Podaj definicje socjalizacji Górniewicza
Wpływ społeczny na jednostkę, który prowadzi do osiągnięcia kompetencji społecznych.
Co to znaczy, że jednostka zinternalizuje wartości, wzory i normy życia społecznego
Jednostka uznaje za własne i stosuje pewne normy zachowania i obyczaje
Co to są kompetencje społeczne? (5 przykładów)
Umiejętność zachowania się w różnych sytuacjach uwarunkowanych normami i obyczajami np zachowanie w grupie, teatrze, szkole, szpitalu, lesie
Co łączy socjalizację z kulturowym wzorem osobowości?
Kulturowy wzór osobowości- wyobrażenie ludzi o tym jak powinna się zachować osoba w różnych sytuacjach społecznych
Na czym polega zewnętrzny i wewnętrzny aspekt socjalizacji?
Podaj definicję Kowalskiego (2 zakresy)- socjalizacja
Uspołecznienie -wchodzenie w kulturę(akulturyzacja)
- kształtowanie osobowości społecznej wyrażającej się w dojrzałości do pewnego uczestnictwa w życiu społecznym
Wymień mechanizmy socjalizacji
Rola społeczna, odruch warunkowy, mechanizm kanalizacji, motywy i aspiracje, aspiracje społeczne(zawyżone, wyrównane, zawyżone) procesy identyfikacji i internalizacji
Opisz mechanizm ról społecznych (uwzględnij elementy roli społecznej)
Pełniona przez jednostkę rola społeczna wyznacza jej pozycję w strukturze grupy, określa jej uprawnienia nadane przez grupę i czynniki zabezpieczenia tych uprawnień oraz obowiązki, jakie musi ona wypełnić
Opisz mechanizm odruchu warunkowego
Powstaje na podstawie popędu i skojarzonego z nim bodźca. Tworzy się mechanizm, który warunkuje popędowe formy zachowania przystosowujące je do wymagań grupy społecznej.
Opisz mechanizm motywu i aspiracji
Związany jest z rozwojem zainteresowań jednostki z jej pragnieniami i dążeniami, czyli kulturowo zdeterminowanymi siłami dynamizującymi jednostkę do określonego zachowania się. Motywem nazywa się czynnik popychający ludzi do działania. Charakterystycznym stanem motywu jest wrażenie odczuwalne napięcie, niepokój spowodowany brakiem zaspokojenia potrzeby. Aspiracje są nadbudowane nad motywami. Angażują człowieka w realizację określonych celów. Określają też spodziewany wynik podjętego działania. Różnią się zatem od motywów pod względem siły, wyrażającej się w efektach wykonywania podejmowanych działań.
Opisz mechanizm procesów identyfikacji i internalizacji
Jest oparty na bezpośredniej konfrontacji jednostki z grupą. Jest pewnym stosunkiem jednostki wobec grupy (identyfikacja) a internalizację określić można jako jej reakcję na reprezentowanie przez grupę wartości. Identyfikacja jest procesem prowadzącym do utożsamiania się własnych interesów człowieka z interesami i wartościami grupy i w skutek tego podporządkowuje się wymaganiom stawianym przez grupę. Internalizacja oznacza, że jednostka uwewnętrznia wzory, normy i wartości grupowe, w sposób świadomy, akceptuje je stając się niejako dziedzicem własnej klasy czy warstwy społecznej. Obejmuje różne mechanizmy psychiczne prowadzące do identyfikacji z grupą odniesienia i przyjmowania obowiązujących w niej zasad współżycia między poszczególnymi członkami.
Podaj definicję wychowania Schellera i wyjaśnij najważniejsze zagadnienia
Wychowanie jest kategorią humanistyczną. Jest całokształtem sposobów i procesów pomagających osobie ludzkiej urzeczywistniać i rozwijać w interakcjach społecznych. Wychowanie jest wspólnym poszukiwaniem przez wychowawcę wartości godności i jej realizowaniem w życiu wychowanka. Jest to dialog partnerski.
