Ćw 11 Kinezyterapia 24.04.2008
Badanie dla potrze fizjoterapii
Badanie:
1.Podmiotowe
2.Przedmiotowe
3.Dodatkowe
Badanie przedmiotowe
1. Statyczne
a.miejscowe
b.ogólne
2. Dynamiczne
a.miejscowe
b.ogólne
3. Diagnostyka funkcjonalna dla potrzeb fizjoterapii.
Cel badania:
Określenie rodzaju i stopnia dysfunkcji
Przygotowanie odpowiednich ćwiczeń i zabiegów fizykalnych
Kontrola wyników leczenia
Informacje umożliwiające/nakazujące odstąpienie od ćwiczeń i zabiegów
BADANIE PODMIOTOWE
Dane personalne
Dane dotyczące obecnej choroby (początek, przebieg, objawy towarzyszące, dotychczasowe leczenie, ból, ograniczenie sprawności, obrzęki itp.)
Czucie bólu
Istotne dla fizjoterapeuty informacje:
Początek objawów bólowych
Pora dnia i okoliczności w jakich ból występuje
Lokalizacja
Rodzaj bólu
Intensywność i czas trwania
Czynniki zwiększające lub zmniejszające ból (ciepło, zimno ruch, bezruch, odciążenie itp.)
Ból:
Ponieważ bólu nie da się w pełni obiektywnie i wymiernie wyrazić w praktyce posługujemy się do oceny bólu skalami.
1.Skale słowne (Laitinena)
2.Skale numeryczne (0-10)
3.Skale wzrokowo-analogowe (VAS)
Badanie przedmiotowe:
Oglądanie
Obmacywanie
Opukiwanie
Osłuchiwanie
Badanie ogólne
Tzw. pierwszy rzut oka na chorego (przytomny, leżący, cierpiący, stopień odżywienia, prawidłowość i proporcje budowy ciała, postawa, chód, obecność: duszności, sinicy itp.)
Badanie szczegółowe
Głowy i szyi
Klatki piersiowej
Jamy brzusznej
Układu moczowo-płciowego
Układu ruchu i ukł. nerwowego
Klatka piersiowa:
Zmiany kształtu klatki piersiowej (kurza szewska, krzywicza, uwypuklona, zapadnięta)
Obecność garbu żebrowego lub sercowego
Ocena ruchomości klatki piersiowej
Badanie układu ruchu
Statyczne ogólne:
•Budowa ciała (proporcje, symetria, postawa ciała - ocena obiektywna np. rtg i ocena subiektywna np. oglądanie od przodu, tyłu i boku ciała pacjenta, badanie przy użyciu pionu)
Pion spuszczony z wyrostka sutkowego kości skroniowej:
Środek barku
Krętarz większy kości udowej
Nadkłykeć boczny kości udowej
Środek stępu
W płaszczyźnie strzałkowej oceniamy krzywizny kręgosłupa. Prawidłowo szczyt fizjologicznych kifoz kontaktuje się z pionem a lordozy są od niego odsunięte do przodu o 2,5-3,5 cm.
Wady postawy:
Plecy płaskie
Plecy okrągłe
Plecy wklęsłe
Plecy okrągło-wklęsłe
W płaszczyźnie czołowej
Ocena symetrii ustawienia: barków, łopatek, talerzy biodrowych, kolan, stóp
Pion ze środka guzowatości potylicznej: po wyrostkach kolczystych, w szparę pośladkową i między piętami na czworobok podparcia.
Ocena ewentualnych skrzywień bocznych kręgosłupa: symetrii, kompensacji, garbu żebrowego
Dynamiczne badanie ogólne:
Ocena chodu: cechy chodu (dwunożny, naprzemienny, przedsiębieżny, symetryczny)
Samodzielny
Sprzęt pomocniczy ortopedyczny
Ocena na różnych podłożach i w różnych warunkach. Ocena równowagi!
Statyczne badanie miejscowe:
Odcinkowe
•Oglądanie - koślawość/szpotawość kolan, ocena nieprawidłowości w zakresie stóp (końska, piętowa, szpotawa, koślawa, płaska)
•Dotykiem: wysięki obrzęki, ucieplenie
•Pomiary linijne poszczególnych odcinków ciała - obwody i długości)
Dynamiczne badanie miejscowe:
Ocena podczas wykonywania ruchów czynnych i biernych (oglądanie, badanie dotykiem, ruchomość - brak, nadmierna)
Ocena siły mięśniowej
Badanie odruchów
CZUCIE
Wyróżnia się pięć rodzajów czucia:
Czucie wibracji
Czucie ułożenia
Czucie dotyku
Czucie bólu
Czucie temperatury
CZUCIE WIBRACJI
Do badania czucia wibracji używa się widełek stroikowych 128 Hz.
Pacjent zamyka oczy a badający umieszcza stroik na wystających pod skórą fragmentach kości i pyta czy badany czuje drgania.
Punkty topograficzne do oceny czucia wibracji:
Czubki palców stóp
Stawy śródstopno-paliczkowe
Kostki przyśrodkowe
Guzowatości piszczeli
Kolce biodrowe przednie górne
Czubki palców dłoni
Stawy śródręczno-paliczkowe
Nadgarstki
Łokcie
Barki
Czucie ułożenia.
Chory zamyka oczy a badający chwyta dalszy paliczek ręki lub stopy pacjenta i porusza nim tłumacząc, który ruch należy rozumieć jako „w górę”, a który „w dół”.
Podczas badania na początku wykonuje się ruchy o większej amplitudzie stopniowo zmniejszając ich zakres. W warunkach prawidłowych najmniejszy wykrywalny przez pacjenta ruch jest ledwie widoczny.
