Dydaktyka ogólna- nauka o kształceniu i samokształceniu, ich celach i treściach oraz metodach środkach i organizacji. Zajmuje się analizą wszelkiego uczenia się i nauczania organizowaznego w sposób świadomy systematyczny i planowy inaczej analizą wszystkich czynności składających się na proces uczenia się i nauczania

proces- zbiór powiązanych ze sobą czynności warunkujących się wzajemnie i podporządkowanych realizacji wszelkiego celu

Podział dydaktyki:

dydaktyka ogólna

dydaktyka szczegółowa - teorie nauczania w szkołach określonego typu i stopnia

Dydaktyki szczegółowe to:

-metodyka nauczania początkowego

-metodyka szkoły wyższej

-metodyka nauczania zintegrowanego

Dydkatyka jest powiązana z dydaktykami szczegółowymi poprzez korzystanie z ich badań przeprowadzonych przez przedstawicieli tychże dydaktyk jednocześnie formułuje uogólnienie dla poszczególnych dydaktyk

Rozwój procesów poznawczych:

1.okres sensoryczno-motoryczny 0-24mż

2.okres przedoperacyjny 3-7rż

3. okres operacji konkretnych 8-13 rż

4. okres operacji formalnych dorastanie

Proces kształcenia to uporządkowany w czasie ciąg zdarzeń obejmujący także czynności nauczycieli i uczniów ukierunkowane przez odpowiedni dobór celów i treści oraz takie warunki i środki jakie służą wywoływaniu zmian w uczniach stosownie do przyjętych celów kształcenia

Proces nuacznia i uczenia się który prowadzi do jakichś celowych zmian w osobowości wychowanka przy jego podmiotowym udziale sferach: poznawczej emocjonalnej psychomotorycznej

Koncepcje związane z procesem kształcenia

-naturalistyczna szkoła na miarę dziecka podstawą rozwoju natura

- behawiorystyczna zmiany w zachowaniu są skutkiem zmian otaczającego go świata ktory staje się bodźcem wywołującym reakcje

-poznawcza łączenie teorii z praktyką

- aktywistyczna podmiotowa aktywność ucznia, dostaje zadanie i je wykonuje ma świadomość tego, co robi i wie, że jego pozwoli mu coś osiągnąć

Koncepcje kształcenia:

-wielostronne

- ogólne służy nabywaniu kompetencji potrzebnym wszyastkim we współczesnym świecie niezależnie od zawodu (przedszkolne szkolne wyższe dorosłych i ustawiczne) na treści przedmiotowe ( humanistyczne przyrodnicze techniczne i politechniczne ekonomiczne medyczne)

- zawodowe celem jest wyposażenie młodziezy w wiedze i umiejętności dotyczących całej grupy zawodów pokrewnych oraz specjalistyczne niezbędne w przyszłości do wykonywania konkretnego zawodu

Warunki poznania:

-bezpośrednie za pomocą zmysłów

-pośrednie korzystająć z gotowych informacji

Poznanie ISTOTY rzeczy i zjawisk odbywa się za pomocą MYŚLENIA

Poznanie zmysłowe pozwala na spostrzeganie zewnętrznych cech pojedynczych przedmiotów i zjawisk dostarcza nam określonych wrażeń spostrzeżeń wyobrażeń

Przedmiotem ludzkiego poznania są rzeczy zjawiska oraz procesy

Poznanie zmysłowe:

To wynik oddziaływania świata materialnego w formie bodźców wrażeń i spostrzeżeń

wrażenie- najprostsze procesy psychiczne umożliwiające spostrzeganie pojedynczych cech

spostrzeganie- właściwy odbiór cech

wyobrażenie- rezultat spostrzeżeń pojawia się jednak gdy spostrzeganie nie ma już miejsca ogniwo pośrednie pomiędzy spostrzeganiem a pojęciem

Poznanie myślowe- łańcuch operacji umysłowych za pomocą których przetwarzamy informacje czyli treści zakodowane w spostrzeżeniach wyobrażeniach pojęciach

myślenie-wytwarzanie informacji

spostrzeganie- tylko przyswajanie informacji ze świata zewnętrznego

Myślenie doprowadza do procesu kształtowania pojęć związane jest z mową umożliwia to uczenie się gotowych treści

