1. PODAJ DEFINICJĘ PAPIERU WARTOŚCIOWEGO ORAZ PRAWA WYNIKAJĄCE Z JEGO POSIADANIA.

Papier wartościowy jest to dokument stwierdzający fakt dokonania transakcji odpłatnego udostępnienia kapitału, co daje kapitałodawcy określone prawa, są to np.: akcje, obligacje, bony skarbowe, bony oszczędnościowe, banknoty, czeki i weksle, a także jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Z tytułu jego posiadania właściciel może mieć jedno z następujących praw:

- prawo do współwłasności majątku (Udziały, akcje),

- prawo do określonego procentu lub innych pożytków (obligacje, inne instrumenty długu),

- prawo do otrzymania w przyszłości określonych aktywów lub do rozliczenia pieniężnego (instrumenty pochodne).

2. WYJAŚNIJ POJĘCIE RYZYKA WALUTOWEGO I RYZYKA POLITYCZNEGO NA RYNKU KAPITAŁOWYM.

Ryzyko walutowe. Występuje w sytuacji rozwiniętego rynku finansowego i jego powiązań z rynkiem międzynarodowym, kiedy to dochodzi do zwiększenia się możliwości inwestycyjnych i przepływu kapitałów pomiędzy rynkiem danego kraju a rynkiem międzynarodowym. Szczególnie niebezpieczne mogą być tutaj przepływy kapitałów krótkoterminowych (spekulacyjnych) wykorzystujące dogodne warunki inwestowania w danym momencie i wycofujące się z rynku po zmianie tych warunków.

Np. zmiana relacji walut może spowodować, że bardziej korzystna w momencie zakupu inwestycja zagraniczna straci atrakcyjność na rzecz inwestycji krajowej lub odwrotnie.

Ryzyko polityczne. Związane jest z sytuacją polityczną kraju, w którym tej inwestycji dokonano. Wynika to z faktu, iż rynek kapitałowy jest bardzo wrażliwy na wiele czynników, w tym w szczególności na zmiany priorytetów polityki gospodarczej, które mogą się dokonać w następstwie zmian politycznych w danym kraju.

3. SCHARAKTERYZUJ FAZY WYSTĘPUJĄCE W CYKLU ŻYCIA INWESTORA INDYWIDUALNEGO.

W cyklu życia inwestora można wyróżnić fazy:

Fazę akumulacji Inwestorzy są w okresie od wczesnych do średnich lat swojej kariery zawodowej.

W czasie jej trwania inwestor usiłuje zgromadzić majątek na zaspokojenie swoich bieżących potrzeb. Cechą tej fazy życia inwestora jest to, że wartość netto posiadanego majątku jest mała, a zadłużenie z tytułu pozaciąganych zobowiązań może być wysokie.

Faza konsolidacji Inwestor znajduje się praktycznie na półmetku swojej kariery zawodowej. Z reguły bieżące zarobki przewyższają bieżące wydatki, a powstające nadwyżki środków mogą być przeznaczone na inwestycje. Podejmuje on raczej inwestycje charakteryzujące się umiarkowanym ryzykiem inwestycyjnym, aby nie narażać się na utratę dotychczasowego majątku.

Faza wydawania Faza rozpoczynająca się w końcowym okresie wieku produkcyjnego lub z chwilą przejścia na emeryturę. Wydatki są już w odpowiedni sposób zabezpieczone, w tym także, jeżeli są finansowane ze świadczenia emerytalnego. Muszą oni w większym stopniu niż poprzednio chronić swój kapitał. Dlatego muszą oni zbilansować chęć utrzymania nominalnej wartości swoich oszczędności z potrzebą ich zabezpieczenia przed inflacją.

Faza darowizn Na tym etapie niektórzy inwestorzy mają już dobrze zabezpieczone wydatki oraz stworzoną rezerwę na wypadek wystąpienia wydatków nieprzewidywalnych. Stąd też niektórzy inwestorzy dzielą się częścią swojego majątku z innymi, np. dlatego aby płacić mniejszy podatek dochodowy.

4. SCHARAKTERYZUJ MOŻLIWOŚCI INWESTOWANIA W INWESTYCJE O NISKIEJ PŁYNNOŚCI.

Do takich inwestycji należą przede wszystkim: dzieła sztuki, antyki, diamenty oraz numizmaty (monety i znaczki pocztowe).Takimi inwestycjami nie są zainteresowane instytucje finansowe typu fundusze inwestycyjne, głównie z powodu ich niskiego stopnia płynności.

