Ściągi, AGH Imir materiały mix, Studia


Człowiek pos.ok.430 mięśni szkieletowych, które w zależn. Od potrzeb sytuacji poruszają lub unieruchamiają dźwignie kostne. Skurcze są wynikiem pobudzenia odpowiednich neuronów ośrodkowego układu nerwowego. Podstawową cechą tkanki mięśniowej jest kurczliwość, czyli zdolność do skracania swej dł. Podczas skurczu następ. skrucenie dł. mięśnia i z reguły po skurczu dł. mięśnia wzrasta. Jeśli skracający się mięsień zbliża do siebie przyczepy kostne wówczas mówimy o skurczu IZOTONICZNYM. Napięcie mięśnia jest stałe, zmienia się jego dł., wówczas mówimy, że taki mięsień wykonuje pracę dynamiczną np. unoszenie się z przysiadu. Praca dynamiczna może być dodatnia jeżeli kier. dział. Siły i przesunięcia są zgodne np. unosz. ciężaru z podłogi. Praca dynam. może być ujemna jeżeli siła ciężkości przezwycięży działanie mięśnia np. wolne opuszcz. ciężaru. Jeżeli mięśnie działają z siłą równą oporowi to dźwignie kostne zostają unieruchomione, czyli wzrasta napięcie mięśni bez zmiany ich dł. Wówczas mówimy że jest to skurcz IZOMERYCZNY. Taki mięsień nie wykonuje pracy mechanicznej, a jedynie pracę statyczną np. stanie. W mięśniach wytwarza się en. chem., która zostaje zamieniona na ciepło, które wpływa na funkcję termoregulacyjną naszego organizmu.

KURCZLIWOŚĆ ZALEŻY OD:

MECHANIZM SKURCZA MIĘŚNI: w

obrębie włókien mięśniowych znajd. się włókienka kurczliwe, które dzielą się na grube zwane miozyną i cienkie aktyną. Przez środek aktynt przebiegają prążki zwane sarkomer. Sarkomer jest jednostką kurczliwą mięśni. W przypadku skurczenia się sarkomeru następuje skrac. włókien grubych i cienkich. Wewnątrz komórki mięśniowej włókna mięśniowego istnieje siateczka ENDOPLAZMATYCZNA w postaci kanalików poprzecznych i podłużnych, gdzie podczas spoczynku mięśnia magazynowany jest wapń. Natomiast w okresie pobudzenia wapń zostaje uwolniony wgłąb komórki mięśniowej gdzie zaczyna aktywować układ kurczliwy mięśnia. Napięcie w stanie skurczu zależy od il. wyzwolonego wapnia oraz od czasu jak długo jony wapnia działają na układ kurczliwy mięśni. Czas trwania skurczu pojedynczego włókna wynosi 7-100 milisekund. W tym czasie komórka mięśniowa jest niewrażliwa na bodziec. Okres tej niewrażliwości nazywamy REFRAKCJĄ. Gdy po pierwszym skurczu wyst. kolejny to jest on z reguły silniejszy. Zjawisko to nazywamy SUMOWANIEM SKURCZÓW. Jest ono tym pełniejsze im wcześniej po pierwszym pobudzeniu nast. kolejne. Jeżeli mięsień będzie drażniony serią bodźców wówczas nastąpi długotrwały skurcz zwany tężcowym, który może być zupełny lub niezupełny. Niezupełny to taki, w którym między pobudzeniami występuje częściowy rozkurcz.

UKŁAD ENERGET. MIĘŚNI: niezb. do skurczu en. dostarcz. jest elementom kurczliwym mięśnia przez kwas adenozymo-trójfosforowy(ATP). ATP przekazując energię i odłączając grupy fosforanowe prze-chodzi w kwas adenozynodwufosforowy (ADP). Ponieważ skurcz mięśnia przebiega z zużyciem ATP więc jego zasoby muszą być odzyskiwane poprzez przemianę węglowodanów. Materiałem energet. jest glikogen zawarty w mięśniach. Jego rozpad prowadzi do powstania glikozy, której przemiana odbywa się w dwóch etapach:

  1. beztlenowy

  2. tlenowy

Poziom kwasu mlekowego jest miarą zmęczenia mięśnia i świadczy o długu tlenowym, który zostaje wyrównany w okresie spoczynku mięśnia. Zmęczenie mięśni wynika z rodzaju pracy, głównie z jej intensywności, co powoduje wyczerpanie rezerw energetycznych, niedotlenienie tkanek, zmiany enzymatyczne oraz zaburzenie chomeostazy.

