Temat: Wiadomości ogólne

Neurologia - dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego.

Układ nerwowy składa się z ośrodkowego i obwodowego.

Do oun należy mózgowie i rdzeń kręgowy.

Do obwodowego oun należą:

- n. rdzeniowy i ich korzenie oraz gałęzie

- sploty n. rdzeniowego

- n. obwodowe

- 12 par n. czaszkowych

Obwodowy układ nerwowy. Dzieli się na:

- somatyczny: nastawiony na łączność ze światem zewnętrznym i odbiera z niego różnorodne informacje za pośrednictwem narządów zmysłów oraz zarządza aparatem ruchowym, umożliwia poruszanie w przestrzeni i reagowanie na bodźce zewnętrzne w sposób celowy.

- autonomiczny (wegetatywny) - sprawuje kontrolę nad procesami przemiany materii i prawidłowym działaniem narządów wewnętrznych. Dzieli się na:
+ współczulny (sympatyczny)

+ przywspółczulny (parasympatyczny)

Nerw rdzeniowy - n. powstały z połączenia przedniego i tylnego łączących się z jedną stroną tego samego segmentu rdzenia kręgowego. Ma ok. 1 cm długości i leży w obrębie otworu międzykręgowego. Dzieli się na gałęzie:

- przednią

- oponową

- tylną.

Z rdzenia kręgowego wychodzi 31 par nn. rdzeniowych:

- 8 par nn. C

- 12 par nn. Th

- 5 par nn. L

- 5 par nn. S

- 1 parę nn. guzicznych Co

Unerwienie:

C1-C4 - głowa

C3-C5 - przepona

C5-Th1 - kkg

Th1-Th12 - T

L1-S2 - kkd

Gałęzie przednie tworzą sploty nn. rdzeniowych. Wyróżniamy 4 sploty nn.:

- ramienny

- szyjny

- lędźwiowy

- krzyżowy

Nerwy obwodowe:

- pośrodkowy

- łokciowy

- promieniowy

- pachowy

- piersiowy długi

- nadłopatkowy

- kulszowy

- strzałkowy

- piszczelowy

- podeszwowy

- udowy

Nerwy czaszkowe:

Uszkodzenia neuronu ruchowego obwodowego daje porażenie wiotkie, charakteryzujące się:

- całkowitą lub częściową utratą ruchu

- zniesieniem odruchów

- obniżeniem napięcia mięśniowego

- zanikiem troficznym mięśni

- zaburzeniami naczyniowo-ruchowymi

- drżenie pęczkowe mięśni (fascykulacja)

Całkowite porażenie mm - niedowład spowodowany całkowitym bądź częściowym przerwaniem dopływu pobudzeni do mięśnia

Porażenie, paraliż (plegia) - całkowita niemożność wykonania ruchu na skutek braku dopływu bodźców nerwowych do mięśni:

- Porażenie wiotkie pochodzenia neurogennego spwodowane uszkodzeniem n. obwodowego

- Porażenie wiotkie pochodzenia miogennego związane z uszkodzeniem samego mięśnia lub grupy mięśniowej najczęściej w skutek urazu, niedorozwoju, miopatii

- porażenie spastyczne - kurczowe

Paraplegia - porażenie poprzeczne, polegające na porażeniu dwukończynowym, najczęściej kkd.

Tetraplegia - paraliż czterokończynowy. Powstaje na skutek uszkodzenia rdzenia kręgowego w odc. szyjnym.

Hemiplegia - porażenie połowicze. Spowodowane uszkodzeniem drogi korowo-rdzeniowej w mózgu. Niedowład po str. przeciwnej do lokalizacji uszkodzenia.

Niedowład.

O ile rozkład niedowładów zależy od miejsca uszkodzenia n. obwodowego, przebieg i rokowanie zależy od miejsca uszkodzenia.

Neuropraxia - zablokowanie przewodnictwa - choroba obwodowego układu nerwowego. Występuje czasowa utrata unkcji ruchowych i czuciowych z powierzchni o zablokowanym przewodnictwie.

Axonotmesis - nerw nienaruszony, ale aksony przerwane; takie nerwy mogą się zregenerować.

Neurotmesis - przerwanie ciągłości nerwu powodujące jego porażenie.

Uszkodzenie n. obwodowych

W okresie braku łączności między mm. i unerwiającymi je komórkami rogów przednich należy zapewnić odnerwionym mięśniom stałą ciepłotę, dostateczne ukrwienie i utrzymanie fizjologicznej długości.

Stosuje się:

- masaż,

- termoterapię

- ćwiczenia czynno-bierne i bierne

Intensywną kinezyterapię można dozować przez zmianę:

- pozycji wyjściowych do ćwiczeń

- tempa ruchów

- czasu trwania

- rodzaju ćwiczeń

- obciążenia

Dla ustalenia okresu w którym należy rozpocząć usprawnianie ruchowe oraz właściwego doboru środków i metod postępowania rehabilitacji należy brać pod uwagę dynamikę procesu chorobowego.

