Embriologia - ćwiczenia 4, Zootechnika (inz, z), Zootechnika (inz, z) - 1 rok, Embriologia


ĆWICZENIA 4
KOMORKI PODPOROWE I SUBSTANCJA POZAKOMÓRKOWA (TKANKA ŁĄCZNA)

Wszystkie tkanki łączne zależnie od ich funkcji dzielimy:

  1. tkanka łączna właściwa

  1. tkanka łączna szkieletowa lub oporowa

  1. tkanka łączna płynna (krew i limfa)

Komórki tworzące tkankę dzielimy na:

- komórki miąższowe (pełnią główne czynności w tkance)

- komórki podporowe, czyli zrębowe (tworzą rusztowanie tkanki)

Tkanka łączna właściwa pełni 3 podstawowe funkcje:

- stanowi zrąb i ochronę mechaniczną dla innych tkanek i narządów

- transportuje substancje odżywcze i produkty metabolizmu

- broni organizmu przed obcymi związkami chemicznymi (cząsteczki, wirusy, bakterie i inne obce komórki)

Komórki podporowe wytwarzają substancje pozakomórkową, umożliwiającą organizację przestrzenną tkanki i zapewniającą jej stabilność mechaniczną.

Ich wspólne cechy to:

- w okresie zarodkowym powstają mezenchymy

- wytwarzają wiele składników substancji pozakomórkowej

- gdy są dojrzałe tworzą tkankę zawierającą niewielką liczbę komórek w dużej ilości substancji pozakomórkowej

- są bardziej dostosowane do tworzenia połączeń adhezyjnych z substancji pozakomórkowej niż z innymi komórkami

Substancja pozakomórkowa składa się głównie z włóknistych białek otoczonych przez glikozaminoglikany (tzw. GAG-ów). Są to duże polisacharydy, które zapewniają utrzymanie prężności tkanki i decydują o dyfuzji substancji poprzez substancję pozakomórkową.

Białka włókniste decydują o odporności tkanek podporowych na rozciąganie.

Wyróżniamy cztery główne białka włókniste:

- kolagen (skóra) - najliczniejsza reprezentacja wśród pozakomórkowych struktur włóknistych

- fibrylina - znajduje się w mikrofibrylach, ważny skład włókien znajdujących się również obficie w substancji pozakomórkowej, zawierającej ten typ włokien, np. płuca, mięśnie, ściany naczyń krwionośnych

- elastyna - organizuje się we włóknach lub błonach nadających tkance sprężystość i pozwala wrócić do stanu pierwotnego po rozciągnięciu

- fibronektyna - pośredniczy w adhezji pomiędzy licznymi typami komórek i składników substancji pozakomórkowej

Komórki tkanki łącznej właściwej wywodzą się z komórek macierzystych powstałych w szpiku kostnym, które następnie wędrują do różnych miejsc występowania tkanki łącznej.

- fibroblasty - najliczniejsze

- histiocyty - makrofagi tkanki łącznej właściwej, ich funkcją jest fagocytoza oraz trawienie sfagocytowanego materiału) gdy ciało obce dostanie się do tkanki łącznej

- komórki tuczne:

- komórki plazmatyczne - występują w tkance łącznej w pobliżu miejsc narażonych na kontakt z antygenami, np. w przewodzie pokarmowym, lub w czasie zapaleń

- komórki napływowe - należą do nich

Błona podstawna - wyspecjalizowane, błoniaste zgrupowanie substancji pozakomórkowej występujące pomiędzy komórkami miąższowymi i tkanką oporową. Błony komórkowe są związane z komórkami nabłonkowymi, mięśniowymi i komórkami Schwanna (osłaniające komórki nerwowe), a także stanowią błonę graniczną w ośrodkowym układzie nerwowym. Do głównych zadań błony podstawowej należy tworzenie powierzchni adhezyjnej dla komórki, kontrolowanie dyfuzji i regulacja organizacji komórek.

