1. Właściwości emocjonalnej warstwy wychowania rodzinnego

Pierwszą właściwością jest spontaniczność wychowania rodzinnego. Znaczy to, że wychowawcze oddziaływania w rodzinie są zazwyczaj bezpośrednie, nie ulegają odroczeniu, bazują w znacznej mierze na nastroju rodziców. Może to być powodem wielu błędów wychowawczych, ale też pozwala na natychmiastową korekcję zachowania dziecka. Spontaniczność wychowania pociąga za sobą otwartość w komunikowaniu się, w wyrażaniu siebie, swoich myśli i uczuć, co z kolei zapewnia dziecku poczucie autentyzmu intencji rodziców i tym samym ich oddziaływania wychowawcze stają się skuteczne. Ponieważ odpowiedzią na spontaniczność rodziców jest zazwyczaj spontaniczne reagowanie dziecka - ma ono możliwość uzewnętrznienia swoich lęków, swojego gniewu czy rozpaczy. Nie narastają więc wewnętrzne napięcia oraz konieczność ich tłumienia. Wreszcie spontaniczność w wychowaniu stwarza niepowtarzalny klimat domu rodzinnego. Wspólnie przeżyte wzruszenia, troski i nadzieje przenikają w głąb osobowości dziecka, modelując je skuteczniej niż wszelkie późniejsze programy instytucji wychowawczych. Oczywiście, modelowane może być również zgorzknienie i rezygnacja.

Drugą właściwością emocjonalnej warstwy wychowania rodzinnego jest empatia jako podstawa tego wychowania. Znaczy to, że matki, a także ojcowie (o ile są wychowawczo zaangażowani) "wczuwają się" w potrzeby i stany emocjonalne swoich dzieci i kierują się tym poczuciem w postępowaniu wychowawczym. Tą zdolnością do "wczuwania się" w innego człowieka ludzie nie są obdarzeni równomiernie, psychologia widzi różne uwarunkowania tego faktu, ale zdolność do empatii ujawnia się szczególnie przy wzajemnie bliskim współżyciu ludzi.Jest więc środowisko rodzinne terenem doznawania i wyrażania empatii, która w znacznym stopniu wyznacza naszą prospołeczność i wewnętrzną radość życia. Wychowanie empatyczne - co jest jego funkcją szczególną - zapewnia dziecku również poczucie bezpieczeństwa.

Trzecią właściwością jest intymność wychowania rodzinnego. Znaczy to, że wychowanie rodzinne w istotnych swych właściwościach dotyczy jedynie członków wspólnoty rodzinnej, przebiegając w zasadzie w tajemnicy przed ludźmi obcymi. Intymność życia rodzinnego może pogłębiać więź uczuciową, wykształcać tradycje rodzinne, powodować, że pewne słowa czy gesty stają się hasłami zrozumiałymi tylko przez wtajemniczonych itp. Ale może też powodować, że upokorzenie, emocjonalne odrzucenie, a nieraz psychiczne i fizyczne maltretowanie dzieci, są zamknięte w twierdzy rodzinnego życia i często nie możemy ich ani dostrzec, ani udzielić pomocy. Każda spośród wymienionych właściwości emocjonalnej warstwy wychowania rodzinnego, a w szczególności wszystkie wzajemnie powiązane, mogą stać się źródłem oparcia i siły dla każdego członka rodziny, ale także źródłem jego słabości i załamań.

2. Przeżycia emocjonalne rodziców po otrzymaniu wiadomości o niepełnosprawności dziecka

a Okres krytyczny: rozpacz, żal, lęk, poczucie krzywdy i bezradności. Występuje obniżenie nastroju, a nawet reakcje nerwicowe. Rodzice nie wiedzą jak postępować z dzieckiem, towarzyszy im poczucie winy.

B Kolejnym wyróżnionym etapem jest okres kryzysu emocjonalnego zwany też okresem rozpaczy, depresji. Dominuje poczucie klęski życiowej, skrzywdzenia przez los, pesymizm w ocenie przyszłości dziecka. Zdarza się, że narasta agresja w relacjach małżeńskich. W okresie tym może następować odsuwanie się ojca od rodziny: ucieczka w alkohol, w pracę zawodową, społeczną lub odejście. Zdarza się, że rodzice ograniczają się jedynie do czynności opiekuńczych, a nie zaspakajają bardzo ważnej potrzeby bezpieczeństwa i kontaktu emocjonalnego.

