wyklad dyplomatyczne, prawo dyplomatyczne


PRAWO LEGACJI

▼ Sprawa immunitetu dyplomatycznego przedstawicieli Armenii z 1924 roku

W 1924 roku sąd grecki rozważał, czy dwaj obywatele Armenii oskarżeni o popełnienie morderstwa mogą powołać się na dyplomatyczny immunitet jurysdykcyjny i - w rezultacie - uchylić się od poniesienia odpowiedzialności przed sądem greckim.

W 1920 roku zwycięskie w I wojnie światowej mocarstwa narzuciły Turcji Traktat z Sèvres. Stanowił on element procesu demontażu Imperium Ottomańskiego. Na jego podstawie Turcja zrzekała się m. in. suwerenności nad Mezopotamią (Irakiem), Palestyną i Syrią. Na jego podstawie Armenia (wcześniej część Imperium) stawała się państwem, którego suwerenność gwarantowana była przez społeczność międzynarodową. Umowa została podpisana przez rząd sułtana Muhammada VI, nie została jednak ratyfikowana. Nie nabrała zatem mocy wiążącej na płaszczyźnie prawnomiędzynarodowej.

Nieratyfikowany układ z 1920 roku zastąpiony został traktatem lozańskim (1922). Nie wspominał on już o suwerennej Armenii.

Skoro brak było podstaw prawnych do stwierdzenia suwerenności Armenii, sąd stwierdził, że przedstawicielom owego nieistniejącego de iure (w świetle prawa) państwa, nie przysługuje dyplomatyczny immunitet jurysdykcyjny.

▼ Sprawa nawiązania stosunków dyplomatycznych między Wielką Brytanią a państwami bałtyckimi w lutym 1991 roku

Jeden z ministrów w rządzie brytyjskim odpowiadając na postawione przez parlament pytanie dotyczące kształtu wzajemnych stosunków między Wielką Brytanią a państwami bałtyckimi, stwierdził, co następuje: „Państwa bałtyckie nie spełniają kryteriów uznania. Kwestia udzielenia akredytacji ich przedstawicielom dyplomatycznym w ogóle zatem nie powstaje”.

***

▼ Sprawa Mc Elhinney (SN Irlandii, 1995 rok)

brytyjscy żołnierze stacjonujący na przejściu granicznym pomiędzy Irlandia Płn. I Irlandią użyli siły wobec p. Mc Elhinney. Zdarzenie miało miejsce już na terytorium Irlandii. P. Mc Elhinney pozwał przed sądami irlandzkimi m. in. Brytyjskie Ministerstwo Obrony, domagając się zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (szok wynikający z zastosowania groźby przy użyciu broni palnej). Sądy irlandzkie stwierdziły, że nie mają jurysdykcji do rozpatrywania sprawy, jako że brytyjskiemu Ministerstwu Obrony służy immunitet jurysdykcyjny.

ZERWANIE STOSUNKÓW DYPLOMATYCZNYCH

▼ Sprawa zerwania stosunków brytyjsko-irańskich z 1989 roku

W 1989 roku irański przywódca ajatollah Chomeini wydał dekret religijny (fatwę), w którym skazał na karę śmierci brytyjskiego pisarza Salmana Rushhdie. Treści zawarte w jego książce pt. Szatańskie wersety hańbić miały podstawowe prawdy wiary islamu.

Wielka Brytania - reagując na fatwę - zamknęła swą placówkę dyplomatyczną w Teheranie wzywając jednocześnie Iran, by odwołał swoich przedstawicieli dyplomatycznych z Londynu. Oznaczało to, z pewnością, obniżenie rangi stosunków dyplomatycznych między tymi dwoma państwami, ale nie ich zerwanie. W odpowiedzi na to władze irańskie oświadczyły, że zrywają stosunki dyplomatyczne z Wielką Brytanią. Wola tego ostatniego państwa, co do dalszego utrzymywania stosunków dyplomatycznych, nie miała już żadnego znaczenia.

