Paleocen 65 - 56,5 Eocen 56,5 - 34 Leptictidium Laurazja (Niemcy) 50-40 mln drapieżnik krewny: brak (owadożerne) 90-100cm z ogonem Gastornis geiselensis Laurazja (Niemcy) 56-41mln drapieżnik lub padlinożerca, krewny: blaszkodziobe i kuraki 1,75m - 2m Ambulocetus natans Laurazja (Pakistan) 50-49 mln drapieżnik; krewny: wieloryby (walenie) oraz inne parzystokopytne; 3m z ogonem Formicium giganteum Laurazja (Niemcy) 49-44 mln drapieżnik 3 cm, skrzydła do 13 cm Propalaeotherium Laurazja (Niemcy) do 45 mln owoce krewny: nowoczesne konie i inne nieparz; 60cm w kłębie - kończ przedn 4, tylna 3 palce Linia wymarła bezpowrotnie. Godinotia neglecta (małpiatki) Laurazja (Niemcy) 49 mln wszystkożerne - owady, owoce krewny: żyjące naczelne; 30cm Basilosaurus isis Laurazja 40-36 mln drapieżnik wodny - ryby, rekiny; krewny: (walenie) wieloryby; samica 15m, samiec do 25m Kontrcieniowanie ciała Dorudon atrox Laurazja 40-36 mln drapieżnik wodny krewny: (walenie) wieloryby; do 5m
Oligocen 34- 23 Miocen 23 - 5,3 Andrewsarchus mongoliensis Laurazja 60-32 mln drapieżnik, padlinożerca; krewny: walenie, hipopotamy, parzystokopytne - należy do Mesonychia; ok. 1,8m wysokości i 5m długości największy lądowy mięsożerny ssak jaki kiedykolwiek istniał na Ziemi Apidium moustafai Laurazja 36-34 mln wszystkożerny; krewny: naczelne; 25-30 cm, nie licząc ogona Moeritherium trigodon Gondwana 36-33 mln roślinożerny krewny: trąbowce (słonie) 0,7m w łopatce Embolotherium andrewsi Laurazja 55-30 mln roślinożerny; krewny: koniowate, tapiry, nosorożce (nieparzystok) - grupa wymarła w całości; 2,5m w łopatce kończyna przednia 4, tylna 3 palce Oligocen 35-23,2 mlnIndricotherium Laurazja 30-25 (20) mln roślinożerca; krewny: nosorożec (przodek) oraz nieparzystok; największy ssak lądowy jaki istniał 4,5m 15 ton; ciąża trwa 2 lata. Hyaenodon gigas Laurazja, Gondwana 41-25 mln drapieżnik przodek (drapieżne, kopytne) należy do Creodonta 1,4m w łopatce - stopochodne i palcoch Chalicotherium Laurazja, Gondwana 45-3,5 mln roślinożerny; krewny: koń; samiec 2,6m, samica 1,8m - chodziły na kłykciach Entelodon Laurazja 45-22 (16) wszystkożerny (gł mięsożerny) krewny: do 1,8m w łopatce i 2,7m wysokości, Arctocyon („niedźwiedźiopies”) Laurazja 40-9 mln wszystkożerny krewny: nowoczesne drapieżne (gałąź psowate) -do 30cm w łop- stopoch Żyły gł na ziemi, mogły się też wspinać Deinotherium bozasi Laurazja, Gondwana 25 (20-21) mln roślinożerny krewny: słoń (trąbowce 4,5m
Pliocen 5,3 - 1, 8 Praeanthropus (Australopithecus afarensis) Gondwana 3,9-3 mln owoce, orzechy, rośliny, padlina krewny: ludzie; samiec 1,5m, samica 1-1,2m pozycja pionowa Dinofelis barlowi Gondwana 5-1,4 mln drapieżnik -krewny: nowoczesne kotowate 1,7m w łopatce Ancylotherium hennigi Laurazja, Gondwana 6,5-2 roślinożerny krewny: (nieparzystokopytne) 2m w łopatce
Plejstocen 1,8 - 11,5 tys Megaloceros giganteus (Jeleń olbrzymi) późny plejstocen i wczesny holocen - północna Europa (gł Irlandia), półn Azja, półn Afryka; krewny: daniel; 2-2,1m w kłębie, poroże ponad 3-m rozpiętości Coelodonta antiquitatis (Nosorożec włochaty) plejstocen - półn Eurazja krewny: nosorożec; 2m w łopatce Mammuthus primigenius roślinożerny krewny samiec 3m, samica 2,75m Homo neanderthalensis (Homo sapiens neanderthalensis) Europa, Bliski Wschód; większe spożycie mięsa; samiec 1,7m, samica 1,6m Homo sapiens 200-150 tys. lat temu w Afryce. 100 tys. lat temu dotarł na Bliski Wsch, ok. 60 tys do Australii, prawie 40 tys. do Eur
Paleocen 65 - 58 mln
Niszę pozostałą po wymarciu dinozaurów zaczynają wypełniać archaiczne ssaki. Pojawiają się kaktusy i palmy. Klimat jest ciepły, a pod koniec paleocenu następuje paleoceńsko-eoceńskie maksimum termiczne, które spowodowało zwrot w rozwoju ssaków. Ameryka Północna, Europa i Azja nadal stanowią jeden kontynent - Laurazję, zaczyna się jednak proces oddzielania Ameryki Północnej; trwa podział Gondwany na Afrykę, Amerykę Południową, Antarktydę i Australię. Z terytorium Europy i Ameryki Północnej wycofuje się morze.
