M I K R O E K O N O M I A
Ekonomia:nauka o podejmowaniu racjonalnych wyborów w sensie ekon.
Problem wyboru:ograniczoność zasobów,nieograniczoność potrzeb
Zasoby:finansowe,ludzkie,materiałowe, kapitałowe
Rynek:msc spotkania się kupujących ze sprzedającymi
Elementy rynku:popyt,podaż,cena
Popyt:chęć użytkowania danego dobra
Prawo popytu:wzrost ceny powoduje spadek ilości popytu,ceteris paribus
Linia popytu zmienia się tylko wtedy,gdy pojawia się czynnik pozacenowy
Czynniki pozacenowe wpływające na popyt:dochód,gusta konsumentów,ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych, przewidywanie cen w przyszłości,l.ludności
Prawo podaży:wzrost ceny powoduje wzrost ilości podaży,ceteris paribus
Czynniki rzutujące na podaż:koszty i technologia produkcji,podatki i subwencje, przewidywanie cen w przyszłości,liczba przedsiębiorstw w gałęzi
Cel konsumenta:max zadowolenia (użyteczności całkowitej)przy danych ograniczeniach wynikaj. z dochodu i cen
Krzywa obojętności:zbiór kombinacji,które pokazują konsument.ilości nabywanych dóbr ,które to ilości dają mu takie samo zadowol. ,czyli użyteczność całkowita jest stała
MRS-pomiar nachylenia linii obojętności
Problem rzadkości zasobów jest związany z użytecznością krańcową
Użyteczność całkowita:zadowolenie ze wszystkich dóbr;rośnie
Użyteczność krańcowa:zadowolenie z dodatkowego,jednego dobra;spada
Konsument jest nienasycony-zawsze ma nieograniczone potrzeby
Linie obojętności-co konsument chce
Linia ograniczenia budżetowego-co może
Optimum konsumenta:największe zadowolenie ograniczone przez dochód i ceny
Izokwanta:linia łącząca punkty o tej samej wielkości produkcji
Koszty produkcji w krótkim okresie:FC, VC,TC,AFC,AVC,AC,MC
Efekty skali produkcji:zjawisko polegające na pomiarze tempa wzrostu produkcji i porównaniu go z tempem wzrostu nakładów
Rosnące e.s.:tempo wzrostu produkcji przewyższa t. wzrostu nakładów;K2<2K1
Stałe e.s.:tempo wzrostu produkcji równe tempu wzrostu nakładów;K2=2K1
Malejące e.s.:tempo wzrostu produkcji niższe od tempa wzrostu nakładów;K2>2K1
Elementy konkurencyjności rynku:l. przedsiębiorstw,dostęp do rynku, sybstytucyjność oferty,cenę ustala rynek
Przedsiębiorstwo rentowne:zarabia
Próg rentowności:nie jest rentowne,bo nie zarabia;nie jest nierent.,bo nie traci;cena w górę=rentowność;cena w dół=nierentowność
Przed.nierentowne:traci;tylko krótki okres
Próg zamknięcia:nie pokrywamy żadnych kosztów
Monopol:1przeds.,brak substytutów,nie ma dostępu do rynku;monopolista jest cenodawcą
Popyt monopolu=popyt rynku
Dyskryminacja cenowa-sprzedajemy produkt po różnych cenach;1-doskonała,2-ilościowa,3-
Konsument:
P-cena Q-ilość D-popyt S-podaż
MRS-marginalna stopa substytucji
TU-użyteczność całkowita
I-ograniczenie budżetowe E-optimum
Producent:
Q-ilość produkcji L-nakład pracy
K-nakład kapitału
APL-przeciętny produkt pracy
MPL-marginalny produkt pracy
MRTS-krańcowa stopa technicznej subs.