▼ Sprawa stosunków między Stanami Zjednoczonymi a Rwandą

W 1994 roku - po czystkach etnicznych w Rwandzie - władze Stanów Zjednoczonych zażądały wycofania misji rwandyjskiej z terytorium Stanów Zjednoczonych. W swym wystąpieniu prezydent Clinton oświadczył, że „Stany Zjednoczone nie mogą pozwolić, by przedstawiciele reżimu aprobującego ludobójstwo pozostawili na ziemi amerykańskiej”.

WYZNACZENIE SZEFA MISJI DYPLOMATYCZNEJ ORAZ JEJ PERSONELU

▼ Sprawa p. Keiley'a

P. Keiley był dyplomatą amerykańskim. W 1885 roku USA wyznaczyły go na stanowisko ministra misji amerykańskiej w Rzymie. Król włoski odmówił przyjęcia go. Wskazał na pewną wypowiedź, której autorem był Keiley. W czasie swego wystąpienia w rzymskokatolickim kościele w stanie Virginia skrytykował on Włochy za dokonanie aneksji Państwa Kościelnego.

Wkrótce potem powierzono mu stanowisko posła w Wiedniu. Wiedeń nakazał swemu posłowi w Waszyngtonie zwrócić „w możliwie delikatny sposób uwagę Rządu Stanów Zjednoczonych”, że państwo wysyłające powinno uzyskać zgodę państwa przyjmującego na osobę posła. Władze Austro-Węgier dodały, że sytuacja, w której posłem państwa obcego w Wiedniu jest osoba pozostająca w cywilnym związku małżeńskim z Żydówką „jest niedopuszczalna i nie do zaakceptowania”.

▼ W 1983 roku Kuwejt odmówił udzielenia agrément w odniesieniu do szefa misji Stanów Zjednoczonych. Powodem odmowy był fakt, że wcześniej, przez kilka lat, pełnił on funkcję on Konsula Generalnego w Jerozolimie.

▼ W 1944 roku rząd francuski nie udzielił agrément w stosunku do osoby nuncjusza apostolskiego, który wcześniej akredytowany był przy rządzi Vichy,

▼ W 1984 roku Stany Zjednoczone odmówiły udzielenia agrément p. Nora Astorga z Nikaragui. Podejrzewano, że kilka lat wcześniej (jako członkini partyzantki sandinowskiej) nakłaniała jednego z doradców prezydenta Nikaragui do zamordowania tego ostatniego w jego sypialni.

▼ W 1968 roku saudyjski król Faisal wycofał agrément udzielone wcześniej wobec osoby brytyjskiego posła (sir Horace Philips) po tym jak wyszło na jaw, że ma on żydowskie pochodzenie.

PROBLEM PRECEDENCJI SZEFÓW MISJI DYPLOMATYCZNYCH

▼ W 1555 roku w czasie zaślubin księcia meklenburskiego z księżniczką pruską w Schwerinie, doszło do sporu między posłem duńskim a posłem polskim. Gospodarze przyznali pierwszeństwo Polakowi, czym tak obrazili posła duńskiego, tak że ten wycofał się z uroczystości.

POJĘCIE PERSONA NON GRATA

▼ W 1971 roku władze brytyjskie uznały za osoby niepożądane 105 (!!!) pracowników rosyjskiej placówki, podejrzanych o prowadzenie działalności szpiegowskiej dla KGB.

▼ Władze Burundi nakazały, w 1989 roku, opuszczenie państwa wszystkim obywatelom libijskim pod zarzutem prowadzenia działań destabilizujących sytuację wewnętrzną.

▼ W 1988 roku władze Singapuru uznały za persona non grata dyplomatów amerykańskich, którzy namawiali kilku członków opozycji do udziału w zbliżających się wyborach.

▼ W 1980 roku władze USA nakazały opuszczenie terytorium Stanów Zjednoczonych libijskiemu dyplomacie podejrzanemu o uprowadzenie i zgładzenie członka opozycji wobec reżimu Kadaffi'ego.