Cechą charakterystyczną niektórych wymienionych tutaj aktywów jest stosunkowo wysoka cena oraz konieczność ich zakupu na aukcjach, co powoduje, że cena ich zakupu znacząco może odbiegać od ceny oczekiwanej. Z takimi inwestycjami z reguły są związane dosyć wysokie koszty transakcyjne, gdyż rynek krajowy tych inwestycji może być płytki i jest potrzeba poszukiwania nabywców (lub sprzedawców) zagranicą. Biorąc pod uwagę ryzyko związane z niską płynnością tego rodzaju aktywów wielu inwestorów traktuje je raczej jako hobby niż inwestycje, chociaż niektóre z nich w długim okresie osiągają całkiem wysokie stopy zwrotu, np. dzieła sztuki lub niektóre kamienie szlachetne.

5. PRZEDSTAW MODEL GORDONA WYCENY AKCJI

Model stałego wzrostu dywidendy Należy on do najpopularniejszych modeli wyceny akcji.

Zakłada, iż dywidenda wypłacana przez spółkę posiadaczom akcji rośnie w czasie w stałym tempie, czyli: D_t = D_t-1(1+g) gdzie g - stałe oczekiwane tempo wzrostu dywidendy (w%)

Wewnętrzna wartość akcji obliczana jest na podstawie wzoru: P₀ = D₁ /(r-g) gdzie D₁ - oczekiwana dywidenda na koniec pierwszego (następnego) roku. Aby model Gordona miał sens ekonomiczny, musi być spełniony warunek g < r Z modelu tego wynika, że wewnętrzna wartość akcji wzrasta, gdy:

- zwiększy się dywidenda wypłacana na akcje

- zmniejszy się stopa dyskonta r

- zwiększy się oczekiwana stopa wzrostu dywidendy g

Problemem w tym modelu jest określenie oczekiwanego tempa wzrostu dywidendy. Tempo to będzie różne dla różnych firm, ale można przyjąć ze w dającej się przewidzieć przeszłości dla większości firm ukształtuje się mniej więcej na poziomie nominalnego tempa wzrostu PKB (lub będzie odpowiadać wzrostowi realnemu PKB powiększonemu o premie inflacyjną).

Oczekiwana przez inwestora stopa zwrotu z akcji przy stałym wzroście dywidendy

ř = D₁ / P₀ +g gdzie P₀ jest ceną rynkową akcji. Całkowita oczekiwana stopa zwrotu z akcji składa się z 2 składników, a mianowicie dochodu z dywidendy oraz oczekiwanego jego wzrostu.

Opisany model nie uwzględnia ryzyka związanego z wypłatą dywidendy, dlatego też wprowadzono rozróżnienie stóp dyskontowych dla poszczególnych okresów, przy założeniu: r_t>r_t-1 Stąd powstaje wzór na wart wewn: P0 = ΣD_t/(1+r_t)^t Model ten przywiązuje większą wagę do dywidend, które mają być wypłacane w najbliższym okresie, niż do tych w dalszych okresach.

6. WYJAŚNIJ POJĘCIA RAITINGU OBLIGACJI

RATING - ocena wiarygodności danego papieru wartościowego lub kredytobiorcy, dokonywana przez agencje ratingowe. Takie jak Moody's czy Standard & Poor's. Zarządzający finansami przedsiębiorstw posługują się ratingami w celu kontrolowania swojej ekspozycji na ryzyko.

Ma duże znaczenie w przypadku emisji obligacji, szczególnie obligacji przychodowych - pozwala on inwestorom na ocenę jakości przychodów stanowiących zabezpieczenie dla emitowanych obligacji.

Rating nadawany jest przez niezależne agencje ratingowe.

• Rating wyraża zdolność kredytobiorcy do dokonywania terminowej obsługi zobowiązań płatniczych zaciąganych przez dany podmiot w trakcie trwania transakcji.

• Rating kredytowy jest miarą stosowaną do określania prawdopodobieństwa niewypłacalności: nie jest to opinia o kredytobiorcy jako takim.

• Inwestorzy na rynku obligacji wykorzystują rating jako punkt odniesienia w celu porównywania jakości emitentów.

Dlaczego jest potrzebny?

• W związku z charakterystyczną specyfiką obligacji przychodowych niezbędne jest aby obligacje emitowane w ramach transakcji uzyskały ocenę ratingową. W przypadku transakcji przeprowadzanych na rynku międzynarodowym, inwestorzy oczekują ratingu od przynajmniej jednej z agencji ratingowej, (preferowane ratingi od obu tych agencji).

• W przypadku transakcji na rynku polskim obligacje powinny uzyskać rating od jednej z wymienionych agencji ratingowych. Cena transakcji (koszt finansowania w postaci emisji obligacji) jest ściśle uzależniony od poziomu uzyskanego ratingu.

Najwyższa jakość kredytowa obligacji Moody's: Aaa, Aa, A, Baa. Najniższa: Ba, B, Caa, Ca, C.