TC-koszty całkowite FC-koszty stałe
VC-koszty zmienne Kr-koszt kapitału
AFC-przeciętny koszt stały
AVC-przeciętny koszt zmienny
MC-koszt marginalny Π-zysk
LAC-długookresowy koszt przeciętny
Monopol:
TR-przychód całkowity
MR-przychód marginalny
M A K R O E K O N O M I A
GDP/PKB:wartość prod.finalnych wytworz. w jedn.czasu na terytorium danego kraju niezależnie od tego,kto jest właścicielem czynników produkcji
GNP/PNB: wartość prod.finalnych wytwo. w jedn.czasu pod war.,że wytwarz.odbywało się przez czynniki produkcji należące do obywateli danego kraju,niezależnie od tego,gdzie produkcja miała msc.
Metody liczenia PKB:popytowa=Σwartości prod.finalnych;dochodowa=Σdochodów z czynników prod.;produkcyjna=Σwartości dodanej i wartości surowców
Deflator PKB=(PKB nominalny/realny)* 100;=100-ceny→,<100-↓,>100-↑
Zał.szkoły neokeysowskiej:gosp.zawsze ma niewykorzystane czynniki prod.,szczególnie pracę;ceny w gosp.są względnie stałe w krótkim okr.czasu;gosp.rynkowa nie jest mechanizmem samowystarczalnym i samoregulującym się
Zał.szkoły neoklasycznej:gosp.rzadko lub nigdy nie ma niewykorzyst.czynników prod. ;ceny są zmienne w długim okr.czasu;gosp. rynkow.jest samowyst.i samoreg.się,dlatego interwencja państwa nie jest potrzebna
Mnożnik inwestycyjny:o ile wzrośnie PKB przy wzroście inwestycji o jednostkę
Paradoks zapobiegliwości:im wyższa skłonność do oszczędzania,tym mniejszy wzrost PKB
GUS:Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności
Os.pracująca:os.która pracuje w tyg. przeprowadzania badania,jako prac. najemny,albo na własny rachunek,albo pomagający członek rodziny;os.która nie pracowała w danym tyg.ze wzgl.na zdarzenie losowe
Os.bezrobotna:os.która w badanym tyg.nie pracowała,ale nie z przyczyn losowych;os. która aktywnie szuka pracy;os.która w ciągu najbliższych 2tyg.jest skłonna podjąć pracę
Os.bierna zawodowo:os.która nie ma pracy i jej nie szuka
Wskaźniki BAELu:wsp.aktywności zawo dowej:[(pracujący+bezrobotni)/ogół ludzi pow.15lat]*100;wsp.zatrudnienia:pracujący/ogół pow.15lat;stopa bezrobocia:(bezrobotni /ogół aktywnych zawodowo)*100
UP-bada bezrobocie
Bezrobotny:nie pracuje,chce pracować w pełnym wymiarze czasu,zarejestrowany we właściwym dla msc zameldowania PUPie; pow.18lat,kobieta<60,mężczyzna<65,nie uczy się w trybie dziennym,nie ma prawa do renty itp.,nie ma działki rolne >2ha przelicze niowej,nie ma zaświadczenia o niepełnospra wności uniemożliwiającej podjęcie pracy w wymiarze mniejszym niż połowa pełnego
Wskaźnik UP:stopa bezrob.rejestrowanego
Bezrobocie:frykcyjne:zw.z mobilnością siły roboczej i poszukiwaniem pierwszej pracy; strukturalne:zmiana struktury gosp.;koniunkt uralne:reguła Okuna,wiąże PKB z bezroboc.
Pieniądzem jest to,co spełnia rolę pieniądza
F.pieniądza:płatnicza,mierzy wartość, utrzymuje wartość(tezauracyjna)
Formy pieniądza:towarowy,kruszcowy, symboliczny,elektroniczny
Miary pieniądza:M0-rezerwa obowiązkowa +gotówka w obiegu(pełna kontrola BC);M1-gotówka w obiegu+ wkłady na żądanie;M2-M1+depozyty terminowe;M3-M2+bankowe papiery dłużne
Funkcje BC:emisja gotówki,bank banków, bank państwa,do2000r ustalanie kursu walut.
