Ubezpieczenia, wykład 1
czwartek, 26 lutego 2009
czwartek 8.10 /nie wolno się spóźniać/
Literatura:
J. Monkiewicz „Podstawy ubezpieczeń”, tom 1 „mechanizmy i funkcje”
T. Sangowski „Ubezpieczenia gospodarcze”
„Ubezpieczenia w gospodarce rynkowej” A. Bąsiewicz tomy 1-3, tom 4 T. Sangowski
W. Ronka-Chmielowiec „Ubezpieczenia. Rynek. Ryzyko”
Gazety: „Wiadomości ubezpieczeniowe” „Prawo. Ubezpieczenia. Reasekuracja”
Ustawy 22 maja 2003 :
Ustawa o działalności ubezpieczeniowej
Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, ubezpieczeniowym fundusze gwarancyjnym i polskim biurze ubezpieczycieli komunikacyjnych
Kodeks cywilny
Egzamin: test wielokrotnego wyboru, trzeba mieć zaliczone ćwiczenia
Konsultacje: A czwartki 13.30-14.30
B Poniedziałki 17
501D
Pierwsza próba naukowej syntezy ryzyka ubezpieczeniowego Allan Willet. Wyłożył on ekonomiczną teorię ryzyka, a zgodnie z najważniejszą tezą jego pracy ryzyko jest czymś obiektywnym skorelowanym z subiektywną niepewnością.
Knight stwierdził, że jeżeli znany jest stopień niepewności to przestaje ona być niepewnością i staje się ryzykiem.
Podzielił niepewność na mierzalną i niemierzalną, mierzalną nazywając ryzykiem.
Ryzyko jest szczególnym rodzajem niepewności, takim które daje się zmierzyć przy użyciu metod matematyczno- statystycznych, a szczególnie przy użyciu rachunku prawdopodobieństwa.
W teorii ubezpieczeń pojęcie ryzyka występuje co najmniej w ośmiu znaczeniach:
Możliwość zdarzenia powodującego stratę
Prawdopodobieństwo nastąpienia tego zdarzenia
Przedmiot lub grupa przedmiotów, które narażone są na stratę (ryzykiem jest więc budynek, kredyt)
Zdarzenie, które stratę tę wyrządza (pożar, huragan)
Możliwość lub prawdopodobieństwo subiektywnego powiększenia straty wynikającej z jakiegoś niebezpieczeństwa (hazard)
Możliwa wielkość straty. Na którą narażone są osoby lub mienie
Zróżnicowanie (fluktuacje) możliwych strat
Niepewność dotycząca strat (niepewność lub wątpliwości co do możliwości przewidzenia przyszłości)
Ryzyko ubezpieczeniowe:
Ryzykiem określa się niepewność co do nastąpienia określonego zdarzenia w warunkach istnienia dwóch lub więcej możliwości
Ryzykiem określa się ubezpieczoną osobę lub przedmiot
Ryzyko finansowe- konsekwencje realizacji ryzyka można określić przy pomocy parametrów finansowych .W przeciwnym wypadku jest to ryzyko niefinansowe.
Ryzyko dynamiczne- ryzyko, które jest generowane przez zmiany zwane. Gdy nie ma zmian jest to ryzyko statyczne.
Ryzyko czyste to takie, którego realizacja może tylko spowodować straty.
W przypadku ryzyka spekulacyjnego występuje alternatywa zysk-strata.
Przy ryzyku fundamentalnym i partykularnym bierze się pod uwagę kryterium przedmiotowe, ilościowe, oraz możliwości kontroli ryzyka.
Ryzyko fundamentalne - ryzyko, które ma wpływ na dużą liczbę podmiotów (czasem nawet całe społeczeństwo), pozostaje poza kontrolą (nawet częściową pojedynczych podmiotów), a jego źródłem mogą być przyczyny ekonomiczne , społeczne i polityczne, może być wynikiem działania sił przyrody.
Ryzyko partykularne powoduje straty w skali indywidualnej, które można częściowo kontrolować, a źródła jego tkwią w aktywności pojedynczych podmiotów, mogą być też takie rodzaje tego ryzyka które wynikają z przyczyn od jednostek niezależnych /np.: kradzież/.
Podział na ryzyko osobowe i majątkowe jest istotny dla prawnej systematyki ubezpieczeniowej. Kryterium podziału ryzyka stanowi charakter przedmiotu ryzyka.
Ryzykiem osobowe - ryzyko, które powoduje uszczerbek w dobrach osobistych człowieka /zdrowie, życie, zdolność do pracy/.
Ryzyka majątkowe - ryzyka związane z mieniem, więc może polegać na zniszczeniu, uszkodzeniu bądź utracie poszczególnych składników majątkowych, jest to ryzyko rzeczowe wchodzące w skład ryzyka majątkowego. Ponadto na ryzyko majątkowe wchodzi ryzyko związane z zobowiązaniami, np.: odpowiedzialnością cywilną, a także związana z należnościami. Ryzyko rzeczowe, ryzyko związane z należnościami i ryzyko związane z należnościami wchodzą w skład ryzyka majątkowego.
Ryzykiem można zarządzać. Na zarządzanie ryzykiem składa się kilka procesów. Pierwszy etap polega na identyfikacji ryzyka- polega to na określeniu możliwych sytuacji, zdarzeń, działań mogących spowodować lub zwiększyć szkody.
Możemy wyodrębnić tutaj trzy płaszczyzny prowadzonych badań:
Analizę głównych typów szkód, mających wpływa na dany podmiot
Badania bezpośrednich przyczyn określonych szkód
Systematyczne badanie wyodrębnionych przyczyni przewidywanie konsekwencji ich wystąpienia
Drugi etap zarządzania ryzykiem polega na jego oszacowaniu i określeniu wpływu na dany podmiot. Aby oszacować ryzyku należy zbada częstotliwość występowania poszczególnych rodzajów szkód, ustalić ich rozmiary, a także ustalić wartość majątku zagrożonego w związku z realizacją ryzyka.
Do oszacowania można wykorzystać dane liczbowe charakteryzujące poprzednie okresy, a następnie posłużyć się metodami matemetyczno-statystycznymi, np.: rozpatrując ryzyko jako nadzieję matematyczną wystąpienia danej straty. Należy określić wpływ tego ryzyka na działalność danego podmiotu.
Problem pojawia się gdy realizacja ryzyka wywołuje straty osobowe. Bierze się pod uwagę wkład danej osoby do danej społeczności.