Nauczanie podające- poznane pojęcia poddawane są weryfikacji w praktyce ktora jest źródłem poznania oraz służy przekształcaniu rzeczywistości

Fazy poznania myślowego:

1.Pojęcia umożliwiają klasyfikację wyprowadzanie sądów porównywanie idei wyprowadzanie wniosków

pojęcia komunikacyjne cechy istotne pojęć koniunkcyjnych

pojęcia dysfunkcyjne dopuszcza alternatywne zestawy cech

pojęcia stosunkowe istotą jest włączenie do nich czasu i przestrzeni

Aby je zrozumieć trzeba znać inne pojęcia i stosunki między nimi

2. Sądy stanowią potwierdzenie lub zaprzeczenie występowania danej cechy zjawiska zaburzenia

3. Wnioski wyprowadzenie przez ucznia lub za pomocą nauczyciela są dobrą szkołą uczenia się dzieci logicznego myślenia wnioskowanie: dedukcyjne lub redukcyjne

Pojęcia dzielą się na:

Przykłady i nie-przykłady

Aby utworzyć w procesie kształcenia nazwy i definicji trzeba z uczniem przeprowadzić następujące operacje: analizę, abstrahowanie uogólnianie porównanie syntezę

Poznanie empiryczne- stanowi zwieńczenie procesu kształcenia to dopełnienie dla procesu zmysłowego i myślowego pozwala na przeżywanie np eksperyment wycieczka obserwacja doświadczenia ćwiczenia praktyczne

Uczenie się to proces nabywania przez podmiot uczący się wiedzy o świecie umiejętności nawyków rozwijanie zdolności i zainteresowań kształcenie przekonań i postaw w wyniku którego powstają nowe formy zachowania i działania modyfikowane są formy dotychczasowe

Nauczanie to planowana systematyczna praca nauczyciela z uczniami mająca na celu wywołanie pożądanych trwałych zmian w ich postępowaniu predyspozycjach i całej osobowości pod wpływem uczenia się i opanowania wiedzy i przeżywania wartości działań praktycznych intencją jest wywołanie uczenia się jako czynności podmiotowej samych uczniów

!!!

System tradycyjny (Herbart Komeński Bell Sturm)

• treści nauczania podzielone są na poszczególne przedmioty

• wiedza przekazywana przez nauczyciela

• uczniowie zazwyczaj są bierni

• uczniowie nie mają głosu w sprawach doboru treści naucznia

• dominuje nauka pamięciowa

• uczniowie są zachęcani do nauki przez zewnętrzne motywy

• częste sprawdzanie wyników nauczania

• wspólzawodnictwo

• szkoła to jedyny teren uczenia się

• mały nacisk na własną spontaniczną pracę uczniów

System progresywistyczny: (Dewey)

• treści naucznia podzielone na interdyscyplinarne bloki

• uczniowie amodzielnie zdobywają wiedzę

• nauczyciel obserwuje pracę uczniów

• uczniowie biorą aktywny udział w zajęciach

• uczniowie mają wpływ na temat doboru treści nauczania

• przeważa uczenie się w toku rozwiązywania problemów

• sporadyczna kontrola wynikó kształcenia

• wspólpraca uczniów podczas wykonywania zadań

• szkoła to główne lecz nie jedyne miejsce uczenia się

CZŁOWIEKA WYCHOWUJEMY DO PRZYSZŁOŚCI

Wartości to co cenne odpowiadające wysokim wymaganiom godne pożądania stanowiące CEL dążeń ludzkich są to idee przekoniania przedmioty materialne uznawane przez zbiorowość społeczną za cenne

Wartości:

def psych- wartości to zjawiska psychiczne o charakterze poznawczym

def kult- pożądane w społeczeństwie powszechnie akceptowane sądy rozpowszechnione w danym aspekcie przekonań

def socj - przedmioty przekonania o normatywnym charakterze przekonania rozpowszechnione w grupie społecznej

Wartości:

autoteliczne- najważniejsze ostateczne nie moga być uzasadnione innymi wartościami są wartościami samymi w sobie ranga społeczna wynikająca z treści

instrumentalne: operujemy nimi aby osiągnąć cel społecznie pożądane sposoby zachowania

!!!!!