7. PRZEDSTAW MOŻLIWOŚĆ POMIARU RYZYKA PAPIERU WARTOŚCIOWEGO.

Określenie stopy ryzyka danego pap wart wiąże się ze zróżnicowaniem możliwych do osiągnięcia stóp zysku. Im większe jest zróżnicowanie, tym większe ryzyko (większa wariancja), czyli tym mniejsza możliwość realizacji oczekiwanej stopy zysku. Miarą tego ryzyka jest wariancja: σ² = ∑_pi (Ri-R)²

Wariancja - średnia ważona gdzie wagami są prawdopodobieństwa kwadratów odchyleń: kwadratem różnicy możliwej do osiągnięcia stopy zwrotu a wartością średniej. Jest ona wartością nieujemną.

Ze względu na interpretację wariancji (jest niewygodna), ryzyko możemy zapisać jako odchylenie standardowe, czyli pierwiastkiem kwadratowym z wariancji: σ = √∑_pi (Ri-R)² (w %)

Odchylenie standardowe - przeciętne odchylenie możliwych stóp zysku danego papieru wartościowego od oczekiwanej stopy zysku, którą ten papier może przynieść konkretnemu inwestorowi. Im wyższe odchylenie tym wyższe ryzyko. Przyjmuje również wart dodatnie i 0. Odch.=0, czyli są to obligacje rządowe.

Szacowanie miar ryzyka z danych z przeszłości: σ = √[∑_pi (Rt-R)² ] /(n-1) =przeciętne odchylenie możliwych stóp zysku rozważanej akcji od oczekiwanej stopy zysku.

Wzór na semiwariancję stosuje się tylko w przypadku odchyleń ujemnych, tzn. wzór ten uwzględnia tylko te odchylenia: S σ²=∑_pi*d_i , gdzie di=Ri-R jeśli Ri<R lub di=0 jeśli Ri≥R.

Semiodchylenie: S σ= √S σ² - o ile przeciętnie odchylają się od oczekiwanej stopy zysku możliwe straty.

Na rynku efektywnym papiery wart o wyższych stopach zysku obarczone są wyższym ryzykiem i odwrotnie. Miara , która umożliwia określenie wielkości ryzyka przypadającego na jednostkę oczekiwanego zysku - współczynnik zmienności -V= stosunek ryzyka do wartości średniej, czyli

V= σ/R gdzie R≠0

Współ. zmienności informuje ile jednostek ryzyka przypada na jednostce stopy zysku . Inwestor musi odpowiedzieć sobie na pytanie jak duże ryzyko będzie chciał ponieść w zamian za otrzymanie dodatkowej jednostki zysku - wielkość ta powinna być jak najmniejsza. Powyższa zasada nazywana jest zasada minimalnego ryzyka względem zysku i oznacza iż racjonalne inwestowanie to takie w którym dążymy do minimalizacji współczynnika zmienności (ale współczynnik ten możemy wykorzystać do podejmowania decyzji jedynie w sytuacji, gdy oczekiwana stopa zwrotu jest dodatnia.) W przypadku, kiedy stopa zwrotu będzie wartością ujemną, bądź przyjmie wartość zero i jeżeli policzymy współczynnik zmienności dla ujemnych stóp zwrotu to otrzymamy coraz mniejsze wartości ujemne i kierując się zasadą minimalizacji współczynnika zmienności inwestor wybrałby inwestycje, które będą przynosiły coraz mniejsze stopy zwrotu.

8. PRZEDSTAW MODEL JEDNOINDEKSOWY RYNKU KAPITAŁOWEGO

W modelu jednoindeksowym (jednowskaźnikowym) uzależnia się stopę zysku od działania jednego czynnika, który można określić jako czynnik giełdy (rynku). Zaobserwowano na giełdach prawidłowość, która polega na tym, iż tzw. zwyżce na giełdzie odpowiada na ogół wzrost cen większości akcji, i odwrotnie. Wniosek z tego, że zmiany na giełdzie znajdują odzwierciedlenie w cenach poszczególnych akcji czyli stopy zysku większości akcji zależą od działania pewnego czynnika - czynnika giełdy. Na tej podstawie można stwierdzić, iż stopy zysku akcji w dużym stopniu są uzależnione od indeksu giełdowego a indeksy giełdowe są tak konstruowane, aby były pewnym syntetycznym wskaźnikiem zmian wszystkich akcji występujących na giełdzie w określonym dniu. Dlatego indeks giełdowy traktuje się jako taki sztuczny papier wartościowy , który w sposób syntetyczny opisuje sytuację na rynku.

