO:

a) wzrost napięcia mięśniowego

b) wzrost intensywności procesów umysłowych (np. natłok myśli)

c) pobudzenie osi przysiadki nadnerczy oraz autonomicznego układu nerwowego

KRZYWA WUNDTA

EMOCJE POZYTYWNE - to emocje, które wiążą się z przyjemność.

EMOCJE NEGATYWNE - wraz ze wzrostem natężenia stają się coraz bardziej dotkliwe np. przykrość.

NATĘŻENIE EMOCJI - siła emocji i poziom pobudzenia emocjonalnego.

EMOCJE STENICZNE - stymulują do działania.

EMOCJE ASTENICZNE - ukierunkowują organizm na powstrzymanie się od działania.

EMOCJE PROSTE - podstawowe formy reagowania, np. wstyd.

EMOCJE ZŁOŻONE - normy etyczne, itp. np. poczucie wstydu.

ŹRÓDŁA EMOCJI:

  1. bodźce zmysłowe

  2. bodźce wegetatywne - np. dyskomfort

  3. zmienne zestawieniowe - relacje między oczekiwaniem a wynikiem (czy rzeczywistością). Wówczas natężenie i znak emocji zależy od stopnia tej rozbieżności.

  4. Ogólna kondycja psychofizyczna

  5. Poczucie sprawstwa lub poczucie skuteczności

  6. Uczucia - emocje są wspólne ludziom i zwierzętom, uczucia charakteryzują jedynie ludzi. Uczucia są konsekwencją procesów społecznych - są bardziej złożone, emocje są proste)

PROCES MOTYWACYJNY: Jest to zespół procesów i zjawisk ukierunkowanych na zainicjowanie, podtrzymanie i zakończenie aktywności po osiągnięciu celu.

KOMPONENTY PROCESU MOTYWACYJNEGO:

  1. Użyteczność wyniku - wynik musi być przez podmiot postrzegany jako pożyteczny.

  2. Prawdopodobieństwo osiągnięcia wyników w danych warunkach musi być większa niż zero.

  3. Charakterystyka motywacji:

    1. kierunek motywacyjny określony przez wynik, ku któremu zmierza czynność;

    2. natężenie (siła, wielkość, intensywność)

SIŁA - zdolność do eliminowania konkurencyjnych motywów.

WIELKOŚĆ - rozmiar wyniku lub liczbę czynności potrzebnych do zaspokojenia motywu

INTENSYWNOŚĆ - poziom mobilizacji organizmu

DOJRZAŁOŚĆ MOTYWACJI - niedojrzałe to te, które są niezintegrowane z osobowością.

OD CZEGO ZALEŻY UŻYTECZNOŚĆ WYNIKU:

Jest to wartość gratyfikacyjna, czyli zdolność do redukcji napięcia motywacyjnego.

WIELKOŚĆ ZALEŻY:

  1. od czasu deprywacji oceny (im dłuższy czas deprywacji tym silniejsze napięcie - do optimum)

  2. od wielkości szkody/dyskomfortu jaki odczuwa organizm

  3. od poziomu aspiracji

  4. od ważności zadania

  5. od ogólnego stanu psychicznego


Wyszukiwarka