C Po tych dwóch okresach cechujących się negatywnymi przeżyciami emocjonalnymi pojawia się okres pozornego przystosowania się do sytuacji. Dość często zauważyć można nieuznawanie faktu niepełnosprawności dziecka, rodzice podważają postawioną diagnozę: szukają pomocy u kolejnych specjalistów. Pojawia się też nieuzasadniona wiara w możliwość wyleczenia dziecka. Rodzice szukają nowych specjalistów oraz metod paramedycznych. Są też rodzice, którzy oskarżają pracowników służby zdrowia o zaniedbania przyczyniające się do powstania niepełnosprawności lub nawzajem zarzucają sobie winę.

D Najważniejszym dla prawidłowego wychowania dziecka jest okres konstruktywnego przystosowania się do sytuacji, kiedy rodzice zaczynają koncentrować się na zadaniu. Podejmują wiele zabiegów rehabilitacyjnych, metod wychowawczych, aby pomóc swojemu dziecku. .

3. Czynniki warunkujące przeżycia emocjonalne rodziców

- na jakim etapie rozwoju dziecka pojawi się niepełnosprawność.

- w jaki sposób rodzice dowiadują się o niepełnosprawności dziecka.

- rodzaj i stopień niepełnosprawności dziecka.

-widoczność niepełnosprawności,

-błędy jakie popełniają lekarze przy informowaniu rodziców o niepełnosprawności dziecka,

-zachowania dziecka,

- preferowane przez nich wartości życiowe i cele

4. Charakterystyka dziecka z MPD:

MPD to: zbiorcze pojęcie obejmujące różnorodne, zmieniające się wraz z wiekiem zaburzenia ruchu i postawy (porażenie, niedowłady, ruchy mimowolne, zaburzenia napięcia mięśniowego, zaburzenia równowagi), współistniejące z innymi objawami trwałego uszkodzenia mózgu (padaczka, upośledzenie umysłowe, zaburzenia mowy, wzroku, słuchu), znajdującego się w stadium niezakończonego rozwoju, a więc zaistniałe przed urodzeniem dziecka, w czasie porodu lub w pierwszych 3 latach życia. dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym, to dziecko niepełnosprawne, które najczęściej ma trudności w poruszaniu się, a często nawet w siedzeniu. Nie są to jedyne objawy. Często dochodzą zaburzenia wzroku, słuchu. Dzieci te często wykazują mniejsze lub większe zmiany psychiczne. Wczesnymi objawami są zaburzenia rozwoju psyhoruchowego, które często są trudne do uchwycenia. Pełny zespół symptomów wykształca się dopiero w pierwszych latach życia, co ma związek z niedojrzałością układu nerwowego w okresie niemowlęctwa. Oprócz dominujących w obrazie klinicznym zaburzeń ruchowych u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym często występują:

• zaburzenia mowy (ok. 50 - 70 %),

• zaburzenia wzroku (ok. 50 - 70 %),

• zaburzenia słuchu,

• upośledzenie umysłowe (ok. 30 %),

• zaburzenia emocjonalne,

• padaczka (ok. 30 %)

5. Na czym polega diagnoza umiejętności funkcjonalnych i w przypadku jakich dzieci ją podejmujemy?

Diagnoza umiejętności funkcjonalnych jest to zestawienie umiejętności, które przejawiają się w codziennym życiu dziecka i które w sposób bezpośredni wpływają na zwiększenie sie jego niezależności i jakości życia. Ma ona charakter opisowy. Jej celem jest jak najbardziej szczegółowe opisanie zachowań ucznia, po to aby go jak najlepiej poznać i na tej podstawie opracować indywidualny program nauczania. Zazwyczaj koncentrujemy się na umiejętnościach: poznawczych i sposobach poznawania świata, związanych z poruszaniem się, samoobsługowych,. Związanych z socjalizacją, sposobach i rozwoju komunikacji, małej i duże motoryce, zachowaniach nietypowych. Najczęściej przeprowadza się ją na uczniach niepełnosprawnych głębiej upośledzonych np MPD