Wartości:

transcendentne: bóg świętość wiara

uniwersalne: prawda dobro

estetyczne: piękno

poznawcze: wiedza mądrość refleksyjność

moralne: bohaterstwo honor miłość uczciwość wierność wolność szczerość przyjaźń

społeczne: demokracja rodzina patriotyzm

pragmatyczne: praca spryt wiedza majątek

witalne: siła zdrowie życie

prestiżowe kariwra sława władza majątek pieniądze

hedonistyczne: seks radość zabawa

Podstawową wartością dla kształcenia jest PRAWDA wartości są podstawą do formułowania celów edukacji

Postacie związane z podziałami celów wartości:

N.Hartman wartości niższe rzutują na te wyższe

M. Scheler wartości wyższe rzutują na te niższe

Wielowymiarowość wartości wg Hartmana:

-wysokość odpoeiednia wysokość emocjonalna np aprobata uznanie szacunek zachwyt podziw

-moc negatywna reakcja uczuciowa oburzenie wstręt pogarda potępienie dezaprobata

Cele edukacji- to do czego się zmierza dąży to co chce się osiągnąć, najogólniejsza wizja właściwości fizycznych umysłowych społecznych kulturowych i duchowych jednostki ludzkiej które chce się uzyskać poprzez tworzenie odpowiednich warunków indywidualnego rozwoju i jego stymulowania służa pełnemu rozwojowi osobowości dzięki czemu cłowiek lepiej dostosowuje się do życia wie jak je wykorzystać, świadome zamierzone stany rzeczy lub zdarzenia do których dąży się przez organizację działania które jednostka identyfikuje i przyjętymi przez daną zbiorowość wartościami

CEL ZAWSZE WIĄŻE SIĘ Z WARTOŚCIĄ

Cel podporządkuje świat dzięki temu człowiek bierze czynny udział w życiu wie co jest najważniejsze cel wyznacza kierunek działania postuluje stan końcowy

Źródła celów: wg Sośnickiego

-natura ludzka inne cele dla każdego muszą być dostosowane do człowieka yzn nie od każdego wymagamy tego samego sami sobie w pewnych wymiarach coś narzucamy

-życie społeczne społeczeństwo uczy nas narzuca pewne zachowania to nas kształtuje charakter państwa ma duży wpływ

Cele można wyprowadzić z: filozofii wartości antropologii filozoficznej aksjologii pedagogicznej teorii psychologicznych socjologicznych pedagogicznych oraz praktyki szkolnej

Cele wg Suchodolskiego:

metafizyczne prawdziwa istota to wewnętrzna wierność wartościom absolutnym ponadludzkim

empiryczne wynikają z działania przymusu

materialistyczne wynikają z potrzeb społecznych

źródła: potrzeby ludzkie rzeczywistość społeczno-ekonomiczno-kulturowa poszczególnych państw na świecie

wg. R. Schulza źródłem celów jest idea kształcenia dla innowacji. Poglądy te są spójne z postulatami pedagogiki humanistycznej

Taksonomiczne ujęcie celów oznacza hierarchizowanie celów kształcenia cel celów najniższej rangi cele: nadrzędne podrzędne podstawowe uboczne pośrednie szczegółowe operacyjne

Cele ogólne- czynności do których chcemy dojść

Cele szczegółowe: operacyjne-są widoczne i można je zweryfikować nieoperacyjne- nie jesteśmy w stanie sprawdzić czy je osiągnęliśmy gdyż nie są widoczne

Taksonomia: wiadomości - co uczeń zapamiętał i zrozumiał umiejętności w sytuacjach typowych i problemowych

Zadady ustalania celów:

-końcowe zadanie określone w sposób znaczny wyróżnione w orzeczeniu lub czasowniku

-warunek wg czego weryfikujemy wymaganą wiedzę (narzędzie i przyrządy czas pisemne/ustne)