Wychowawca w wychowaniu (3 rodzaje kompetencji)
Określ w % wpływy socjalizacyjne i wychowawcze oraz samowychowanie na jednostkę
Socjalizacja ok. 80%
Samowychowanie człowieka ok. 10%
Wychowanie jako wysiłek intelektualny wychowawcy ok. 10%
Scharakteryzuj socjalizację pierwotną
Wpływ na jednostkę mają inni, przeważnie rodzice, reguły działania przyswaja ona na zasadzi naśladownictwa oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny.
Scharakteryzuj socjalizację wtórną
Ogromy wpływ na socjalizacje wtórna ma socjalizacja pierwotna, w socjalizacji wtórnej dziecko dochodzi do odkrycia istnienia ogólnospołecznych reguł i naśladuje lub podporządkowuje się grupie.
Scharakteryzuj wychowanie urabiające
To taka forma wychowania, której metody poddane są kontroli, mogą być centralne, naganne i sterowane. Sami nauczyciele dopominają się o program postępowania pedagogicznego, ponieważ zewnętrzne sterowanie wychowankami, integracja pedagogiczna, traktowanie innych partnerów procesów edukacyjnych, jako gorszych blokują ich pomysłowość. To wychowanie jest przydatne tylko dla organizatorów procesu edukacyjnego.
Scharakteryzuj wychowanie przyzwalające
Pedagogika pozwolenia apeluje o to, aby nie do końca zabraniać różnych form zachowań dzieci, aby nie stawiać siebie w roli naczelnej i jedynej koncepcji wyjaśniającej rzeczywistość.
Scharakteryzuj wychowanie wyzwalające
Skierowane jest na zapewnienie dzieciom znacznego marginesu swobody w ich działalności szkolnej, nauczyciele i rodzice stwarzają warunki dla spełnienia się ich pomysłów, usuwają wszelkie bariery, ograniczają pasje, oferują dzieciom różne formy aktywności wyzwalające jego inicjatywność i nagradzają za pomysłowość, gdy dziecko trafia na barierę np szkołę przeżywa stan frustracji, zniechęca się.
Definicja procesu wychowania Sośnickiego oraz jej krytyka przez Miller
Proces wychowania jest pewnym ciągiem zmian, które prowadza do nowego stanu psychicznego i fizycznego człowieka, proces ten nieco ugruntowuje się w wychowanku, dokonuje się w nim i tylko poprzez analizie zmian w jego osobowości można orzekać o kierunku i skuteczności oddziaływań wychowawczych;
R. Miller twierdzi, ze przedstawione przez Sośnickiego stanowiska są jednostronne, chociaż każde ujmuje na swój sposób istotę procesu wychowania.
Definicja Wrończyńskiego oraz jej krytyka Przez Miller
O procesie wychowania możemy mówić tyko wówczas, kiedy analizuje się ciągi działań podejmowanych przez wychowawców wobec wychowanka lub wychowanków. Działania te są, bowiem zaplanowane, uhierarchizowanie i można ocenić ich skuteczność pedagogiczną w postaci zmian w zachowaniach wychowanków jako pożądane. R. Miller sądzi, że przedstawione stanowisko jest jednostronne. Stanowisko Wroczyńskiego przezwycięża niedoskonałości, ale ogranicza się tylko do analizy zewnętrznych działań podejmowanych wobec wychowania bez próby wnikania w to, co najistotniejsze w wychowaniu, czyli zmian dokonujących się w sferze świadomości i rozwoju fizycznego wychowanka. Wyrolowują proces wychowanka z jego uwikłania w życiu publicznym środowiska wychowawczego.
Proces wychowania wg Romany Miller
Dokonuje się jakby na 2 poziomach. Pierwszy z nich wyznaczają działania polityków, którzy nie tylko wskazują kierunki rozwoju danego kraju, wielu jego obywateli, ale także określają zakres środków finansowych przeznaczonych na edukację narodową. Drugi poziom procesu wychowania wyznaczają konkretne działania podejmowane przez wychowawców. Przynoszą one określone skutki w osobowościach dzieci i młodzieży danego społeczeństwa. Występuje wzajemny związek między wskazanymi poziomami analizy procesu wychowania.
