Podział mutacji zw zględu na:1miejsce występowania-somatyczne(dot kom ciała)-generatywne(dot gamet,odziedziczone)2.przyczynę-spontaniczne (częstotliwość niska 10-6)-indukowane 3.mat.genetyczne-genowe zmiany praktyczne dot zmian sekw zasad w DNA.-chromosomowe inaczej aberacje(dot zmian w strukt chromosomów)-genomowe(dot zmian l.chromos)Mutacja-nagła skokowa zmiana inf genet pojawienie się nowej cechyWłaściwości mutacji-zachodzą najczęściej od cech dominuj do recesyw Aa niekiedy aA -mutacje są powtarzalne(w czasie i przestrzeni podlegaja im wszystkie geny ale z różną częstością.-ten sam gen może ulec wielu mutacjom,-wiekszosc mutacji jest niekorzystna,-czestosc wzrasta pod wpływem czynników mutagennych-są bezkierunkowe-efekt genetycny dają tylko mutacje wyst w tk w kt powst gamety lub w gametach.Czynniki mutagenne-czynniki pow zmiany w bud DNA strukt chromos,zaburzeniu i przebiegu mitozy i mejozy. Fizyczne-promieniowanie niejonizujące UV(od lamp kwarcowych,niska przenikliwość,nie penetrują w głąb tkanek,stos do napromieniowania ziaren pyłku) Promieniowanie Jonizujące-promienie X,B,Y,Nf , izotop fosforu -zr prom B,izotop kobaltu Zr prom wykorzysta w bombie kobaltowej.Chemiczne-obejmują związki alkilujące(CH3,C2H5,EMS,EI,NEU,MEU),indukowane mutacji przez moczenie naion,zanurzanie siewek org w roztw mutagenów.Znaczenie: Mut genomowych-źródło cech kt nie można znaleźć w zasobach genowych danego gat,dotyczy okres locus,mogą Zach w kom korzeni somat lub generatywnych. Mutacji chromosomowych-są z regóły szkodliwe i nie znajdują zastos w hodowli doskonal roś.-wykorzystyw w bad genet nad opracowaniem lokalizacji genomu na chromosomach.
Chimera to roś utworzona z róznych genetycznie tkanek roś-heterozygotycznych pod wzg zmutowan genu oraz nie zmutowanych,tk o róznym przekr genet na przekr łodygi i innych cz roś mogą tw zaleznie od kier podziału kom w stożku wzrostu. Układ sektorialny-chimera sektorialna lub koncentryczny-chimera peryklinalna. Chimery-są to mutacje somatyczne powst w jednej lub 3 warstw wierzchołak wzrostu. Mutacje kt powst w kom somat warstwy L1 lub L2 mogą być utrzymane w przypadku gdy są korzystne w wyniku rozmanazania generatywnego, zwłaszcza chimera peryklinalna. Mut powst w warstwie L2 w kom z kt wyroznicowują się kwiaty są przekazywane z pok na pokolenie.Ujawnienie się mutacji może być ograniczone na skutek selekcji diplontowej-somatycznej zwłaszcza w przypadku mut recesyw.w kom nie zmut podział mitotyczne Zach szybciej niż w zmatow i nas eliminacja tk zmatow przez tk normalne. Wrażliwość ros na trakt czynnikiem mutag zalezy od-gatunku, genotypu,stopnia poliplodalnosci i wielk chromos,cyklu podziałowego kom.Powstawanie mutacji genomowych-brak rozdziału chromosomow w mitozie,niesprawne rozchodzenie się chromos do biegunów podczas mitozy.