6. Kiedy stawiamy diagnozę o autyźmie wczesnodziecięcym?

Kiedy występuje conajmniej 6 podanych niżej kryteriów:Deficyty w kontaktach społecznych przejawiające się upośledzeniem następujących zachowań:

 przejawów komunikacji niewerbalnej

 związków pomiędzy rówieśnikami

 podejmowania inicjatywy w kontaktach społecznych

 odwzajemniania adekwatnych reakcji w stosunkach z ludźmi

Deficyty zdolności komunikacji, takie jak:

 upośledzenie rozwoju mowy

 upośledzenie zdolności do komunikacji

 używanie powtórzeń lub szczególnych wyrażeń

 upośledzenie rozwoju wyobraźni lub zdolności do zabawy o charakterze naśladowania sytuacji życiowych

Deficyty w zachowaniu, takie jak:

 całkowite zaabsorbowanie się jednym lub kilkoma polami zainteresowania

 istotne ograniczenie obszaru zainteresowania otaczającym środowiskiem

 nadmierna potrzeba rutynowych, zrytualizowanych zachowań, niezdolność do zmiany zainteresowania wykonywanie stereotypowych ruchów zaabsorbowanie fragmentami przedmiotów

7. Jak prezentować osoby z upośledzeniem umysłowym:w taki sposób, który inni ludzie zaakceptowaliby również w odniesieniu do siebie.

-sposób raczej pozytywny niż negatywny.

w sytuacjach, które są zwykłe, czy typowe dla ich lokalnej społeczności.

w sytuacjach które są typowe dla innych osób w tym samym wieku.

w towarzystwie innych osób, nie tylko upośledzonych.

w takich sytuacjach i w taki sposób, by nie eksponować przesadnie ich umiejętności, ani też słabych stron.

stwarzać osobom upośledzonym umysłowo możliwość wypowiadania się w ich własnym imieniu.

8. Główne problemy związane z wychowaniem dzieci upośledzonych umysłowo:

• dziecko czuje się zagubione w natłoku docierających informacji i wymagań

• bardzo często nie rozumie pytań i zadań

• potrzebuje więcej czasu na realizacje zadania

• należy wykazać cierpliwość nie krytykować nie popędzać

9.Aktualna definicja upośledzenia umysłowego

 upośledzenie umysłowe to „istotnie niższy poziom funkcjonowania intelektualnego (IQ 70 i poniżej), który współwystępuje przy znacznych ograniczeniach w zachowaniu przystosowawczym, w przynajmniej dwóch następujących obszarach zdolności: porozumiewanie się, troska o siebie, tryb życia domowego, sprawności społeczno-interpersonalne, korzystanie ze środków zabezpieczenia społecznego, kierowanie sobą, troska o zdrowie i bezpieczeństwo, zdolności szkolne, sposób organizowania wolnego czasu i pracy. Początek tego stanu musi wystąpić przed 18 rokiem życia

10.

lekki 50 55-70

umiarkowany 35-40 50-55

znaczny20-25 35-40

głęboki ponizej 20-25

11 Stopień Lekki

STOPIEŃ LEKKI
SFERY	OPIS
POZNAWCZA	myślenie konkretno - obrazowe, schematyczne, zwolnione tempo problemy z porównywaniem, dostrzeganiem różnic, podobieństw często gubią główny watek trudności w definiowaniu pojęć abstrakcyjnych słaby krytycyzm spostrzeganie globalne, trudności z analitycznym uwaga skoncentrowana na materiale konkretnym, ograniczona na abstrakcyjnym dobra pamięć mechaniczna, słaba logiczna
FIZYCZNA	hiperaktywność (nadmierne pobudzenie) dyspraksja (trudności w planowaniu ruchu, aktywności) zaburzenia dotyczące motoryki globalnej, koordynacji wzrokowo - ruchowej
EMOCJONALNA	lekkość uczuciowa słaba kontrola nad popędami i emocjami zdolni do uczuć wyższych impulsywni
SPOŁECZNA	utrudnione przystosowanie społeczne wchodzą w relacje społeczne ale są w nich bierni mogą samodzielnie radzić sobie w życiu
	Obowiązek szkolny mogą realizować w szkołach integracyjnych i ośrodkach specjalnych.