▼ W 1964 roku na rzymskim lotnisku w jednej z paczek (wysłanej przez ambasadę Egiptu) znaleziono związanego, zakneblowanego i odurzonego narkotykami obywatela Izraela. Za persona non grata uznano dwóch pracowników ambasady egipskiej w Rzymie.

LICZEBNOŚĆ MISJI DYPLOMATYCZNEJ

▼ W 1985 roku Kongres Stanów Zjednoczonych podjął decyzję o wyrównaniu składów osobowych w placówkach dyplomatycznych w relacjach amerykańsko-radzieckich. W 1985 roku w ambasadzie radzieckiej w USA zatrudnionych było 263 członków personelu misji, podczas gdy w ambasadzie amerykańskiej w Moskwie zatrudnionych było 225 członków personelu misji.

Władze amerykańskie zażądały wycofania 50 członków misji radzieckiej.

W ramach retorsji władze radzieckie wycofały swą zgodę na zatrudnienie w misji amerykańskiej w Moskwie grupy obywateli radzieckich - którzy wykonywali funkcje czysto techniczne. W związku z tym władze amerykańskie musiały w ramach przyznanego im limitu członków misji sprowadzać szoferów i konserwatorów ze Stanów Zjednoczonych, zamiast sprowadzać dyplomatów.

Znacznie zmniejszyło to amerykański entuzjazm na stanowienie limitów obcych misji.

LOKALIZACJA MISJI

▼ W przypadku Izraela, większość misji dyplomatycznych w tym państwie pozostało w Tel Avivie, pomimo tego, że od 1980 roku stolicą państwa jest ( w świetle prawa krajowego) Jerozolima.

W 2004 roku tylko Salwador i Kostaryka miały swoje misje dyplomatyczne w tym mieście (+ konsulaty generalne USA, GBR i Grecji).

FUNKCJE MISJI DYPLOMATYCZNYCH

▼ Sprawa brytyjskich dyplomatów w Bukareszcie z 1989 roku

W grudniu 1989 roku, w czasie powstania, które doprowadziło do obalenia reżimu Nicolae Causescu w Rumunii, kilku brytyjskich dyplomatów przyłączyło się do marszu studentów i robotników, którzy zajęli (wkrótce potem) studia telewizji publicznej. Tłumaczyli się później, że zostali porwani przez rewolucyjną falę, która przetoczyła się przez Bukareszt oraz, że byli zaledwie „pasywnymi obserwatorami”.

Inny (były) brytyjski dyplomata skomentował rzecz następująco: „Niezależnie od tego, jakie są osobiste odczucia danego dyplomaty, aktywny udział - a zatem coś innego, niż zwykła obserwacja - w wydarzeniach politycznych w państwie przyjmujących, jest sprzeczny ze statusem dyplomaty”;

▼ Sprawa Lorda Sackville z 1888 roku

Lord - dyplomata brytyjski w Waszyngtonie - napisał list do pewnego obywatela Stanów Zjednoczonych, w którym zasugerował mu, na którego z kandydatów ma głosować w zbliżających się wyborach prezydenckich. Po ujawnieniu treści, został on odwołany przez władze brytyjskie.

▼ Sprawa Heirs of Pierre S. V. Austria (lata osiemdziesiąte XX w.)

Austriacki ambasador w Jugosławii w czasie oficjalnego polowania, na które został zaproszony przez prezydenta Jugosławii, śmiertelnie postrzelił ambasadora Francji. Jego rodzina wystąpiła przed sądami austriackimi z roszczeniem odszkodowawczym przeciwko Austrii twierdząc, że śmierć spowodował przedstawiciel państwa w związku z pełnieniem przezeń funkcji urzędowych.

Austria broniła się twierdząc, że niefortunne zdarzenie nie miało żadnego związku z reprezentowaniem przez sprawcę Austrii, że działał jak osoba prywatna poza zakresem swoich funkcji urzędowych.

