Aneta Antol grupa 13
Fizjoterapia w ginekologii. Rola ćwiczeń w ciąży i połogu.
Ciąża i poród powodują wiele zmian w organizmie kobiety. Połóg jest to okres od momentu urodzenia dziecka aż do ustąpienia tych zmian i trwa on zazwyczaj około 6 tygodni. W tym okresie macica stopniowo obkurcza się powracając do swych niewielkich rozmiarów i stałego położenia. Gimnastyka może ten proces ułatwić i przyspieszyć.
Ćwiczenia rozpoczynamy jak najwcześniej, gdyż w pierwszych dniach po porodzie procesy przebudowy przebiegają najintensywniej (w ciągu 5 pierwszych dni macica obkurcza się o połowę).
Systematyczne (tzn. codzienne) ćwiczenia :
przyspieszają odnowę tkanek
wzmacniają i regenerują napięcie układu mięśniowego (szczególnie istotne są w tym czasie mięśnie brzucha i dna miednicy, które w czasie ciąży uległy znacznemu rozciągnięciu i osłabieniu)
dają lepsze samopoczucie, ułatwiają sen i wypoczynek
regulują czynności pęcherza moczowego i przewodu pokarmowego
przyspieszają zwijanie się macicy
przywracają kobiecie wygląd sprzed ciąży
zapobiegają powikłaniom jakimi są zakrzepy i zapalenia żył kończyn dolnych.
Stosujemy ćwiczenia wzmacniające i poprawiające elastyczność klatki piersiowej, mięśni brzucha, dna miednicy, mięsni grzbietu i pośladków, naukę oddychania,
Przeciwwskazaniem do rozpoczęcia ćwiczeń mogą być komplikacje poporodowe i porody operacyjne. Czas rozpoczęcia ćwiczeń należy wówczas uzgodnić z lekarzem.
1,2 doba po porodzie
Na tym etapie ćwiczenia mają na celu:
usunięcie zmęczenia jakie powstało w czasie porodu
profilaktykę przeciwzakrzepową (nagły spadek ciśnienia wewnątrzbrzusznego i zwolnienie prądu krwi żylnej w kończynach dolnych może przyczyniać się do powstania zakrzepowego zapalenia żył)
pobudzenie krążenia i przemiany materii
usprawnienie mięśni oddechowych (w czasie ciąży uległy one rozciągnięciu i osłabieniu poprzez zmianę ustawienia klatki piersiowej)
Jeśli nie ma przeciwwskazań, dobrze jest wstać z łóżka przed upływem 12 godzin od porodu
3 - 5 doba po porodzie
W 5 dobie zazwyczaj następuje zdjęcie szwów.
Na tym etapie kładziemy nacisk na usprawnienie mięśni brzucha i dna miednicy.
Powtarzamy wszystkie ćwiczenia z etapu pierwszego
W 3 dobie należy kłaść się na brzuchu
6 - 14 doba po porodzie
Na tym etapie można wprowadzić sporą różnorodność ćwiczeń z zaangażowaniem dużych grup mięśniowych. Zwiększamy także stopień trudności
Dobrze jest, gdy kobieta i jej najbliżsi podchodzą do ciąży, porodu i połogu w sposób aktywny. Wówczas wszystkie te etapy przebiegają bardziej naturalnie i bezproblemowo.
Ciąża wywołuje w ustroju kobiety wiele zmian adaptacyjnych dotyczących nie tylko narządu rodnego, ale całego organizmu.
Procesy przystosowawcze zachodzą w układzie krążenia, układzie oddechowym, w aparacie ruchu. Przeobrażenia dotyczą także narządów wewnętrznych. Wzrasta podstawowa przemiana materii. Zwiększa się ilość krwi krążącej oraz wypełnienie naczyń krwią.
Następuje rozwój naczyń krwionośnych w obrębie miednicy mniejszej i stopniowy wzrost przepływu krwi przez powiększającą się macicę
się przepony ku górze.
Wydolność wentylacyjna w ustroju kobiety ciężarnej nie pogarsza się.
Wydolność fizyczna nie odbiega od tej, jaka jest stwierdzana u kobiet nieciężarnych, a nawet jest znacząco większa między 25 a 32 tygodniem ciąży.
Świadczy to o niezwykłych zdolnościach przystosowawczych ustroju, który nie tylko wyrównuje dodatkowe obciążenia związane z rozwojem dziecka w okresie ciąży, ale również usposabia kobietę do zwiększenia aktywności fizycznej.
Jednak w miarę rozwoju ciąży następuje przyrost wagi ciała, a to powoduje, iż wydatek energetyczny podczas wysiłku jest znacznie większy, przez co mięśnie szybciej ulegają zmęczeniu.