-standard tzw minimum

Kształcenie wielostronne to rodzaj nauczania w którym stosuje się zróżnicowane metody i środki umożliwiające uczącym się zarówno przyswojenie gotowych wiadomości jak i rozwiązywanie problemów teoretycznych praktycznych a zarazem przeżywanie treści naukowych warunków otoczenia to swiadome i celowe zróżnicowanie toków lekcyjnych które winny zapewnić harmonijny rozwój jednostki wyzwalającej u nich wielostronną aktywność

Proces toku lekcyjnego należy dostosować do wszystkich uczniów: wzrokowców słuchowców kinestetyków czuciowców

uczenie się-przyswajanie wiadomości rozwiązywanie problemów przeżywanie

Warunki emocjonalne muszą oscylować wokól ciekawości nie należy zbytnio stresować ani nazbyt uspokajać

Czynnościowa dominacja półkul mózgu

Lewa półkula: prawa strona ciała matematyka uzdolnienia werbalne myślenie logiczne fakty wyciąganie wniosków analiza porządek slowa piosenek spostrzeganie liniowe dostrzeganie szczegółów własna osobowość

Prawa półkula: lewa strona ciała nauki humanistyczne uzdolnienia artystyczne myślenie wizualne intuicja pomysł wyobraźnia melodie piosenek dostrzeganie całości obrazu przetwarzanie wielu danych społeczna osobowość

Teoria kształcenia wielostronnego:

R-aktywność receptywna odbiór wiedzy pamięciowej metoda podająca tok podający dyskusja pogadanka

I aktywność intelektualna myślenie metoda problemowa tok problemowy

E- aktywność emocjonalna związana z wiedzą metoda eksponująca ekstrawertyczna intrawertyczna drama odgrywanie inscenizacja

M aktywność motoryczna nauka odpowiednich zachowań metoda ćwiczeniowa ćwiczenie pomiar

Połączenie wielu metod stwarza kształcenie wielostronne

Wielostronna aktywność uczniów

recepcyjna intelektualna aktywizująca emocjonalna sensoryczna <- metody naucznia

podające problemowe <--------------------> esponujące praktyczne

podający problemowy <- toki lekcyjne-> esponujący praktyczny

recepcyjna odkrywająca<-strategie nauczania->eksponująca operacyjna

podanie wiadomości rozwiązywanie problemów <- szcz, cele dyd-> ocena i wartoścow. Kszt um

opisowe wyjaśniające <- treści-> oceniające normatywne

poznanie odkrywanie<- funkcje -> przeżywanie działanie

Ogniwa toku lekcyjnego:

czynności nauczyciela: czynności ucznia

-działania sprzyjające uświadomieniu działania służąjce wytwarzaniu

uczniowi celów i zadań kształcenia pozytywnej motywacji do nauki

-zaznajomienie ucznia z nowymi -poznawanie nowych rzeczy

rzeczami i zdarzeniami i zdarzeń

-kierowanie procesem nabywania -procesy uogólniania służące

pojęć wytwarzaniu pojęć

-kierowanie procesem poznawania - poznawanie prawidłowości

prawdłowości i praw naukowych i praw naukowych oraz systematyzowanie wiedzy

-kierowanie procesem przechodzenia od -nabywanie umiejętności i

teorii do praktyki nawyków

-organizowanie zajęć praktyczno-wytwórczych -działania praktyczne służące wytwarzaniu przedmiotów i zmian w otoczeniu

-sprawdzanie i ocena osiągniętych przez -samokontrola osiągnięć

ucznia kompetencji

Tok mieszany: podający problemowy esponujący praktyczny

Charakterystyka metod nauczania:

metoda podająca: opis doświadczenie pogadanka wykład informacyjny objaśnienie praca ze źródłem tekstowym

metoda problemowa: nauczanie problemowe wykład problemowy gry dydaktyczne dyskusja dydaktyczna metoda badawcza

metoda eksponująca: drama sztuka teatralna wystawa pokaz

metoda praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe meroda laboratoryjna pomiar

Metody wg Swieżyńskiego:

-monologu aktywność nauczyciela

- dialogu aktywność ucznia

!Zasady nauczania wg Kupisiewicza: przystępności systematyczności utrwalania wiadomości eperacyjnalizacji wiedzy łączenie teorii z praktyką

!Style nauczania: demokratyczny autokratyczny liberalny

Stopnie przyswajania treści:

-zagłębianie spoczywające

-zagłębianie postępujące

-ogarnianie spoczywające

-ogarnianie postępujące

Stopnie nauczania wyznaczające tok auczania tzn stopnie formalne: jasność kojarzenie system metoda

stopnie formalne wg Reina

przygotowanie podanie rozwiązanie zebranie zastosowanie

Koncepcje wg systemu tradycyjnego:

od wyobrażeń do pojęć

od pojęć do umiejętności

cel szkoły to nauczanie gotowych treści

aktywność po stronie nauczycielach

szkoła autorytarna przekaz wiadomości

Koncepcje wg systemu deweyowskiego:

szkoła dla życia i przez życie

praca ucznia

szkoła na miarę dziecka

rozwijanie intelektu uczucia woli nauka myślenia i działania przygotowanie do aktywności społecznej

nauka książkowa+samodzielne działanie umysłowe i praktyczne

łączenie teorii z praktyką

krytyka werbalizmu

3x od-do znane-nieznane

bliskie-dalekie

łatwe-trudne

Akt myślenia i jego stopnie:

doprowadzenie od odczucia trudności

sformułowanie problemu

wysuwanie hipotez dotyczących rozwiązania problemu

weryfikacja logiczna lub empiryczna hipotez

działanie zgodne z obraną hipotezą

Dydaktyka współczesna

oparta na psychologii tzn nauce o wyższych czynnościach istot żywych

istotę stanowią czynności praktyczne które pozwalają na zmianę otaczającej rzeczywistości działanie w oparciu o myślenie abstrakcyjne istota procesu nauczania-uczenia się stanowi umożliwienie uczniowi przyswojenie procesów usystematyzowanej wiedzy oraz zdobycie określonych umiejętności na drodze samodzielnych poczynań poznawczych oraz empirycznych pod kierunkiem nauczyciela ora działania pamięciowego

Cechy dydaktyki współczesnej:

treści nauczania w nauczaniu początkowym całościowe a w szczeblach wyższych przedmiotowe

proces dydaktyczny oparty o ogniwa

kierownicza rola nauczyciela bez ograniczania samodzielności uczniów

dialog między uczniem a nauczycielem

Szkoła miejsce planowego nauczania instytucja powołana do planowego i systematycznego nauczania zgodnie ze społecznie akceptowalnymi planami i programami nauczania

Podział szkoły ze względu na: wiek płeć szczeble kształcenia rodzaj wykształcenia układ treści nauczania lokalizację kryteria doboru uczniów tryb nauczania czas prowadzenia zajęć instytuajc efinansujące założenia i konpetencje pedagogiczne stosunki do nauczania religii stan zdrowia uczniów czas przeznaczony na opiekę na duczniem obowiązek szkolny

Struktura szkoły:

dyrektor szkoły

rada pedagogiczna

samorząd uczniowski

pracownicy administracyjno-techniczni

komitet rodzicielski

klasa szkolna zbiór uczniów

Funkcje szkoły:

rozwój poznawczy

rozwój emocjonalny

rozwoj moralno-społeczny

funkcje kształcąca wychowawcza opiekuńcza społeczna

kształcenie kluczowych kompetencji: uczenie się przez całe życie myślenie rozumowanie doskonalenie się komunikowanie się wspołpraca i działanie

Kompetencje:

miękkie: związane z umiejętnością komunikacji społecznej

twarde: wykształcenie pewnych umiejętności konkretnych

Wskaźniki efektywności kształcenia w szkole i klasie szkolnej:

• charakter przywództwa syrektora szkoły

• właściwości wymagań stawianych uczniom

• atmosfera dyscypliny panującej w szkole

• podporządkowanie wszystkich form działalności szkoły kształtowanymi celami kształcenia