Struktura procesu wychowania
Na strukturę procesu wychowania składają się następujące elementy:
*ideał wychowania, wyprowadzone z niego cele
*formy, metody i środki wychowania
Ideał wychowania wg Górniewicza
Twór czysto teoretyczny, realizacja celu zbliża kształt osobowości wychowanka do ideału, redukujemy ideał na cele nadrzędne(wartości takie jak dobro, prawda)
Ideał wychowania wg Muszyńskiego
Muszyński sądzi, że ideał jest postulowanym kształtem dojrzałej osobowości, charakteryzuje się określonym zestawem cech wartości z punktu widzenia tradycji kulturowej, potrzeb społecznych czy wymagań dominującej ideologii
Struktura ideału wychowania
Cele nadrzędne-uniwersalne; strategia kierunkowa; strategia instrumentalna(rozwój talentów); strategia etapowa; strategia operacyjna(konkretny cel)
Strużewski „O ideale wychowania”- przesłanki transcendentne
Cele wychowania nie mogą być wprowadzane jedynie analizy rzeczywistości społecznej, nie mogą być uogólnieniem cech osobowości ludzi prawdziwych. Ci są na ogół niedoskonali, a niedoskonałość nie może być źródłem wywodu celów wychowania. Należy, zatem wyjść z przesłanek transcendentnych i poszukiwać idei człowieka w koncepcjach metafizycznych. Celem jest konkretyzacja potencjalnych możliwość i jednostki.
Analiza ideału wychowania (aspekty, teleologia wychowania i aksjologia wychowania)
Problematyka analizy ideału wychowawczego ma dwa aspekty: treściowy i formalny. Na podstawie analizy formalnej można opisać ideał i jego strukturę, zaś na podstawie analizy merytorycznej- treść konkretnych ideałów. Analiza formalna ideałów wychowawczych wchodzi w zakres teleologii wychowawczej, zaś analiza merytoryczna w skład aksjologii wychowania.
*Teleologia wychowania określa zasady stanowienia i współzależności ideału i celów wychowania. Jedną z ważniejszych jest zasada spójności treści ideału i celów wychowania. Cele na każdym szczeblu wdrążania w praktyce muszą wynikać z przyjętego ideału.
*Aksjologia wychowania określa wartość dyspozycji rozwijanych w procesie wychowania oraz wskazuje, jaki zestaw wartości powinni zinternaulować wychowankowie. Zajmuje się, zatem analizą źródeł wartości w wychowaniu oraz dokonuje ich rangowania.
Cele wychowania definicja
Stan rzeczy, którego osiągnięcie jest postulowane. Jest to pewien postulat dotyczący oddziaływań międzyludzkich.
Sośnicki- dwie grupy zabiegów koncepcyjnych, jakie stosuje się w teleologii wychowania
I W praktyce edukacyjnej da się wyróżnić dwa rodzaje celów wychowania. Ostateczne i etapowe. Pedagog, projektując zabiegi edukacyjne, kreśli pewną perspektywę aksjologiczną i merytoryczną, którą wyznacza przyjęty ideał wychowania. Następnie wyprowadza zeń cele nadrzędne oraz cele pośrednie ukierunkowujące konkretne działania.
II Autorzy, którzy określają w warstwie teleologicznej tylko tak zwane cele rozwojowe. Wskazują oni standardy rozwojowe, które umożliwiają ocenę skuteczności wychowania. Pedagog może podjąć działania usprawniające bądź korygujące dotychczasowy stan psychofizyczny dziecka.
Źródła celu wychowania- scharakteryzuj każde z nich i podaj przedstawiciela
Definicja form wychowania
Działania wywoływane przez wychowawców, działania wyzwalające określone rodzaje aktywności wychowanków. Są celowo organizowane przez wychowawców.