Eocen 57 - 35 mln
Okres rozpoczął się największym w historii Ziemi ociepleniem klimatu (paleoceńsko-eoceńskie maksimum termiczne). Przez cały czas trwania okresu klimat jest łagodny (klimat tropikalny panuje do 45 stopni szerokości geograficznej). Pojawia się wiele występujących do dziś rzędów i rodzin ssaków, takich jak nietoperze, walenie i syreny. Parzystokopytne reprezentowane są min. przez maleńkiego "jelenia" Diacodexis, a ku pojawieniu się nieparzystokopytnych zmierza ewolucja koniowatych
Oligocen 34 - 24 mln
Klimat pozostaje ciepły przez większość okresu, pod koniec zaczyna się powoli ochładzać; wypiętrzają się Alpy. Pojawiają się pierwsze naczelne.
Miocen 23 - 6 mln
Powstają Alpy i Himalaje - według teorii tektoniki płyt Afryka zderza się z Europą, a Indie zderzają się z Azją; kolejne zderzenia płyt kontynentalnych prowadzą do wypiętrzenia Gór Skalistych i Andów; Morze Tetydy zostaje zamknięte połączeniem lądowym między Afryką i Eurazją. Powstaje Morze Śródziemne. Antarktydę pokrywa lądolód. Kurczą się obszary mórz śródlądowych. W oceanach powstają prądy, które powodują wymieszanie składników odżywczych. Klimat ochładza się, w związku z czym trwa stepowienie dużych obszarów. Istnieje już większość obecnych rodzin ptaków i ssaków.
Pliocen 5 - 1,6 mln
Antarktydę, część Ameryki Południowej i częściowo kontynenty północnej półkuli pokrywa Lądolód, Morze Śródziemne odzyskuje połączenie z Oceanem Atlantyckim, powstaje Przesmyk Panamski. Klimat ciągle się ochładza i staje bardziej suchy, trwa stepowienie dużych obszarów, rozprzestrzeniają się trawożerne kopytne
Plejstocen 1,5 - 0,01 mln
Następujące po sobie zlodowacenia i ocieplenia, wzmożone opady w strefie międzyzwrotnikowej. Obszary tundry porasta karłowata roślinność, w świecie zwierząt królują wielkie ssaki, które wymierają pod koniec epoki. Trwa ewolucja człowieka, na terenie Europy żyją obok siebie Homo neandertalensis i Homo sapiens; wykształcają się główne rasy ludzkie. Plejstocen w antropologii przypada na okres zwany paleolitem
Pochodzenie fauny polskiej.
Rola zlodowaceń plejstoceńskich.
Mapa zasięgów zlodowaceń
I - zlodowacenie Narwi,
II - zlodowacenie Nidy,
III - zlodowacenie Sanu 1,
IV - zlodowacenie Sanu 2,
V -zlodowacenie Liwca ,
VI - zlodowacenie Odry,
VII - zlodowacenie Warty,
VIII - zlodowacenie Wisły.
10-12 lat temu - od tego czasu datuje się formowanie fauny i flory Polski.