-powstawanie gamet o niezred liczbie chromosomów 2n i łączenie się ich.Wykorzystanie mutantów genomowych -ANEUPLOIDY do lokalizacji genów na chromosomie,-przenoszenia chromos zawierających pożądane geny jednej odmiany do drugiej,badania wielu poliploidów AUTOPOLIPLOIDY-w hodowli gat uprawianych ze względu na czesci wegetatywne,do tworzenia allopoliploidów,w hodowli ros ozdobnych. ALLOPOLIPLOIDY-uzyskania nowych kombinacji cech(pszenżyto przenperz,perko) rekonstrukcji analogów już istniejących np. rzepak.gat ros przydatne do poliploidyzacji-diploidalne(podwoj l.chrom daje bujność org wedet i gener)-gat o nas bezbielmowych(bielmo ma duzo chrom i zaburza podziały mitotyczne)-gat rozmaz wegetatywnie,o małych chromosomach,obcopłodne,niska poliploidalność form wyjściowych,ros z poz ploidalnosci iponize poz optima.warunki powodzenia godowli poliploidalnej-ustabilizowanie spoliploidyz.. ros cytologicznie ,slekcja form spoliploidyz.wykorzyst ich w prakt hodowli.genom-to całkowity DNA kom,obejmuje wsz geny i odcinki miedzygenowe,. homologiczny-oznacza ze geny warunk te same cechy są ułoz kolejno w postaci odpow sobie sekw na chromos każdej pary poliploidy-to ros o liczbie chromosomów większej od 2n,stopien poliplodalnosci-okreslenie liczby genomów org w kom somatycznych.optym poz poliplodalnosci-kazd gat ma okres optym liczbe chromos przy kt ma najwiek wigor,gat charakteryzuja się górną granicą tolerancji w stos do st poliplodalnosci dlatego hodowca może wykorzystywać autoploliploidalnosc u gat diploid, i allopoliploid u dipol i alloploidów. Poliploidalność -to odstępstwo od diploidalnej liczby 2x chromos org, poliploidyzacja-sztuczne wytw osob o zw liczbie chromos przez człowieka. EUPLOIDY-to org zaw jeden genom x lub wielokrotność zwieksz lub zmniejsz o licz genomów. monoploidy-ros mające jeden genom,mają jedna kopie każdego x chromosomu,wystepują rzadko,niepłodne,mały wigor. diploidy-ros mające dwie kopie każdego chromosomu,diploid ma 2 zestawy chromosomów.,regularna mejoza. Autopoliploidy-ros mają wiecej niż dwie kopie homolog chromos tego samego gat. (ziemnaki,lucerna)charakteryzują się-zwielokrotnieniem genomów w obrebie gat,strukturalnie maja ident genomy,może Zach swobodna rekombinacja ,zwieksz wegetat czesci ros,obnizoną płodnością. Allopoliploidy-to ros mające dwa lub wiecej zwielokrot genomów. Charakterystyka-poch z róznych gat,róznią się od siebie,funkcjonalnie diploidalne,fenotyp trudny do przewidzenia.Aneuploidy.-to ros u kt liczba chromos nie jest wielokrotnością liczby chartka dla genomu gatunku .(monosomik,trisomik,tetrasomik,nullisomik)charakteryzuja się-słabszy wigor od diploidów,nullisomi i monosomik SA bardziej żywotne u form będących poliploidami-tetrasomiki często nie róznią się od diploidów,genotypowe i fenotypowe stos liczbowe u aneuploidów sa trudne do ustalenia z róznicy żywotności gamet,u diploidów sa nieżywotne lub niepłodne.ogólnie przyjęty podział mutacji genomowych-autopoliploidy-poliploidyzacja w obrebie gatunku,allopoliploidy-łaczenie genomów róznych gat i poliploidyzacja ,aneuploidy-krzyzowanie na róznym poziomi ploidalnosci.