Dwa kryteria wyodrębniania form wychowania- wymień formy wychowania występujące w danym kryterium
Przedmiot aktywności, dziedzina życia społecznego, w którym uczestniczy wychowanek np działalność wytwórcza, zabawa, sztuka, nauka, działalność usługowa i społeczna
Relacje z innymi osobami, ważny jest emocjonalny znak tych relacji(pozytywny, negatywny, obojętny) oraz treści społeczna (typ więzi społecznej występujący pomiędzy uczestnikami sytuacji wychowawczej), np. działalność indywidualna, zespołowa, zbiorowa(współdziałanie, konkurencyjność, rywalizacja, zwalczanie)
Scharakteryzuj formy wychowania przez wytwórczość
Występuje, kiedy wychowawca inicjuje proces produkcyjny prowadzący do wytworzenia nowego przedmiotu przez wychowanka. Wychowawca kontroluje poziom wykonawstwa postawionego zadania i służy pomocą podczas ewentualnie pojawiających się trudności. Zadania takie realizuje się np w szkole na zajęciach technicznych. W takiej pracy cierpliwość, współdziałanie, rzetelność, szacunek dla pracy.
Scharakteryzuj formy wychowania przez zabawę
Występuje, kiedy wychowawca realizuje postawione przez siebie cele dydaktyczne i kształcące w toku inspirowanej przez siebie zabawy z dziećmi. Zabawa jest szczególnym rodzajem spełniania się wyobraźni dziecka. Dziecko uczy się w trakcie zabawy współdziałania, w wykonaniu jakiś zadań, dzielenia się zabawkami, rozwijają się postawy przywódcze, wyzwalają się pokłady energii.
Scharakteryzuj formy wychowania przez działalność artystyczną
Dokonuje się w klasie szkolnej, na zajęciach pozalekcyjnych. Dziecko może aktywizować różne dyspozycje osobowościowe i zdolności manualne związane z działalnością artystyczną. Uczy się współdziałania społecznego. Rozwijają przede wszystkim zdolności artystyczne i ekspresję twórczą człowieka.
Scharakteryzuj formy działania wychowania przez działalność naukową
Związana jest z kształceniem szkolnym uczniów. Zdobyta wiedza, wyniki prowadzonych eksperymentów dostarczają im wiedzy, rozwija przy tym takie cechy osobowościowe jak: cierpliwość, konsekwencja w podejmowaniu kolejnych wysiłków związanych z uczniem się, planowanie kolejnych działań i ich rangowanie
Scharakteryzuj formy działania wychowania przez działalność usługową
Rozwijają wiele dyspozycji osobowościowych i cech psychicznych wychowania. Uczy się on staranności w wykonywaniu tych działań, przyjmuje pozytywny stosunek do przedmiotu usługi. Ta zaś nabiera określonej wartości dla niego. Ważna jest samoobsługa dziecka (dobieranie garderoby, higiena ciała). Działalność ta jest ważnym czynnikiem w wychowaniu opiekuńczym.
Scharakteryzuj formy działania wychowania przez działalność społeczną
Ważna rola pedagogiczna w różnych organizacjach dziecięcych i młodzieżowych ( np. harcerstwo, koła zainteresowań, zespoły sportowe). Pełnienie ról społecznych wymusza przyjmowanie określonych form wychowania. Dziecko dostosowuje się do wymagań otoczenia, grupy społecznej, akceptuje funkcjonujące w niej normy i wartości społeczne. Zinternalizuje je, nabywając nowych kompetencji do uczestnictwa w życiu danej zbiorowości społecznej. Nabieranie różnych cech osobowości, uspołecznienie jednostki, wzrost jej wrażliwości społecznej (niesienie pomocy).
Scharakteryzuj formy działania wychowania przez działalność indywidualną
Scharakteryzuj formy działania wychowania przez działalność zespołową
Scharakteryzuj formy działania wychowania przez działalność zbiorową
Definicja metody wychowania
Pewna droga w postępowaniu wychowawcy z wychowankiem, droga utartą, dobrze znaną. Systematycznie stosowany sposób współbycia, współprzeżywania wychowawcy z wychowankiem w kontakcie bezpośrednim lub pośrednio, za pomocą wartości sztuki, nauki, czy wytworów własnych wychowanka.
