Metody zasiedlania zwierząt - Wprowadz nowo zakupionych zw, - zasiedlanie budynku zw odsadzonymi, - zasiedlanie samicami w okr okołoporodowym
Rodzaje systemów zasiedlania: 1. Całe pomieszczenie pełne Całe pomieszczenie puste 2. Dostawianie sztuk nowych do istniejących po kwarantannie. 3. wstawianie grup nowych do oddźelnych boksow sąsiadujących z boksami w których przebywają zw.
Analiza poszczególnych systemow zasiedlania: System pierwszy - epizootyczna, możliwa całkowita dezynfekcja pomieszczeń - ograniczenie ekspozycji zw na czynniki zakaźne i inwazyjne środowiska - obniżenie stopnia wykorzystania paszy System 2 i 3 - wzrost ekspozycji na czynniki zakaźne - zaburzenia socjalne związane z obecnością nowych zw. - wzrost agresywności w stadzie - obniżenie stopnia wykorzystania paszy
Czynniki wpływ na stan zdrowia i produkcyjność - status immunologiczny i zdrowotny wprowadzonych zw - rodzaj i zróżnicowanie mikroflory - czynniki genetyczne, osobnicze - czynniki mikroklimatyczne pomieszczenia, socjalne, żywieniowe
Wskaźniki określające system utrzymania oraz zasiedlania zw w budynkach: - wskaźniki wzrostu, dojrzewania - wskaźniki rozrodcze - zdrowotność i urazy - stopień wykorzystania paszy - schorzenia nieinfekcyjne - zaburzenia behawioralne
Zasady kwarantanny zw wprowadzonych do stada: - ochrona stada przyjmującego przed chorobami z zewnątrz - stacja kwarantannowa daleko od fermy (50-100m) utrzymywana w systemie wszystko pełne - puste - przed wprow zw mycie i dezynfekcja - kwarantanna 4-6 tyg - 2x pobieramy krew przed wprowadzeniem do kwarantanny i po 3 tyg - wykrycie patogenów w stadzie przyjmowanym nie wyst u zw wczesniej przyjętych
Aklimatyzacja: - powolna kontrolowana adaptacja zw nowych do warunków statusu zdrowotnego obiektu przyjmującego - aklimatyzacje można rozpocząć podczas kwarantanny ale nie wczesniej niż po 4 tyg.
Sposoby aklimatyzacji: - Metafilaktyka, chemioterapeutyki wprowadzamy po zetknięciu się nabytych zw z patogenami bakterii. Stosujemy antyb o szerokim spektrum (amoksycylkina, tetracykliny, linkomycyna) - Immunoprofilaktyka, nowe zw objęte programem szczepień obowiązującym w stadzie - naturalne met immunizacji, podawanie kału - zapewnienie zw kontaktu bezpośredniego (nos w nos) - parenteralna aplikacja surowicy krwi od zw w okresie wiremii
Termoregulacja chemiczna (produkcja ciepla): - drżenie mięśni - wzrost napięcia mięśni - wzrost przemiany mat - dziala od urodzenia zwierząt
Termoregulacja fizyczna (oddawanie ciepla): oddawanie ciepła przez skórę i bl śluz - rozszerzenie naczyń - nastroszenie włosa - wydz potu - wzrost wentylacji płuc - wykorzystywane dopiero po urodzeniu (cielęta 2-3 dzien, źrebięta 7, prosięta 14)
Drogi oddawania ciepla: - promieniowanie (musi być różnica temp między zw a otoczeniem) - konwekcja (unoszenie ogrzanych mas powietrza do góry) - kondukcja (przewodzenie, przy zetknięciu się zwierzęcia z czymś zimniejszym) - parowanie: z pow skóry (grucz potowe), z dróg oddechowych
Strefa obojętności cieplnej: Zakres temp w których zw przemienia najmniej energii w ciepło, temp ograniczające ten zakres to temp krytyczne (bydło 0-15, cielęta 15-23) |
Strefa komfortu cieplnego: Węższy zakres niż obojętności cieplnej, w jej obrębie straty energii ponoszone przez zw na prod ciepła są najmniejsze. Krowa temp 8-16 wilg 60-80 Cielęta do 12m 12-18 wilg 60-80 Knury, lochy temp 15 wilg 75 Lochy karmiące 19-20 wilg 70 Prosięta do 14 dni - 30 wilg 60 Prosieta pow 14 - 25 wilg 60 Konie - 14-18 wilg 70-75 Kury - 13-16 wilg 65
Noworodki a wrażliwość na zimno: - niewykszt pełna sprawność ukł termoreg - słabo rozwinięta okrywa włosowa - mala objętość ciała do jego powierzchni.