Współczesna fauna ma charakter napływowy:
- szlak zachodni - gatunki klimaty oceanicznego;
- szlak wschodni - Roztocze; wyż. Lubelska; okolice Wisły; elementy pontopanońskie
- szlak północny - elementy palońskie na Węgrzech, gatunki śródziemnomorskie.
gatunki zachodnioeuropejskie |
gatunki wschodnioeuropejskie |
dzięcioł zielony |
dzięcioł zielonoszły |
dzięcioł duży |
dzięcioł syryjski |
słowik rdzawy |
słowik szary |
zaganiacz wielomówny |
zaganiacz |
zniczek |
mysikrólik |
muchówka żałobna |
muchówka białoszyja |
pełzacz ogrodowy |
pełzacz leśny |
czernik |
trznadel |
Gatunki za granicy północnej:
- gatunki europy północnej (Skandynawia)
- gatunki borealne: bielik; perłowiec tundrowy; szlachar; gągoł; nornik północny.
Podział geograficzny wg. Kostrowickiego
państwo: |
Holarktyka |
Oceaniczne |
podpaństwo: |
Palearktyka |
Atlantyckie |
prowincja: |
Nemoralna |
Euroatlantycka |
obszar: |
europejski |
Centralny |
region: |
środkowokarpacki środkowoeuropejski |
bałtycki |
Podział geograficzny wg. Jakubowskiego
Poddaństwo: Palearktyka
Prowincja: europejsko-zachodnisyberyjska
Krainy: - Południowo-bałtycka
- Śląska
- Jury Polskiej
- Kielecka
- Opolska
- Karpacko-sudecka
- Podalpejska
KRAINA POŁUDNIOWOBAŁTYCKA
- ryby: siejowate; łososiowate; dawniej jesiotrowate
- ssaki: lis; wilk; wiewiórka; orzesznica; żubr; bóbr; szczur piżmowy; jenot;
- ptaki: kaczka; gęś; bocian; łabędzie; kormorany; lodówka;
- a także: kuropatwa; skowronek; jaszczurka zwinka; padalec; gniewosz; żmija.
KRAINA ŚLĄSKA:
- elementy zachodnioeuropejskie: królik; południowo-wschodnie: suseł moręgowy
- ptaki: ślepowron; remiz; pliszka gółwka; czapla biała;
- płazy: traszka; rechotki; huczek.
KRAINA JURY POLSKIEJ
- bezkręgowce: fauna ślimaków związana z podłożę kredowym
- ssaki: nocek; podkowiec mały i duży;
- ptaki: drozd skalny; pliszka górska; pluszcz.
KRAINA OPOLSKA
- typowe są tutaj gatunki stepowe; z kręgowców: suseł perełkowaty; wąż eskulapa; salamandra plamista
- owady: chrząszcze tarańce; modliszka zwyczajna.
KRAINA KIELECKA
- ssaki: nocek rudy; gacek wielkouch
- ptaki: orzechówka; szczygieł; krzyżodziób.
KRAINA KARPACKO-SUDECKA
- elementy leśne: jeleń; sarna; kuna; koszatka
- ptaki: orzechówka; drozd obrożny; pluszcz
- płazy: traszka górska, karpacka; salamandra plamista; kumak górski.
KRAINA PODALPEJSKA
- obszary powyżej górnej granicy lasu
- ssaki: kozica; świstak; nornik śnieżny;
- ptaki: pomurnik; płochacz halny;
- gady: jaszczurka żyworodka.
Elementy geograficzne polskiej fauny:
- kosmopolityczne - najszerzej rozsiedlone; występują na całym świecie; np. szkodniki roślin; mucha domowa; szczur wędrowny; sokół wędrowny; pchła.
- gatunki holarktyczne - północna cześć Ameryki i Eurazji; np. paś królowej; krzyżówka; strzyżyk.
- gatunki palearktyczne - zamieszkują Europę, Afrykę Północną, strefę umiarkowaną Azji; chrząszcz majowy; rzekotka; sarna. Kraina palearktyczna obejmuje cały kontynent europejski, wyspy karaibskie, Azory, Maderę, Wyspy Zielonego Przylądka, Afrykę powyżej zwrotnika Raka.
