Przykłady ćwiczeń i zabaw usprawniających podniebienie miękkie.
ziewanie przy nisko opuszczonej żuchwie.
płukanie gardła (ciepłą wodą lub na niby).
lekki kaszel (język wysunięty - zabawa w "chorego krasnoludka").
chrapanie na wdechu i wydechu (udajemy śpiące misie).
głębokie oddychanie (wdech nosem - podniebienie opuszczone, wydech ustami - podnieniebienie uniesone zamyka dostęp do jamy nosowej) - ruchy podniebienia miękkiego można obserwować w lusterku.
wciąganie powietrza (zasysanie) przez słomkę do picia napojów i przenoszenie "przyklejonych" do niej ziarenek grochu, soczewicy, ryżu dmuchanego, małych kartek, kuleczek styropianowych czy drobinek papieru za pomocą słomki.
zabawa "w świnkę" - chrząkanie (Uwaga! Za długa i za intensywana zabawa może podrażnić gardło!)
wymawianie krótkiej samogłoski przy szeroko otwartych ustach. W lusterku widoczne są wtedy ruchy podniebienia miękkiego i tylnej ściany gardła
gwizdanie (na początku z zatkanym nosem, później stopniowo bez zaciskania nosa)
"baloniki" - zatrzymywanie powietrza w jamie ustnej (Nadąć policzki i utrzymać je w tej pozycji. Jeśli są problemy, na początku można ćwiczenie wykonywać z zatkanym nosem, potem podczas trzymania powietrza w buzi, puszczać nos. Część języka należy wsunąć między wargi lub zęby, aby do zatkania jamy ustnej od tylu nie był wykorzystany grzbiet języka. Powietrze wypuszcza się następnie szybko przez nos. W ten sam sposób nadąć tylko jeden policzek. Ćwiczenie powtórzyć nadymając drugi policzek).
wypowiadanie "słowa": apa (mocno zwieramy wargi przy artykulacji [p] i przedłużamy ten moment - powietrze gromadzi się w jamie ustnej pod ciśnieniem potrzebnym do rozwarcia warg i wymówienia głoski [p]. A do tego trzeba zamknąć jamę nosową - a o to nam właśnie chodzi!)
wypowiadanie sylaby ze spółgłoską [p] na końcu (przedłużamy zwarcie warg!), np.: ap, op, up, ep, yp, ip
wypowiadanie sylab ze spółgłoską [p] na początku: pa, po, pu, pe, py, pi - (przedłużamy zwarcie warg!)
masaż: masujemy podniebienie w linii środkowej, poczynając od podniebienia twardego, stopniowo przesuwając palec w tył jamy ustnej (aż do wystąpienia odruchu zwracania!!!), podniebienie miękkie wtłacza się lekko do góry. Powtarzamy to kilka-kilkanaście razy. W trakcie masażu należy wymawiać samogłoskę [a] lub [e] - chodzi o wyćwiczenie prawidłowego działania mięśni gardła podczas mówienia.
gęganie (gę, gę) przy szeroko otwartych ustach, z językiem leżącym swobodnie przy dolnych siekaczach
chuchanie ("rozgrzewamy ręce")
energiczne wymowa sylab: ku (zabawa "w kukułkę" - opis na dole), gu, ko (zabawa "w kurę" - opis na dole), go, oko, ogo, uchu, ugu, uku
Zabawa "w kukułkę" - mamy narysowanego ptaka (lub ptaka-zabawkę), który chowa się za różne przedmioty. Zadaniem dziecka jest obserwowanie zwierzęcia i gdy tylko pokarze ono swój łebek, dziecko powinno zareagować głośnym: kuku! kuku!
Zabawa "w kurę" - logopeda chowa w gabinecie "jajka" (mogą to być kulki z białego papieru, byle by przypominały jajka). Dziecko jest kurą, która szuka swoich jajek. Gdy znajdzie, gdacze z radości: kokoko!