Austriacki SN stwierdził, że reprezentowanie państwa wysyłającego i ochrona jego interesów obejmuje także zacieśnianie kontaktów interpersonalnych. Utrzymywanie takich relacji jest warunkiem pełnienia urzędu ambasadora i stanowi część oficjalnych zadań dyplomaty.

PRZYWILEJE I IMMUNITETY DYPLOMATYCZNE

PRAWO DO UŻYWANIA FLAGI I SYMBOLU PAŃSTWA WYSYŁAJĄCEGO

▼ W 1968 roku w Pradze, w czasie protestów przeciwko wojnie w Wietnamie, studenci pochodzący z Wietnamu Północnego zdarli flagę amerykańską z masztu przed ambasadą i wrzucili ją do Wełtawy.

Tego samego dnia studenci czescy przynieśli do ambasady nową flagę i przeprosili za zachowanie innych, ale USA złożyły, mimo to, formalny protest, w związku z którym władze CSRS złożyły formalne przeprosiny (satysfakcja).

NIETYKALNOŚĆ POMIESZCZEŃ MISJI DYPLOMATYCZNEJ

▼ Radwan v. Radwan (1972 rok)

Sąd angielski miał zbadać, czy w świetle brytyjskiej ustawy rozwód udzielony w ambasadzie Zjednoczonej Republiki Arabskiej w Londynie należy uznać za rozwód udzielony „poza Wyspami Brytyjskimi”. Koncepcja „eksterytorialności” określona została wówczas jako „przestarzała”. Rozwód udzielony na terenie obcej misji dyplomatycznej na terytorium Wielkiej Brytanii uznany został za „rozwód udzielony na Wyspach Brytyjskich”.

AZYL DYPLOMATYCZNY

▼ Kardynał Midzenty w latach 1956 - 1971 przebywał na terenie amerykańskiej misji dyplomatycznej w Budapeszcie,

▼ W 1989 roku USA udzieliły azylu prof. Fang Lizhi i jego żonie (chińscy dysydenci tuż po masakrze na Placu Tienanmen);

▼ w 1973 roku po obaleniu rządu prezydenta Allende w Chile, setki opozycjonistów obawiających się prześladowań szukało schronienia w obcych placówkach dyplomatycznych. Dopiero w 1975 roku władze ogłosiły swą zgodę na ich wyjazd.

***

▼Sprawa Sun Yat Sena z 1896 roku

Obywatel chiński, polityczny dysydent, został wbrew swej woli zatrzymany w ambasadzie Chin w Londynie. Władze brytyjskie co prawda ostro potępiły incydent wskazując, że działanie władz chińskich stanowi rażące pogwałcenie prawa brytyjskiego, nie zdecydowały się jednak na wejście na teren misji w celu oswobodzenia uwięzionego.

▼ Sprawa incydentu w ambasadzie hiszpańskiej w Gwatemali, 1980 rok

Po zajęciu przez terrorystów pomieszczeń ambasady hiszpańskiej w Gwatemali, władze Gwatemali podjęły decyzję (wbrew woli szefa misji) o odbiciu zakładników. 39 osób zginęło. Hiszpania zerwała stosunki dyplomatyczne z Gwatemalą.

▼Sprawa ambasady Iraku w Pakistanie z 1973 roku

▼ Sprawa rozbudowy londyńskiego metra z 1966 roku

W czasie budowy tzw. linii jubileuszowej metra, władze lokalne stosowały zasadniczo procedury przymusowe przy wywłaszczaniu nieruchomości. Nigdy nie zastosowano ich (i nawet nie zasugerowano możliwości ich stosowania) do obcych przedstawicielstw dyplomatycznych. Te jednak wyraziły zgodę na budowę kolejki pod pomieszczeniami misji, niektóre tylko z zastrzeżeniem, że w razie jakichkolwiek szkód wyrządzonych w wyniku budowy i działalności metra, władze brytyjskie zapłacą odszkodowanie.

▼ W 1973 roku Wielka Brytania wypłaciła pełne odszkodowania dla Nigerii w związku ze szkodą, jaka poniosła placówka nigeryjska w związku z wybuchem bomby podłożonej przez IRA kilka przecznic dalej (placówka nigeryjska nie była celem zamachu).