Do systemów kontrolujących zapylenie krzywo mat siewnego-kastracja reczna,rozdzielopłciowośc ,heterostyie kwiatów,samoniezgodnosc,meską sterylność.jądrowa męska sterylność-wytworzenie niefunkcjonalnego pyłku uwarunkowane jest zwykle 1 genem recesywnym ms:
msms (Meskosterylny) x MsMs(płodny)Msms(płodny) //msms(sterylny)xMsms(płodny)Msms(płodny50%)+msms(sterylny 50%)Jądrowa meska steryl jest mało przydatna do tworzenia mat siewnego odmiany mieszancowej na skale handlową,trudno odtworzyc po krzyzowaniu mateczne linie niepłodne.cytoplazmatyczna meska sterylność -(sterylny)x(Nmsms niesterylny) sterylny. Warunkowana jest genami znajdującymi się w cytoplazmie i jes przekazywana tylko przez forme mateczną. Nmsms jest linią dopełniającą i słuzy tylko do roznazania ros meskopłodnych,genyjadrowe nie funkcjonują wobez cytoplazmy , cytoplazmatyczno jądrowa męska sterylność- jest wynikiem współdziałania czynnika S i recesywnych genów msms. Genotyp S msms całkowita meska niepłodność MS, N msms do rozmnazania . Potomstwo uzyskane przez przekazyanie obu form jest całkowicie meskoniepłodne. Hodowla zachowawcza lini wyjściowych do prod mieszańców-niezbedne jest coroczne rozmazanie komponentów do tw mieszańców. Linie płodne ros samopylnych rozmnaża się z zachowaniem izolacji przestrzennej aby nie doszo do obcozapylenia.Linie rozmnaża się w chowie wsobnym lub dopuszcz się do krzyżów w obrebie jednej linie wsobnej, prowadzi się selekcję negatywną-usuwanie ros słabozywotnych oraz ocene wart kombinacyjnej.linie meskosterylne rozmazana się przez krzyzowa z analogiem,linie MM rozmaza się przez samozapylenie swobodne w obrębnie restorera MM. Kontroluje się zdolność przywracania płodności mieszancom. test poly cross-stos dla ros wieloletnich o drobnych obupłciowych kwiatach .metoda stos w hodowli odmian syntetycznych.Hodowla zachowawcza ros obcopłodnych-polega na sel kierunkowej:1etap:wybór pojedynków które dzielimy na 2 czesci :rezerwe i druga do wysiewu,etap 2:wysiew nasion w rodach w celu okres plenności,oszukuje się najwyzejpłodne w rezerwach,etap3-wysiew rezerw wybranych rodów jako rozmnożenie I. wysiew w izolacji,prowadzi się selekcje negatywną,ocenia się plon i wybiera najlepsze rody, nasiona dzieli się na połowe i jedna sieje w dosw porównawczym a druga jako rozmnożenie 2, wybiera się rody najlepiej plonujące i sieje w Rozmn 3.etap 4-najlepsze rody testuje się w celu spr zdolności kombinacyjnej przy swobod przekrzyżowaniu w top cross lub poli cross, odnajduje się najlepsze w rezerwach i tworzy się materiał mateczny.hodowla zachowawcza ros samopylnych-etap1-wybór roślin etap 2,wysiew lini, selekcja negatywna w stos do chorób przenoszonych przez mat siewny i usuw ros nietypowych, selekcja pozytywna na podst plonu,etap 3 najepsze lnie wysiewa się jako rozmnożenie 1 , jako mikrodoswiadczenie porównawcze.etap 4-wybrane najlepsze linie z rozmnóż 2 łaczy się w materiał mateczny. Hodor zachow ros rozmaz się wegetatywnie-etap1-wybór roślin nie wykazujących objawów chorobowych, ocena zdrowotności do wirusów AXYS i M, wybiera się bulwy nie wykazującej obecności wirusów.Etap 2-rozmnozenie w klonach I bulw ros wybranych w 1 etapie. W czasie wegetacji prowadzi się 6krotną selekcje negatywną całych klonów, wybrane sadzi się jako rozm II etap3-wybrane klony rozm 2 sadzi się jako