Wplyw niskich temp na młode: Prosięta - spadek zdolności ssania siary > spadek odporności - wzrost spalania węglowodanów > hiperglikemia > hipoglikemia > śpiączka Cielęta - mniej wrażliwe na niskie temp - zimny wychów - spadek odporności tkankowej w wyniku spadku przepływu krwi > mastitis Drób - stłoczenie, masowe śnięcia
Wpływ wysokich temp: - krowy pow 25 przestają jeść, przegrzanie org Minus 1kg suchej masy strata 2-3l mleka Minus 2kg strata 3-5l mleka - spadek odporności bo wątroba gorzej funkcjonuje (mniej białek odpornościowych) - wzrasta ilość bakt w środ i ich inwazyjność - podnosi się temp żwacza (wzrost o 0,05 zahamowane procesy namnażania bakt) - niekorzystny wpływ na rozród (zab spermatogenezy, większa zamieralność zarodków)
Wskaźniki higrometryczne: - Wilg maksymalna - największa ilość pary wodnej w powietrzu w danej temp i ciśń. - wilg bezwzględna - obecnie znajdująca się ilość pary w powietrzu, mierzymy za pomocą psychrometrów. Wzór na wilg bezwzgl e=E-0,5(T-T1)B/1007 - Wilgotność względna - stosunek wilg bezwzgl do wilg maksymalnej dla danej temp wyrazany w %, oznaczana higrometrami włosowymi - Punkt rosy - temp przy ktorej para wodna osiąga stan nasycenia E=e Spadek tem poniżej punktu rosy prowadzi do skraplania pary wodnej
Mechaniczne systemy doju bydła: - dojenie ręczne - na stanowiskach, dojarką bańkową - na stanowiskach z dojarką przewodową - na hali udojowej
Rodzaje hal udojowych: - tandem - rybia ość - prostopadła (bok w bok) - karuzelowa
Szczepionki genetyczne Nazywane potocznie szczepionkami DNA. Ta nowa metoda profilaktyki zakazen wirusowych bakteryjnych i pasożytniczych polega na podskórnym lub domięśniowym podaniu rekombinowanego fragmentu kwasu nukleinowego kodującego immunogenne bialko. Czynniki wpływające na skuteczność immunizacji genetycznej Badania przeprowadzone na myszach wykazaly, ze poziom odpowiedzi immunologicznej, a zarazem na skuteczność szczepionek genetycznych ma wływ wiele czynnikow, z których największe znaczenie maja: 1. rodzaj uzytego antygenu, poziom jego ekspresji oraz ewentualna toksyczność dla Komorek 2. gatunek szczepionego zwierzecia, jego wiek i genotyp 3. sposób i miejsce administracji szczepionki 4.ilosc DNA uzyta do immunizacji. Przyklady szczepionek genetycznych: Szczepionka przeciwko retrowirusowi BLV (bialaczka bydla) Szczepionka genetyczna przeciwko chorobie Aujeszkyego u swin Szczepionka DNA przeciwko pryszczycy Szczepionka przeciwko zakazeniom wirusem FIV u kotow Szczepionki genetyczne sa duzo prostsze w produkcji, DNA jest bardzo stabilne i oporne na temperaturedlatego przechowywanie transport i dystrybucja szczepionek genetycznych wydaje się mniej skomplikowana.