• częste sprawdzanie postępów uczniów

• czas nauczania klimat klasy szkolnej atmosfera interpersonalna system społeczny i kultura aktywne strategie nauczania nauczycielskie oczekiwania nagradzanie organizacja klasy szkolnej

Motywacyjna funkcja szkoły:

motywowanie do nauki: to działanie nauczyciela służące pobudzaniu ucznia do nauki i przychylności do całokształtu zachowań w procesie dydaktycznym pomimo przymusu jakiemu uczniowie podlegają

Uwarunkowania zachowań motywacyjnych:

• działania dydaktyczne nauczyciela typu: entuzjazm wobec wykładanego przedmiotu

• wzbudzanie dystansu

• wzbudzanie procesu rekonstruowania wiedzy osobistej

• wzbudzanie motywacji osiągnięć w oparciu o budowanie poziomu napięcia

• regulowanie poczucia sukcesu poziomu zaintersowania ucznia informacji zwrotnej

Społeczne mechanizmy wzbudzania motywacji:

• w oparciu o teorie Maslowa:potrzeby niższego i wyższego rzędu

• teoria Bernarda Weinera: atrybucja w której sukces lub porażka przypisywane są czynnikom: zdolności wysiłkowi szczęsciu poziomowi napięcia

• determinanty typu: cechy osobosite zdolności procesy poznawcze

• teoria obserwacyjnego uczenia się:sformułowana przez A. Bandurę

• teria atrybucji Madeline Hunter

Ład i dyscyplina w klasie szkolnej:dyscyplina służy stworzeniu warunków i atmosfery sprzyjającej uczeniu się u pomaganiu uczniom w rozwijaniu wewnetrznej dyscypliny kontroli nad własnymi zachowaniami

Warunki tworzenia dyscypliny to:

• poznanie przyczyn złego zachowania ucznia w oparciu o badawczą działalność szkoły

• poznanie ekologii klasy i procesów grupowych

• analizowanie związków pomiędzy czynnościami nauczyciela i czynnościami uczniów

• postawą nauczyciela cechująca się: czujnością odpowiednim tempem pracy brakiem zachowań zakłócających podzielnością uwagi trafnym odczytywaniem sygnałów

• pobudzaniem czynności oraz zaangażowania uczniów

Teoria atrybucji:

zajęcia zbyt łatwe powodują brak zaineresowania uczniów

zajęcia zbyt trudne są demotywujące

Czynności nauczyciela zapewniające ład w klasie:

-interwencyjne nauczyciel podejmuje decyzje o wstrzymaniu niekorzystnej czynności

-prewencyjne ustalenie ogólnych zasad zachowywania się

-demonstracyjne podjęcie działań zdecydowanych i asertywnych

Czas lekcyjny:

planowany przewidziany przez nauczyciela na realizajcę określonych treści

przydzielony przeznaczony na naukę po wykonaniu przez nauczyciela czynności porządkowych

zajęty uczniowie spędzają czas wykonując zadania

wykorzystany czas który uczeń wykorzystał poprawnie

oczekiwania wykorzystując przydzielone zadania dydaktycznego

Kategorie pytań:przypominanie zrozumienie zastosowanie analiza synteza ewoluacja

Metody:

-logicznych konsekwencji

-nieformalnych narad

Kompetencje nauczyciela:

prakryczno-moralne: zdolność do refleksji i autorefleksji moralnej interakcyjno-interpretacyjne kominikacyjne

techniczne typu: normatywne metodyczne realizacyjne

Rozwój zawodowy nauczyciela:

• stadium przedkonwencjonalne przystosowanie wchodzenie w rolę kopiowanie zachowań innych działanie w celu osiągnięcia gratyfikacji

• stadium konwencjonalne pełna adaptacja zawodowa podporządkowanie się konwencji

stadium postkonwencjonalne twórcze przekraczanie roli zawodowej budowanie tożsamości autonomicznej

Cechy wspólczesnego nauczyciela polskiej oświaty:

• przewaga kompetencji technicznych nad praktyczno-moralnymi

• samoograniczenie powinności zawodowych

• dominacja rozumi instrumentalnego

Normy i wartości w zawodzie nauczyciela: refleksja praktyka i naukowość kolektywizm i wspólpraca wykształcenie i niezależność ucznia

