PGUE II
Zasady rządzące prawem UE
-Zasady ustrojowe UE
-Zasady pomocniczości i proporcjonalności
-Regulacje określające, kiedy i jak głęboka może zostać dokonana prawna ingerencja UE
-Pomocniczość
-W zakresie nieunormowanych kompetencji UE podejmuje działania wtedy i w takim zakresie, gdzie państwa członkowskie nie są w stanie osiągnąć pożądanego rezultatu, a działanie na szczeblu unijnym ze względu na koszta i korzyści przyniesie korzyści
-Państwa nie mogą być w stanie same zrealizować
-Działanie na szczeblu unijnym ma przynieść korzyści
-Proporcjonalność
-Ma dwa aspekty
-Chronologicznie proporcjonalność była zasadą wspólnego wolnego rynku
-Gdy już zasada pomocniczości określa, że możliwa jest unijna ingerencja zasada proporcjonalności odnosi się do poziomu (jak głęboko) ingerencji UE w prawo krajowe
-Spośród kilku różnych środków należy użyć ten najmniej inwazyjny
-Dwie ww. kompetencje określają zakres kompetencji prawodawczej UE
-Zasada przyznania (nazwa z Traktatu Lisbońskiego, wcześniej zasada kompetencji powierzonych)
-Reguluje podział kompetencji pomiędzy UE a państwa członkowskie, tym samym zakreśla pola regulacji prawnych
-Wyróżniamy trzy rodzaje kompetencji UE
-Wyłączne
-W ich zakresie państwa członkowskie w całości przekazały kompetencje do stanowienia aktów prawnych we wskazanych zakresach, tym samym nie istnieje kompetencja prawodawcza państw członkowskich a wyłącznie UE ma prawo wydawać regulacje
-Państwa członkowskie mają prawo wydawać delegacje tylko w ramach wykonywania norm prawnych UE
-Jest ich bardzo mało, są to:
-Unia celna
-Przestrzeganie reguł kompetencji na wspólnym rynku
-Ochrona biologicznych zasobów morskich w ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa
-Polityka pieniężna w strefie euro
-Wspólna Polityka Handlowa
-Kompetencje dzielone (dawniej zwane „kompetencjami konkurencyjnymi”)
-W danej dziedzinie zarówno państwa, jak i UE, mają kompetencje do wydawania aktów prawnych. Jednak jeśli UE wyda na poziomie unijnym regulacje, to w tym zakresie kompetencja państw wygasa. Jeśli UE postanowi zaprzestać regulacji, to kompetencja państwa znów powraca.
-Jest to nowość, kompetencja dynamiczna; wcześniej obowiązywała koncepcja zajętego pola
-Wcześniej kompetencje przechodziły tylko z państw UE do samej UE, obecnie już tak nie jest
-Te dziedziny, które nie są zapisane w I lub III kompetencji, to na zasadzie domniemania należą do tej
-Zakres:
-Rynek wewnętrzny
-Rolnictwo i rybołówstwo
-Polityka społeczna
-Spójność społeczna i gospodarcza
-Środowisko naturalne
-Ochrona konsumentów
-Transport
-energia
-Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (dawny III filar)
-Sieci transeuropejskie
-Dokładne wyliczenie zawiera Art. 4 Traktatu o funkcjonowaniu UE
-Wspierające
-UE może przyjmować regulacje, które mają skoordynować, uzupełnić polityki państw członkowskich. Takie regulacje nie mogą jednak prowadzić do harmonizacji praw państw członkowskich.
-UE posiada kompetencje wspierające w zakresie
-Ochrony zdrowia
-Przemysłu
-Kultury
-Turystyki
-Edukacji
-Młodzieży i sportu
-Ochrony ludności
-Administracji
-Z ww. kompetencji wynikają różne sposoby wprowadzania regulacji prawnych
-Najbardziej skuteczna jest unifikacja prawna - zas™powanie norm krajowych wspólnotowymi normami unijnymi o jednej wykładni (Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości)
-Harmonizacja praw - zbliżenie do siebie prawodawstw krajowych przez przyjęcie warunków brzegowych
-Jest to najpowszechniejsza forma, znakomita w
-Dla kompetencji wspierających charakterystyczna jest koordynacja, któ®a dokonuje się przez wydawanie aktów niewiążących, wskazujących drogę
-Tym trzem sposobom odpowiadają trzy rodzaje aktów prawnych UE
-Unifikacja - rozporządzenia
-Harmonizacja- dyrektywy
-Koordynacja - zalecenia
-System prawny UE to system hybrydowy
-…………….
-Zasady, które decyzują o szczególnym charakterze prawa wspólnotowego
-Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego (przed prawem krajowym)
-Pierwszeństwo … norm prawnych
-Obowiązywania
-Kazus: Norma prawa krajowego i wspólnotowego wchodzą w kolizję. W wypadku przyjęcia koncepcji o pierwszeństwie obowiązywania, istnienie normy prawa wspólnotowego wyłącza obowiązywanie prawa krajowego.