Wymień metody indywidualne oraz metody wpływu grupowego
Scharakteryzuj metodę modelowania (wpływ osobistego wychowawcy, właściwości modela)
Scharakteryzuj metodę stawiania zadań
Scharakteryzuj metodę perswazji
Jest jedną z najczęściej stosowanych w procesie wychowania. Istota tej metody polega na tłumaczeniu, objaśnianiu dziecku norm i zasad moralnych, błędów w jego postępowaniu, błędów w postępowaniu innych osób, bliskich dziecku. Perswadowanie to także przekonywanie kogoś do własnego stanowiska wyrażonego w określonych, ważnych dla perswadującego sprawach.
Scharakteryzuj metodę nagradzania i karania (uwzględnij negatywny wpływ kary fizycznej na wychowanka)
Często występują łącznie, gdyż stanowią jedne z najczęściej stosowanych metod oddziaływań wychowawczych. Wywodzi się z psychologii behawioryzmu. Metody nagradzania nazwano wzmocnieniami pozytywnymi zaś metody karania nazwano wzmocnieniami negatywnymi. Wychowawca manipuluje wzmocnieniami w procesie edukacji. Gdy zamierza ukształtować określoną cechę osobowości stosuje na przemian wzmocnienie pozytywne i negatywne. Skuteczniejsza metodą jest nagradzanie. Przekroczenie granicy skuteczności kary powoduje to, że występują odwrotne skutki niż planowane przez wychowawcę. Mogą pojawić się nieprzewidziane reakcje wychowanka. Proponuje się naprzemienne stosowanie kar i nagród w wychowaniu.
Scharakteryzuj metodę kształcenia norm i wartości grupowych w klasie
Jest to metoda grupowa, wpływu bezpośredniego. Metoda ta staje się skuteczna szczególnie wtedy, kiedy wychowawca jest akceptowanym członkiem grupy, albo nawet jej przywódcą. Ma on wpływ na tworzenie się określonych reguł współżycia społecznego w tej grupie, na zachowania poszczególnych osób. Wychowawca może integrować poprzez powiększenie oferty wartości, doprecyzowanie norm grupowych, które grupa zaakceptuje albo je odrzuci.
Scharakteryzuj metodę rekonstruowania powiązań interpersonalnych w grupie
Scharakteryzuj metodę kreowania przymusu grupowego
Definicja moralności jako zjawiska społecznego
Zbiór norm postępowania obowiązujący w danej grupie społecznej
Opisz źródła moralności
*nurt idealistyczny w etyce, etyka chrześcijańska- normy moralne pochodzą od Boga *filozofia i etyka materialistyczna- moralność jest wytworem życia społecznego- pojawiła się wraz z uzyskaniem przez ludzi określonego poziomu świadomości społecznej
* postawy moralne są kształtowane w procesie wychowania
* poglądy i normy są zgodne z potrzebami ludzi
~ Bergson- nie tylko społeczeństwo i kultura tworzą moralność, ale też konkretni ludzie, osoby ponadprzeciętne
Struktura moralności
*normy- występują w postaci nakazów i zakazów, treścią norm są wartości, wskazują powinność jednych osób wobec innych i powstałych podczas historii rozwoju społeczeństwa
*oceny moralne- mogą dotyczyć konkretnych czynów bądź całokształtu ich zachowania w środowisku. Ocenie podlegają motywy i skutki działań u podstaw oceny leży zawsze ideał człowieka
*wzory moralne- są to wzory osobowe i wzory postępowania np bohaterowie literaccy
*sankcje moralne- sposoby reagowania grupy społecznej na przekroczenie określonych norm. Grupa stwarza pewien margines swobody zachowań
*karanie- negatywna ocena, ignorowanie jednostek, wykluczenie z grupy społecznej
Dwa czynniki decydujące o poziomie świadomości moralnej
*wiedza- poznanie
*emocje- ustosunkowanie moralne
Wychowanie moralne- definicja Muszyńskiego