|
Szczepinki nowej generacji
Poszerzaja zakres zastosowan w profilaktyce swoistej i zwalczaniu chorob zakaznych zwierzat. Umozliwiaja odróżnianie metodami serologicznymi zwierzat szczepionych od zwierzat zakazonych oraz od szczepionych i zakazonych. Wśród szczepionek nowej generacji wyróżniamy: Szczepionki podjednostkowe, inaktywowane Oparte na antygenach ochronnych, izolowanych z chorobotwórczych bakterii lub wirusow dzieki stosowaniu fizykochemicznych metod ekstrakcji i oczyszczania. Istota omawianych szczepionek, które sa preparatami nie podlegającymi replikacji, czyli inaktywowanymi, sa zatem występujące w nich w możliwie czystej postaci antygeny ochronne. Szereg publikacji z ostatnich lat wskazuje na możliwość wytwarzania antygenow ochronnych w Komorkach roślinnych. Liscie nasiona i owoce takich transgenicznych roslinstanowia zatem ich miejsce wytwarzania oraz ich nosniki i wtedy mogą być okreslane jako roślinne szczepionki podjednostkowe. Podawane doustnie człowiekowi lub zwierzetom inicjuja u nich wytwarzanie swoistych przeciwciał,a nawet odporności przeciwzakaźnej. Ten sposób immunizacji bylby korzystny, gdyz jest mniej kosztowny niż parenteralne podawanie szczepionki. Na razie jednak dostępne preparaty cechuja się raczej niskiego stopnia skutecznością a ilość antygenu musi być wieksza 100-1000 krotnie niż w przypadku podawania pozajelitowego Szczepionki DNA Istota sczepionek DNA jest dostarczenie plazmidowego DNA, kodującego antygeny ochronne, do Komorek szczepionego zwierzecia, gdzie odpowiednio ukierunkowuje on transkrypcje i translacje, w wyniku ktorej zwierze staje się swego rodzaju producentem na wlasne potrzeby określonej szczepionki. Zaleta szczepionek DNA jest najwyższego stopnia nieszkodliwość, ponieważ sa wolne od pyrogenow i związków chemicznych, stosowanych w szczepionkach inaktywowanych.
Zywe, atentowane szczepionki delecyjne W przeciwienstwie do uprzednio charakteryzowanych szczepionek inaktywowanych, atentowane szczepionki delecyjne zawieraja zywe bakteryjne lub wirusowe szczepy szczepionkowe, z których genomu usunieto geny kodujące właściwości chorobotwórcze. Tego rodzaju drobnoustroje sa niechorobotwórcze, czyli atentowane. Przykladem może być szczepionka delecyjna, która znalazla zastosowanie w zwalczaniu i eradykacji choroby Aujeszky'ego u bydla i swin w USA i Europie.
Zywe rekombinowane szczepionki wektorowe Istota tego rodzaju biopreparatow jest wlaczenie do genomu wektora genow z drobnoustroju chorobotwórczego, które zaczynaja kodowac w nim antygeny achronne przeciw chorobie wywoływanej przez drobnoustroj, z którego pochodza. Jako wektory rekombinowanych, żywych szczepionek wektorowych uzywane sa zywe bakterie lub wirusy. Szczepionki znakowane (DIVA) W zwalczaniu takich epizootii, jak pryszczyca, choroba Aujeszky'ego lub klasyczny pomor swin przy udziale szczepionek wyłoniła się potrzeba odróżniania zwierzat szczepionych, a nie zakazonych, od zwierzat zakazonych, w tym uprzednio szczepionych, będących bezobjawowymi nosicielami chorobotwórczego drobnoustroju. Mozliwosc ta zostala osiagnieta dzieki opracowaniu żywych szczepionek, których szczepy szczepionkowe roznia się brakiem jednego lub kilku antygenow, występujących w szczepach chorobotwórczych. Szczepionki tego rodzaju określono jako szczepionki znakowane lub markerowe. Istnieje również możliwość wprowadzania do szczepu szczepionkowego genu lub genow, dzieki którym wytwarza on antygeny nie występujące w szczepie chorobotwórczym. Tego rodzaju szczepionki okreslane sa jako pozytywnie znakowane, w przeciwieństwie do poprzednich znakowanych negatywnie. W przypadku zwalczania i eradykacji choroby zakaznej preferowane sa szczepionki znakowane negatywnie, gdyz wtedy sprawniej identyfikuje się bezobjawowych nosicieli chorobotwórczego drobnoustroju, w przypadku zwierzat szczepionych i jednoczesnie zakazonych. Tego rodzaju postepowanie okresla się jako |
strategie DIVA(Differentiation of Infected from Vaccinated Animals), co oznacza odróżnienie zwierzat zakazonych od szczepionych.
|
|
|