Równanie przedstawiające zależność stopy zysku akcji od stopy indeksu giełdowego:

R_i=α_i + β_i*R_m + u_i - równanie lini charakterystycznej papieru wartościowego

(R_i - stopa zysku z itej akcji, R_m - stopa zysku indeksu giełdowego, alfa, beta - parametry równania, u_i - składnik losowy)

Współczynnik beta - wskazuje o ile procent, przeciętnie, wzrośnie stopa zysku z itej akcji jeżeli stopa zysku indeksu giełdowego wzrośnie o jednostkę, czyli 1%. Współczynnik ten jest miara wrażliwości danej akcji na zmiany stopy zysku indeksu giełdowego

β_i<0 - oznacza, iż stopa zysku danej akcji zmienia się w przeciwnym kierunku niż stopa zysku indeksu giełdowego

β_i=0 - stopa zysku z akcji nie zależy od zmian na rynku

0< β_i <1 - stopa zysku danej akcji w niewielkim stopniu zależy od zmian zachodzących na giełdzie

β_i=1 - stopa zwrotu z akcji podlega takim samym zmianom jak cała giełda

β_i >1 - stopa zwrotu z rozpatrywanej akcji zmienia się szybciej niż stopa zysku indeksu giełdowego.

9. PRZEDSTAW WSKAŹNIK TREYNORA OCENY EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI

Bazuje na równaniu rynku papierów wartościowych - SML (security market line). Można go zapisać jako: (Rp- RF)/ βp= RM- RF; Rp - stopa zysku portfela, βp - współczynnik beta portfela. Wskaźnikiem efektywności Treynora jest lewa strona równania: WETp=(Rp- RF)/ βp gdzie: WETp - wskaźnik Treynora efektywności portfela. Jest to miara dodatkowego zysku zrealizowanego ponad stopę wolną od ryzyka przypadającego na jednostkę ryzyka systematycznego. Czyli im będzie przyjmował on wyższe wartości, tym dana inwestycja będzie bardziej zyskowniejsza, stąd wszyscy inwestorzy niechętni ryzyku powinni maksymalizować wartość tego wskaźnika.

Wskaźnik Treynora można również odnieść do wyrażenia po prawej str wzoru: RM- RF/βM gdzie βM to współczynnik beta portfela rynkowego przyjmującym wartość 1. Mówi on o dodatkowej premii rynku ponad stopę wolną od ryzyka. Można więc ocenić jak zyskowna jest dana inwestycja w porównaniu z rentownością inwestowania w portfel rynkowy.

Osiągnięcie bardzo niskiej rentowności portfela może spowodować ujemną wartość wskaźnika WET. Przykładem takiego wyniku jest portfel przynoszący zwrot niższy od poziomu stopy wolnej od ryzyka. Zakładając, że zarządzający portfelem Z osiągnął 7% średnią stopę zwrotu przy poziomie ryzyka 0,50 wskaźnik WET ukształtowałby się na poziomie: WETZ = (0,07 - 0,08) / 0,50 = -0,02, co oznacza, że taki portfel również znalazłby się poniżej prostej SML. Także w sytuacji ujemnej wartości współczynnika beta i średniego zwrotu wyższego od stopy wolnej od ryzyka wskaźnik WET miałby ujemną wartość. Dla przykładu jeżeli zarządzający portfelem G osiągnąłby średni zwrot na poziomie 10% przy współczynniku beta równym -0,20, to wówczas wskaźnik WET wyniósłby: WETG = (0,10 - 0,08) / (-0,20) =-0,100. W takiej sytuacji zaleca się korzystanie ze wzoru na prostą SML. Dla naszego przypadku oczekiwany zwrot wyniesie: E(RG) = RF + βG (RM - RF) =
0,08 + (-0,20) (0,14 -0,08) = 0,08 - 0,012 = 0,068, co oznacza pozytywny wynik.

10. OPISZ ISTOTĘ I CEL PRZEPROWADZANIA ARBITRAŻU KONTRAKTAMI FUTURES

ARBITAŻ - (1) zawieranie jednocześnie transakcji kupna i sprzedaży na dwóch rynkach, w celu osiągnięcia zysku poprzez wykorzystanie chwilowych różnic pomiędzy stopami procentowymi w obu tych miejscach; - (2) metoda pozwalająca na uzyskanie tańszych funduszy w danej walucie poprzez pożyczanie innej waluty i jej wymianę za pomocą kontraktu swapowego na żądaną walutę, przy jednoczesnym zabezpieczeniu terminowym ponownej zmiany na pierwotną walutę w przyszłości.

Arbitraż futures- osiąganie zysków w wyniku wykorzystania zmian różnic w cenach kontraktów futures na poszczególnych giełdach lub w cenach kontraktów futures na podobne produkty.

1

---