Motywy chęci posiadania gotówki: transakcyjny,ostrożności,spekulacyjny
Linia IS:zbiór pkt równowagi na r.dóbr finalnych,która pokazuje kombinacje między stopą proc.a PKB
Linia LM:zbiór pkt równowagi na r.pieniąd za,pokazuje kombinacje stopy proc.i PKB
Równowaga makroek.:równowaga zachod. jednocześnie na r.d.f. i r.p.
Polityka gosp.:monetarna(BC)+fiskalna (parlament+MF)
Inflacja:wzrost przeciętnego poz.cen w danej jedn.czasu;nie ma miary
Stopa inflacji:podawana w %
Formy inflacji:hiperinflacja-miesięczna kilkadziesiąt%+roczna kilkaset;galopująca-miesięczna kilkanaście+roczna kilkadziesiąt; krocząca-miesięczna kilka+roczna kilkanaście;pełzająca-roczna kilka
Mierniki inflacji:deflatorPKB-PKBnominal ny/realny;wskaźnik cen,towarów i usług konsumpcyjnych(CPI);wskaźnik cen produkcji sprzedanych towarów(PPI)
Skutki inflacji:oczekiwanej-koszt zdartych zelówek,koszt zmiany menu;nieoczekiwanej -drenaż fiskalny,redystrybucja dochodów, niemożność prowadzenia inwestycji
Y-PKB C-konsumpcja
I-inwestycja S-oszczędności
Cout-konsumpcja autonomiczna
MPC-krańcowa skłonność do konsumpcji
MPS- krańcowa skłonność do oszczędzania
AD-popyt zagregowany LD-popyt na pracę
L-praca w-wynagrodzenie
LF-zasób siły roboczej W/P-płaca realna
JA-chętni do pracy w danych war.
R-rezerwa obowiązkowa r-stopa R
D-depozyt na żądanie C-gotówka
Cp-skłonność do utrzymywania gotówki
M-pieniądze MD-popyt na pieniądze
MS-podaż na pieniądze
iE-stopa równowagi na rynku pieniądza
M I K R O E K O N O M I A
Ekonomia:nauka o podejmowaniu racjonalnych wyborów w sensie ekon.
Problem wyboru:ograniczoność zasobów,nieograniczoność potrzeb
Zasoby:finansowe,ludzkie,materiałowe, kapitałowe
Rynek:msc spotkania się kupujących ze sprzedającymi
Elementy rynku:popyt,podaż,cena
Popyt:chęć użytkowania danego dobra
Prawo popytu:wzrost ceny powoduje spadek ilości popytu,ceteris paribus
Linia popytu zmienia się tylko wtedy,gdy pojawia się czynnik pozacenowy
Czynniki pozacenowe wpływające na popyt:dochód,gusta konsumentów,ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych, przewidywanie cen w przyszłości,l.ludności
Prawo podaży:wzrost ceny powoduje wzrost ilości podaży,ceteris paribus
Czynniki rzutujące na podaż:koszty i technologia produkcji,podatki i subwencje, przewidywanie cen w przyszłości,liczba przedsiębiorstw w gałęzi
Cel konsumenta:max zadowolenia (użyteczności całkowitej)przy danych ograniczeniach wynikaj. z dochodu i cen
Krzywa obojętności:zbiór kombinacji,które pokazują konsument.ilości nabywanych dóbr ,które to ilości dają mu takie samo zadowol. ,czyli użyteczność całkowita jest stała
MRS-pomiar nachylenia linii obojętności
Problem rzadkości zasobów jest związany z użytecznością krańcową
Użyteczność całkowita:zadowolenie ze wszystkich dóbr;rośnie
Użyteczność krańcowa:zadowolenie z dodatkowego,jednego dobra;spada
Konsument jest nienasycony-zawsze ma nieograniczone potrzeby
Linie obojętności-co konsument chce
Linia ograniczenia budżetowego-co może
Optimum konsumenta:największe zadowolenie ograniczone przez dochód i ceny
Izokwanta:linia łącząca punkty o tej samej wielkości produkcji
Koszty produkcji w krótkim okresie:FC, VC,TC,AFC,AVC,AC,MC
Efekty skali produkcji:zjawisko polegające na pomiarze tempa wzrostu produkcji i porównaniu go z tempem wzrostu nakładów