-Norma prawa krajowego istnieje, ale nie jest stosowana
-Kolejny problem to zakresy norm: jeżeli zakres prawa krajowego jest szerszy od prawa unijnego, a to drugie wyłącza to pierwsze, to powstaje luka w prawie
-Stosowania
-Określa, kto ma obowiązek stosowania prawa wspólnotowego: wszystkie organy państwa, tak administracja jak i sądy
-W prawie UE pojęcie państwa jest bardzo szerokie, emanacją państwa jest np. dyrektor szkoły
-Z reguły tej wynika, że państwo powinno
-Wystrzegać się wprowadzania nowych norm prawnych sprzecznych z prawem UE
-Stopniowo wycofywać normy prawne sprzeczne z prawem UE
-W UE obowiązuje norma stosowania, a nie obowiązywania
-W orzecznictwie ETS obowiązuje zasada, że od tej reguły nie ma wyjątków: (pierwszeństwo wszystkich norm prawnych unijnych nad normami prawnymi krajowymi)
-Prawo unijne stoi nawet ponad konstytucją
-Kolizje (praw) powinny być usunięte przed wejściem do UE
-Niektóre państwa, w tym Polska, zmieniały konstytucję przed wejściem do UE
-Zasada bezpośredniego skutku (prawa wspólnotowego)
--Podmioty przed sądami krajowymi mogą powoływać się bezpośrednio na przepisy prawa wspólnotowego
-Fundamentalna kwestia polega na tym, czy wszystkie normy prawa wspólnotowego mogą wywierać bezpośredni skutek
-Rozporządzenia - mają
-Normy dzielmy na precyzyjne, bezpośrednie, niezależne
-Dyrektywy - nie z definicji, gdyż do nich muszą powstać akty prawa krajowego
-Aby norma prawa wspólnotowego miała bezpośredni skutek, powinna być
-Jasna i wystarczająco precyzyjna
-Musi dać się w tejże normie zidentyfikować prawa i obowiązki
-Normy, które nie charakteryzują się bezpośrednią skutecznością, mogą być istotne przy interpretowaniu innych norm
-Bezwarunkowa
-Norma ma obowiązywać, ma być skuteczna, bez żadnego obowiązkowego zewnętrznego warunku
-Wystarczająco precyzyjna
-Nie jest uzależniona od wydania innych norm
-Przykłady zapisów sprzecznych z tą normą np. „szczegółowe warunki określa ustawa”, „Unia będzie podejmowała działania na rzecz …, co realizować będzie Rada ds. …”
-Obie te zasady zostały uformowane na gruncie doktryny, a nie traktatu
-Fundamentale w tym zakresie były dwa orzeczenia (I poł lat 60.)
-Orzeczenie Costa
-Orzeczenie van Gent - Loos (Loov?)
-W orzeczeniach tych ETS uznał, że państwa członkowskie dokonały transferu kompetencji wynikających z kompetencji na rzecz poziomu wspólnotowo, i tym samym dały instytucjom unijnym prawo do wydawania aktów prawnych
-Tym samym wykształcił się system prawny o dość szczególnym charakterze:
-Normy tesgo systemu prawnego powinny być stosowane jednolicie na terytorium wspólnoty, wynika z tego pierwszeństwo norm wspólnotowego wobec norm prawa krajowego.
-Podmiotami praw i obowiązków są nie tylko państwa i istyttucje, ale i osoby fizyczne i prawne, a więc także one mają prawo powoływać się na prawa i obowiązki wynikające z prawa wspólnotowego
-Zasada niedyskryminacji
-Powinno się tak samo traktować podmioty przynależne do wszystkich państw UE
-Nie należy w działaniach Unii dyskryminować nikogo, bez względu na to, z jakich względów miałoby to być
-W szczególności (wymienione w prawie unijnym) płeć, wiek, rasa, niepełnosprawność, wyznanie, orientację seksualną
-Oznacza to, że tworząc nowe normy prawne Unia nie tylko nie będzie dyskryminowała, ale dążyła do zniesienia istniejącej dyskryminacji
-Zasada solidarności
-Dotyczy państw członkowskich i jest konsekwencją wspólnej odpowiedzialności za działania UE
-Jest ogólną regułą, która uzupełnia szczegółowe zapisy w tym zakresie
-Z klauzuli solidarności można wywieść pożądane schematy zachowań nawet, gdy nie istnieją szczegółowe regulacje
-Bezpośredni skutek norm prawnych dzielimy na - DO ZASADY SKUTKU BEZPOŚREDNIEGO
-Horyzontalny
-
-Wertykalny
-Należy to określić, gdyż ETS określił, że normy prawa UE mogą wywierać skutek wertykalny, tylko w jedną stronę. Chodzi o sytuację, gdy na mocy prawa UE określony organ, instytucja mają zyskać określone kompetencje. Jeżeli norma zostanie przez państwo źle prowadzona lub niewprowadzona, to po upływie określonego czasu podmiot może powoływać się bezpośrednio na normę UE. (Innymi słowy, jeżeli państwo nie wprowadzi w stosownym czasie lub urzędnik nie respektuje danej normy wspólnotowej [np. nie zna jej], to dany podmiot może się na nią bezpośrednio powołać)
-Dlatego stworzono procedurę pytań prejudycjalnych
-Obok sformułowania ogólnych zasad, powstały również instrumenty, dzięki którym można domagać się egzekwowania norm prawa wspólnotowego na każdym poziomie
Literatura uzupełnia