NIETYKALNOŚĆ ARCHIWÓW I DOKUMENTÓW MISJI

▼ W 1984 roku pod siedzibą przedstawicielstwa Libii w Londynie zgromadził się tłum demonstrantów. Z pomieszczeń ambasady oddano doń strzały. Jedna z kul ugodziła śmiertelnie brytyjską policjantkę. Wielka Brytania zerwała stosunki dyplomatyczne z Libią. Członkom jej personelu dano odpowiedni czas na opuszczenie misji, a następnie weszli do niej policjanci brytyjscy i zabezpieczyli znajdujące się tam przedmioty (m. in. broń). Nie naruszono jednak nietykalności archiwów.

O ile zatem po zerwaniu stosunków dyplomatycznych pomieszczenia misji nie są nietykalne, o tyle w dalszym ciągu nietykalność przysługuje dokumentom i archiwom.

▼ Sprawa Rose v. The King z 1946 roku

Szyfrant z ambasady radzieckiej w Ottawie wyniósł z niej dokumenty i przekazał władzom kanadyjskim. Wskazywały one na współpracę niektórych obywateli kanadyjskich z wywiadem radzieckim. W toku postępowania karnego przeciwko nim głównym dowodem w sprawie były owe wykradzione dokumenty. Oskarżeni twierdzili, że wykorzystanie dokumentów korzystających ze szczególnej ochrony na gruncie prawa międzynarodowego jest niedopuszczalne.

Sąd stwierdził, że „ochrona udzielana dokumentom dyplomatycznym nie może przeważać nad względami bezpieczeństwa państwowego”.

Nie można jednak z tego orzeczenia wyciągać zbyt daleko idących wniosków.

SWOBODA POROZUMIEWANIA SIĘ MISJI

▼ W 1986 roku USA przeprowadziły ataki bombowe na Tripoli oraz Benhazi w Libii. Stanowiły one odpowiedź na wcześniejszy zamach na dyskotekę w Berlinie Zach. w czasie którego zginął obywatel USA. W organizację zamachu zaangażowana była rzekomo Libia. Informacja o związku Libii z zamachem uzyskana była po przejęciu informacji przesłanej przez placówkę Libii w Berlinie do rządu w Tripoli.

▼ W 1973 roku władze francuskie ujawniły, że w nowe pomieszczenia misji w Warszawie są kompleksowo wyposażone w 42 mikrofony podsłuchowe.

▼Z powszechnym protestem spotkała się decyzja władz Wietnamu Południowego z 1963 roku, Zażądano, by wszelka korespondencja szyfrowana (przed jej przesłaniem adresatowi) przedkładana była wyznaczonemu przez władze cenzorowi.

NIETYKALNOŚĆ BAGAŻU DYPLOMATYCZNEGO (POCZTY DYPLOMATYCZNEJ)

▼ W1985 roku władze radzieckie zażądały od władz RFN, by te uznały za bagaż dyplomatyczny (przesyłkę dyplomatyczną) ciężarówkę z ładunkiem o wadze 9.000 kg. Władze zażądały przedstawienia listy wyszczególniającej paczki znajdujące się na ciężarówce. Dopiero wówczas (bez otwierania paczek) ciężarówkę przepuszczono.

▼ Sprawa Dikko z 1984 roku

W 1984 roku na lotnisku Stansted pod Londynem celnicy brytyjscy dostrzegli podejrzane skrzynie, które oznaczone były jako pochodzące z nigeryjskiej misji w Londynie, ale pozbawione odpowiednich pieczęci. Przed załadowaniem skrzyń do samolotu Nigeria Airways władze brytyjskie podjęły decyzję o skontrolowaniu skrzyń w obecności przedstawicieli misji nigeryjskiej. W skrzyniach znajdował się niejaki p. Umaru Dikko (nieprzytomny), który kilka dni wcześniej w tajemniczych okolicznościach zaginął na ulicach Londynu, nigeryjski lekarz i jeszcze dwóch delikwentów.