Style nauczania: to ogólnie podejście nauczyciela do pracy z uczniem będące funkcją wiedzy naukowej i potocznej

Zamknięty/formalny/frontalny

przywiązanie dużej wsgi do treści kształcenia kontakt nauczyciel-uczeń przebiega z dyżym dystansem

Ramowy/zindywidualizowany

wspomaganie undywidualnego rozwoju ucznia realizowanie potrzeb ucznia dostosowanie technik pracy do możliwości poznawczych jednostki uczenie przez doświadczenie

Negocjacyjny

uczenie w małych grupach wzajemne porozumienie nauczyciela i ucznia uczenie przez odkrywanie pobudzanie do refleksji

Każda osoba jest poddawana kotroli nauczyciela szkoła także jest poddawana kontroli jako całkoształt osoba nadrzędna kontroluje osobę podrzędną

Kontrola: wewnętrzna-dyrektor zewnętrzna-osoba z zewnątrz

Kontrola sprawdzanie osiągnięć ucznia pozwala stwierdzić czy i w jakim stopniu uczeń opanował materiał programowy sprawdzenie ma rzeczony a nie formalny sens w sprawdzaniu czestniczy nauczyciel

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia rozumiane jest jako wielostronna ewaluacja osiągnięć szkolnych na które składają się: osiągnięcia ucznia praca nauczyciela warunki procesów kształcenia programy nauczania

Cele sprawdzania:

określenie poziomu wiedzy poprawne zorganizowanie procesu kształcenia określanie poziomu opanowania treści programowych przez ucznia określnie rezultatów przy zakończeniu procesu kształcenia celem dokonania oceny stopniowej oraz wskazania wszelkich braków

Funkcje sprawdzania procesu kształcenia:

• diagnostyczna stopień opanowania wiedzy

• profilaktyczna eliminowanie wyników negatywnych

• prognostyczna przywidywanie skutków kształcenia

• dydaktyczna przewidywanie dalszych osiągnięć ucznia korygowanie wszelkich błędów i niedociągnięć

• selektywna sklasyfikowanie danej grupy uczniów

• poznawcza pgromadzenie informacji na temat procesu kształcenia jego efektów analiz oraz wnioskowania

• kształcąca sprawdzanie i ocenianie wyników kształcenia motywuje i wpływa na samokontrole i samokształcenie

• wychowawcza wpływa na osobowość kształtowanie postaw i stosunku do nauki

Optymalizacja sprawdzania: wymaga sprawdzania całościowego powinna być ekonomiczna różnorodna obiektywna opierająca się o określone kryterias powinna być wolna od lęków u uczniów i stanów dyskomfortu psychicznego

Fromy sprawdzania wewnątrzklasowego:

sprawdzanie wstępne pozala na diagnozę poziomu wiedzy u uczniów

sprawdzanie bieżące sprawdzanie na każdej lekcji postępów uczniów i poziomu ich wiedzy

sprawdzanie końcowe podsumowanie rezultatów naucznia i uczenia się

Jakość sprawdzania cechująca się konstruktywizmem:

rzetelność zdolność powtórzeń sprawdzań

trafność planowany dobór treści sprawdzania

Podejście do ucznia i oceniania:

• behawioralne- przedmiotami oceny jest wiedza faktograficzna czynność oceniania stanowi formę wyizolowaną z nauczania dominującą strategią jest test wielokrotnego wyboru wymagającą zakreślenia odpowiedniej kratki ocenia się pojedyncze atrybuty główny akcent kładzie się na ocenę indywidualną

• konstruktywistyczne- przedmiotem oceny jest operowanie wiedzą ocenianie jest zintegrowane z nauczaniem i uczeniem się stosuje się ocenianie właściwe akcentuje się konieczność upubliczniania kryteriów oceniania oceny mają charakter wielowymiarowy stosuje się ocenianie grupowe

Konwencjonalne metody sprawdzania: testy wypracowania posługiwanie się książką prace ucznia odpytywanie obserwacja