Jest to proces kształcenia i rozwijania w jednostce cech ułatwiających jej współżycie z innymi osobami, postępowanie mające na celu dobro innych ludzi i ogólny użytek, aktywne doskonalenie siebie oraz pracę na rzecz społeczeństwa
Wychowanie moralne- definicja Krawczyka
Wychowanie moralne jest wszelkim zamierzonym świadomym i planowo organizowanym oddziaływaniem wychowawczym mającym na celu powodowanie określonych przemian w psychice wychowanka i ukształtowanie dzięki temu pożądanej z punktu widzenia interesów danego społeczeństwa postawy społeczno-mralnej
Definicja podstawy moralności (3 sfery osobowości)
Postawa moralna to zintegrowany zespół elementów poznawczych, motywacyjnych, emocjonalnych, wyrastających na podstawie stosunków międzyludzkich w danej grupie społecznej
Wiedza o społeczeństwie i moralności (szkoła, postawa rodziców)
Pogłębienie wrażliwości emocjonalnej np. pozytywny stosunek do innych ludzi
Wskazanie motywów takiego postępowania oraz skutków
W wychowaniu moralnym odnosimy się do 3 różnych procesów psychicznych myślenia, uczuć, woli
Postawa moralna- definicja Podgóreckiego
Jest to ukształtowana w wyniku oddziaływań wychowawczych względnie stałą organizacja wiedzy, uczuć, motywów powodujących ustosunkowanie się jednostki do zjawisk moralnych powodujących ustosunkowanie się jednostko do zjawisk moralnych tej rzeczywistości, w której człowiek żyje a wyrażających się w działaniu
Postawy moralne wyróżnione prze Podgóreckiego
Altruizm- postawa przeciwstawna egoizmowi, u podstaw, której leży bezinteresowna troska o dobro innych osób
Bezinteresowność
Cynizm- postawa życiowa charakteryzująca się nieuznawaniem obowiązujących w danym środowisku praw i obyczajów, lekceważeniem przyjętych i uznanych wartości i zasad
Egoizm- postawa obojętności lub niechęci w stosunku do innych ludzi, brak chęci pomocy innym, liczenia się z nimi. Przeciwieństwo altruizmu
Hedonizm- doktryna etyczna, wg, której rozkosz jest najwyższym dobrem, celem życia i naczelnym motorem ludzkiego postępowania. Również postawa będąca konsekwencją tej doktryny, preferująca styl życia polegający na dążeniu przede wszystkim do przyjemności.
Konformizm- zachowanie lub postawa polegająca na przyjęciu i podporządkowaniu się wartościom, zasadom, poglądom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej.
Lojalność- postawa charakteryzująca się przestrzeganiem przepisów prawa, zgadzaniem się z działaniami rządu lub władcy państwa, wierność wobec siebie osób połączonych wzajemnym zaufaniem, uczciwość w kontaktach międzyludzkich
Nihilizm- pogląd i wynikająca z niego postawa oparte na bierności poznawczej i moralnej, występujące gł. w czasie przełomów, kryzysów społecznych
Perfekcjonizm- dążenie do perfekcji w działaniu, tworzeniu, postępowaniu; także postawa cechująca się stałym, przesadnym dążeniem do perfekcji
Pragmatyzm- Postawa polegająca na realistycznej ocenie rzeczywistości, liczeniu się z konkretnymi możliwościami i podejmowaniu działań, które gwarantują skuteczność.
Prometeizm- postawa etyczna, dla której ideałem moralnym jest dobrowolne podporządkowanie działań jednostki dobru większych grup społecznych lub nawet całej ludzkości.
Sceptycyzm- nieufność w stosunku do czegoś, niepewność, niewiara, powątpiewanie
Tolerancja- świadoma zgoda na wyznawanie i głoszenie przez innych ludzi poglądów, z którymi się nie zgadzamy, oraz na wybór sposobu życia uważanego przez nich za właściwy, chociaż go nie aprobujemy.