- gatunki eurosyberyjskie - występują na obszarze północnej części Palearktyki sięgającym na wschód do oceanu spokojnego; strzelba potokowa; żmija zygzakowata; żaba trawna; cietrzew; wiewiórka.
- gatunki syberyjskie - centrum jej występowania to Syberia, zachodnia granica biegnie w Europie Środkowej; jarząbek.
- gatunki europejskie - dzięcioł zielony; nocek duży, żaba wodna.
- gatunki o zasiągu sarmackim - pochodzą ze stepów wschodniej części Europy i Azji Zachodniej; chomik europejski; żołna.
- gatunki pontyjsko-panońskie - pochodzą z terenów położonych w okolicach Morza Czarnego i Niziny Panońskiej; suseł moręgowaty; Doracdin sp..
- gatunki medyteraneńskie - gatunek południowy z centrum występowania nad Morzem Śródziemnym; modliszka; jaszczurka zielona.
- gatunki atlantyckie (zachodnioeuropejskie) - gatunek z centrum występowania w europie Zachodniej; dziki królik; słowik rdzawy.
- gatunki borealne - zając bielak; puszczyk uralski; dzięcioł trójpalczasty;
- gatunki alpejskie - kozica; świstak.
T: Lasy i zarośla twardolistne (śródziemnolistne)
Zbiorowiska europejskie:
- marchia - wtórna formacja roślinna występująca w wilgotniejszych siedliskach (na wybrzeżach) zachodniej części obszaru basenu Morza Śródziemnego (Portugalia, Hiszpania) oraz Półwyspie Iberyjskim; formacja z
- garigu - zimozielona formacja roślinna występująca w okolicach Morza Śródziemnego - południowa Francja (okolice Marsylii), rosnąca w miejscach suchych i skalistych na glebach wapiennych jako formacja wtórna po wycięciu lasów.
- frygana - formacja roślinna występująca we wschodniej części strefy śródziemnomorskiej (Grecja, Albania); tworzą ją twardolistne, kolczaste krzewy
- sziblak - porozrzucane ostre krzewa i pojedyncze drzewa; podłoże wapienne; występuje na wybrzeżu tureckim (wschodnia części basenu Morza Śródziemnego)
Chaparral - zimozielona formacja roślinna, występująca w Ameryce Północnej (zachodnia część USA - Kalifornia, północny Meksyk), przypominającą wyglądem makię.
Matorral - zajmuje Dolinę Środkowochilijską w centralnym Chile; rozwija się na stokach.
Fynbos - formacja roślinna; występuje na południowo-zachodnim wybrzeżu Afryki - RPA; formacja ścisłe chroniona; charakteryzuje się obecnością olbrzymich kwiatów.
Scrub - formacja roślinna, odmiana buszu, charakterystyczna dla Australii (Tasmania, Perth); malee-scrub to najniższy, sięgający 2 m, rodzaj australijskiego skrubu; jego głównym składnikiem są krzewiaste odmiany eukaliptusa.
Lasy i zarośla twardolistne strefy podzwrotnikowej występują na wszystkich kontynentach (oprócz Antarktydy), gdzie panują specyficzne warunki klimatyczne, z charakteryzującymi się gorącymi i suchym latem; deszczowymi zimami, nieraz z krótkotrwałymi mrozami i opadami śniegu.
Biomasa i produktywność: zależy od struktury roślinności i sposobu jej wykorzystania przez człowieka. Z formacji leśnej fitomasa waha się 160-200t/ha; produkcja pierwotna 16-18t/ha. Formacji krzewiastej fitomasa waha się20-60t/ha; produkcja pierwotna 8-7t/ha.
Struktura pokrywy roślinnej: cechą wyróżniającą cenobiomy typu śródziemnomorskiego jest twardolistność większość występujących tam roślin, powodując przy braku wody na przetrwanie długich okresów suszy bez strat powierzchni liściowej. Daje to formom o tym typie przystosowań, przewagę nad zimozielonym gatunkom o liściach miękkich, jak i nad zrzucającymi liście w porze suchej. Zbiorowiska tego typu są wiec stale zielone.
Dominująca formacja krzewiasta, składająca się z dużej zmienności ulistnienia - od mających duże skórzaste liście jak oleander, po drzewa nie raz igiełkowate jak u jałowca i wrzośców. Zarośla te są zwykle wielowarstwowe, a mimo to dość widne.