Otwarcie skrzyń nie stanowiło (ze względu na brak pieczęci) naruszenia prawa międzynarodowego.

▼ W 1980 roku w miejscowości Harwich Docks w Essex z ciężarówki wypadła skrzynia, której adresatem była ambasada Maroka w Londynie. Okazało się, że zawierała ładunek cannabis o wartości £635.000. Winnym uznano obywatela Pakistanu, pracownika ambasady Maroka (któremu nie przysługiwał zresztą immunitet dyplomatyczny).

▼ W 1964 roku celnicy włoscy zauważyli, że ze skrzyni (oznaczonej jako bagaż dyplomatyczny) a zaadresowanej do egipskiego MSZ w Kairze - dochodzą podejrzane odgłosy. W środku znajdował się otumaniony narkotykami obywatel Izreala - transportowany w ten sposób do Egiptu w związku z ciążącymi na nim zarzutami dotyczącymi szpiegostwa na niekorzyść tego ostatniego państwa.

NIETYKALNOŚĆ OSOBY PRZEDSTAWICIELA DYPLOMATYCZNEGO

▼ Sprawa Raoula Wallenberga

Szwedzki dyplomata w Budapeszcie w czasie II wojny światowej położył swe zasługi w ratowaniu węgierskich Żydów wywożonych do obozów śmierci. W 1945 roku został aresztowany przez okupacyjne władze radzieckie. Zmarł (podobno?) z przyczyn naturalnych w 1947 roku. W 1957 roku ZSRR przyjął na siebie odpowiedzialność za incydent. Stwierdził jednak, że osoba odpowiedzialna została osądzona i skazana.

▼ W 1987 roku irański vice-konsul w Manchester został zatrzymany pod zarzutem popełnienia kradzieży sklepowej (urzędnikom konsularnym immunitet przysługuje tylko w zakresie pełnionych funkcji urzędowych). W akcie odwetu (całkowicie bezpodstawnym) irańscy Strażnicy Rewolucji zatrzymali na 24 godziny jednego z brytyjskich dyplomatów w Teheranie. Doprowadziło to do zamknięcia konsulatu w Manchester i do znacznego oziębienia stosunków dyplomatycznych.

▼ Sprawa niemieckiego ambasadora w Gwatemali, hrabiego von Spreti, 1970 rok

W Gwatemali ambasador RFN został porwany a sprawcy zażądali, w zamian za jego zwolnienie, wypuszczenia przez władze miejscowe kilku więźniów politycznych. Władze Gwatemali stwierdziły, że konwencja genewska tego nie wymaga. Ambasadora zamordowano. RFN zerwała stosunki dyplomatyczne z Gwatemalą, twierdząc, że była ona zobowiązana do uczynienia wszystkiego dla ratowania osoby uprawnionej do przywileju nietykalności osobistej.

IMMUNITET JURYSDYKCYJNY

IMMUNITET W SPRAWACH KARNYCH

▼ Sprawa incydentu w Maryland, 1935 rok

W 1935 roku kierowca samochodu, którym jechał poseł irański z małżonką, został aresztowany w stanie Maryland za nieostrożną i zbyt szybka jazdę.

Policjant twierdził, że w trakcie sporu z posłem został chwycony za gardło, a małżonka posła zaatakowała go swą laską.

Posła przykuto do policjanta i dopiero po dwu godzinach sędzia pokoju zwolnił go jako dyplomatę, nałożywszy na kierowcę grzywnę w wysokości 5 USD (wykonanie kary zawieszono, nakzaując kierowcy zapłacić jedynie 75 centów).

W związku z protestem posła Departament Stanu wyraził swój żal i wskazał, że policjanta już zwolniono ze służby. Sekretarz Stanu przypomniał jednak rządowi, że obcy dyplomaci powinni przestrzegać przepisów prawa krajowego.

Rząd irański odwołał posła i zamknął swe poselstwo.