Niekonwencjonalne metody sprawdzania: portfolio rozmowy naprania audio i wideo pezentacje dziennik

Zalety metod kowencjonalnych: bezpośredni kontakt z nauczycielem możliwość oceny różnych ogniw procesu kształcenia możliwość oceny umiejętności rozwiązywania problemów

Wady metod konwencjonalnych: subiektywizm brak możliwości dokonywania porównań pomiaru jakości kształcenia niereprezentatywność pytań nieekonomiczność oceniania negatywny wływ na osobę ocenianą

Jakościowe metody badania wyników kształcenia: obserwacja swobodna w warunkach naturalnych wywiad swobodny i grupowy analiza dokumentów osobistych i wytworów ucznia

Ocena w procesie dydaktycznym:informacja dla ucznia o efektach jego kształcenia sprawdzanie i ocenianie pracy ucznia jego rezultatów osiąganych w procesie kształcenia to proces ciągly ma odpowiedzieć na pytanie jak doskonalić nauczania opierać się o obiektywizm rzetelne narzędzia pomiaru

Rodzaje ocen:

aktualistyczna aktualny oraz końcowy etap uczenia się jest przedmiotem

dyspozycyjna odnosi się do procesów poznawczych

prognostyczna obejmuje składniki poprzednich ocen na podstawie których można prognozować dalsze postępy uczniami

Inne rodzaje ocen: ciągłe jednorazowe kształtujące sumujące kryterialne różnicujące ipsatywne dydaktyczne społeczno-wychowawcze

Ocenianie wewnątrzszkolne: w sklai od 1-6 w klasach 1-3 ocenianie opisujące ocena z zachowania możliwość 1-2 egzaminów poprawkowych kryteria oceniania ustalone przez RP 1 raz może być promowany z oceną niedostateczną

Cechy oceniania:obiektywność sprawiedliwość instruktywność jawność i motywacja dzięki informacji zwrotnej skierowanej do ucznia w której będzie wiedza na temat tego co już wie a jaki zakres wiedzy wymaga dopracowania

Kryteria oceny szkolnej:strona poznawcza ucznia rozwój osobowości ucznia z uwzględnieniem rozwoju mowy i myślenia uwzględnienie srony wychowawczej nauczania

Ocenianie:

zewnętrzne sumujące pomiar efektór uczenia się

wewnętrzne ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ lub formatywne wspomagające uczenie się

Niepowodzenia dydaktyczne to proces pojawiania się braków w wiadomościach i umiejętnościach uczniów oraz negatywnego stosunku wobec wymagan

Uwarunkowania niepowodzeń dydaktycznych:

społeczno-środowiskowo-ekonomiczno-gospodarczne- style wychowawcze oraz srosunek między członkami rodziny

biopsychiczne poziom inteligencji zdolności zaburzeń procesów poznawczych stanu zdrowia

dydaktyczne - nauczyciel i jego warsztat pracy motywacja kontrola i ocenianie brak znajomości uczniami

Fazy niepowodzień szkolnych:

1.ukryta brak widocznych efektów zaniedbania dydaktycznego ucznia dziecko odczuwa dyskomfort

2. duże braki uczeń poszukuje nielegalnej pomocy ma świadomość braków ale boi się przyznać unika lekcji nie nadrabia materiałów braki się nawarstwiają

3. zaczynają pojawiać się oceny niedostateczne ujawnienie niepowodzeń ucznia

4. drugoroczność

Przeciwdziałanie niepowodzeniom dydaktycznym:

profilaktyka pedagogiczna- uświadomienie problemów nauczania metody problemowe aktywizujące zapobieganie powstawania braków nauczanie zróznicowane wielopoziomowe

diagnoza pedagogiczna: indywidualna lub zbiorowa :obserwacja wywiad badania socjometryczne

terapia pedagogiczna szczegółowa ogólna indywidualna zbiorowa

Formy organizacyjne determinują organizację procesu dydaktycznego

liczba uczniów: grupowa indywidualna zbiorowa

czas lekcyjne pozalekcyjne

miejsce szkolne pozaszkolne

---