Badania naukowe oraz doświadczenie wykazały korzystny wpływ gimnastyki uprawianej w czasie ciąży. Wpływa ona na poprawę funkcji podstawowych układów w ustroju kobiety ciężarnej, wzrost sprawności fizycznej, polepszenie samopoczucia. Bardzo duże znaczenie ma również wpływ ćwiczeń na rozwój świadomości własnego ciała. Wszystko to przyczynia się do znacznego ułatwienia porodu.
Ćwiczyć należy systematycznie przez cały okres ciąży.
Najlepiej jest ćwiczyć codziennie w domu gdyż zajęcia w szkole rodzenia (średnio 1 raz w tygodniu) to stanowczo za mało. Jeżeli lekarz prowadzący nie widzi żadnych przeciwwskazań - gimnastykę ciążową należy uprawiać regularnie aż do samego porodu.
Również sport i ciąża nie wykluczają się wzajemnie. Jeżeli są jakieś przeciwwskazania medyczne - poinformuje cię o tym twój lekarz oraz da odpowiednie zalecenia.
Niewskazane są formy aktywności, które narażają ciało na wstrząsy (uderzenie, upadek) oraz zranienia. Należą do nich: jazda na nartach, gra w tenisa, golfa, jazda konna, wspinaczki górskie, surfing, żeglarstwo, sporty motorowe oraz wszelkie sporty walki.
Bieganie w okresie ciąży dopuszczalne jest tylko wówczas, gdy kobieta regularnie uprawiała biegi przed poczęciem.
Korzystny wpływ mają: piesze wędrówki, jazda na rowerze, gimnastyka, pływanie. Szczególnie cenny jest ruch na świeżym powietrzu
Nauka relaksu
Świadome odprężenie jest niezwykle istotne podczas porodu, dlatego należy je ćwiczyć od początku ciąży.
Relaksacja dla potrzeb porodu różni się od tej w popularnym rozumieniu
( pojmowanej jako pełne rozluźnienie, gdy myśli swobodnie krążą wokół przyjemnych wizji).
W porodzie nie istnieje nic, od czego można by uciec, czemu można by zaprzeczyć, lub czemu można by się przeciwstawić.
Pełne odprężenie uzyskuje się w pozycji leżącej na boku lub półleżącej, z tułowiem podpartym i z wałkiem pod kolanami pozostającymi w lekkim rozchyleniu.
Naukę rozpoczynamy od napinania i rozluźniania poszczególnych grup mięśni. Istotne jest nauczenie się wyczuwania różnicy pomiędzy napięciem a rozluźnieniem mięśni. Przy ćwiczeniach tego rodzaju wskazana jest obecność kogoś, kto będzie kontrolował do jakiego stopnia rozluźnione są mięśnie.
Na początku uczymy się odprężania całego ciała poprzez napinanie i rozluźnianie kolejnych grup mięśni: klatki piersiowej, głowy i twarzy, kończyn górnych, dolnych, pośladków, krocza.
Następnie uczymy się napinania tylko tych mięśni, które biorą czynny udział w porodzie, przy równoczesnym rozluźnieniu pozostałych grup mięśni.
Umiejętność władania swymi mięśniami pozwoli w czasie porodu na wyłączenie we właściwym
momencie mięśni nieużytecznych w danej chwili, a zarazem na włączenie i maksymalne napięcie mięśni aktualnie zaangażowanych. Sytuacja taka ma miejsce podczas skurczów porodowych (w I i II okresie porodu).
Pozwoli to zaoszczędzić organizmowi zmęczenia, a w rozluźnionych partiach mięśni nie będą się gromadzić toksyczne produkty przemiany materii, które w dużej mierze stają się przyczyną bolesnych doznań. W tym czasie wskutek dopływu tlenu, produkty znużenia w pracującym mięśniu szybko zostaną usunięte przez krwiobieg.
Jak powinna wyglądać gimnastyka dla kobiet w ciąży:
1. Przed rozpoczęciem ćwiczeń zawsze należy porozmawiać z lekarzem opiekującym się w tym czasie, czy z punktu widzenia medycznego nie ma ograniczeń. Jeżeli takie się pojawiają, należy dopytać o szczegóły próbując w ten sposób określić zakres ruchów i czynności nie wskazanych.
2. ćwiczenia należy wykonywać systematycznie tzn. codziennie od 30 do 60 min.
3. Ćwiczyć należy wykonywać około 60 min. po posiłku, w stroju nie krępującym ruchy, w dobrze przewietrzonym pomieszczeniu.
4. Zajęcia powinny dzielić się na następujące części: rozgrzewka, ćwiczenia zasadnicze, ćwiczenia relaksacyjne. Ćwiczenia oddechowe są dopełnieniem każdej z części.
5. Ćwiczenia należy zacząć od pozycji stojącej (lub siedzącej na krześle), klęku podpartego, siadu, a zakończyć na leżeniu na plecach lub boku.