▼ Sprawa Waddingtona z 1906 roku

Waddington, syn przedstawiciela chilijskiego w Brukseli zabił sekretarza poselstwa chilijskiego, który skrzywdził swą narzeczoną, siostrę zabójcy. Ponieważ zabójca schronił się w poselstwie - policja tam nie weszła, ograniczając się jedynie do jego otoczenia. Ojciec zabójcy oświadczył, że zrzeka się, odnośnie syna, immunitetu. Po potwierdzeniu owego zrzeczenia przez władze chilijskie - zabójcę postawiono przed sądem belgijskim. W rezultacie zapadł wyrok uwalniający.

▼ Sprawa ambasady irackiej w Paryżu z 1978 roku

Ambasada iracka w Paryżu przez pewien czas zajęta była przez terrorystę. Kiedy okupacja skończyła się i napastnik, eskortowany przez policję, wyprowadzany był z budynku - kilku dyplomatów irackich otworzyło doń ogień w oczywistym zamiarze pozbawienia go życia. Zamiast niego, zabili dwie inne osoby, w tym francuskiego policjanta. Rząd francuski wydalił trzech dyplomatów kilka dni później i zażądał, by osądzeni zostali w Iraku. Rząd iracki wskazał, że proces mógłby się odbyć co najwyżej na wyraźne żądanie władz francuskich. Władze irackie wypłaciły odszkodowania rodzinom poszkodowanych, ale postępowania karnego przeciwko sprawcom nie wszczęły.

IMMUNITET W SPRAWACH CYWILINYCH I ADMINISTRACYJNYCH

▼ Sprawa: Portugalia v. Goncalves (sądy belgijskie).

Sąd uznał, że zamówienie przez dyplomatę tłumaczeń mieści się w ramach funkcji urzędowych.

ZRZECZENIE SIĘ IMMUNITETU

▼ Sprawa Montwid-Białłozór v. Ivaldi (polski SN, 1925 rok)

Włoski attache wojskowy w Warszawie zawarł umowę najmu lokalu z osobą prywatną. W umowie zawarta została klauzula, że w toku ewentualnego sporu związanego z wykonywaniem umowy, nie będzie powoływał się na przysługujący mu immunitet jurysdykcyjny.

W sprawie o eksmisję wszczętej przeciwko niemu przez właściciela lokalu (nie płacił bowiem czynszu) SN stwierdził, że „oczywistą jest rzeczą, że immunitet sądowy jest przywilejem nie osobistym tego, czy innego dyplomaty obcego państwa, a przywilejem samego państwa tego, a więc, że poseł [...] sam w tej dziedzinie rozporządzać nie może”. Zrzeczenie się w umowie immunitetu przez dyplomatę jest zatem prawnie bezskuteczne.

IMMUNITET EGZEKUCYJNY

▼ (1985) Dyplomata syryjski w Wielkiej Brytanii wynajął lokal z przeznaczeniem na swą prywatną rezydencję. Nie płacił czynszu. Właścicielowi udało się w toku postępowania cywilnego uzyskać nakaz eksmisji, lecz nie można było go wyegzekwować, ponieważ pomieszczenia prywatnej rezydencji przedstawiciela dyplomatycznego korzystają z przywileju nietykalności. Dyplomata nie zamierzał się wyprowadzić. Dopiero po groźbie władz brytyjskich, że w przypadku dalszego zajmowania lokalu zostanie uznany za persona non grata - zastosował się do nakazu opuszczenia.

PRZYWILEJE DOTYCZĄCE ZWOLNIEŃ OD PEWNYCH CIĘŻARÓW O CHARAKTERZE PUBLICZNYM

▼ W 1989 roku policja tanzańska otworzyła bagaż osobisty indonezyjskiego przedstawiciela dyplomatycznego i znalazła w nim ważący ponad trzy tony ładunek kości słoniowej o wartości ok. £300.000 (pochodzący z ponad setki słoni). Ładunek taki podlega zajęciu.