Rosnące e.s.:tempo wzrostu produkcji przewyższa t. wzrostu nakładów;K2<2K1
Stałe e.s.:tempo wzrostu produkcji równe tempu wzrostu nakładów;K2=2K1
Malejące e.s.:tempo wzrostu produkcji niższe od tempa wzrostu nakładów;K2>2K1
Elementy konkurencyjności rynku:l. przedsiębiorstw,dostęp do rynku, sybstytucyjność oferty,cenę ustala rynek
Przedsiębiorstwo rentowne:zarabia
Próg rentowności:nie jest rentowne,bo nie zarabia;nie jest nierent.,bo nie traci;cena w górę=rentowność;cena w dół=nierentowność
Przed.nierentowne:traci;tylko krótki okres
Próg zamknięcia:nie pokrywamy żadnych kosztów
Monopol:1przeds.,brak substytutów,nie ma dostępu do rynku;monopolista jest cenodawcą
Popyt monopolu=popyt rynku
Dyskryminacja cenowa-sprzedajemy produkt po różnych cenach;1-doskonała,2-ilościowa,3-
M A K R O E K O N O M I A
GDP/PKB:wartość prod.finalnych wytworz. w jedn.czasu na terytorium danego kraju niezależnie od tego,kto jest właścicielem czynników produkcji
GNP/PNB: wartość prod.finalnych wytwo. w jedn.czasu pod war.,że wytwarz.odbywało się przez czynniki produkcji należące do obywateli danego kraju,niezależnie od tego,gdzie produkcja miała msc.
Metody liczenia PKB:popytowa=Σwartości prod.finalnych;dochodowa=Σdochodów z czynników prod.;produkcyjna=Σwartości dodanej i wartości surowców
Deflator PKB=(PKB nominalny/realny)* 100;=100-ceny→,<100-↓,>100-↑
Zał.szkoły neokeysowskiej:gosp.zawsze ma niewykorzystane czynniki prod.,szczególnie pracę;ceny w gosp.są względnie stałe w krótkim okr.czasu;gosp.rynkowa nie jest mechanizmem samowystarczalnym i samoregulującym się
Zał.szkoły neoklasycznej:gosp.rzadko lub nigdy nie ma niewykorzyst.czynników prod. ;ceny są zmienne w długim okr.czasu;gosp. rynkow.jest samowyst.i samoreg.się,dlatego interwencja państwa nie jest potrzebna
Mnożnik inwestycyjny:o ile wzrośnie PKB przy wzroście inwestycji o jednostkę
Paradoks zapobiegliwości:im wyższa skłonność do oszczędzania,tym mniejszy wzrost PKB
GUS:Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności
Os.pracująca:os.która pracuje w tyg. przeprowadzania badania,jako prac. najemny,albo na własny rachunek,albo pomagający członek rodziny;os.która nie pracowała w danym tyg.ze wzgl.na zdarzenie losowe
Os.bezrobotna:os.która w badanym tyg.nie pracowała,ale nie z przyczyn losowych;os. która aktywnie szuka pracy;os.która w ciągu najbliższych 2tyg.jest skłonna podjąć pracę
Os.bierna zawodowo:os.która nie ma pracy i jej nie szuka
Wskaźniki BAELu:wsp.aktywności zawo dowej:[(pracujący+bezrobotni)/ogół ludzi pow.15lat]*100;wsp.zatrudnienia:pracujący/ogół pow.15lat;stopa bezrobocia:(bezrobotni /ogół aktywnych zawodowo)*100
UP-bada bezrobocie
Bezrobotny:nie pracuje,chce pracować w pełnym wymiarze czasu,zarejestrowany we właściwym dla msc zameldowania PUPie; pow.18lat,kobieta<60,mężczyzna<65,nie uczy się w trybie dziennym,nie ma prawa do renty itp.,nie ma działki rolne >2ha przelicze niowej,nie ma zaświadczenia o niepełnospra wności uniemożliwiającej podjęcie pracy w wymiarze mniejszym niż połowa pełnego
Wskaźnik UP:stopa bezrob.rejestrowanego
Bezrobocie:frykcyjne:zw.z mobilnością siły roboczej i poszukiwaniem pierwszej pracy; strukturalne:zmiana struktury gosp.;koniunkt uralne:reguła Okuna,wiąże PKB z bezroboc.