Rodzina komórek podporowych - wywodzą się z mezenchymy zarodkowej. Należą do nich

- fibroblasty

- chondrocyty

- osteoblasty

- miofibroblasty

- komórki tłuszczowe (adipocyty)

Fibroblasty i fibrocyty - występują w tkance włóknistej, odgrywają ważną rolę w procesach naprawczych tkanek.

Tkanka łączna włóknista jest głównym rodzajem tkanki podporowej w większości narządów spełnia czynności

- podpory nerwów, naczyń krwionośnych i limfatycznych

- rozdziela czynnościowe warstwy w narządach i tkankach (np. oddziela błonę śluzową od tkanek leżących poniżej)

- zapewnia podporę populacji przepływowej i osiadłej komórek układu immunologicznego (makrofagów, limfocytów, komórek plazmatycznych, komórek tucznych)

- tworzy torebki włókniste otaczające większość narządów miąższowych (wątrobę, śledzionę, nerki)

- tworzy tkankę włóknisto - tłuszczową

Miofibroblasty - wykazują cechy zarówno fibroblastów, jak i komórek mięśniowych gładkich (zawierają agregaty filamentów aktynowych związanych z miozyną.

Chondroblasty i chondrocyty - tworzą chrząstkę, związaną przeważnie z kością. Chrząstka zawiera główne dwa składniki pozakomórkowe:

- białka włókniste nadające jej stabilność mechaniczną

- dużą ilość GAG-ów zapewniających jej odporność na odkształcanie pod wpływem sił odkształcających

Wzrost chrząstki następuje na skutek chondroblastów w obrębie już wytworzonej macierzy (wzrost śródchrzęstny) oraz zróżnicowania się nowych chondroblastów w tkance chrzęstnej (wzrost przez przywarstwienie).

Klasyfikacja chrząstki

- szklista - tworzy szkielet przejściowy istniejący w okresie płodowym oraz chrząstki nasadowe umożliwiające wzrost kości długich w dzieciństwie, powierzchnie stawowe i tkankę podporową w drogach oddechowych

- sprężysta - występuje w małżowinie usznej, ścianie przewodu słuchowego zewnętrznego i w trąbce słuchowej oraz w nagłośni

- włóknista - wchodzi w skład tarczek międzykręgowych, przyczepów ścięgien do kości i połączeń między płaskimi kośćmi miednicy

Kość jest najbardziej złożonym rodzajem tkanki łącznej, sztywna i trwała.

Jej funkcje to:

- mechaniczna podpora (żebra)

- pozwala na poruszanie się

- stanowi ochronę (czaszka)

- metaboliczny magazyn soli mineralnych

Kość zbudowana jest z:

- komórek kości

- substancji międzykomórkowej, niezmineralizowanej

* osseomukoid, zbudowany z kolagenu, zatopiony w żelu składającym się z GAG-ów)

* sole mineralne, zmagazynowane w osseomukoidzie

Cztery rodzaje komórek

- komórki osteogenne - są to komórki zrębowe i rodzaj osteoblastów. Komórki osteogenne rozwijają się z komórek pierwotnej mezenchymy i tworzą populacje komórek macierzystych mogących się różnicować na osteoblasty i osteocyty

- osteoblasty - syntetyzują organiczne komponenty substancji międzykomórkowej kości

- osteocyty - nieaktywne osteoblasty zatopione w zmineralizowanej kości

- osteoklasty - przebudowywujące (w razie złamań u dorosłych), odpowiadające za modelowanie kości

Rodzaje tkanki kostnej

- splotowtaa - przypadkowe ułożenie włókien kolagenowych i jest mechanicznie słaba

- sprężysta (blaszkowata) - regularne, równoległe ułożenie włókien kolagenowych w blaszkach, mechanicznie wytrzymała

Tkanka tłuszczowa bierze udział w regulowaniu temperatury ciała u noworodków i niemowlaków.

- jednopęcherzykowa (biała lub żółta) rozwija się z mezenchymy

- wielopęcherzykowa (brunatna)


Wyszukiwarka