UWAGA: próba Romberga jest także rodzajem badania czucia ułożenia.
Czucie bólu.
Do badania używamy szpilki, stępionej igły lub ostrego patyczka. Każdy bodziec powinien być tak samo silny. Badanie wykonuje się przy zamkniętych oczach pacjenta. Badamy od obwodowych okolic ciała. Zwracamy uwagę na różnice między prawą i lewą stroną ciała.
Czucie dotyku.
Oceniamy dotykając ciała pacjenta wacikiem, szpatułką lub palcami. Pacjent ma zamknięte oczy, badający stara się aby każdy bodziec był podobny.
Czucie temperatury.
Wykonujemy używając naczyń wypełnionych wodą zimna i ciepłą (50ºC). Oba naczynia należy wytrzeć od zewnątrz. Prosimy pacjenta żeby powiedział czy dotyk był ciepły czy zimny.
Czucie dyskryminacyjne
Pozwala na rozróżnienie dwóch osobnych bodźców. Do badania używamy stępionego cyrkla. Badając stopniowo zmniejszmy rozwarcie ramion cyrkla i oceniamy przy jakiej odległości ramion cyrkla od siebie pacjent odczuwa dotyk jako dwa oddzielne bodźce. Prawidłowo na palcu wskazującym < 5mm, na małym palcu < 7mm, na paluchu < 10mm.
Zaburzenie czucia w obrębie pojedynczego nerwu
Upośledzenie czucia w obszarze unerwianym przez dany nerw obwodowy (strzałkowy wspólny, łokciowy, pośrodkowy, kulszowy itp.)
Zaburzenia czucia w obszarze unerwianym przez korzeń nerwowy
Zaburzenia czucia dotyczą poszczególnych dermatomów unerwianych przez jeden lub kilka korzeni nerwowych.
Zaburzenia czucia w odsiebnych częściach kończyn
Występują podczas uszkodzenia nerwów obwodowych. Mają charakter „rękawiczek” i „skarpetek”.
Równowaga
Zachowanie równowagi możliwe jest dzięki współdziałaniu narządu równowagi (ucho wewnętrzne) z móżdżkiem, rdzeniem kręgowym, nerwami ruchowymi gałek ocznych, pniem mózgu i tworem siatkowatym.
Ocena wydolności układu równowagi.
Próby oceniające równowagę statyczną
*próba Romberga
*próba Manna
*próba wskazywania
Próby oceniające równowagę kinetyczną
*próba chodzenia
* próba chodzenia w „gwiazdę”
*próba marszu w miejscu
*próba pisma pionowego
Próba Romberga
Pacjent stoi (boso lub w obuwiu na płaskim obcasie) ze stopami złączonymi obok siebie, ramionami wyprostowanymi przed sobą i z zamkniętymi oczami. Przy uszkodzonym układzie równowagi chory chwieje się lub nawet upada.
Próba Manna
Jest to tzw. uczulona próba Romberga. Różni się od niej ustawieniem stóp. Poleca się badanemu ustawić w linii prostej stopę przed stopą, nie dotykając palcami pięty. Próba ta jest czulsza od próby Romberga.
Próba wskazywania (mijania)
Polega na unoszeniu i opuszczaniu przez badanego wyprostowanych ramion, początkowo przy oczach otwartych, następnie przy zamkniętych i dotykaniu palcami wskazującymi palców wskazujących siedzącego naprzeciw badającego. W uszkodzeniu ucha wewnętrznego pojawia się mijanie obu rąk a przy uszkodzeniu móżdżku nie trafia tylko jedna ręka.
Próba chodzenia.
Badany ma przejść wolnym krokiem 4-5 m wzdłuż linii prostej z zamkniętymi oczami. Badający obserwuje kierunek zbaczania. Przy dużych uszkodzeniach układu równowagi badany zatacza się lub nawet pada.
Próba chodzenia w „gwiazdę”.
Jest uczulona próba chodzenia. Polega na naprzemiennym chodzeniu (przy oczach zamkniętych) po linii prostej do przodu i cofaniu się. Nazwa tej próby wiąże się ze zbaczaniem, którego rysunek graficzny przypomina gwiazdę.
Próba marszu w miejscu.
Pacjent maszeruje w miejscu z zamkniętymi oczami, unosząc wysoko kończyny dolne (20-25 cm nad podłogę). Oceniamy czy pacjent zmienił położenie ciała podczas próby.
Próba pisma pionowego.
Pomocna w ocenie asymetrii napięcia mięśni kończyn górnych występującej przy uszkodzeniach układu równowagi. Przed chorym ustawiamy kartkę z narysowaną pionowa linią i polecamy mu napisać pionowo wzdłuż tej linii dowolny wyraz wieloliterowy (przy zamkniętych oczach). 5º zbaczania przyjęto z objaw fizjologiczny.
Diagnostyka funkcjonalna:
Wzbogaca badanie fizjoterapeutyczne o próby i testy, którym przypisuje się szczególna rolę w precyzowaniu rozpoznania oraz pomagające ocenić stan czynnościowy chorego i postępy rehabilitacji.
Wybrane objawy:
Objaw Lasegue'a
Objaw Bragarda
Objaw Mackiewicza
Objaw scyzorykowy
Objaw Trendelenburga
Objaw wyprzedzania
Dokumentacja w fizjoterapii
Zawiera opis początku, przebiegu choroby, opis badania, planowanie terapii i postępy leczenia.
Ułatwia planowanie rehabilitacji i dokumentowanie postępów leczenia.
Jej stałym elementem są zlecenia lekarskie, wykonywane zabiegi i ćwiczenia.