Zmęczenie mięśni możemy badać przyrządami:

-ergograf-służy do rejestrow. graficznej pracy mięśni pod wpływem różnych czynników mających wpływ na zmęczenie.

-ergometr-przyrząd do mierzenia ilości wykonywanej pracy. Działa na zasadzie zwykłego roweru.

-elektromiografia (EMG) -metoda badania prądów czynnościowych mięśnia. Aparat ten pozwala na różnicowanie pomiędzy zanikiem mięśni pierwotnym a neurogennym.

KREW - płynna tkanka krążąca nieustannie w nacz. krwion. Jest pochodną tkanki łącznej, ogólna ilość krwi u człowieka wynosi 5-5.5l. Jest to 1/12 - 1/15 wagi ciała. U dziecka 1/9 - 1/10. Krew składa się z:

Do elementów morfot. zaliczamy:

Krwinki czerwone - ich ilość wynosi4-5 milionów w jednym mm3 krwi, mają kształt płaskiego krążka, którego brzegi są grubsze od środka. Krwinki czerw. powstają w czerwonym szpiku kostnym, w pierwszym stadium rozwoju, które odbywa się w szpiku. Krwinki te posiadają jądra, które w miarę rozwoju krwinek zanikają. Po przejściu ze szpiku do krwioobiegu krwinki te już nie posiadają jąder-nie mają zdolności rozmnażania się. Zbiornikami przechowują-cymi pewną il. krwi jest wątroba, śleziona i z tych zbiorników podczas dużych krwotoków zapasy krwi mogą zostać uzupełniane. Młode krwinki z zachowanymi jądrami naz. normoblastami. Natomiast te, które utraciły jądra reticulocytami. Przeciętny okres życia krwinek to około 100 dni, po czym ulegają one zniszczeniu i przetworzone w wątrobie na barwniki żółci. Uwolnione z nich żelazo organizm wykorzystuje do budowy nowo powstających krwinek. Głównym składn. erytrocytów jest hemoglobina. Ma ona zdoln. łączenia się z tlenem w płucach i dwutlenk. węgla w tkankach oraz z tlenkiem węgla, który trwale wiąże się z hemoglobiną, co po-woduje blokowanie w dalszym przenoszeniu Co2 i O2. Oprócz hemoglobiny w krwince wyst. jeszcze składn. organiczne: tłuszcze, białko, sole nieorgan.( potasu, sodu, magneze ) zapewniające odpow. Ciśnienie osmotyczne krwinki. Płynem osmot. jest 85% roztwór wodny soli kuchennej. Roztwór taki nazywamy izotonicznym ( zanurzone w nim ciałko krwi nie zmienia swojego kształtu).

HEMOLIZA - w płynach o słabszym stężeniu soli ( hipotonicznych ) następuje pęcznienie krwinek, ponieważ woda prze-chodzi do ich wnętrza. Pęcznienie może spowodować pęknięcie krwinki i wylanie się jej zawartości do osocza.

Krwinki białe - ich norma 4-8 tysięcy w 1mm3 krwi. Dzielą się na dwie grupy:

1.granulocyty(leukocyty) - powstają w szpiku, są komórkami wielojądrzastymi, w swojej budowie posiadają liczne ziarnistości. Dzielimy je na:

2.agranulocyty(limfocyty) - powstają w węzłach chłonnych, ślezionie. Nie posiadają ziarnistości i wytwarzają globuliny surowicy krwi.

Krwinki białe mają zdolność do samodz. porusz. się oraz posiadają właściw. żerne, czyli fagocytują, w związku z tym nazywamy je makrofagami. W zetknięciu się z czynnikami szkodliwymi krwinka biała niekiedy rozpada się i wylewają się z niej enzymy trawienne, które unieszkodliwiają ten czynnik. W okolicy tzw. „walki” białych krwinek z czynn. szkodl. Powstaje często ropa składająca się z żywych krwinek, resztek czynnika szkodliwego. W przypadku zetkn. się krwinki białej z drobnoustrojami krwinka wchłania je i wewnątrz rozkłada. Wzrost liczby białych krwinek ponad normę nazywamy leukocytozą. Natomiast spadek poniżej normy naz. leukopenią.

Płytki krwi (trombocyty ) - 150-350 tysięcy w 1mm3 krwi. Żyją one kilka dni, powstają w szpiku kostnym, biorą udział w krzepnięciu krwi. Mogą zatykać szpary w uszkodz. nacz. krwion. Wpływają na konsolidację skrzepu i wydzielają tzw. trombokinazę powodującą obkurczanie naczynia krwionośnego.