Przyczyny uszkodzenia n. obwodowego:

- urazy

- choroby ogólnoustrojowe

+ cukrzyca

+ amyloidoza

+ niedoczynność tarczycy

+ choroby układowe

Ośrodkowy Układ Nerwowy

Do OUN zaliczamy: mózgowie i rdzeń kręgowy. Uszkodzenia zlokalizowane są przeważnie w płatach czołowych OUN. Do objawów uszkodzeń zaliczamy:

- osłabienie siły mm, niedowład lub porażenie

- występowanie odruchów patologicznych (Babińskiego, Opssolimo)

- wzmożone napięcie mm typu spastycznego

- brak lub osłabienie odruchów skórnych - brzusznych i podeszwowych

- wygórowanie odruchów głębokich, klonusy

Klonus (trząs) - ciąg mimowolnych skurczów włókien mięśniowych wywołanych przez nagłe rozciąganie mięśnia.

Rzepkotrząs - rytmiczne skurcze mięśnia czworogłowego uda poruszające rzepką w dół polegające na jej energicznym szarpaniu

Stopotrząs - rytmiczne drgania stopy

W zależności od lokalizacji uszkodzenia dróg piramidowych uszkodzenie ośrodkowego neuronu ruchowego może przyjmować następujące postacie:

- uszkodzenie kory mózgu

- uszkodzenie w obrębie torebki wewnętrznej - porażenie lub niedowład połowiczny po stronie przeciwnej od ogniska chorobowego z często występującą niedoczulicą połowiczą

- uszkodzenie pnia mózgu - porażenie po stronie przeciwnej od miejsca uszkodzenia, zwykle towarzyszą im porażenie nerwów czaszkowych po stronie ogniska chorobowego

- uszkodzenie w obrębie rdzenia kręgowego - w przypadku którego do objawów porażenia spastycznego dołączają zaburzenia pozapiramidowych dróg nerwowych

Najczęstrze choroby UN:

- zakażenie układu nerwowego

- choroby naczyniowe

- zaburzenia dotyczące płynu mózgowo-rdzeniowego

- guzy

- urazy UN

- urazy okołoporodowe i zaburzenia rozwojowe

- choroby mitochondrialne

- choroby genetyczne

- zaburzenia nerwowo-skórne

- neuropatie obwodowe

- zespoły otępienne

- ataksje dziedziczne

- zaburzenia ruchowe

- choroby rdzenia kręgowego

- choroby złącza nerwowo-mięśniowego

- miopatie

- choroby demienilizacyjne

- choroby Autonomicznego Układu Nerwowego

- zaburzenia napadowe

Badania neurologiczne

- oględziny

- badanie głowy

- badanie nn. czaszkowych

- badanie kkg

- badanie T

- badanie kkd

- badanie czucia powierzchownego

- badanie chodu

- badanie mowy

- badanie objętości oponowych

Badanie kkg:

- ułożenie

- skóra

+rany

+otarcia

+blizny

+zaburzenia troficzne

+znamiona

+naczyniaki

+inne

- mięśnie

- drżenie pęczkowe i mimowolne

- hiperkinezy

+drżenie

+ruchy pląsawicze

+ruchy atetotyczne

+mioklonie

+ruchy dystoniczne

+heibalizm

- badanie ruchów czynnych

+barku

+st. barkowego

+st. łokciowego

+st. nadgarstkowego

+ruchy palców

- próba mijania

- korzenie rdzeniowe

+C5 - odwodzenie barku, zginanie w st. łokciowym, odruch z m. dwugłowego

+C6 - zginanie w st. łokciowym, odruch z mięśnia naramienno-łokciowego

+C7 - prostowanie palców, prostowanie w stawie łokciowym, odruch z m. trójgłowego

+C8 - zginanie palców

+Th1 - małe mm. dłoni

- badanie ruchów biernych i napięcia mm

- badanie siły mięśniowej

+ osłabienie siły mm = niedowład

+ całkowita niemożność wykonania ruchu = porażenie

- badanie czucia powierzchownego

Badanie kkd:

- j.w.

- korzenie rdzeniowe:

+L1-L2 - zgięcie w stawie biodrowym

+L3-L4 - prostowanie w stawie kolanowym, odruchy kolanowe

+L5 - prostowanie palucha stopy

+S1 - prostowanie w stawie biodrowym, zginanie w stawie kolanowy, zginanie podeszwowe stopy

- bdanie ruchów biernych

- badanie siły mięśniowej

- badanie czucia powierzchownego

Badanie chodu:

- chód paretyczny (niedowładny) - przy niedowładach kkd

- chód brodzący - występuje zapalenie wielonerwowe

- chód kaczkowaty - występowanie przy postępującej dystrofii mięśniowej

- chód spastyczny (kurczowy) - występuje niedowład spastyczny kkd

- chód koszący - występowanie przy spastycznym niedowładzie połowicznym pochodzenia mózgowego

- chód małymi kroczkami - występuje w zespołach parkinsonowskich

- chód móżdżkowy - brak prawidłowej koordynacji ruchów kkd i T, chory podczas chodzenia pozostawia T w tyle

- chód tylnosznurowy (generalski) - występuje w chorobach uszkodzenia sznurów tylnych (zwyrodnienie sznurów i uszkodzenia wielomielinowe)

---