Życzliwość-
Fazy rozwoju moralnego S.C Hessena- opisz
Faza anomii moralnej
-okres dzieciństwa
-jednostka nie jest świadoma swojego istnienia
-jednostka nie jest świadoma istnienia norm
-jest spontaniczna
-okres niemowlęcy i po niemowlęcy
b) faza heteronomii
-dziecko podporządkowuje się normom moralnym
-wchodzi w świat wartości zastanych
-podmiotem wartości jest społeczeństwo
-rozpoczyna się, gdy dziecko osiąga świadomość swojego istnienia
-podporządkowuje się w obawie przed karą
-jednostka potrafi przewidzieć skutki swojego postępowania
c) faza autonomii moralnej
-jednostka zaczyna w pełni świadomie respektować poznane normy moralne i traktować jako rezultat własnych przekonań
-żyje zgodnie z własnym sumieniem
-odpowiedzialność za własne zachowania
Cel wychowania moralnego
Celem wychowania moralnego jest ukształtowanie postaw pozytywnych społeczno- moralnych jednostki.
-filozofowie i etycy: postawy, które obowiązują w danej grupie i są pożądane w jej rozwoju jak i te, które nie są
-pedagodzy: postawy pozytywne podejmują, różne zabiegi, żeby je ukształtować i niwelować negatywne
Rozwój moralny wg Muszyńskiego
*Stadium anomii
-Faza amoralizmu- dziecko zachowuje się amoralnie za przyzwoleniem społeczeństwa
*Stadium heteronomii moralnej
-Faza egocentryzmu- dziecko nie jest zdolne do rozumienia cudzych stanów psychicznych, postępuje zgodnie z normami wyłącznie dla własnych korzyści
-Faza konformizmu- dziecko podporządkowuje się normom obowiązującym w grupie, gdyż pragnie być akceptowanym osoby znaczące dla niego
*Stadium socjonomii
-Faza konwencjonalizmu moralnego- występuje e średnim wieku szkolnym, akceptuje bezwzględnie normy obowiązujące w grupie rówieśniczej i uznaje je za własne(11-13/14)
*Stadium autonomii moralnej
-Faza pryncypializmu- jednostka uznaje dane normy za własne i dąży do absolutnego ich przestrzegania
-Faza racjonalizmu- jednostka zaczyna rozumieć zasady funkcjonowania norm moralnych w społeczeństwie
-Faza idealizmu moralnego- jednostka rozwija własny system moralny na podst. zinternalizowanych wcześniej wartości, moralność jest w pełni uświadomiona
Koncepcja rozwoju moralnego Kolberha
1 poziom prekonwencjonalny
-jednostka przystosowuje się do norm moralnych i reguł funkcjonowania w grupie
-przyswaja pojęcia dobra i zła
-nastawiona na unikanie kar a nastawiona na uzyskiwanie nagród
*orientacja na posłuszeństwo i karę:
-jednostka doświadcza skutków własnych działań zgodnych lub niezgodnych z oczekiwaniami
*orientacja instrumentalnie-relatywistyczna:
-jednostka traktuje inne osoby na sposób handlowy(wymiana usług)
-nastawiona na zysk a nie na współpracę
2 poziom konwencjonalny
-następuje przemiana wartościowana oczekiwań społecznych najbliższego otoczenia
-jego zachowania uwzględniają interesy środowiska
-człowiek ceni pewne postawy
*kierunek na ugodę z innymi ludźmi:
-próba nawiązania kontaktów społecznych w oparciu i zasadę grzeczności bycia miłym
* przestrzeganie istniejącego prawa i porządku społeczeństwa:
-występuje wsparciu o autorytet instytucji stanowiących prawo
3 poziom postkonwencjonalny
-poziom autonomizacji moralności konstruowanie własnych zasad moralnych jednostka sama określa zasady nie jest sterowana zewnętrznie
*orientacje na przestrzeganie umowy społecznej:
-może przyjąć postawę krytyzmu ma świadomość relatywizmu w postrzeganiu problemu, postępuje jednak zgodnie z prawem
*orientacja na uniwersalne zasady etyczne:
-zasady stają się powinnością samą w sobie(sumienie moralne)
Wyjaśnij termin Orientacja kosmiczna
Wykraczanie poza kategorie społecznych powinności, poświęcanie życia za cenę ustępstw wierność w zasadzie była cenniejsza niż życie np Sokrates