▼ Kiedy prezydent Reagan nominował w 1984 roku Williama Wilsona ambasadorem przy Stolicy Apostolskiej, temu ostatniemu pozwolono na pozostanie we władzach dwóch spółek, mających swe siedziby w Stanach Zjednoczonych. Dochód otrzymywany w związku z taką działalnością nie podlegałby opodatkowaniu w państwie przyjmującym.

ZAKRES PODMIOTOWY PRZYWILEJÓW I IMMUNITETÓW DYPLOMATYCZNYCH

▼ Sprawa Prokurator v. A. di S.F. z 1975 roku (sąd holenderski)

Immunitet przysługuje także wtedy, gdy członek personelu służby misji w godzinach pracy uczestniczy w ruchu drogowym będąc pod wpływem alkoholu.

▼ Sprawa Republika Mali v. Keita z 1977 roku (sąd belgijski)

Immunitet nie przysługuje kierowcy misji dyplomatycznej, który w godzinach pracy, w pomieszczeniach misji dyplomatycznej zabił ambasadora Mali. „Immunitet jurysdykcyjny członków personelu służby misji obejmuje tylko te akty, które są naturalną konsekwencją obowiązków służbowych, bądź też te akty, które są wykonywane w ramach pełnienia obowiązków służbowych. Zabójstwo nie pozostaje w żadnym związku z wykonywaniem obowiązków służbowych kierowcy przez oskarżonego. Jego popełnienie stanowiło rezultat prywatnej waśni”.

ZAKRES CZASOWY PRZYWILEJÓW I IMMUNITETÓW DYPLOMATYCZNYCH

▼ Sprawa Gomaa z 1992 roku (sądy irlandzkie)

Pan Gomaa był dyplomatą egipskim w Irlandii. W sierpniu 1990 roku wygasły jego funkcje urzędowe i opuścił Dublin. Jego żona była wówczas w ostatnim miesiącu ciąży. Opuścił Irlandię, bez wątpienia, „na stałe”. W Londynie - przed lotem do Kairu - zalecono żonie, by nie odbywała podróży lotniczej (ze względu na pewne problemy z postępem ciąży). Wobec tego PP. Gomaa powrócili do Dublina, by tamtejszym szpitalu odbyć poród.

Sądy irlandzkie uznały, że zapisy Konwencji przyznające dyplomatom przywileje i immunitety należy interpretować szeroko, na korzyść uprawnionych. Stwierdzono, że z przyczyn losowych, i w tym przypadku p. Gomaa był upoważniony do przywilejów i immunitetów.

PRZYWILEJE I IMMUNITETY A PAŃSTWA TRZECIE

▼ Sprawa radzieckiego dyplomaty w Meksyku z 1926 roku

Stany Zjednoczone odmówiły przyznania wizy radzieckiemu dyplomacie akredytowanemu w Meksyku. Chciał on wrócić na swą placówkę przejeżdżając przez terytorium USA. Władze Stanów Zjednoczonych wyjaśniły (choć, na dobrą sprawę wyjaśnienia nie były konieczne), że ów dyplomata zajmował się komunistyczną propagandą.

▼ Sprawa U.S. v. Rosal z 1960 roku (Sądy Stanów Zjednoczonych)

Gwatemalski dyplomata akredytowany w państwach Beneluksu został zatrzymany w Nowym Jorku, do którego udał się z prywatną wizytą. Zarzucano mu przemyt narkotyków. Sąd stwierdzający, że immunitet nie przysługuje podkreślił, że ze Stanów Zjednoczonych dyplomata zamierzał udać się do Paryża, a nie bezpośrednio do miejsca, w którym był akredytowany.

▼ Sprawa algierskiego dyplomaty w Brazylii z 1972 roku

Algierski dyplomata - zmierzający do Brazylii - został poddany rewizji na lotnisku w Holandii. W jego bagażu znaleziono: granaty, karabiny, rewolwery, mini-bomby. Ładunek broni co prawda zatrzymano, jednak samemu dyplomacie pozwolono bezkarnie opuścić terytorium Holandii.

1

14


Wyszukiwarka