FIZJOLOGIA KRWI POLEGA NA:

1.dostarcz. komórkom niezb. do życia produkty odżywcze: białka, węglowodany, tłuszcze oraz zaopatrują w tlen, witaminy i chormony, które regulują przemiany życiowe, a także sole mineralne, które zapewniają stałe warunki chem. tkankom.

2.odprowadz. szkodl. produkty spalania powstałe w wyniku przemiany materii komórek, które są wyrzucane do nerek, płuc i skóry.

3.uczestniczy w regulacji cieplnej organizmu przepływając przez naczynia we wszystkich okolicach ciała.

4.rozprowadzają leki, ciała odpornościowe oraz krwinki białe, które są przystosowane do walki z czynnikami chorobotwórczymi.

OSOCZE - płynna część krwi zalicz. do płynów pozakomórkowych. Składa się z substancji organ. do których zaliczamy białka, przeciwciała, enzymy, mocznik, kwas moczowy, kreatynę, kreatyninę, tłuszcze obojętne,cholesterol i glukozę. Zw. nieorgan.: sód, potas, wapń, fosfor, jod i żelazo.

LIMFA - chłonka powst. w kom. ciał, które są poprzedziel. przestrzeniami między-komórkowymi, wypełnione płynem tkank. Płtn ten zbiera się w tych przestrz. do drob-nych naczyń limfatycznych, które z kolei łączą się w większe. Limfa płynie od tkanek w kier. serca podobnie jak krew żylna i zeb-rana w większych naczyniach przepływa przez węzły chłonne zwane gruczołami limfatycznymi. Gruczoły są filtrami dla lim-fy, która przepływa przez sieć drobnych kanalików, w których zostają zatrzymane drobnoustroje. W węzłach chłonnych powst-ają białe ciałka krwi(limfocyty), które walczą z bakteriami. Limfa z dużych naczyń limfat. łączy się z krwią żylną, wchodzi do żył szyj-nych wewnętrznych.

OKO: zbud. jest z 3 części: aparatu ochron-nego, czyli brwi, rzęsy, powieki i narząd łzo-wy, aparatu ruchowego(mięśnie gałki ocznej), aparatu optycznego, są to przezro-czyste i załamujące światło struktury oka leżące na osi optycznej, która przechodzi przez źrenice

PROCES WIDZENIA: polega na załamtw. promieni świetlnych przechodz. przez rogó-wkę, przednią komorę oka i soczewkę, gdzie ulegają załamaniu, biegnąc zbierają się na siatkówce, a tam odbierane są przez 2 syste-my odbiorcze: czopki(odbierają światło o du-żej sile-dzienne) i pręciki(odbierają światło o zmroku i w nocy). Nast. promienie z siatkó-wki przekazywane są przez receptory drogą nerwu wzrokowego do kory mózgu, gdzie powstaje psych. obraz, który jest odbiciem światła zewn. Siłę refrakcji ukł. optycznego oka podajemy w dioptriach. Dioptria to odwrotność ogniskowej wyrażonej w met-rach. Przeciętna siła układu optycznego oka wynosi 60 dioptrii.

AKOMODACJA OKA: oko widzi dość wy-raźnie przedmioty odległe jak i bliskie dzięki mięśniom wewn. oka tzw. mięśniom akomo-dacyjnym. Mięśnie te ustawiają soczewkę oka powodując zwiększenie jej krzywizny. Akomodacja regulowana jest odruchowo przez układ nerwowy, w miarę starzenia się zanika, a w wieku około 70 lat występuje całkowity zanik akomodacji. Mówimy wówczas o starczowzroczności oka.

OKO NORMALNOWZROCZNE - ogniskowa układu optycznego znajd. się na siatkówce, gdzie powstaje obraz ostry, odwrócony i rzeczywisty.

OKO KRÓTKOWZROCZNE - obraz optyczny powst. przed siatkówką , a na siatkówkę padają obrazy załamane, nast. zbyt silne załamyw. światła. Wadę tę wyrów-nujemy soczewkami wklęsłymi.

OKO DALEKOWZROCZNE - obraz optyczny powst. poza siatkówką, na siatkówkę padają kręgi rozproszenia, czyli nast. zbyt słabe załamyw. światła. Wadę tę wyrównujemy soczewkami wypukłymi.