12. Stopień umiarkowany

STOPIEŃ UMIARKOWANY
SFERY	OPIS
POZNAWCZA	myślenie konkretno - obrazowe, sztywność myślenia poziom intelektualny 7/8 letniego dziecka uwaga mimowolna pamięć mechaniczna problem ze spostrzeganiem istotnych cech na obrazku; dominuje analiza nad syntezą
FIZYCZNA	hipotonia (obniżone napięcie mięśniowe) opóźniony rozwój ruchowy (w motoryce małej, często też w oralnej) wykonują proste czynności samoobsługowe zaburzenia układu krążenia, wady serca
EMOCJO-NALNA	typ apatyczny/typ pobudliwy słaba kontrola nad popędami dychotomiczny świat uczuć - albo kocha albo nie lekkie uczuciowo
SPOŁECZ-NA	wchodzą w interakcje społeczne potrzeby interakcji z innymi mogą radzić sobie w samodzielnym życiu
	Obowiązek szkolny mogą realizować w szkołach specjalnych.

13. stopień znaczny

STOPIEŃ ZNACZNY
SFERY	OPIS
POZNAWCZA	myślenie sensoryczno - motoryczne poziom rozwoju 5 - letniego dziecka spostrzeganie powolne, niedokładne uwaga mimowolna skupiona na bodźcach służących zaspokajaniu potrzeb, niepodzielna

FIZYCZNA	bardzo poważne opóźnienie rozwoju motorycznego, co uwarunkowane jest schorzeniami somatycznymi
EMOCJONALNA	oznaki przywiązania do osób i rzeczy intuicyjne uczucia moralne
SPOŁECZNA	samodzielni w załatwianiu podstawowych potrzeb fizjologicznych wymagają kontroli i opieki osób dorosłych
	Obowiązek szkolny w ośrodkach specjalnych

14. stopień głęboki

STOPIEŃ GŁEBOKI
SFERY	OPIS
POZNAWCZA	niedorozwój myślenia od braku percepcji do uwagi mimowolnej uwaga nietrwała pamięć cząstkowa dwa rodzaje inteligencji wg. Janiny wyczesany 0-9 IQ dzieci leżące 10-19/20 IQ dzieci wykonujące proste czynności
FIZYCZNA	wykonują ruchy automatyczne nie ma zdolności do samoobsługi stereotypie ruchowe (kiwanie) padaczka
EMOCJONALNA	proste emocje zadowolenia/niezadowolenia czasem wyrażanie emocji gestami (uśmiech) częste wahania nastrojów
SPOŁECZNA	niepełnosprawni społecznie nie umieją dbać o swoje bezpieczeństwo potrzeby fizjologiczne nie mają możliwości wykonywania czynności zawodowych
	Zwolnieni z obowiązku szkolnego. Specjalistyczne ośrodki, szkoły życia. wymagają ciągłej opieki brak samodzielności przy długotrwałych ćwiczeniach mogą sygnalizować

15. Wspólczesne tendencje w kształceniu i wychowaniu dzieci upośledzonych umysłowo:

• mierzanie ku poszukiwaniu jak najwcześniejszych parcjalnych możliwości rozwojowych dziecka zwłaszcza jego mocnych stron

• podejście pozytywne i aktywne kompleksowe i interdyscyplinarne

• eksponowanie cech potrzeb wspólnych u wszystkich dzieci ze szczegolnym uwzględnieniem problemów jednostki

• zmierzania do określania niepożądanych zachowań dziecka jako przejawów niezaspokojenia potrzeb oraz niezrozumienia lub lekceważenia ich przez otoczenie

• dążenie do dynamicznego spojrzenia na specjalne potrzeby edukacyjne w którym wada spostrzegana jest jako utrata funkcji na poziomie ograniczonym, niepełnosprawność jako ograniczenie lub utrata funckji na poziomie psychicznym

• zmierzanie do uznania racjonalnego i partnerskiego modelu wspóldziałania samopomocy wsparcia we wszystkich środowiskach życia jednostek

• proponowanie życia w otwartym środowisku,

• zmierzanie do podkreślenia godności, tożsamości podmiotowości dziecka osoby z odchyleniami od normy demaskowanie postawy dominacji sprawnych osob dorosłych narzucający h werbalne manipulowanie i niewerbalne sterowanie w różnych sytuacjach

• uznawanie tendencji do emancypacji osób grup środowisk niepełnosprawnych stwarzanie im warunków do integralnego funkcjonowania prawie w każdej roli i konkretnym kontekście społecznym bez ich indywidualnego naznaczania i degradacji

• uznawanie wpływów socjalizacyjnych w których konieczna jest własna aktywność zawodowa i społeczno-kulturalna jednostki w dochodzeniu do psychicznej i społecznej autonomii