Pieniądzem jest to,co spełnia rolę pieniądza
F.pieniądza:płatnicza,mierzy wartość, utrzymuje wartość(tezauracyjna)
Formy pieniądza:towarowy,kruszcowy, symboliczny,elektroniczny
Miary pieniądza:M0-rezerwa obowiązkowa +gotówka w obiegu(pełna kontrola BC);M1-gotówka w obiegu+ wkłady na żądanie;M2-M1+depozyty terminowe;M3-M2+bankowe papiery dłużne
Funkcje BC:emisja gotówki,bank banków, bank państwa,do2000r ustalanie kursu walut.
Motywy chęci posiadania gotówki: transakcyjny,ostrożności,spekulacyjny
Linia IS:zbiór pkt równowagi na r.dóbr finalnych,która pokazuje kombinacje między stopą proc.a PKB
Linia LM:zbiór pkt równowagi na r.pieniąd za,pokazuje kombinacje stopy proc.i PKB
Równowaga makroek.:równowaga zachod. jednocześnie na r.d.f. i r.p.
Polityka gosp.:monetarna(BC)+fiskalna (parlament+MF)
Inflacja:wzrost przeciętnego poz.cen w danej jedn.czasu;nie ma miary
Stopa inflacji:podawana w %
Formy inflacji:hiperinflacja-miesięczna kilkadziesiąt%+roczna kilkaset;galopująca-miesięczna kilkanaście+roczna kilkadziesiąt; krocząca-miesięczna kilka+roczna kilkanaście;pełzająca-roczna kilka
Mierniki inflacji:deflatorPKB-PKBnominal ny/realny;wskaźnik cen,towarów i usług konsumpcyjnych(CPI);wskaźnik cen produkcji sprzedanych towarów(PPI)
Skutki inflacji:oczekiwanej-koszt zdartych zelówek,koszt zmiany menu;nieoczekiwanej -drenaż fiskalny,redystrybucja dochodów, niemożność prowadzenia inwestycji
Y-PKB C-konsumpcja
I-inwestycja S-oszczędności
Cout-konsumpcja autonomiczna
MPC-krańcowa skłonność do konsumpcji
MPS- krańcowa skłonność do oszczędzania
AD-popyt zagregowany LD-popyt na pracę
L-praca w-wynagrodzenie
LF-zasób siły roboczej W/P-płaca realna
JA-chętni do pracy w danych war.
R-rezerwa obowiązkowa r-stopa R
D-depozyt na żądanie C-gotówka
Cp-skłonność do utrzymywania gotówki
M-pieniądze MD-popyt na pieniądze
MS-podaż na pieniądze
iE-stopa równowagi na rynku pieniądza
Konsument:
P-cena Q-ilość D-popyt S-podaż
MRS-marginalna stopa substytucji
TU-użyteczność całkowita
I-ograniczenie budżetowe E-optimum
Producent:
Q-ilość produkcji L-nakład pracy
K-nakład kapitału
APL-przeciętny produkt pracy
MPL-marginalny produkt pracy
MRTS-krańcowa stopa technicznej subs.
TC-koszty całkowite FC-koszty stałe
VC-koszty zmienne Kr-koszt kapitału
AFC-przeciętny koszt stały
AVC-przeciętny koszt zmienny
MC-koszt marginalny Π-zysk
LAC-długookresowy koszt przeciętny
Monopol:
TR-przychód całkowity
MR-przychód marginalny