ASTYGMATYZM - niezborność oka, wyst. wówczas gdy odbicie obrazu od rogówki nie jest jednakowe w różnych płaszczyznach, np. odbicie składające się obrazów półkoncentrycznych.Zastosow. szkieł w tej wadzie polega na doborze szkieł cylindrycznych, które są połączeniem soczewek wklęsłych i wypukłych.

WIDZENIE BRYŁOWATE(OBUOCZNE) - patrząc na obrazy oczy ustawiają się tak że ich osie spotykają się w jednym punkcie og-lądanego przedmiotu, dzięki temu na siatkó-wki obu oczu padają obrazy podobne lecz nieco różniące się. Są one przenoszone drogą nerwu wzrokowego do mózgu, gdzie powsta-je kompleksowe wrażenie na podstawie tych obrazów, co w efekcie daje spostrzeganie bryłowate.

WIDZENIE BARWNE - w siatkówkach występuję 3 rodzaje czopków wrażliwych na kolory: zieleń, czerwień i fiolet. Pobudzenie ich następuje drogą nerwową do mózgu, gdzie tworzy się spostrzeganie barwne.

FOTOCHEM. PROCES WIDZENIA - zale-żny jest od przemian chem. zachodz. w czop-kach i pręcikach siatkówki, w których wystę-puje subst. wzrokowa zwana rodopsyną. Jest to tzw. czerwień wzrokowa. Utworzona jest z połączenia białka i substancji barwnikowej zwanej retyniną. Pod wpływem światła rodo-psyna rozpada się, gdzie w pierwszym etapie od grupy białkowej odłącza się retynina, na-tomiast w drugim etapie retynina rozpada się na szereg związków i witaminę A. Do wytworzonej czerwieni wzrokowej dającej widzenie zmierzchowe niezbędna jest retyni-na, białko i wit. A. Niedobór wit. A jest przyczyną zaburzeń widzenia o zmierzchu, czyli tzw. kurzej ślepoty.

UCHO - jako narząd słuchu i równowagi składa się z 3 części: ucha zewn., środkowego i wewnętrznego.

Dźwięk - jako zjaw. fiz. Jest ruchem falis-tym odbywającym się w powietrzu, wodzie oraz innych sprężonych ośrodkach. Wywołują go drgania tego środowiska, które

nazywamy falami akustycznymi. Zakres słuchu człowieka obejmuje fale, których czę-stość waha się 20-20000 Hz. Dźwięki o częs-totliwości niższej nazywamy infradźwiękami a o wyższej ultradżwiękami. Głośność dźwięku (natężenie) określa się w dB. Natę-żenie dźwięku może się wahać 0dB-140dB. Człowiek posiada zdolność lokalizacji dźwięku, czyli rozróżnia kierunek, z którego odbiera dźwięk w skali trzystopniowej.

BUDOWA UCHA ZEWN. : składa się z ma-łżowiny usznej oraz zewnętrznego przewodu słuchowego. Fale dźwiękowe koncentrują się w zewnętrznym przewodzie słuchowym dzięki lejkowatej budowie muszli i dalej od-prowadzane są do błony bębenkowej, która stanowi ucho środkowe.

UCHO ŚRODKOWE: skł. się z błony bębe-nkowej i jamy bębenkowej wypełnionej po-wietrzem. W jamie bębenkowej znajd. się układ 3 kosteczek słuchowych: młoteczek, kowadełko i strzemiączko, które przenoszą drgania bł. bębenk. na płyny ucha wewn. Rękojeść młoteczka zrośnięta jest z bł. bębe-nkową i przekazuje drgania na kowadełko, które połączone jest stawem ze strzemiącz-kiem. Płytka strzemiączka ustawiona jest w okienku owalnym ucha wewn. i tam styka się z przedsionkiem ucha wewnętrznego.

UCHO WEWN.: ze względu na kształt nazy-wamy je błędnikiem. Składa się z kanałów kostnych i błoniastych połączonych między sobą. W skład błędnika wchodzą:ślimak, przedsionek i 3 kanały półkoliste. Wewn. śli-maka są 2 błony dzielące go na 3 kanały wy-pełnione limfą. W środkowym kanale(bło-niastym) umieszczony jest właściwy narząd słuchu(Cortiego) - skł. się on z komórek słuchowych posiadających rzęski, do których dochodzą włókna nerwu ósmego. Całość po-kryta jest błoną. Drgania przekazywane przez strzemiączko wprawiają w ruch falowy limfę, która drażni komórki słuchowe narzą-du Cortiego. Gdy rzęski pocierają o błonę wówczas następuje zamiana en. mechaniczn. na en. elektryczną, która jest bodźcem elektr. Dalej fale jako bodziec el. Są przekazyw. do mózgu drogą nerwu ósmego.