16 Czynniki które wyznaczają stosunek do osób upośledzonych umysłowo

» dbałość o ubiór (dobrany przede wszystkim do wieku, ukrywający mankamenty),

» zachowania typowe dla osób w ich wieku,

» sposób, w jaki są przedstawiane innym osobom,

17. Sposoby postępowania ułatwiające pracę z dzieckiem upośledzonym umysłowo:

• obdarzenie dziecka uwagą, poświęcanie mu dużej ilości czasu

• zapewnienie możliwości rozwoju różnych sfer stosownie do potrzeb

• ułatwienie kontaktu z innymi dziećmi

• nieograniczanie samodzielności

• zaspokajanie potrzeby bycia akceptowanym bezpiecznym zdolnym do robienia czegoś dobrego

• wymaganie tego co jest zrozumiałe

• postępowanie "krok po kroku"

• dochodzenie do celu nieraz okrężnymi drogami

• stosowanie nagród

• zachęcanie

• dawanie pozytywne wskazówki i polecenia

18. Omów etapy pracy terapeutyczno-edukacyjnej z osobami z uszkodzonym OUN:

Etap I Pobudzanie zmysłów

Dążymy do tego aby dziecko poprzez pojedyńczy zmysł odbierało otoczenie w adekwatny sposób, uczyło się posługiwać poszczególnymi zmysłami

Etap II Integracja zmysłowo-ruchowa

Staramy się, aby informacje płynące z poszczególnych zmysłów pozwalały zintegrować w całość to co otacza lub to co się dzieje. Łączymy zmysł z ruchem np łączenie tego co się widzi z ruchem głowy. Zmierzamy do odbierania rzeczywistości przez wielozmysłowość.

Etap III Poznawanie i rozumienie własnego ciała.

Odczuwanie osi swojego ciała góra-dół kończymy dolne i górne palce, Wypracowujemy zdolności koordynacji wzrokowo-ruchowej, kontrolę wzrokową i słuchową, percepcję wzrokowo-przestrzenną

Etap IV Wypracowanie gotowości do podjęcia nauki

Wyeliminowanie tego co przeszkadza w jej podjęciu: zachowania hiperaktywne, kompulsywność słownąi zachowawczą, agresję. Odnaleźć przyczynę i ją usunąć. Opierać się na intuicji w działaniu

Etap V Edukacja elementarna

Obejmuje: podstawowe umiejętności, wiedzę na miarę możliwości. Praca w grupie

19. Przedstaw metodę porannego kręgu

Zajęcia „Poranny krąg” jako metoda stymulacji polisensorycznej, obejmują swym zasięgiem dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Istotą tych zajęć jest „spotkanie” z drugą osobą oraz budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa. Podstawą tworzenia porannego kręgu jest świat przyrody, gdzie nauczyciel nie zastępuje bodźców płynących z przyrody ale inspiruje się nimi. Przy dzieciach głęboko upośledzonych potrzebna jest rytualizacja: zawsze to samo pomieszczenie, o tej samej godzinie, tym samym sygnałem, te same dzieci ten sam prowadzący, czynności wykonywane w tej samej kolejności, ta sama piosenka na powitanie ten sam motyw słowny. Charakterystyczne elementy: żywioł barwa smak zapach instrument głoska. Wszystko związane z porami roku

20. Scharakteryzuj programy aktywności Knillów:

Stanowią ramy wokól których rozwija się kontakt społeczny ruch i zabawa. Mogą stanowić bazę wyjściową dla rozwoju rozumienia i używania języka. Ma formę muzyczno-zabawową. Dziecko ma możliwość zaplanowanego i systematycznego doświadczania swoich ruchów.

Program SPF (dla dzieci niesprawnych fizycznie) - około 25 minut
 kołysanie
 wymachiwanie rękoma
 zaciskanie i otwieranie dłoni
 klaskanie
 głaskanie policzków
 głaskanie brzucha
 głaskanie ud
 ruchy stóp, nóg
 przewracanie się, padanie
 relaksacja

21. Jakie cechy należy wykształcić w dziecku z niepełnosprawnością intelektualną aby jak najpełniej przygotować je do wejścia w środowisko rówieśników?

• Samodzielność

• odporność emocjonalna

• optymizm

• samoakceptacja

• uspołecznienie

---