6. Ćwiczenia, to proste ruchy we wszystkich stawach, których celem jest przygotowanie do zwiększonego wysiłku w czasie ciąży i porodu.
7. Ćwiczeniom powinno towarzyszyć przeświadczenie, iż doprowadzą one do poprawy ogólnej kondycji fizycznej, a także zmniejszą napięcie, które jest skutkiem lęku, odczuwanego bólu, poczuciem braku bezpieczeństwa.
nie ćwicz w pozycji leżącej na plecach po pierwszym trymestrze. Ta pozycja zmniejsza przepływ krwi do macicy.
powinnaś ćwiczyć z taką intensywnością, aby móc równocześnie swobodnie rozmawiać. Jeśli nie możesz, zwolnij tempo, gdyż tylko dzięki równomiernemu oddechowi dostarczysz odpowiednie ilości tlenu do całego organizmu.
Zapotrzebowanie na kalorie w czasie ciąży wzrasta o około 300 kalorii, jednak jeśli jeszcze dodatkowo ćwiczysz spalasz więcej kalorii. Dlatego należy zwróć szczególną uwagę na sposób odżywiania, aby dostarczyć odpowiednią dawkę pożywienia, aby starczyło i dla rozwijającego się dziecka jak i aby starczyło sił na gimnastykę.
w czasie pierwszego trymestru jak i w czasie całej ciąży nie przegrzewaj organizmu. Pij dużo wody, noś luźne ubranie do ćwiczeń, aby się nie pocić.
jeśli po porodzie chcesz szybko wrócić do treningów, musisz gruntownie zmodyfikować swój grafik ćwiczeń, a najlepiej skonsultować to z lekarzem.
nie pozostawiaj zbyt długo w bezruchu, gdyż może to zmniejszyć przepływ krwi do macicy. Twoja waga rośnie, ale to normalne w czasie ciąży, jednak możesz równocześnie kontynuować ćwiczenia fizyczne pozostając w dobrej kondycji. Zalecane są odpowiednio dobrane sporty, np. basen, joga, których wykonywanie jest łatwiejsze i mnie ryzykowne dla ciąży.
słuchaj swojego ciała. Przestawaj ćwiczyć kiedy czujesz się zmęczona i nie możesz złapać tchu. Zmniejsz intensywność dzięki temu dostarczyć odpowiednią ilość tlenu do organizmu.
Monitoruj swoje tempo serca. W czasie ciąży, twoje tempo nie powinno przewyższać 140 uderzeń na minutę, a w czasie ćwiczeń bardzo szybko osiągnąć ten poziom więc należy być bardzo ostrożnym.
unikaj ćwiczeń i sportów, które mogły by cię nadwerężyć. Pamiętaj, że jeśli ty czujesz się dobrze, w czasie ciąży jest wytwarzany tzw. Relaxin hormon który przygotowuje stawy miednicowe do porodu, a także rozluźnia wszystkie wiązadła, co może spowodować łatwiejsze zwichnięcia a w efekcie i upadki. Unikaj wszelkich ćwiczeń, które mogą spowodować jakikolwiek uraz brzucha.
spacerowanie przed, w trakcie ciąży jak i po urodzeniu
pływanie jest doskonałym ćwiczeniem w czasie ciąży, gdyż używane są mocno mięśnie rąk i nóg, poprawia się wydolność płuc, woda naturalnie podpiera całe ciało. Nurkować nie wolno w ostatnim miesiącu ciąży.
jogging jest dobry, ale z umiarem.
tenis jest możliwy jeśli grałaś przed zajściem w ciążę, ale bardzo ostrożnie
Jeśli miałaś doskonałą figurę przed ciążą i świetną kondycję, czasami wykonywanie niektórych ćwiczeń mogą zostać wręcz zabronione, aby ochronić zdrowie matki i zdrowie dziecka. Porozmawiaj o tym z lekarzem prowadzącym ciążę, czy wykonywane przed zajściem w ciążę ćwiczenia Tobie nie zaszkodzą. Poniżej podaję kilka z możliwych objawów, które jeśli tylko występują, lub wystąpią należy raczej zaprzestać wykonywania ćwiczeń fizycznych:
nagłe wzrosty ciśnienia krwi
krwawienia w drugim lub trzecim trymestrze
brak wzrostu płodu
choroba serca
Jeśli lekarz pozwolił wykonywać określone ćwiczenia fizyczne, to super! Jednak jeśli tylko wystąpią poniższe objawy natychmiast należy przestać i zgłosić się do lekarza:
ból
zawroty głowy
utrata tchu
uczucie słabości
krwawienia
ból krzyża
skórcze
nadzwyczajna pobudliwość ruchowa dziecka
gwałtowne bicie serca w trakcie odpoczynku