UCHO JAKO NARZĄD RÓWNOWAGI: jest to część błędnika zwana częścią staty-czną składająca się z kanałów półkolistych i narządu otolitycznego wypełnionego krysz-tałkami wapnia i włoskami zlepionymi gala-retowatą płynną masą limfy. Przy ruchu gło-wy lub zmianie pozycji ciała kryształki wap-nia pod wpływem ruchu limfy przeginają włoski komórek błędnikowych, a to stanowi bodziec dla komórek nerwowych narządu ró-wnowagi wywołując natychmiastową odru-chową korekcję napięcia mięśni kończyn i tułowia oraz odpowiednie ustawienie gałek ocznych. Cała dynamika ciała zależy od pra-cy aparatu ruchowego, czyli mięśni, stawów i kości i jest stale pod wpływem pobudzeń płynących z błędnika.

SKÓRA - złożony narząd dotyku, rozmieszczone są w niej punktowato zako-ńczenia nerwów czuciowych, tzw. receptory odbierające bodźce zewn. i w zależności od charakteru bodźca przekazują odczucia ciep-ła, dotyku i bólu.

CZUCIE TEMPERATURY: osobne dla cie-pła i zimna receptory umieszcz. są na całej pow. skóry, w 1mm2 przeciętnie jest 15 za-kończeń dla zimna i 2 dla ciepła. Receptory ciepła ulokowane są w głębszych warstwach skóry w pobliżu naczyń krwion., natomiast zimna na powierzchni skóry.

CZUCIE DOTYKU: receptory dotyku rozm. są w różnych warstwach skóry i reagują na wszelkie odkształcenia skóry pobudzając je-dnocześnie receptory ucisku. Największe zagęszcz. Receptorów jest na skórze koniu-szka nosa, opuszkach palców i wargach. Najmniej jest w skórze grzbietu, ud i ramion.

CZUCIE BÓLU: kiedy bodziec jest zbyt sil-ny to powoduje uszkodz. komórek co w zwy-kłych receptorach czuciowych wywołuje po-budzenie bólowe. W uszkodz. tkankach do-chodzi do aktywacji enzymów, które działają na białko tkankowe i na zakończenia nerwo-we wyzwalając salwy impulsów bólowych docierających do kory mózgu. Rozróżniamy 3 rodzaje bólu w zależn. od miejsca ich powstawania :

-powierzchniowy, czyli skórny

-głęboki, czyli mięśni, powierzchni stawów i kości

-trzewiowy, czyli z narządów wewnętrznych

Czucie głębokie inf. nas o przestrzennym położeniu poszczeg. części ciała, zależy od receptorów uciskowych umieszcz. w tkankach głębokich. Ich pobudzenie wywo-łane jest zmianą położenia ciała i związane z tym zmiany w napięciu poszczeg. grup mię-śni. Dzięki czuciu głębokiemu, a także skór-nemu człowiek jest w stanie wykonywać sze-reg precyzyjnych czynności i skomplikowanych ruchów.

SMAK: receptory smakowe znajd. się w kubkach smakowych na pow. języka oraz niewielka il. zak. smakowych występuje na podniebieniu miękkim, ścianach gardła i ślu-zuwce jamy ustnej. Recept. Te odbier. 4 rodzaje smaków: słodki, kwaśny, słony i go-rzki. Każdy element smakowy ma odpow. receptory, które reagują pobudzeniem na właściwe bodźce np. koniuszek języka jest czuły na 4 bodźce(najb. na słony i słodki); boczne brzegi języka są wrażl. na bodźce kwaśne, ale rozpozn. również słone; podstawa języka wrażl. jest na bodźce gorz-kie; grzbiet języka-okolica linii środkowej jest prawie niewrażl. na żadne bodźce smak.

WĘCH: narząd zmysłu powonienia mieści się w śluzówce nosa, w górnym odc. jamy nosowej. Pole węchowe pokryte jest nabł. węchowym, które zaw. kom. węchowe. Den-dryty sięgają do pow. nabł. tworząc pęcherz. węchowe, a neuryty łączą się tworząc włók. nerwowe(nerwy węchowe) wychodz. z jamy nosowej do jamy czaszki, gdzie wnikają do leżącej na podstawie mózgu opuszki węchowej.


Wyszukiwarka