Charakterystyczne gatunki roślin:
- oleander
- rozmaryn lekarski
- wrzosiec krwisty
- lebiodka pospolita.
Zróżnicowanie ekologiczne i geograficzne poszczególnych obszarów roślinności twardolistnej (krzewy i lasy) pozostawały około miliona lat w pełnej izolacji, dlatego różnią się one znacznie. Najszerzej rozpowszechniona, a zarazem najbardziej zróżnicowana jest roślinność twardolistna w obszarze śródziemnomorskim. Pierwotnie były to zbiorowiska leśne, dziś dominują zarośla. Wśród lasów przeważają liściaste, ze znaczną przewagą dębów wiecznie zielonych: dąb ostrolistny, korkowy, luzytański.
Po wschodniej stronie Morza Śródziemnego, tj. Azja Zach., Turcja przez podnóża gór Irańskich aż do północnego Pakistanu występują bardzo bogate i różnorodne lasy liściaste z przewagą dębów, lasy mieszane oraz lasy iglaste. Z pośród lasów iglastych występują pozostałości lasów cedrowych z przewagą cedru libańskiego oraz dość powszechne i reliktowe trzeciorzędowe lasy z dominacją sosen, jodeł i drzewiastych jałowców.
Formacje drzewiaste:
Macchia - zbiorowiska pochodzenia antropologicznego, powstały pod wpływem wylesiania i wielowiekowym wypasie owiec; tworzą je gęste, splątane krzewy, często kujące; zarośla niedostępne dla kóz; w ich wnętrzu zachowała się bujna roślinność zielona o przepięknych kwiatach (w czasie wiosny kiedy jest dużo wody w podłożu); w górach i ku północy marchia stopniowo przechodzi w zarośla i krzewy; np. mirt zwyczajny, dąb skalny, pistacja kleista.
Na siedliskach zdegradowanych i uboższych występuje formacja niskich krzewinek zwana garrique (garig), typowa dla południowej Francji; na glebach wapiennych. Jej odpowiednikiem na wschodzie jest frygana - Grecja, Albania, w której obok niskich krzewów rosną pojedyncze drzewa oraz wielkie rośliny. W Hiszpanii występuje krzewinkowe niskie zarośla, składające się głównie macierzanka, aromatyczne rośliny np. tymianek.
W północnej Afryce, górach Atlas Rif i Aures w miejsca zniszczone porastają lasy arganiowe. Są to lasy widne, zimozielone zarośla z pojedynczymi drzewami argii, krzewami pistacji atlantyckiej i akacji gumodajnej - introdukowanej w celach gospodarczych, a później zdziczały. Liczne są sukulenty - przede wszystkim agawa i opuncja (przywieziona z Ameryki).
W Ameryce Północnej roślinność twardolistna występuje głównie w zatoce kalifornijskiej. Analogiem europejskiej macchiki jest tu formacja chaparral. Są to niewysokie zarosla złożone głównie z sucholubnych krzewów o drobnych, owłosionych liściach i łodygach uzbrojonych w długie kolce. Tworzą je niskie karłowate dęby, wiśnie, roślinność zielna.
W Ameryce Południowej roślinność twardolistna występuje wyłącznie nad Pacyfikiem - matorral właściwy. Są to obecnie jedynie pozostałości dawnej bogatej roślinność, gdyż większość terenu zostały wzięte pod uprawę. Są to niskie lub średniej wielkości wielogatunkowe lasy. Matorral przybrzeżny - rozwija się na wybrzeżu; np. kaktusy, Bahia ambrosioides (z rodziny astrowatych), Adesmia microphylla (z rodziny bobowatych), jeden z dzikich gatunków fuksji.
Fynbos - formacja roślinna skrajnie zagrożona; występuje na stokach gór Przylądkowych (RPA); wysokie zarośla podobne do macchiki; gatunki reliktowe należące do rodzin: srebrnikowate (Proteaceae), rześciowate (Restionaceae), oraz wiele znanych rodzin na innych kontynentach: wrzośców, pelargonii.
Mallee-scrub - formacja złożona przede wszystkim z niskich drzew i krzewów; zajmuje obszar Australii; formacja leśna z przewagą drzew eukaliptusa i krzewów z rodzaju Banksia ara, z licznym udziałem w potrzyjcie i runie roślin z rodziny Proteaceae.
: Lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej (zrzucające liście w porze zimowej).
Lasy liściaste zrzucające liście na zimę - formacja roślinna zajmująca znaczną powierzchnię Europy, Azji i Ameryki Północnej. Zajmuje obszar o znacznym zróżnicowaniu klimatycznym, rozciągając się niemal wzdłuż całego kontynentu europejskiego: od Półwyspu Iberyjskiego na zachodzie, po przedgórze Uralu na wschodzie. Zajmują obszar zróżnicowany klimatycznie, jednak najczęściej w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego z wyraźnym podziałem na pory roku. Są to tzw. lasy nemoralne, charakteryzujące się tym, że większośc drzew liściastych zrzuca liście późna jesienią i odnawia je wczesną wiosną. Klimat jest umiarkowanie wilgotny.
Biomasa i produktywność:
- fitomasa 200-400t/ha
- produkcja pierwotna 8-20t/ha; średnio 12-15t/ha.
Struktura - poziom warstwowy: górna warstwa wysokich drzew należących do 3-5 gatunków; poniżej niższa warstw drzew; a niżej krzewy z roślinnością zielną o zwarciu i zróżnicowaniu zależnym od oświetlenia. Cechą charakterystyczna tej formacji jest wieloaspektowość roślin runa. Na wiosnę, kiedy liście na drzewach jeszcze nie rozwinęły się, w runie przeważają geofity, a następnie runo ubożeje by jesienią znów stać się bogatsze.
Gatunki charakterystyczne lasów liściastych zrzucających liście na zimę w Ameryce Północnej:
- bardzie zróżnicowany pod względem gatunków niż lasy w Europy
- nibybuki (Nothafafus)
W Australii (Tasmania, Nowa Zelandia): - lasy te są bujne, wysokie; tworzy je eukaliptus i nibybuki; diksonia - piękna i egzotyczna paproć drzewiasta
Lasy liściaste zrzucające liście na zimę w Polsce
Lasy liściaste strefy umiarkowanej charakteryzuje względnie mała liczba gatunków drzew. Drzewami dominującymi są dąb, buk i grab. Duże znaczenie ma wiąz, klon, lipa i jesion.
→ grąd - formacja złożona z lipy i dominującego grabu; bogaty podszyt, ubogie runo
→ buczyny - tzw. kwaśna buczyna karpacka; lasy bardzo widne; dominuje jeden gatunek buka; ubogie runo i podszyt; występuje na obszarach górskich, na południu polski
→ brzezina bagienna - południwo-wschodnia Polska, poj. Łęczyńsko-włodawskie; formacja leśna; odparowuje duże ilości wody; jeżeli jest już sucho w podłożu wtedy wkracza sosna, mimo to na Pomorzu bardzo rzadkie; lasy jednogatunkowe.
Lasy liściaste
→ ols (łozowiska) i łęgi - dominuje olsza (szara i czarna); występuje wierzba szerokolistna (szara, łozowiska) i długolistna (łęgi); główna różnica zależy od wody. Olsy występują na obszarze zabagnionym, woda występuje, stoi na powierzchni (torfowiska, bagna). Drzewa występują na charakterystycznych kępkach. Charakterystyczną rośliną występującą na kępkach jest porzeczka (OLS).
Łozowiska - woda stoi w podłożu; charakterystyczne rośliny: kosaciec; turzyca; wierzba szara.
Łęgi - przy płynących wodach, zawsze przy rzekach; charakterystyczne rośliny: wierzba wiciowa i trójpręcikowa; łęg krzewiasty i drzewiasty.
→ ciepłolubna dąbrowa - lasy widne, wielogatunkowe; na wapiennym podłożu; bardzo bogata roślinność; występują ciepłolubna rośliny o charakterze stepowym; gatunki dębu: bezszypułkowy i szypułkowy.
Zbiorowiska roślinne w Irlandii - tworzą dęby i zimozielone krzewy, w śród nich wrzosy.
Na południu Europy Środkowej w obszarze klimaty umiarkowanego występują odmienne typy lasów zrzucających liście na zimę. Są one bardzo bogate i zróżnicowane. Występuje:
- dąb omszony (w Polsce w Bielinku nad Odrą)
- dąb pirenejski
- grab wschodni
- ostria grabolistna