rozm 3 i usuwa ros porazone i klony porazone. Zdrowe klony łaczy się w materiał mateczny.technika oceny odporności na choroby. Odmiana wiecznie plonująca-charakteryzuje się odpornością na czynniki stresowe środowiska,odporność na choroby i szkodniki,daje taki sam plon,odporność-zdolnosc ros do ograniczania lub uniemożliwiania wnikania i rozprzestrzeniania się patogenu w Roślinie ,uwarunkowana genetycznie.Patogen-mikroorganizm (bakterie bakteriofag wirus)wywołujący chorobe u danego org,czynnik chorobotwórczy. Gospodarz-ros zaatakowana przez patogen roś żywicielskiej cechy charakteryzujące patogeny-patogenicznosc,wirulencja, agresywność. Patogeniczność-chorobotwórczosc czyli zdolność do zakazania porazania róznych genotypów żywicielskich. Wirulencja-zjadliwosc czyli zdolność patogena do wywoływania choroby, mierzymy natężenie objawów chorobowych.agresywnosc-szybkosc z jaką poraza i rozprzestrzenia się patogen w tkankach ros gospodarza.rasa patogenna-okresla typ patogena mający określony zakres roś żywicielskich np. rak ziemniaka. Biotyp-patogen wyizolowany z konkretnej ros w jakiejsc miejsowosci w danym roku. Choroba-zaburzenie org którego nie może on zrekompensowac ani poradzic. Występują charakterystyczne objawy.konstytutywne mechanizmy obronne-BIERNY-bariery fizyczne (Sc kom)-włoski(na pow ros)-wtórne metabolity, niegościnność-odpornosc ros [non-host]- ros nie jest gospodarzem dla patogena gdyz nie może dojsc do inwazji roznicowania i namazania patogenów; Indukowane mech obronne u ros- pod wpływem elicitorów w obrebie zakazonej tkanki ozwija się reakcja obronna, reakcja miejscowa:nadwrażliwość,odp skierowana przeciw konkretnemu patogenowi (swoista). Hipoteza GEN NA GEN-kazdemu genowi odpowiada gospodarz,odpow specyf gen wirulencji patogena, reakcja odp zachodzi Gdy gosp posiada gen dominujący odporności nie zeónowazony przez gen wirulencji patogena. Gdzie allele dominujące to allele odporności a recesywne to allele patogeniczne.Sel form odpornych TESTY LABORATOR-zakaza się nasiona liscie siewki kwiaty-zakazenie przeprowadza się w spos sztuczny, infekcja powierzchniowa(zaraza ziemniaka)infekcja wgłebna(wirusy,sucha zgnilizna ziemniaka) inokulum-to Zr zakazenia mogą stawiac zebrane zarodniki zawiesiną wodą bakt zarodni lub zarodników grzyba zaw wirusy fragment porazonej tkanki. Stos się stezenie inokulum zbliżone go stez w polu w war silnej infekcji, może go Stanowic 1 rasa dinalizująca sztuczna mieszanina reces lub naturalna populacja patogena.Testy sprawdzające-test biologiczny przeprowadzony na lisciach innych gat roślin wraz na dany patogen, test serologiczny-wykorzystuje surowice zawierajacą przeciwciała danego wirusa test rezorcynowy-stos do wykrycia wirusa liściozwoju,rezorcyna wykrywa kaloze.szczepienie wegetatywne-polefa na wszczepieniu w zdrową ros test ros badanej podejrzanej o chorobe, jeśli będzie porazenie oznacza to ze bad ros była chora.odpornosc pionowa - wyraza granice miedzy tk chorą a zdrową odp pozioma -granica miedzy tk zdrową a chorą się rozrywa. Proces choroby jest zalezny od- wrażliwości ro żywicielskiej patogena, war środowiska,człowieka oddział na patogena i srod. Źródła odporności-gat dzikie i prymitywne,ros uzyska w mutagenezie,odm uprawne.Warunki prow hodowli odpornościowej-posiadanie źródła odp, gdy patogen nie mutuje